دو تغییر عمده مدل کسب‌وکار شرکت‌های فضاپایه در بحران کرونا
بر اساس بررسی‌های سازمان فضایی در زمینه اثرات شیوع ویروس کرونا بر کسب و کارهای فضاپایه ۵۷ درصد شرکت‌هایی که در حوزه سنجشی فعال بودند، به دلیل دورکاری بسیاری از مشاغل، با افزایش بازار مواجه شدند که این امر بر تصمیم شرکت‌ها در تغییر مدل کسب وکارها تاثیرگذار بوده است.
بر اساس آمارهای اداره کل توسعه کسب و کارهای فضاپایه معاونت توسعه کاربرد و خدمات فضایی سازمان فضایی ایران در حال حاضر ۱۸۰ شرکت در حوزه فضایی ایجاد شده است که از این تعداد ۱۰۰ شرکت فضا پایه، ۵۰ شرکت با فعالیت دوگانه و ۳۰ شرکت با ظرفیت توسعه فضا مشغول به فعالیت هستند.
فعالیت این شرکت‌ها شامل ۳ دسته حوزه بالا دستی، میان دستی و پایین دستی می‌شود. بخش بالا دستی شامل شرکت‌های سازنده ماهواره و زیر سیستم‌ها، در بخش میان‌دستی شامل اپراتورها، سیستم‌های زمینی و فضایی و سازندگان تجهیزات ناوبری و مخابراتی و در بخش پایین دستی شامل خدمات مشاوره‌ای است.
بر اساس برآوردها میانگین سنی شرکت‌های فضا پایه ۳ تا ۶ سال است.
اثرات شیوع کرونا بر روی کسب و کارهای فضا پایه
این بررسی‌ها نشان می‌دهد ۲۹ درصد از شرکت‌های فعال در حوزه فضایی با شیوع کرونا دچار ضررهای مالی می‌شوند و ۲ درصد از آنها مجبور به دادن منابع انسانی خواهند شد. علاوه بر آن ۵۱ درصد مجبور به تعطیلی موقت کسب و کار تا فروکش کردن کرونا خواهند شد و ۲۱ درصد نیز تاثیر مشکل‌سازی نداشته‌اند، ولی هیچ یک از واحدهای فناور فعال در این حوزه به تعطیلی دائم کسب و کار نرسیده‌اند.
در این گزارش سوالی با این مضمون مطرح شد که "اگر شرکتی پروژه‌ای ندارد و کسب و کارشان تعطیل شده باشد، تا چه بازه زمانی می‌تواند استارتاپ یا شرکت خود را سرپا نگه دارد؟ نتیجه پاسخ این بود: ۲۹ درصد شرکت‌های حوزه بالا دستی و سازندگان زیر سیستم‌ها به دلیل قطع شدن ارتباطات بین‌المللی و عدم استفاده از محیط کارگاهی به‌زودی و بدون کمک مالی دولت شروع به تعدیل نیرو و بستن شرکت‌ها خواهند کرد.
۵۷ درصد از شرکت‌ها که عمدتا شرکت‌های پایین دستی و ارائه دهنده خدمات فضایی هستند، با افزایش بازار در دوران شیوع کرونا مواجه شدند و خدمات سنجش از دور آنها به کمک دورکاری و فاصله‌گذاری اجتماعی آمده است.
با توجه به شرایط فعلی ۷۱ درصد از شرکت‌ها برای ادامه بقا به کمک مالی دولت در قالب وام نیاز دارند.
بحران شیوع کرونا باعث تغییر در مدل کسب و کارها شده است، به گونه‌ای که ۴۷ درصد از شرکت‌های حوزه بالا دستی، ۳۳ درصد در بخش پایین دستی و ۱۰ درصد در حوزه میان دستی مدل کسب و کارهای خود را تغییر داده‌اند.
از این میزان ۱۱ درصد برای کوتاه مدت و محدود به دوران بحران شیوع ویروس کرونا، ۱۱ درصد هم برای دوران بحران و هم پس از آن و ۱۳.۴ درصد برای پس از اتمام بحران نیز مدل کسب و کار خود را تغییر داده‌اند.