بلاک‌چین چگونه صنعت مخابرات را متحول می‌کند
بازار جهانی خدمات مخابراتی ازجمله شبکه ثابت و خدمات تلفن همراه – تا پایان سال ۲۰۲۰ حدود ۱.۴۶ هزار میلیارد دلار ارزش خواهد داشت. استتیستا (Statista) با اعلام این رقم، پیش‌بینی می‌کند آسیا، اقیانوسیه، اروپا و امریکای شمالی بیشترین میزان رشد را تجربه خواهند کرد.
به گزارش نشریه ارتباطات ، در این میان، بازیکنان صنعت در تلاشند که از پتانسیل متحول کننده فناوری بلاک‌چین بهره‌برداری کنند. ارائه‌دهندگان خدمات ارتباطاتی یا سی‌اس‌پی‌ها (CSP) امیدوارند با استفاده از راه‌حل‌های بلاک‌چین در زمینه پلتفرم‌های ابر، فرایندهای موجود را بهینه سازند و درعین‌حال، امنیت شبکه را افزایش دهند؛ اما یکپارچه‌سازی‌های بلاک‌چین، مشکلاتی را سد راه کرده و یکپارچه‌سازی را پیچیده ساخته است.
ازآنجاکه عملیات شرکت‌های مخابراتی در فضایی کاملاً مقرراتی صورت می‌پذیرد، این شرکت‌ها باید دقیقاً بدانند که در چه زمانی و در چه بخش‌هایی از قابلیت‌های بلاک‌چین استفاده کنند. علیرغم این ابهام‌ها، پروژه‌های جدید می‌توانند به ما نشان دهند که اپلیکیشن‌های آینده چگونه کار خواهند کرد و زمینه را برای دیگران فراهم خواهند آورد. در این گزارش به مزیت‌های یکپارچه‌سازی‌های بلاک‌چین اشاره می‌کنیم و موانع بالقوه در مقابل استقرار گسترده این فناوری را بررسی می‌کنیم.
ارائه‌دهندگان خدمات ارتباطاتی و سی‌اس‌پی‌ها
همان‌طور که اشاره شد، بسیاری از سی‌اس‌پی‌ها در حال بررسی کاربردهای بالقوه بلاک‌چین هستند. در تحقیقی که اکسنچر (Accenture) و TMForum طی همکاری با یکدیگر انجام دادند و در مه ۲۰۱۹ منتشر کردند، از هر پنج پاسخ‌دهنده به نظرسنجی‌ها، یک نفر پیش‌بینی کرده است که بلاک‌چین بیشترین تأثیر را بر کسب‌وکارشان خواهد گذاشت؛ اما این شرکت‌ها امیدوارند غیر متمرکزسازی (decentralization) برای آن‌ها چه به ارمغان بیاورد؟ برای پاسخ دادن به این سؤال، باید از فرصت‌هایی که یکپارچه‌سازی بلاک‌چین فراهم می‌آورد، سخن گفت.
بلاک‌چین و فرصت‌های مخابراتی
ارائه‌دهندگان خدمات ارتباطاتی با چالش‌های بسیاری مواجه‌اند و پتانسیل بلاک‌چین در این میان می‌تواند رهایی‌بخش و منبع آسایش باشد. علاقه به این فناوری همچنان در حال افزایش است و این رشد توجه ناشی از پتانسیل بلاک‌چین در بهبود مدل‌های کسب‌وکار و توسعه فرایندهایی مثل رومینگ و مدیریت هویت است.
ازآنجاکه شرکت‌های مخابراتی بیشتر و بیشتری کاربردهای بلاک‌چین را آزمایش می‌کنند، می‌توان گفت واضح است که فرصت‌های بسیار ارزشمندی در پس این فناوری، وجود دارد.
پیشگیری از تقلب
استفاده از بلاک‌چین در مخابرات این امکان را فراهم می‌آورد که تقلب‌های رومینگ از طریق قرارداد هوشمند، کاهش یابد. توافق‌های رومینگ بین اپراتورها با استفاده از شبکه‌های بلاک‌چین خصوصی، شفاف خواهد شد. در این صورت، نودهای (node) مشخص به‌عنوان ماینر یا اعتبارسنج عمل می‌کنند و اعتبار تراکنش‌های موجود در شبکه را تائید می‌کنند.
مدیریت و تائید هویت
بلاک‌چین به علت ماهیت غیرمتمرکزش می‌تواند در زمینه برنامه‌های تائید هویت ارزشمند باشد. در این سناریو، مشتریان باید از ID مجازی‌شان برای تائید هویت خود استفاده کنند. این امر باعث می‌شود فرایندها کاهش یابند و رضایت مشتریان افزایش یابد. این ایده در حال حاضر از سوی برخی صنایع در حال آزمایش و بهره‌برداری است.
