سهم کمتر از ۱۰ درصدی شرکت‌های قدیمی اینترنت از بازار اینترنت ثابت
وزارت ارتباطات گزارشی جدید از وضعیت ارتباطات و کیفیت اینترنت کشور در ۶ ماه سال را منتشر کرده که به خوبی شرایط توسعه اینترنت در کشور را نشان می‌دهد. هرچند که در ابتدای آبان ماه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، گزارش فصلی خود از وضعیت توسعه ارتباطات در سه ماه دوم سال ۱۳۹۹ را منتشر کرده، اما گزارش جدید وزارت ارتباطات که توسط رگولاتوری تدوین شده حاوی جزییات بیشتر و دقیق‌تری است. در بخش اول این گزارش که وضعیت آماری پهنای‌باند کشور مورد توجه قرار گرفته باز هم مشخص شده که کشور برای رسیدن به وضعیت مناسب در زمینه پهن‌باند ثابت چه مسیر طولانی را در پیش دارد. همچنین در این گزارش وضعیت نه چندان خوشایند شرکت‌های اینترنتی بخش خصوصی که با نام دارندگان پروانه FCP شناخته می‌شوند نیز به نمایش درآمده است. ۱۷ شرکتی که سهمشان از این بازار بعد از بیش از دو دهه فعالیت، به کمتر از ۱۰ درصد می‌رسد و برخی از این شرکت‌ها حتی هیچ سهمی از این بازار ندارند. در ادامه جزییات بخش اول گزارش رگولاتوری با عنوان «ایران در مسیر هوشمندی» که به وضعیت آماری پهن‌باند ثابت و همراه در کشور و سهم دقیق اپراتورها در این زمینه اختصاص دارد را می‌خوانید:
در ابتدای این گزارش تعداد اشتراک پهنای باند سیار از سال ۹۳ تا ۶ ماه اول سال ۹۹ مورد مقایسه قرار گرفته است. براین اساس تعداد اشتراک‌های پهنای باند سیار از سال ۹۳ که برابر با ۷ میلیون و ۸۱ هزار و ۹۱۸ اشتراک بوده در ۶ ماه ابتدایی سال جاری به ۷۶ میلیون و ۵۳۱ هزار و ۱۷۶ اشتراک رسیده است. این رشد در تعداد اشتراک‌های پهن‌باند ثابت با این شیب سرعت همراه نبوده است. براساس این گزارش تعداد اشتراک‌های پهن‌باند ثابت در سال ۱۳۹۲ از تعداد ۵۸ هزار ۳۱۰ اشتراک در ۶ ماه اول سال ۱۳۹۹ به ۹ میلیون و ۴۷۹ هزار و ۳۳۷ اشتراک رسیده است.
تعداد مشترکان اینترنت ثابت در کشور حالا برابر بیش از ۹ میلیون مشترک است و مشترکان بخش پهن‌باند ثابت هم به بیش از ۷۶ میلیون مشترک می‌رسد.
در بخش ضریب نفوذ پهن‌باند سیار همانطور که ابتدای آبان ماه و در گزارش فصلی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی آمده بود، ضریب نفوذ در شش ماه ابتدایی سال ۱۳۹۹ به ۹۱.۰۷ درصد رسیده است. این میزان در سال ۱۳۹۳ و براساس گزارش جدید وزارت ارتباطات برابر با ۹.۱ درصد بوده است. همچنین میزان ضریب نفوذ پهن‌باند ثابت نیز از ۷.۶۳ درصد در سال ۱۳۹۲ به ۱۱.۲۸ درصد در شش ماه اول سال ۱۳۹۹ رسیده است.
در ادامه گزارش کل اشتراک‌های پهن‌باند ثابت و سیار به تکفیک تکنولوژی تا شهریور ۱۳۹۹ نیز مشخص شده است. بر همین اساس تعداد مشترکان اینترنت براساس تکنولوژی XDSL که نخستین سرویس آن در سال ۱۳۸۲ و برمبنای سرویس ADSL به کاربران ایرانی عرضه شده ۷ میلیون ۷۴۹ هزار و ۲۷۰ مشترک است. این تعداد مشترک برمبنای تکنولوژی FTTX به ۱۱۸ هزار و ۲۰۴ مشترک می‌رسد و در تکنولوژی WiFi برابر ۳۱۳ هزار و ۹۴۰ مشترک است. همچنین تعداد مشترکان در TD-LTE نیز تا ۶ ماه اول سال جاری ۱ میلیون و ۲۹۷ هزار و ۹۲۷ مشترک بوده است. اما در بخش مشترکان براساس تکنولوژی ۳G کشور ۲۰ میلیون و ۹۵۰ هزار و ۴۴ مشترک دارد و تعداد مشترکان ۴G نیز ۵۵ میلیون و ۵۸۱ هزار و ۱۳۶ مشترک است.
