صاپست جایگزین کدپستی می‌شود؟
به جای آدرس و کدپستی تنها شماره موبایل‌تان را در بخش گیرنده / فرستنده بنویسید
صندوق الکترونیکی پست یا همان طرح ملی صاپست پس از یک سال اجرای آزمایشی در نهایت روز جهانی پست رونمایی شد و به عنوان سرویس جدید شرکت ملی پست آغاز به کار کرد. صاپست شناسه کد 7 رقمی است که هر فرد حقیقی یا حقوقی می‌تواند از آن به عنوان آدرس برای ارسال مرسولات استفاده کرده و نیازی به ثبت آدرس گیرنده و فرستنده بر روی محصول نیست.
حمیدرضا توکلی مدیرعامل و موسس سرویس صاپست در گفت‌وگو با آی‌تی‌ایران با اشاره به اینکه کدپستی مکان محور بوده و محدودیت‌هایی با خود به همراه دارد، دلایل شکلگیری ایده صاپست را اینگونه توضیح می‌دهد: «مشکلاتی مانند فراموشی کدپستی، درج آدرس اشتباه، عدم رعایت اصول آدرس نویسی بر اساس الزامات استاندارد پست و بد خط نویسی توسط مشتریان که باعث بروز خطا در هنگام تجزیه مرسولات به ویژه در اوج ساعات کاری می‌شود باعث شکلگیری این ایده در ذهن من شد که هر فردی به جای نوشتن آدرس کامل و کدپستی روی بسته‌ها که گاها آن را فراموش می‌کنند، هر کاربری شناسه منحصر به فرد خود را داشته باشد.» او در این مورد تلفن‌همراه را مثال می‌زند که با ورود خود محدودیت‌های تلفن ثابت را برداشته و به جای تلفن ثابت در منازل، هر فردی یک تلفن همراه با خود حمل می‌کند، حال صاپست هم مانند تلفن همراه بوده با این تفاوت که هر فردی آدرس مشخص خود را دارد.
مسیر شش ساله و پر چالش
وی درباره آغاز همکاری این سامانه با شرکت ملی پست توضیح می‌دهد: «6 سال پیش ما طرح شخصی‌سازی کد پستی را به شرکت ملی پست مطرح کردیم؛ اما به علت تغییرات زیادی که در بخش مدیریتی این شرکت در این سال‌ها اتفاق افتاد و با توجه به که این طرح قرار بود در بستر شبکه ملی پست اجرا شود و نبود قانون‌های مشخص، ما برای اجرای صاپست با چالش‌های زیادی روبرو شدیم. در نهایت ما به عنوان یک کارآفرین روی ایده خود پافشاری کرده و نا امید نشدیم. مدیران دوسال اخیر شرکت پست تفکرات استارتاپی داشته و در حوزه‌های آی‌تی و دولت الکترونیکی مشارکت بیشتری داشته‌اند که باعث شد روند اجرایی این طرح سرعت بیشتری بگیرد. در حال حاضر این شرکت برای حفظ اطلاعات کاربران از فضای امنیتی داده‌های شرکت پست استفاده می‌کند.» مدیرعامل و موسس سرویس صاپست در ادامه اضافه می‌کند: « صاپست به مدت یک سال و نیم به صورت آزمایشی فعالیت کرد و از شهریور 99 ، به طور رسمی آغاز به کار کرد. شرکت ملی پست هیچگونه سرمایه‌گذاری روی صاپست نکرده و این شرکت خصوصی به صورت بوت‌استرپ فعالیت خود را پیش می‌برد.»
همچنین توکلی در اشاره به تعداد کاربران این سامانه می‌گوید که تاکنون 50 کسب و کار اینترنتی و تعدادی از سازمانهای دولتی از این کد اختصاصی پستی استفاده می‌کنند و در این دو ماه بیش از 60 هزار مرسوله با این فریند درکل کشور جا به جا شده است.
توکلی با تاکید بر گستردگی مشتریان این سامانه بیان می‌کند: «همه سازمانهای دولتی و خصوصی، کسب و کارهای اینترنتی، مغازه‌داران و افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند شناسه صاپست خود را داشته باشند.»