مثلاً دویچه‌تلکام (Deutsche Telekom) و اس‌کی تلکام (SK Telecom) در حال استفاده از فناوری بلاک‌چین در زمینه برنامه تائید هویت هستند که تائید صحت اطلاعات و پردازش را ساده‌تر می‌سازد. سافت‌بانک (SoftBank) نیز در حال بررسی سیستم امن شناسایی هویت cross-border است.
گذار ۵G
شکی نیست که در آستانه فراگیر شدن فناوری ۵G قرار داریم. گزارش جدیدی از اریکسون (Ericsson) پیش‌بینی می‌کند که مشترکان ۵G تا پایان سال ۲۰۲۴ به ۱.۹ میلیارد نفر خواهند رسید. شرکت‌های مخابراتی به دنبال پیاده‌سازی ۵G هستند و در این میان بلاک‌چین فرصت ساده‌سازی این تحول و اجرا را ممکن‌تر می‌سازد.
سی‌اس‌پی‌ها برای در دسترس قرار دادن ۵G که وعده‌اش را داده‌اند، باید بتوانند نودهای دسترسی را مدیریت کنند و مکانیسم‌های دسترسی را تغییر دهند. در مدیریت این فرایند قوانین و توافق‌ها بین شبکه‌های مختلف، شکل هوشمند به خود می‌گیرند. این مسئله باعث می‌شود قراردادها پویا باشند و بتوانند به نزدیک‌ترین ارائه‌دهنده خدمات وصل شوند و درعین‌حال هزینه رومینگ و قیمت‌ها به‌صورت یکپارچه از طریق دسترسی به نودها مشخص شود.
اتصال اینترنت اشیا
اینترنت اشیا (IoT) نشان می‌دهد که چگونه دستگاه‌ها می‌توانند از طریق اینترنت با یکدیگر ارتباط و تعامل داشته باشند. فناوری IoT به‌سرعت در حال رشد است و بر اساس پیش‌بینی گارتنر بازار اینترنت اشیای صنعتی و سازمانی در سال ۲۰۲۰ به ارزش ۵.۸ میلیارد دلار خواهد رسید و نسبت به سال ۲۰۱۹، ۲۱ درصد رشد خواهد داشت. علیرغم اینکه انقلاب اینترنت اشیا به تحول صنایع مختلف ادامه می‌دهد، امنیت شبکه همچنان مسئله‌ای حیاتی است.
هنگامی‌که دستگاه‌ها اطلاعات حساس را به‌صورت آنلاین انتقال می‌دهند، همیشه این فرصت وجود دارد که از دست بروند، دزدیده شوند یا با مقاصد غیراخلاقی، از آن‌ها استفاده شود. بلاک‌چین می‌تواند با ایجاد شبکه‌های مش (mesh) بسیار امن که همتا به همتا (peer-to-peer) هستند، فضای امن‌تری برای انتقال داده فراهم آورد.
موانع و چالش‌ها
باوجوداینکه بلاک‌چین فرصت‌های بسیاری را به تصویر می‌کشد، موانع متعددی در استفاده از این فناوری در اکوسیستم صنعت مخابرات وجود دارد.
استانداردهای داده: صنعت مخابرات فعلی تلاش دارد استانداردهای داده، ساختارها و انتقال زیرساخت را تنظیم کند. به همین دلیل، استفاده از کاربردهای بلاک‌چین در این چهارچوب، چالش‌های قابل‌توجهی را آشکار می‌کند.
چهارچوب رگولاتوری: ازآنجاکه بسیاری از کاربردهای بلاک‌چین مربوط به قراردادهای هوشمند هستند، مدیریت استفاده از آن‌ها ملزم به دستورالعمل و خط‌مشی‌های استاندارد است. هرچند ایجاد چهارچوب نظارتی واضح، اقدامی مهم و گسترده است، باید اطمینان یافت که امنیت در این پیاده‌سازی‌ها رعایت شده و قراردادهای دیجیتالی امن هستند.
مدیریت داده: بلاک‌چین همه داده‌های تاریخی را در ساختاری شفاف و تغییرناپذیر حفظ می‌کند. بااین‌حال، ممکن است اندازه بلاک‌چین مورداستفاده به دلیل انجام عملیات مداوم، ناپایدار باشد. به همین دلیل، مکانیسمی برای آرشیو کردن داده‌های تاریخی، از مهم‌ترین ویژگی‌های زیرساخت‌های آینده خواهند بود.