سرویس آنلاین «گواهی تایید صحت کارت هوشمند ملی» جایگزین کپی کارت ملی می‌شود
سرویس برخط «گواهی تایید صحت کارت هوشمند ملی» که از سوی سازمان ثبت‌احوال به دستگاههای اجرایی ارائه خواهد شد جایگزین کپی کارت ملی هوشمند می‌شود.
پس از راه‌اندازی این سرویس از سوی ثبت‌احوال دیگر دستگاههای اجرایی برای ارائه سرویس خود به شهروندان و به منظور احراز هویت آنان نیاز به دریافت کپی کارت ملی آنها و نگهداری آن نخواهند داشت؛ بلکه این سرویس برخط جایگزین کپی کارت ملی هوشمند بوده و باید تا مدت زمان قانونی توسط دستگاه استعلام کننده و همچنین سازمان ثبت احوال کشور نگهداری شود.
شورای اجرایی فناوری اطلاعات در آخرین جلسه خود ثبت‌احوال را ملزم به ایجاد این سرویس کرده است، هدف این شورا کاربردی کردن و فراگیر کردن استفاده از کاربردهای مختلف کارت ملی هوشمند در میان مردم و دستگا‌های اجرایی است.
طبق مصوبه شورای اجرایی فناوری اطلاعات سرویس برخط «گواهی تایید صحبت کارت هوشمند ملی» صرفا مختص یک تراکنش بهره‌بردار بوده و استفاده از آن در سایر خدمات یا تراکنش‌ها یا ارائه به سایرین مجاز نیست. یعنی نمی‌توان با دریافت یک گواهی تایید صحت کارت هوشمند ملی از سرویس‌ها و خدمات مختلفی استفاده کرد؛ بلکه برای سرویس‌های مختلف باید گواهی تایید مختلف دریافت کرد.
برای فراهم شدن امکان ارائه این سرویس برخط ابتدا باید سطوح اطمینان (LOA) احراز هویت از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تعریف شود. سطوح اطمینان در احراز هویت میزان نیاز به سخت‌گیری برای احراز هویت را مشخص می‌کند، در اصل تعیین می‌کند که برای سرویس‌های مختلف چه مدل احراز هویت با چه میزان سخت‌گیری یا دقت لازم است. به طور مثال احراز هویت بیومتریک برای رزرو وقت دکتر گزینه خوبی به شمار نمی‌آید؛ اما شاید برای دریافت سرویس‌های حساس یا انجام تراکنش‌هایی با مبالغ بالا یک گزینه اصلی باشد.
برای تعیین این سطوح اطمینان سازمان ثبت احوال و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف شده‌اند ظرف ۲ ماه نسبت به تدوین دستورالعمل فنی تعریف این سطوح، نحوه استفاده از این سطوح در خدمات دستگاههای اجرایی، شفاف‌سازی حقوق و تکالیف سازمان ثبت‌احوال و دستگاههای خدمت دهنده اقدام کنند.
طبق این مصوبه شورای اجرایی فناوری اطلاعات، با تصویب دستورالعمل فنی تعریف سطوح اطمینان که سازمان ثبت احوال و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید با همکاری یکدیگر آن را تدوین کنند، کلیه دستگاههای اجرایی برای حذف اخذ کپی کارت ملی مکلفند با استفاده از سطوح اطمینان متناسب و دریافت سرویس برخط «گواهی تایید صحت کارت هوشمند ملی» از سازمان ثبت احوال اقدام کنند.
برنامه حذف دریافت کپی کارت ملی پیش از نیز از سوی وزارت کشور مطرح شده بود. وزارت کشور در آن زمان اعلام کرده بود حذف دریافت کپی کارت ملی را ابتدا به صورت پایلوت در سه استان اجرایی خواهد کردو پس از آن به سراسر کشور تعمیم می‌دهد. اما این طرح نیز به صورت کامل اجرایی نشد.
استفاده فراگیر از کارت هوشمند ملی در خدمات الکترونیکی دولت در دستور کار قرار گرفته‌است به این منظور دستگاههای دولتی باید با تعریف سرویس‌هایی امکان احراز هویت کاملا مجازی از طریق کارت هوشمند ملی را فراهم کند و از دریافت کپی کارت ملی پرهیز کند.
