اینترنت از تلویزیون جلو زد
«مرگ تلویزیونها حتمی است». این عبارت چند سالی است که نقل محافل علمی دنیا شده است. در آمارهایی که امسال از طرفداران پروپاقرص فیلمهای سینمایی و برنامههای تلویزیونی در آمریکا گرفته شده، تعداد قابلتوجهی از آنها حاضر هستند تلویزیونهایشان را کنار بگذارند و به جای آن از تلویزیونهای اینترنتی، اپلیکیشنهای نمایش فیلم و سریال یا وب برای تماشای فیلم استفاده کنند.
گویا آی تی – آخرین آمار جهانی نشان میدهد که بهصورت میانگین کاربران جهان در سال۲۰۱۸ روزانه ۱۵۷دقیقـــه از اینترنت استفاده میکنند. این در حالی است که میزان متوسط استفاده از تلویزیون در جهان بهصورت روزانه ۱۶۴دقیقه تخمین زده شدهاست. در سال۲۰۰۹ اما این رقم ۱۸۸دقیقه استفاده روزانه تلویزیون و ۴۹دقیقه استفاده از اینترنت بوده است. بخشی مهمی از این ماجرا بهخاطر کشیدن شدن پای همهچیز و حتی سرگرمی به فضای آنلاین است.
بنا بر پژوهشی که نتایج آن را شبکه CNCB آمریکا منتشر کرده، درنظرسنجیای که از ۲۶ هزار بیننده عمده تلویزیون در ۲۶کشور جهان در سال۲۰۱۷ انجام شده، فقط ۲۳درصد آنها از تلویزیونهای کابلـــی و معمولی استفاده میکنند. در بین شهروندانی که در آمریکا زندگی میکنند، این آمار فقط حدود ۲۵درصد است. این اعداد شاید قابلتوجه بهنظر برسد اما زمانی بیشتر جلب توجه میکند که مشخص شود، فقط یک سال پیش این آمار بسیار بیشتر از اینها بود و بهنظر نمیرسید چنین جهش بزرگی در دنیای تلویزیون شکل بگیرد. در سال۲۰۱۶ حدود ۵۲درصد از مردم دنیا و ۵۹درصد از آمریکاییها، تلویزیونهای کابلی را میدیدند.
فارغ از تماشای اخبار و گرفتن اطلاعات، یکی از کارکردهای مهم تلویزیون در تمام سالهای بعد از اختراعش، سرگرم کردن مخاطب بود که طبق گفته «گوین من»، رئیس شرکت «اکسنتور» که در زمینه تجارت تلویزیونی فعالیت میکند، «هرچند بخشی از مردم هنوز هم بهطور گستردهای برنامههای سرگرمکننده تلویزیونی را نگاه میکنند اما اگر همین برنامهها در فضای آنلاین، روی لپتاپها یا موبایلهایشان در دسترس باشد، تلویزیون را کنار میگذارند.»
در بین کسانی که از ابزارهای دیجیتال استفاده میکنند هم سلیقهها متفاوت است. از هر ۱۰ آمریکایی که از رسانههای دیجیتال برای سرگرمی استفاده میکند، ۴نفرشان از لپتاپ یا کامپیوترهای رومیزی استفاده میکنند، ۱۳درصد موبایل را ترجیح میدهند و ۱۹درصد همان تلویزیونهای سنتی را به اینترنت متصل میکنند. مورد آخر بهخصوص در زمانهایی کاربرد دارد که آنها بخواهند مسابقههای ورزشی را تماشا کنند. تماشاگران اینترنتی ترجیح میدهند به جای تماشای برنامههای زنده، نسخه ضبط شده آن را در اختیار داشته باشند؛ امکانی که در سیستمهای سنتی مهیا نیست. سایتهای نتفلیکس، هولو و آمازون پربینندهترین تلویزیونهای آمریکایی هستند و یوتیوب برای جستوجوی ویدئوهای جذاب کاربرد بیشتری دارد. این تب و تاب ویژه جوانها هم نیست. حدود ۸درصد از کل جمعیت آمریکا که قبلا تلویزیون معمولی تماشا میکردهاند و در طول یک سال گذشته شبکههای اینترنتی را جایگزین آن کردهاند، میانگین سنی ۴۳سال دارند.
ایران در آستانه جهش
در ایران هم وضع به همین منوال جلو میرود. هرچند آمار دقیقی از تماشای تلویزیون در دسترس نیست اما استفاده از شبکههای مجازی توسط رسانه ملی و استقبال مردم از اپلیکیشنهای نمایش فیلم نشان میدهد که بازار جدیدی در این حوزه در حال شکلگیری است. هرچند بازار تلویزیون در ایران گرفتار چالشهایی ازجمله مناسب بودن برنامهها برای مخاطبان تا محدودیت حجم اینترنت مصرفی کاربر است اما اپراتورهای ارائهدهنده خدمات اینترنتی در کشور قراردادهایی را با سازندگان اپلیکیشن منعقد کردهاند تا حجم مصرفی مشترکانشان کم نشود و مشتریهای بیشتری با رعایت حق مولف فیلمهای مورد علاقهشان را آنلاین ببینند. کم شدن بینندگان تلویزیون در آمریکا، بازار تبلیغات را هم تحتتأثیر قرار داده و باعث شده تا کمپانیهای بزرگ برای نمایش خدماتشان به جای تلویزیون در اپلیکیشنها متمرکز شوند. این جهش هنوز در ایران اتفاق نیفتاده است.