آموزش و معرفی بهترین توزیعهای لینوکس برای تازهکاران
اگر میخواهید لینوکس را امتحان کنید، ابتدا باید توزیعی از این سیستم عامل انتخاب نمایید. تعداد توزیعهای لینوکسی بسیار زیاد است، اما برخی برای شروع کار از بقیه بهتر هستند.
خود لینوکس در حقیقت فقط هستهی این سیستم عامل است. میزکار گرافیکی، ابزارهای خط فرمان و دیگر بخشهای سیستم پروژههای جداگانهای هستند. توزیعهای لینوکس نرمافزارهای منبع باز را از پروژههای مختلف گردآوری کرده و آنها را در قالب یک سیستم عامل قابل نصب آماده میکنند.
امروزه استفاده از توزیعهای لینوکس خیلی راحت شده است. کافی است توزیع مورد نظر خود را دانلود کرده و آن را با استفاده از ابزارهای موجود درون یک درایو USB یا دیسک نوری بوتیبل کنید. سپس کامپیوتر را ریستارت نموده و سیستم را از روی رسانهی مورد نظر خود بوت کنید تا بتوانید از حالت زندهی لینوکس استفاده نمایید. در حالت زنده، توزیع لینوکس بدون این که در سیستم شما تغییری ایجاد کند از روی دستگاه بوتیبل شدهی شما اجرا میشود. اگر تصمیم گرفتید که این توزیع را روی کامپیوتر خود نصب کنید، از طریق همان محیط زنده میتوانید این کار را انجام دهید.
در کامپیوترهای جدید، شاید برای بوت کردن لینوکس لازم باشد تا بخش Secure Boot را غیرفعال کنید. بعضی از توزیعهای لینوکس با وجود فعال بودن Secure Boot هم میتوانند بوت شوند، ولی برخی دیگر نمیتوانند.
اوبونتو یک توزیع باکیفیت و با پشتیبانی قوی لینوکس است
میتوان گفت اوبونتو تنها نامی است که با عبارت توزیعهای دسکتاپ لینوکس عجین شده است. انتخاب این توزیع برای شروع کار بسیار عالی است، و حتی پس از حرفهایتر شدن هم میتوان آن را از توزیعهای خوب این سیستم عامل به حساب آورد.
اوبونتو از جهات بسیاری کاربر-پسندانه است. این توزیع میزکاری ساده و نصابی بیدردسر دارد. نصاب این توزیع در فرآیند نصب با ارائهی چند گزینهی اختیاری امکان نصب پلاگین مرورگر فلش و کدکهای گوناگون چندرسانهای را فراهم میکند. یک ابزار دیگر به نام Additional Drivers هم وجود دارد که درایورهای منبع بسته را شناسایی و برای عملکرد بهتر سختافزار نصب آنها را برای شما ساده میکند. استفاده از این نرمافزار اضافی بر روی سایر توزیعهای لینوکس به این سادگی نیست.
محبوبیت اوبونتو باعث شده کاربران زیادی در سراسر اینترنت آمادهی کمک به شما باشند. اگر به مشکلی برخوردید یا سوالی داشتید، به راحتی میتوانید در اینترنت جستجو کرده و سوال یا مشکل خود را همراه با راهحل آن پیدا کنید، چون افراد زیادی از اوبونتو استفاده میکنند.
این جامعهی کاربری عظیم، به معنای در اختیار داشتن تعداد زیادی نرمافزار در مخازن نرمافزاری استاندارد اوبونتو و مخازن نرمافزاری شخص-ثالث که به PPA-ها مشهور است میباشد. تولیدکنندگان نرمافزارهای شخص-ثالث حتماً اوبونتو را در لیست سیستم عاملهای تحت پشتیبانی خود قرار میدهند. مثلاً در صفحهی دانلود شرکت Valve گفته شده که «اوبونتو توزیع لینوکسی محبوب ماست». اپلیکیشنهایی مثل گوگل کروم و اسکایپ هم به طور رسمی از اوبونتو پشتیبانی میکنند، در حالی که ممکن است روی توزیعهای کوچکتر لینوکس از آنها پشتیبانی نشود. اوبونتو دریافت جدیدترین درایورهای گرافیکهای NVIDIA را هم سادهتر کرده، چیزی که شاید بر روی توزیعهای دیگر چندان ساده نباشد.
