امروزه انجام آزمایشات و غربال‌گری‌های معمول، جان بسیاری از مردم در سراسر جهان را نجات می‌دهد. اما تشخیص زودهنگام سلول‌های غیرطبیعی همواره پدیده مثبتی به‌شمار نمی‌رود. کلیه سلول‌های سرطانی دارای ماهیت مشابهی نبوده و لذا خطرات ناشی از آن‌ها نیز با یکدیگر متفاوت خواهند بود. در اکثر مواقع انسان‌ها بدون اطلاع از رشد سلول‌های سرطانی در قسمتی از بدن و مواجهه با آسیب‌های ناشی از آن، زندگی معمول خود را پشت سر می‌گذارند.

در خصوص سرطان‌های خوش‌خیم مشخصا زیان ناشی از روش‌های کشف، تشخیص و درمان سرطان شامل شیمی درمانی، پرتو درمانی و جراحی احتمالا از محاسن آن‌ها بیش‌تر خواهد بود. اکنون پژوهش جدیدی که در کشور استرالیا انجام شده است بار دیگر نشان می‌دهد که تمایل انسان به تشخیص زودهنگام سرطان به یک معضل تبدیل شده است. دانشمندان برای نخستین بار در جهان، ریسک تشخیص زودهنگام 5 سرطان مختلف را محاسبه نموده‌اند.

تعیین کمیت مخاطبان در این پژوهش یک اقدام بسیار دشوار است؛ زیرا در اکثر مواقع پزشکان پیرامون زمان تشخیص زودهنگام سرطان در افراد هیچ‌گونه ایده خاصی ندارند. حتی برآوردهای عمومی انجام شده در سراسر جهان نیز با یکدیگر بسیار متفاوت هستند.

در سال 2012 محققان دانشگاه باند در کوئینزلند استرالیا دریافتند که احتمال تشخیص سرطان در بیماران استرالیایی نسبت به سال 1982 به میزان چشمگیری افزایش یافته است؛ حتی اگر در این مدت، نرخ مرگ و میر ناشی از سرطان افزایش پیدا نکرده باشد. بر اساس برآوردهای محققان در سال 2012 تقریبا 25 درصد سرطان‌ها در مردان به‌صورت زودهنگام تشخیص داده شده‌اند. این رقم شامل 42 درصد از سرطان‌های پروستات، 42 درصد از سرطان‌های کلیه، 73 درصد از سرطان‌های تیروئید و 58 درصد از سرطان‌های ملانوما (گونه‌ای از سرطان پوست) است.

رقم برآورد شده برای زنان تقریبا معادل 18 درصد کل سرطان‌ها بود. این آمار شامل 73 درصد از سرطان‌های تیروئید، 54 درصد از سرطان‌های ملانوما و 22 درصد از سرطان‌های پستان بود. به عبارت دیگر در سال 2012 حداکثر 11000 مورد سرطان در زنان و 18000 مورد سرطان در مردان تشخیص داده شد. با این‌حال تشخیص و درمان این بیماری‌ها احتمالا ضروری نبوده است.

نویسندگان مقاله توضیح می‌دهند که “روش‌های درمان سرطان شامل جراحی، رادیوتراپی، درمان غدد درون‌ریز و شیمی درمانی می‌توانند موجب آسیب جسمی شوند؛ اما در صورت اتخاذ تدابیر تشخیصی مناسب، این خطرات قابل‌قبول قلمداد می‌شوند. با تشخیص غیرضروری سرطان در برخی افراد، آسیب‌های ناشی از اجرای برنامه‌های درمانی در مقایسه با محاسن آن‌ها بسیار بیش‌تر است.”

بر اساس برآوردها بیش‌ترین میزان تشخیص زودهنگام مربوط به سرطان‌های سینه و پروستات بوده است. این بیماری‌ها جزو سرطان‌های نسبتا شایع هستند و طی سالیان اخیر برنامه‌های غربال‌گری گسترده ملی در چندین کشور جهان برای تشخیص آن‌ها به مرحله اجرا در آمده است؛ حتی اگر علائم این بیماری‌ها قابل رویت نباشند.