با اینکه تکنولوژی XDSL بیش از دو دهه پیش وارد کشور شد تنها بیش از ۷ میلیون مشترک در کل کشور دارد. در مقابل تکنولوژی ۴G که در ابتدای دهه ۹۰ و بعد از شکست انحصار رایتل در اختیار کاربران قرار گرفت حالا بیش از ۵۵ میلیون مشترک دارد.
با توجه به این تعداد مشترک مشخص شده که در بخش پهن‌باند ثابت ۸۲ درصد از مشترکان از تکنولوژی XDSL استفاده می‌کنند، ۱۴ درصد از TD-LTE و ۳ درصد از WiFi و تنها یک درصد از تکنولوژی فیبرنووری یعنی FTTX استفاده می‌کنند. در این گزارش هیچ اشاره‌ای به تعداد کاربران و سهم تکنولوژی VDSL نشده است، تکنولوژی که از ابتدای سال وزیر وزارت ارتباطات از توسعه سریع آن به واسطه نیاز کاربران به اینترنت با کیفیت به خاطر شیوع ویروس کرونا خبر داد. فروردین سال جاری حسین فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفت‌وگو با پیوست اعلام کرده بود که تا خرداد ماه ۸۰۰ هزار کاربر در تهران با کمک سرویس VDSL به سرعتی چند برابر سرعت فعلی خود دست پیدا خواهند کرد. از سوی دیگر نیز محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم اردیبهشت ماه و در مراسم روز جهانی ارتباطات گفته بود که تا پایان سال ۱۳۹۹ در ۸ کلان شهر کشور سرویس VDSL راه‌اندازی خواهد شد. با این حال همین گزارش نشان می‌دهد که تا این لحظه که تنها کمتر از ۵ ماه به پایان سال باقی‌مانده برنامه‌های توسعه‌ای وزارت ارتباطات برای راه‌اندازی VDSL براساس اهداف این وزارتخانه پیش نرفته است.
یکی از بخش‌های جالب این گزارش سهم بازار اپراتورهای ارتباطی در بخش ثابت و همراه است. در بخش اپراتورهای ثابت شرکت برتر بازار مانند همیشه مخابرات است که سهمی ۴۷ درصدی دارد. بعد از مخابرات، ایرانسل با سرویس TD-LTE و سهمی ۱۰ درصدی قرار دارد که توانسته سهمی بیشتر از شرکت‌های قدیمی بازار اینترنت یعنی شاتل و آسیاتک، پارس‌آنلاین و .. از این بازار داشته باشد. در جایگاه سوم و چهارم بازار اینترنت شرکت شاتل با ۹ درصد سهم و آسیاتک با ۸ درصد سهم قرار دارند. شرکت‌های سروکو هم از این بازار تنها ۵ درصد سهم دارند. پارس‌آنلاین، شرکتی که بسیاری اینترنت را به واسطه این شرکت شناخته و از آن استفاده کرده‌اند از این بازار تنها ۴ درصد سهم دارد. از سوی دیگر های‌وب که در چند سال گذشته تنها نامش وقتی شنیده می‌شود که دست به ادغام یا خرید سهم شرکتی زده یا نمادش در بورس بسته شده، از این بازار تنها ۲ درصد سهم دارد. از بین ۱۷ شرکت اینترنتی که با نام شرکت‌های FCP شناخته می‌شوند شرکت‌های حلما گستر خاورمیانه، ارتباطات ثابت پارسیان، رسپینا، فرابرد داده‌های ایرانیان، گسترش ارتباطات مبنا و فناپ تلکام هیچ سهمی از بازار اینترنت کشور ندارند.
شرکت مخابرات بیشترین سهم را از بازار اینترنت ثابت کشور دارد. سهم این شرکت در این بازار ۴۷ درصد است. در مقابل اما شرکت‌های صاحب نام اینترنتی کشور مانند شاتل، آسیاتک، پارس‌آنلاین و .. از این بازار کمتر از ۹ درصد سهم دارند.
گرفتن سهم در بازار اپراتورها سیار بین دو اپراتور همراه اول و ایرانسل در یک رقابت تنگاتنگ پیش می‌رود. براساس گزارش وزارت ارتباطات سهم بازار همراه اول ۵۰ درصد و سهم ایرانسل به عنوان اپراتور دوم تلفن‌همراه ۴۶ درصد است. رایتل نیز از این بازار تنها ۴ درصد سهم دارد.