اگر انتشار Long Term Support یا LTS را انتخاب کنید، میتوانید از پشتیبانی بلند مدت نرمافزاری هم بهرهمند شوید. انتشارهای LTS از زمان انتشار تا پنج سال پس از آن با بهروز رسانیّهای امنیتی پشتیبانی میشوند. اوبونتو هر دو سال یکبار یک نسخهی LTS جدید منتشر میکند. این یعنی کافی است هر دو یا پنج سال یک بار توزیع خود را ارتقا دهید. همهی توزیعهای لینوکس از چنین پشتیبانیهای طولانی مدتی بهرهمند نیستند.
اوبونتو اخیراً با اعلام پایان پروژهی موبایل، Convergence، یونیتی ۸ و میزکار میر (Mir) تصمیمات بحث برانگیزی گرفته است. اما خاتمه دادن به پروژههای مثل یونیتی ۸ و میر و حرکت به سمت فناوریهای استانداردتر لینوکس مثل میزکار گنوم و نمایش سرور Wayland به این معناست که اوبونتو در حال یکنواختتر شدن است، چرا که این توزیع هم از نوآوری دست برداشته و میخواهد مثل سایر نرمافزارهای جامعهی منبع باز عمل کند.
اوبونتو طعمهای (Flavors) گوناگونی دارد که در آنها زیرساخت اصلی سیستم عامل خود را همراه با میزکارها و اپلیکیشنهای مختلفی ارائه میکند. اگر میخواهید در کنار پشتیبانی فنی خوب و بازار نرمافزارهای گسترده، میزکارهای مختلف را امتحان کنید، میتوانید از این طعمهای مختلف استفاده نمایید. برای مثال، اگر کامپیوتر شما کمی قدیمی است، بهتر است از لوبونتو (Lubuntu) استفاده کنید. این توزیع از میزکار LXDE استفاده میکند که نسبت به میزکار غنی خود اوبونتو خیلی سبکتر است.
لینوکس مینت میزکار سنتیتری دارد
لینوکس مینت (Mint) هم محبوبیت بسیار زیادی دارد. نمیتوان بدون نام بردن از لینوکس مینت توزیع اوبونتو را برای همه توصیه کرد. بخشهایی از مینت بر اساس اوبونتو شکل گرفته، اما این توزیع از میزکار Cinnamon یا MATE استفاده میکند. اینها میزکارهای سنتیتری هستند که مثل ویندوز یک نوار وظیفه و برای دسترسی به اپلیکیشنها یک منوی بازشونده دارند. افراد زیادی هستند که ترجیح میدهند هیچ چیز جدیدی را تجربه نکنند، سینامون یا مینت برای چنین افرادی در دسترس است.
لینوکس مینت قبلاً تفاوتهای بیشتری با اوبونتو داشت، مثلاً از کدکهای متنوعتری برای فایلهای رسانهای استفاده میکرد. ولی اکنون اوبونتو نصب این کدکها را سادهتر کرده، و مینت هم آنها را به صورت جداگانه (اما با روشی یکسان) نصب میکند. از آنجایی که مینت بر پایهی اوبونتو است، همچنان میتوانید به پشتیبانی و اپلیکیشنهای اوبونتو دسترسی داشته باشید.
فدورا، توزیعی برای حرکت بر لبهی فناوری
توصیه به انتخاب اوبونتو یا مینت در دنیای لینوکس خیلی رایج است. نصب این توزیعها برای شروع و یادگیری لینوکس بسیار مناسب میباشد. اما اگر به دنبال چیز متفاوتتری هستید، بهتر است از فدورا (Fedora) استفاده کنید.
فدورا تفاوتهای فلسفی متعددی با اوبونتو، مینت و بسیاری از دیگر توزیعهای لینوکسی دارد. برخلاف سایر توزیعها، فدورا اهمیت بیشتری به استفاده از نرمافزارهای منبع باز میدهد. برای مثال، درایورهای منبع بسته به صورت پیشفرض جایی در این توزیع ندارند. اگر به آنها نیاز دارید، باید خودتان دست به کار شده و دنبالشان بروید.
توسعهدهندگان فدورا به شکل مستقیمتری با پروژههای منبع باز مثل گنوم کار میکنند، و با هر تغییر کوچک در این پروژهها آنها را در اختیار کاربران خود قرار میدهند. این توزیع ترکیبی از جدیدترین و بهترین چیزهای جامعهی لینوکس است.