در حقیقت با رونمایی از تکنیک ماموگرافی در دهه 1980، نرخ تشخیص سرطان سینه در ایالات‌متحده 50 درصد افزایش یافت. چند سال بعد با معرفی تکنیکی مشابه برای تشخیص سرطان پروستات، نرخ تشخیص این بیماری 2 برابر شد.

پل گلاژیو یکی از پزشکان دانشگاه باند می‌گوید: “مشکل این است که حین انجام غربال‌گری، برخی سلول‌های غیرطبیعی همانند نمونه‌های سرطانی تشخیص داده می‌شوند؛ این در حالیست که رفتار آن‌ها با سلول‌های سرطانی تفاوت دارد. اگرچه کنترل و کاهش این مشکل کار آسانی نیست؛ چرا که برخی اشکال غربال‌گری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.”

دستیابی به تعادلی صحیح میان تست‌های سرطانی بسیار محدود و بسیار متعدد از اهمیت بالایی در زمینه سلامت عمومی برخوردار است. با این‌حال به‌نظر می‌رسد که تبعات به‌کارگیری گسترده برنامه‌های غربال‌گری در کشورهای مختلف، مشابه پیامدهای چنین اقداماتی در استرالیا خواهد بود.

یک پژوهش انجام شده در کشور دانمارک نشان داد که غربال‌گری ماموگرافی در کاهش تعداد تومورها طی مراحل نهایی بی‌تاثیر بوده و غالبا قادر به تشخیص تومورهای کوچکی است که  احتمالا چندان خطرناک نیستند. یک تحقیق انجام شده در بریتانیا نیز نشان می‌دهد که در ازای نجات جان هر زن با کمک غربال‌گری سرطان سینه، حدودا 3 مورد بیماری سرطان سینه با ماهیت کاملا بی‌خطر تشخیص داده می‌شوند.

مطالعه‌ای که طی سال 2019 در ایالات‌متحده و بر روی داده‌های گردآوری شده طی مدت 40 سال انجام شد؛ نشان داد که نرخ ابتلا به سرطان‌های تیروئید، کلیه و ملانوما به سرعت در حال افزایش است؛ در حالی‌که میزان مرگ و میر ناشی از سرطان تا حدود زیادی بدون تغییر باقی‌مانده است.

گیلبرت ولچ؛ یکی از محققان بیمارستان زنان بریگام می‌گوید: “بسیاری از مردم تصور می‌کنند که غربال‌گری مکرر بهترین روش برای حفظ سلامت عمومی است. اما چنین نگرشی در واقع می‌تواند صحیح نباشد. در این‌حالت سلامت عمومی مردم مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرد.”

آقای ولچ، اغراق‌های غیرمنطقی افراد در خصوص محاسن تشخیص زودهنگام سرطان را به‌عنوان مقصر اصلی چنین وضعیتی قلمداد می‌کند. به گفته وی، تشخیص سریع‌تر سرطان ظاهرا به افزایش طول عمر شخص بیمار کمک می‌کند؛ چرا که این پدیده به‌معنای دسترسی به زمان بیش‌تر برای درمان بیماری است. با این‌حال نهایتا زمان مرگ بیمار احتمالا هیچ تغییری نخواهد کرد.

بحث در این زمینه هنوز به پایان نرسیده است و اگرچه برخی افراد از کاهش یا توقف اجرای فرآیندهای غربال‌گری توسط خود خبر می‌دهند؛ اما در واقع تعداد محدودی از افراد برای تغییر رویکرد خود متقاعد شده‌اند. روشن شدن اطلاعات بیش‌تر در این زمینه به حل برخی مشکلات ناشی از تشخیص زودهنگام و کاهش مرگ و میر مرتبط با غربال‌گری کمک می‌کند.

نتایج این پژوهش در نشریه Medical Journal of Australia منتشر شده است.

نوشته بر اساس شواهد جدید تشخیص زودهنگام سرطان‌های بی‌ضرر چندان مفید نخواهد بود اولین بار در اخبار تکنولوژی و فناوری پدیدار شد.