آیا کیف‌ پول الکترونیکی امسال نهایی می‌شود

سند کیف‌ پول الکترونیکی در حال نهایی شدن در کارگروه نظام‌های پرداخت بانک مرکزی است، این در حالی است که از اولین پیشنهاد و نسخه اول ویرایش سند پرداختبان بیش از یکسال گذشته است.
 
 ویرایش اولیه سند پرداختبان یا همان سند کیف‌پول الکترونیکی پاییز سال ۹۷ و پس از الزام بانک مرکزی از سوی هیات دولت مبنی بر مشخص شدن تکلیف پرداخت‌های خرد از سوی بانک مرکزی منتشر شد. در آن زمان مقرر شد در سه ماهه اول سال ۹۸ سند پرداختبان نهایی شود و شکل اجرایی به خود گیرد؛ اما این سند تا امروز هنوز نهایی نشده است.
 
پرداختبان سومین سندی بود که پس از مشخص شدن سند فناوران مالی و پس از سند پرداختسازی و پرداختیاری قرار بود منتشر شود. اما انتشار آن تا کنون به تعویق افتاده است.
 
هیات دولت آبان ماه سال ۹۷ بانک مرکزی را ملزم کرد تا چهارچوب‌ها و ضوابط بانکی پراخت خرد، کیف‌پول الکترونیکی و پرداخت‌های مبتنی بر انواع فناوری‌ها را با رعایت تصویب‌نامه و سایر قوانین و مقررات مربوطه ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ مصوبه دولت تدوین و ابلاغ کند.
 
پس از انتشار نسخه اول سند پرداختبان از سوی بانک مرکزی فعالان این بازار اعلام کردند که این سند قابلیت اجرایی ندارد و امکان پیاده‌سازی آن وجود ندارد، همان زمان بانک مرکزی اعلام کرد که در ویرایش‌های بعدی اصلاحات مورد نظر در آن لحاظ خواهد شد. از اصلی‌ترین مشکلات اجرایی شدن کیف‌پول الکترونیکی در ایران نظام کارمزدی ایران است و بسیاری از فعالان این بخش رفع مشکل کیف‌پول را منوط به رفع شدن مشکل کارمزد می‌دانند.
 
کیف‌ پول الکترونیکی یکی از قدیمی‌ترین پروژه‌های بانکداری الکترونیکی به شمار می‌آید. اجرایی شدن کیف‌پول الکترونیکی تقریبا از اوایل دهه ۹۰ در دستور کاری بانک مرکزی در قالب عناوین مختلفی از قبیل کیپا و پس از آن کیوا مطرح شد و در نهایت مقرر شد تا برای ایجاد و راه‌اندازی کیف‌پول الکترونیکی سامانه‌ای با عنوان سپاس ایجاد شود. خرداد ماه ۹۴ شرکت خدمات انفورماتیک به عنوان مجری آماده سازی زیرساخت پرداخت سیار شبکه‌ای با عنوان سپاس را راه‌اندازی کرد و قرار بود روی این شبکه پرداخت‌های خرد انجام شود؛ اما در آن زمان به دلیل تغییر تکنولوژی این طرح متوقف شد. پس از آن طرح پیاده‌سازی کیف‌پول روی سیم‌کارت‌های موبایل و از طریق اپراتورها در دستور کار قرار گرفت و به این منظور اپراتورها با شرکت خدمات انفورماتیک وارد مذاکره شدند؛ اما آن طرح نیز شکل اجرایی به خود نگرفت و در نهایت هم‌اکنون خبر از نهایی شدن مستند کیف‌پول الکترونیکی شنیده می‌شود.
 
در سند کیف‌پول الکترونیکی که هم‌اکنون در کارگروه نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در حال نهایی شدن است، یکی از مدل‌های پرداخت که به آن اشاره شده مدل پرداخت از طریق کیوآرکد است. اسفند ماه گذشته ایبنا، رسانه مرجع شبکه بانکی اعلام کرد که بانک مرکزی برای پیشگیری از شیوع کرونا طرح ملی پذیرندگی جامع و یکپارچه پرداخت مبتنی بر کدهای کیوآر را برای مقابله با ویروس کرونا و انجام عملیات پرداخت در فروشگاه‌های بدون تماس با کارت بانکی و دستگاه کارتخوان را عملیاتی خواهد کرد؛ اما به نظر می‌رسد این طرح به دلیل شرایط خاصی که بر پایان سال حاکم بود شکل اجرایی به خود نگرفت و حال قرار شده است که این طرح با نگاهی جامع‌تر به صورت یک مدل پرداخت در سند کیف‌پول مورد توجه قرار گیرد.
 
هم‌اکنون برخی از شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت به صورت مجزا پرداخت از طریق کیوآرکد را برای مشتریان خود در دستور کار خود قرار داده‌اند. هر چند طرح کیورآرکد به صورت جامع و از طریق یک سامانه هماهنگ اجرا نشده است؛ اما هم‌اکنون برخی از فروشگاه‌های کشور شماره کارت خود را در قالب یک کیوآرکد روی پیشخوان مغازه‌ها انجام داده‌اند تا از آن طریق مشتریان آنان بتوانند بدون نیاز به کارت و کارتخوان مبلغ خرید خود را پرداخت کنند.