این گزارش به جز نمایش ضریب نفوذ کلی اینترنت در کشور، مقایسه ضریب‌نفوذ پهن‌باند را به تفکیک استان و تکنولوژی نیز مشخص کرده است. آنطور که این گزارش نشان می‌دهد از بین ۳۱ استان کشور بیشترین ضریب‌نفوذ به تهران با ۱۲۶.۰۸ درصد اختصاص یافته است. بعد از تهران البرز با ۱۲۵.۳۵ درصد در جایگاه دوم و سمنان با ۱۱۳.۶ درصد در جایگاه سوم قرار گرفته‌اند. استانهای اصفهان با ۱۱۲.۳۱درصد، قم با ۱۱۰.۴۱ درصد، فارس با ۱۰۵.۲۱ درصد نیز از دیگر استان‌هایی هستند که در بین ۵ استان اول از نظر ضریب نفوذ قرار دارند. سه استانی هم که کمترین ضریب نفوذ در آنها دیده می‌شود استان سیستان و بلوچستان با ۶۳.۷۰ درصد، کرمان با ۸۰.۹۲ درصد و کردسان با ۸۴.۲۷ درصد است.
از بین ۳۱ استان کشور بیشترین ضریب‌نفوذ به تهران با ۱۲۶.۰۸ درصد اختصاص یافته است. بعد از تهران البرز با ۱۲۵.۳۵ درصد در جایگاه دوم و سمنان با ۱۱۳.۶ درصد در جایگاه سوم قرار گرفته‌اند.
این گزارش میزان ضریب‌نفوذ بر مبنای تکنولوژی را هم مشخص کرده است. بیشترین ضریب‌نفوذ بر مبنای تکنولوژی ADSL را سمنان با ۱۴.۳۸ درصد دارد. بعد از سمنان هم اصفهان با ۱۳.۴۴ درصد و تهران با ۱۳.۰۶ درصد قرار دارند. در زمینه تکنولوژی FFTX هم بیشترین ضریب‌نفوذ باز به استان سمنان با ۰.۵۱ درصد رسیده است. در رده دوم در این زمینه تهران قرار دارد که ضریب‌نفوذ این تکنولوژی در پایتخت تنها ۰.۳۳ درصد است. خراسان جنوبی با ۰.۲۴ درصد و اصفهان با ۰.۲۱ درصد نیز در رده‌های سوم و چهارم قرار دارند.
ضریب‌نفوذ تکنولوژی VDSL به عنوان یک تکنولوژی تازه وارد به کشور، در استان قم با ۰.۶۱درصد بیشتر از سایر استان‌هاست. بعد از قم سهم این تکنولوژی در تهران تنها ۰.۲۷ درصد و در مازندران ۰.۲۲ درصد گزارش شده است.در زمینه ضریب‌نفوذ براساس تکنولوژی TD-LTE تهران با ۳.۴۰ درصد در صدر است. بعد از تهران خوزستان با ۳.۱۳ درصد و البرز با ۲.۵۲ درصد قرار دارند.
اما در زمینه ضریب‌نفوذ براساس تکنولوژی ۳G استانهای البرز با ۲۸.۴۹ درصد، گیلان با ۲۸.۱۶ درصد، سمنان با ۲۸.۰۷ درصد، فارس با ۲۷.۷۰ درصد و همدان با ۲۷.۰۴ درصد ۵ استان اول هستند. در این زمینه تهران با داشتن ضریب‌نفوذ ۲۵.۷۱ درصدی در جایگاه چهاردهم قرار دارد. کمترین ضریب‌نفوذ در زمینه تکنولوژی ۳G باز هم به استانهای سیستان و بلوچستان با ۱۷.۱۱ درصد و کردستان با ۲۱.۰۴ درصد اختصاص یافته است.
بیشترین ضریب‌نفوذ براساس تکنولوژی ۳G در استانهای البرز، گیلان و سمنان دیده می‌شود. در زمینه تکنولوژی ۴G هم استانهای البرز، تهران و قم در صدر قرار دارند.
در بخش ضریب‌نفوذ براساس تکنوژی ۴G استانهای البرز با ۸۳.۸۴ درصد، تهران با ۸۲.۸۴ درصد و قم با ۷۲ و ۴۳ درصد از اولین‌ها هستند. در این بخش کمترین ضریب‌نفوذ در استانهای سیستان و بلوچستان با ۴۳.۷۸ درصد، کرمان با ۴۹.۲۷ درصد و اردبیل با ۵۳.۰۹ درصد دیده می‌شود.