ایمیج میزکار فدورا اکنون با نام Fedora Workstation شناخته میشود و در اختیار توسعهدهندگانی است که برای کارهای مختلف خود به ابزارها و قابلیتهای توسعهدهندگی مختلف لینوکس نیاز دارند.
جامعهی کاربری این توزیع لینوکسی اساس توزیع Red Hat Enterprise Linux را تشکیل میدهد که یک توزیع تجاری لینوکسی با پشتیبانی بلند مدت است که توسط شرکت Red Hat ارائه میشود. اما فدورا برعکس آن است. این توزیع تقریباً هر شش ماه نسخههای جدید خود را منتشر میکند، و هر انتشار تا تقریباً ۱۳ ماه با بهروز رسانیهای امنیتی پشتیبانی میشود. برای این که تحت پشتیبانی این توزیع قرار بگیرید، حداقل با هر انتشار ثانویه باید سیستم خود را ارتقا دهید. اگر به نسخهی رایگان و کند-روتر رد هت نیاز دارید، میتوانید از CentOS استفاده کنید. کد این توزیع مشابه RHEL است، ولی از برند و پشتیبانی تجاری آن بیبهره میباشد.
سایر توزیعهای لینوکسی مناسب برای امتحان کردن
توزیعهای لینوکسی دیگری هم برای امتحان کردن وجود دارد. هر توزیعی که در صفحهی DistroWatch رتبهی خوبی داشته باشد، توزیع قابل توجهی است که احتمالاً به دلایلی طرفداران زیادی دارد.
خیلی از توزیعهای لنوکسی مثل Elementary OS توسط گروههای کوچک توسعه داده میشوند. Elementary OS به خاطر استفاده از میزکار Pantheon محیط تمیز و سادهای دارد. این توزیع ظاهر خوبی داشته و تفاوت زیادی با سایر میزکارهای لینوکسی دارد، اما ممکن است به اندازهی توزیعهای پشتیبانی شدهی معروف آنچنان پایدار نباشد. وبسایت Elementary قبل از دانلود توزیع از شما مبلغی به عنوان کمک مالی میخواهد، اما اگر تمایلی به انجام این کمک ندارید میتوانید مقدار ۰$ را وارد کنید.
دبیان (Debian) هم یکی از توزیعهای فوق العادهی لینوکس است که اساس اوبونتو و در نتیجه بسیاری از توزیعهای دیگر را میسازد. اگر به دنبال یک محیط پایدار هستید، دبیان گزینهی خوبی است، ولی اوبونتو بهروزتر بوده و بیشتر متمرکز بر میزکار است.
لینوکس آرچ (Arch) شما را وادار میکند تا دستانتان را کثیف کنید. این توزیع برای کسانی که میخواهند ببینند همه چیز چگونه کار میکند گزینهی بسیار خوبی است، زیرا شما باید همه چیز را خودتان پیکربندی کنید. ما توصیه میکنیم که آشنایی با لینوکس را با این توزیع شروع نکنید، اما بعد از این که ساز و کار توزیعی مثل اوبونتو دستتان آمد، آرچ برای یادگیریِ زیر و روی سیستم میتواند گزینهی مناسبی باشد. فقط مطمئن شوید که در هنگام نصب توزیع مذکور آموزش نصب آن را به خوبی مطالعه کرده و دم دست داشته باشید.
تیلز (Tails) توزیع لینوکس زندهای است که حریم خصوصی و امنیت را تا بیشترین حد ممکن برای شما به ارمغان میآورد. تیلز توسط ادوارد اسنودن، مخالفان سیاسی و خبرنگارانی که به بیشترین حد حفاظت نیاز داشتند مورد استفاده قرار گرفته است. این توزیع فعالیتّهای شما را به طور خودکار از شبکهی Tor عبور میدهد و ابزارهای امنیتی دیگری را هم برایتان فراهم میکند. با توجه به این که این توزیع به صورت زنده است، میتوانید مطمئن باشید که بعد از خاموش کردن سیستم هیچ اطلاعاتی از شما باقی نمیماند. این توزیع لینوکس توزیعی برای استفادههای عمومی نیست، اما اگر در لینوکس به دنبال توزیعی میگردید که در زمینهی حریم خصوصی قوی باشد، تیلز در اختیار شماست.