انتقادها از شبکه ملی اطلاعات متوجه کدام سازمان است؟
انتقاد به روند تکمیل شبکه ملی اطلاعات در حالی متوجه مسوولان ارتباطی کشور شده که به اعتقاد آن‌ها، تمامی این وظایف صرفا برعهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیست و البته این وزارتخانه در بخش زیرساخت به دستاوردهای خوبی رسیده است.
به گزارش ایسنا، شبکه ملی اطلاعات را می‌توان به نوعی یکی از شناسنامه‌های کاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در نظر گرفت. این پروژه چندین بار و در دوره‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفت و حتی اسماً راه‌اندازی شد اما نتوانست آنچه را که مد نظر مسؤولان بود، کاملاً به نمایش بگذارد. در نهایت در دوره وزارت محمود واعظی -وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات- بود که شبکه ملی اطلاعات بار دیگر و این بار به صورت رسمی راه‌اندازی شد تا یکی از اهداف حوزه ارتباطی را جامه‌ی عمل بپوشاند.
به گفته‌ی مسؤولان این حوزه، شبکه ملی اطلاعات شامل سه لایه زیرساخت، خدمات و محتوا می‌شود که مسؤولیت تکمیل هر یک از این لایه‌ها را بخش‌های مختلف بر عهده دارند. همان‌طور که حمید فتاحی -رییس هیأت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت- معتقد است: مطابق سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات مصوب شورای عالی فضای مجازی در بخش زیرساخت، بیشتر وظایفی که بر عهده وزارت ارتباطات بوده انجام پذیرفته است.
لایه‌های شبکه ملی اطلاعات مربوط به کدام دستگاه است؟
زیرساخت شبکه ملی اطلاعات شامل تجهیزات فنی از جمله روتر، سوئیچ، فیبر نوری و لایه امنیت می‌شود که تأمین آن برعهده وزارت ارتباطات است، خدمات این شبکه که روی زیرساخت جاری می‌شود، شامل پیام‌رسان‌ها، نقشه، موتور جست‌وجو، ایمیل است و لایه‌ی محتوا هم بر عهده‌ی بخش‌های مختلف است و تقریباً تمامی دستگاه‌ها را درگیر می‌کند. بنابراین اگرچه بخش زیرساختی و اساس شبکه ملی اطلاعات باید توسط وزارت ارتباطات تأمین شود، اما درنهایت تکمیل شبکه ملی اطلاعات همکاری بخش‌های مختلف را می‌طلبد.
از طرفی، از زمانی که موضوع شبکه ملی اطلاعات مطرح شده، یکی از نگرانی‌هایی که کاربران اینترنت را درگیر کرده، محدود شدن دسترسی آن‌ها به اینترنت بین‌المللی بوده، هرچند در پاسخ به این نگرانی همواره مسؤولان پاسخ دادند که هدف استفاده از شبکه ملی اطلاعات افزایش سرعت و کیفیت دسترسی به اینترنت با محتوای داخلی است و راه‌اندازی این شبکه، محدودیتی به دنبال نداشته و در زمان استفاده از آن کاربر نهایی اصلاً احساس نمی‌کند از یک شبکه داخلی یا خارجی استفاده می‌کند.
البته استفاده از شبکه ملی اطلاعات مزیت‌هایی داشته که از آن جمله می‌توان به افزایش کیفیت و کاهش نرخ استفاده از اینترنت داخلی در مقایسه با اینترنت خارجی اشاره کرد و از آنجایی که بخش اعظمی از استفاده کاربران اینترنتی مشاهده و دانلود فایل‌های ویدئویی ا ست که با استفاده از شبکه ملی این بخش هم با کیفیت و سرعت بهتری ارائه می‌شود و افزایش استفاده کاربران از اینترنت ملی را هم در پی داشته است.
تمام وظایف شبکه ملی اطلاعات برعهده وزارت ارتباطات نیست
محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- اخیراً درباره‌ی روند تکمیل شبکه ملی اطلاعات تصریح کرد: در سال ۱۳۹۴ مقام معظم رهبری شبکه ملی اطلاعات را در سه لایه دسته‌بندی و مشخص کردند چه دستگاه‌هایی در لایحه خدمات و محتوا مسئول هستند،؛ لایه زیرساخت، لایه خدمات و لایه محتوا. تاکنون اسناد مربوط به بخش زیرساخت این شبکه در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسیده و حکم قانون دارد. دستاوردها و چارچوب‌هایی که وزارت ارتباطات باید به آن‌ها دست یابد، مشخص شده است.
وی با ارائه گزارشی از دستاوردهای وزارتخانه در حوزه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات، اظهار کرد: باید گزارش دستگاه‌های مسئول در این زمینه نیز ارائه شود تا مشخص شود این دستگاه‌ها در لایه خدمات و محتوا چه اقداماتی انجام داده‌اند و بتوان برآورد کلی از توسعه شبکه اطلاعات داشت.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در ابتدای دوره وزارت، برنامه‌ای داده بود که ظرف دو سال سند تدوین الزامات شبکه ملی اطلاعات محقق و اهداف آن اجرایی خواهد شود. گزارش کلی حاکی از این است که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به ۸۰ درصد اهداف سند تدوین الزامات شبکه ملی اطلاعات دست یافته است، البته برای اجرای شبکه ملی اطلاعات باید اقدامات لازم در هر سه لایه انجام شود.
آذری جهرمی با بیان اینکه تمام وظایف مربوط به شبکه ملی اطلاعات برعهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیست، تصریح کرد: بخش زیرساخت برعهده ماست و ما بر اساس سند مدون شورای عالی فضای مجازی به دستاوردهای خوبی رسیدیم. وزارت ارتباطات برای مقابله با تهدیدات آمریکا از یک سال پیش در مرکز ملی فضای مجازی کارگروهی تشکیل داد و انواع سناریوها، تهدیدات و تحریم‌ها در این کارگروه مورد بررسی قرار گرفت و راهکارهای لازم اتخاذ شد.
البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که بلوغ شبکه ملی اطلاعات هیچ‌وقت تمام نمی‌شود، زیرا محتوا و ایده‌های خدمت‌رسانی به مردم هیچ‌وقت تمام نخواهد شد و در نهایت همان‌طور که شبکه ملی و دسترسی آزاد به اطلاعات به شبکه آمده‌اند، سایر دستگاه‌ها نیز باید خدمات خود را به شبکه وارد کنند.