الگوی فوتبال برای نجات صنعت اینترنت ایران
روزهای گذشته خبر ارائه طرح سرمایه‌گذاری کلان در حوزه دیتای پرسرعت برای پیشگیری از ورشکستگی و افزایش بیکاری در صنعت ICT کشور بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت.
در این طرح که از سوی دارندگان پروانه FCP و SERVCO بخش خصوصی کشور به دو سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و نظام صنفی رایانه‌ای ارائه شده، این شرکت‌ها آمادگی خود را به‌منظور سرمایه‌گذاری کلان در توسعه شبکه باسیم و بی‌سیم دیتای پرسرعت در قالب ادغام و با درخواست برگزاری مزایده عادلانه باقیمانده فرکانس ۲۳۰۰ مگاهرتز LTE با استفاده از تجربه‌های موفق هند و مکزیک در ایجاد فضای رقابتی بین اپراتورهای ثابت و موبایل اعلام کردند. واقعیت این است که تغییرات شگرف در مدل‌های کسب و کار با محوریت ارتباطات، دولت را به فکر انداخته است با ایجاد فضای تازه برای شکل‌گیری اپراتوری جدید با مدل ادغام بازیگران کوچک و متوسط که خصیصه اصلی آنها چابک بودنشان است و با اختصاص فضای فرکانس مناسب ۲۳۰۰ MHz، در این تحولات اساسی نقش ویژه‌ای ایفا کنند. اما تجربه موفق این کشورها چه بوده است که باید مورد توجه دولت جمهوری اسلامی ایران نیز قرار گیرد؟ برای تبیین موضوع لازم به یادآوری است که استفاده از تجربیات موفق سایر کشورها همواره عامل موفقیت بوده است.
اگر ما در فوتبال کشورمان تصمیم به جذب مربیان خوب بین‌المللی و باتجربه می‌گیریم، مسلما نتایج قابل قبولی که حمایت و رضایت اکثریت مردم را همراه داشته باشد حاصل خواهد شد. استفاده از این دست تجربیات موفق می‌تواند الگوی مناسبی در دیگر صنایع کشور مانند صنعت مخابرات باشد. مکزیک که از لحاظ شرایط اقتصادی مشابهت زیادی با کشورمان دارد برنامه وسیعی برای توانمندسازی در حوزه ارتباطات تدارک دیده است. در این کشور، دفتری زیر نظر مستقیم رئیس‌جمهوری نظارت و حفاظت از بخش خصوصی در حوزه ارتباطات و اطلاعات را رصد می‌کند. وزارت ارتباطات مکزیک برای بازسازی صنعت ارتباطات بی‌سیم و افزایش رقابت در بازار، اولین شبکه موبایلی عمده‌فروشی در جهان را تحت یک مزایده راه‌اندازی کرد.
این ابتکار عمل که توسط وزارت ارتباطات و حمل و نقل مکزیک (SCT) و دفتر توسعه سرمایه‌گذاری در مخابرات (PROMTEL) در هماهنگی با موسسه فدرال مخابرات (IFT) آغاز شد، به‌عنوان بخشی از اصلاحات مخابراتی جهت ایجاد رقابت و کاهش تسلط America Movil در کشور مکزیک برنامه‌ریزی شده بود و به تصویب رسید. (Carlos Slim’s America Movil). این مزایده (Red Compatida)، شامل دسترسی به پهنای باند MHz ۹۰در طیف فرکانسی LTE است که انتظار می‌رود برای سرویس‌های پهن‌باند بی‌سیم در سراسر آن کشور استفاده شود. برنده این مزایده باید شبکه ۴G را ساخته و راه‌اندازی کند و سپس به‌صورت عمده‌فروشی آن را بفروشد. این شبکه به‌عنوان بستری جدید برای گسترش خدمات موبایلی و اینترنتی اپراتورهای خصوصی موجود در بازار مکزیک فعالیت خواهد کرد. کنسرسیوم Altan برنده این مزایده شد. این کنسرسیوم مالک مجوز ۲۰ ساله ساخت شبکه ۴G شد که می‌تواند شبکه خود را به اپراتورها اجاره دهد.