از همین رو طبق مصوبه شورای اجرایی فناوری اطلاعات برای استفاده ازقابلیت‌های کامل کارت ملی هوشند و گسترش کاربری آن سازمان ثبت‌احوال موظف شده است تا ابزارها و سرویس‌های برخط مورد نیاز برای خوانش اطلاعات کارت هوشمند ملی را فراهم کند.
یکی از چالش‌های گسترش استفاده کاربردهای کارت ملی هوشمند، ابزارهای مورد نیاز برای خوانش کارت هوشمند ملی بود؛ با توجه به چیپ یا حافظه‌ای که روی کارت ملی هوشمند تعریف شده است بخشی از اطلاعات روی آن ذخیره می‌شود و برای خواندن آن اطلاعات نیاز به دستگاههای مخصوصی است. حال شورای اجرایی فناوری اطلاعات طی مصوبه‌ای اعلام کرده است که دستگاههای اجرایی باید ابزارهای مورد نیاز برای خوانش این اطلاعات را فراهم کنند.
طبق مصوبه این شورا دستگاههای خدمات دهنده به مردم با رویکرد ایجاد نکردن هزینه اضافی برای مردم و با توجه به قابلیت برقرای ارتباط تماسی و غیر تماسی با کارت هوشمند ملی، از جمله واسط بدون تماس (NFC) دستگاههای تلفن‌همراه یا دستگاههای کارت‌خوان و افزونه‌های سخت‌افزاری (کارت‌خوان OTG) را فراهم کنند. همچنین ثبت احوال باید امکان احراز هویت مبتنی بر سطوح اطمینان (LOA) را فراهم کند.
از سوی دیگر باید سازوکار تنوع بخشی به درگاه‌های دسترسی به خدمات با استفاده از کارت هوشمند ملی و سایر موراد مورد نیاز آن اقدام کنند. هر چند که بیش از ۱۰ سال است که استفاده از کارت ملی هوشند در میان مردم رواج پیدا کرده و هم‌اکنون تقریبا بدون ارائه کارت ملی هوشمند امکان دریافت سرویس‌های بانکی مهیا نیست؛ اما واقعیت آن است که از قابلیت‌های کارت ملی هوشمند تا کنون استفاده نشده است. از کارت ملی هوشمند مانند یک کارت ساده احراز هویت استفاده می‌شود به گونه‌ای که بسیاری از دستگاههای دولتی برای ارائه خدمات از طریق کارت ملی هوشند، شهروندان را ملزم به دریافت کپی از آن و حتی کپی برابر اصل می‌کنند. این مصوبه شورای اجرایی فناوری اطلاعات بر استفاده درست و تعریف سرویس‌های مختلف برای کاربردی شدن کارت ملی هوشمند تاکید کرده است.
برای کاربردی شدن استفاده از کارت ملی هوشمند و احراز هویت کامل از طریق آن در مرحله اول امکان احراز هویت از طریق آن در سامانه دولت همراه فراهم خواهد شد و خدمات ثبت‌نام سیم‌کارت تلفن همراه با استفاده از این سرویس انجام می‌شود. پس از آن مصادیق منتخب برای به‌کارگیری کارت هوشمند ملی به تایید کمیته فنی‌ایی با حضور نماینده سازمان ثبت‌احوال، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و دبیرخانه شورا می‌رسد. این اقدامات به گونه‌ای انجام می‌شود که اشخاص با استفاده از کارت هوشمند ملی قادر باشند خدمت منتخب را به صورت غیرحضوری دریافت کنند.
هنگام تحویل کارت ملی هوشمند به افراد پین یا رمزی نیز همراه آن تحویل دارندگان کارت ملی هوشمند شد اما به دلیل عدم استفاده از آن یا تعریف نشدن کاربردی مشخص برای بهره برداری از آن به نظر می‌رسد اکثر افراد آن را فراموش کرده باشند این در حالی است که برای استفاده از کاربردهای مختلف کارت هوشمند ملی آن پین یا رمزعبور مورد نیاز است، از همین رو شورای اجرایی فناوری اطلاعات سازمان ثبت احوال را موظف کرده تا فرایند لازم برای رفع انسداد یا اختصاص پین جدید به کارت هوشمند ملی را ظرف یک ماه تدوین و به دبیرخانه شورا ارائه کند. برای اجرایی شدن این فرایند ثبت احوال می‌تواند از ظرفیت دفاتر اسناد رسمی و همچنین شعب منتخب بانک‌های دولتی یا دفاتر پیشخوان ثبت احوال استفاده کند.