بازیگران کوچک و متوسط حوزه مخابرات در مکزیک می‌توانند پوشش و ظرفیت در زیرساخت جدید ۴G را از این اپراتور جدید اجاره کنند. از نظر مالی، از طرف دولت مکزیک بودجه‌ای به این کنسرسیوم تعلق نمی‌گیرد. همچنین کنسرسیوم Altan موظف به پرداخت مبلغ اندکی در ازای دریافت مجوز استفاده از طیف فرکانسی خواهد بود و باید یک درصد از درآمد حاصل از پروژه را به دولت پرداخت کند. بر اساس گزارش رویترز، این شبکه در ماه مارس ۲۰۱۸ با حضور رئیس‌جمهور مکزیک راه‌اندازی شد. وی در مراسم افتتاحیه گفت: «این مدلی است که همه در آن برنده خواهند شد.» طی این مدت، این شبکه موفق به پوشش ۳۲ درصد از جمعیت مکزیک در شبکه نسل چهارم خود شده و هدف آن رسیدن به پوشش بیش از ۹۲ درصد جمعیت آن کشور است. همچنین این اپراتور، قرارداد رومینگ شبکه با اپراتور America Movil (بزرگ‌ترین اپراتور مکزیک) امضا کرده و از بعضی دکل‌های مخابراتی آن استفاده خواهد کرد.
به‌عنوان نمونه موفق دیگری از اپراتورهای موبایل خارجی، می‌توان به اپراتور Jio Reliance در هند اشاره کرد. چشم‌اندازی که نخست‌وزیر هند برای این کشور در آینده نزدیک در نظر گرفته هند دیجیتال است. به همین منظور اپراتور Jio با هدف فراهم کردن اینترنت پرسرعت برای ۲/ ۱میلیارد هندی و برای دستیابی به رهبری جهان دیجیتال شروع به‌کار کرد که این امر مستلزم داشتن ابزار و مهارت‌های دیجیتالی است. این کشور، در صنعت، بهداشت، آموزش و سرگرمی زندگی به سمت دیجیتالی شدن می‌رود. هند کشور صدوپنجاه و پنجم ازنظر دسترسی به اینترنت پرسرعت در بین ۲۲۰ کشور جهان بوده و هدف Jio این است که هند را در ردیف ۱۰ کشور برتر جهان قرار دهد. قابل ذکر است اپراتور Jio به تنهایی در هر ماه حدود ۱۰ میلیون مشترک جذب می‌کند که این رشد نه‌تنها در تعداد مشترکان بلکه در زمان مکالمات، تعداد مکالمات و مصرف دیتا نیز است.
گزارشی که در سه فصل آخر مالی گذشته ارائه شده نشان می‌دهد اپراتور Jio رشد قابل توجهی در سود داشته و این در حالی است که بازیگران اصلی در هند مانند Vodafone، Airtel و Idea سود بسیار کم یا حتی ضرر را گزارش کرده‌اند. بنابراین، استفاده از تجربه‌های موفق سایر کشورها می‌تواند علاوه بر صرفه‌جویی در منابع، در مدت زمان کوتاه‌تری موفقیت را نصیب تمام بازیگران این عرصه کند. از سوی دیگر پیشنهاد ۱۱ شرکت بخش خصوصی در ایجاد اپراتور جدید Fixed-LTE در کشور، مقوم شرکت‌های داخلی، همراستای اقتصاد مقاومتی و بازدارنده هرگونه رانت با ایجاد فضای رقابتی بین شرکت‌هایی است که در خطر نابودی قرار گرفته‌اند. توجه به پیشنهاد ارائه شده، احترام و اعتماد بیشتر افکار عمومی به عزم دولت در ایجاد فضای عادلانه برای رونق کسب‌و‌کار را در پی خواهد داشت.