توکلی نحوه قانون‌گذاری را یکی از چالش‌های این حوزه می‌داند و توضیح می‌دهد: «قدمت بیشتر قانون‌های موجود به دوران پیش از ظهور آی‌تی برمی‌گردد، یعنی 50 سال پیش. در حال حاضر با توجه به سرعت زیاد تکنولوژی باید قوانین را به‌روز‌رسانی کنند و به جای سنگ اندازی جلوی پای کارآفرینان که وقت و هزینه برای اجرای ایده خود صرف کرده‌اند، موانع را از سر راه آن‌ها بردارند.»
توکلی با اشاره به این موضوع که این سامانه سال 97رونمایی شده بود اما به دلیل نحوه قانون‌گذاری مجبور به توقف فعالیت شدند، بیان می‌کند: «در همان ابتدای فعالیت این سامانه، شرکت پست، صاپست را یک فرایند مخرب برای کدپستی می‌دانست و همین موضوع باعث ایجاد چالش‌هایی شد، اما ما در اینباره توضیح دادیم که کدپستی به عنوان یک کد مکان محور جایگاه خود را حفظ خواهد کرد و صاپست جایگزین آن نخواهد شد. اما کدپستی بخاطر محدودیت‌هایی که دارد نمی‌تواند امکانات کافی به کاربران بدهد برای مثال با افزایش سفرها و تغییر مداوم مکان افراد، دریافت این بسته‌ها سخت می‌شود، همچنین با افزایش خرید آنلاین خطر سواستفاده از اطلاعات شخصی وجود دارد. از این رو شناسه صاپست یک کد هفت رقمی است که آدرس و کدپستی را در دل خود دارد و تنها برای آسان‌تر کردن ارسال مرسوله استفاده می‌شود.» او اضافه می‌کند: «برای مثال با اجباری کردن شرکت ملی پست برای ارسال مرسولات بسیاری از افراد اعتراض کردند که این کدها را از بهر نیستند و برای طولاتی شدن فرایند ارسال، از شبکه‌های دیگر استفاده کردند. در حالی که صاپست تا حدودی این دغدغه‌ها را کاهش می‌دهد.»
با صاپست می‌توان یک شماره تلفن یا هر عدد اختیاری را به جای فرستنده یا گیرنده نوشت
صاپست چه کاری انجام می‌دهد؟
به گفته توکلی شناسه صاپست یک آدرس همراه محسوب می‌شود که افراد یا صاحبان کسب و کار می‌توانند آن را دریافت کنند و برای ارسال یا دریافت محصول از این شناسه یه جای نوشتن آدرس و کدپستی استفاده کنند. همچنین در این سامانه سه نوع شناسه وجود دارد؛ شناسه کدملی که در حال حاضر رایگان است، شناسه با شماره همراه و شناسه با انتخاب یک کد هفت رقمی دلخواه که کاربران می توانند هر کدام را برای شناسه صاپست خود انتخاب کنند. به گفته او هر فردی می‌تواند سه شناسه با سه آدرس مختلف و سه کد هفت رقمی متفاوت داشته باشد. همچنین هزینه‌های آن برای افرادی که می‌خواهند شماره صاپستشان کد ملی باشد، رایگان و برای درج شماره موبایل و کد 7 رقمی دلخواه ماهیانه 10 تا 30 هزار تومان است.
او در ادامه با توجه به نحوه ساز و کار اداره پست توضیح می‌دهد: «زمانی که کاربر کد هفت رقمی صاپست را روی بسته خود درج می‌کند و بسته پستی را تحویل ادراه پست می‌دهد، آن‌ها این کد را در سامانه صاپست وارد کرده و ادرس و کدپستی کاملی که پیشتر توسط کاربر درج شده است، را چاپ کرده و آن را روی بسته‌های موردنظر می‌چسباند و بسته تحویل ماموران پست می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که افراد دیگر برای درج آدرس نیاز به نوشتن دستی نداشته و در هر لحظه پیش از تحویل کالا به پست، قادر به آپدیت کردن آدرس‌ها به صورت آنلاین هستند، در نهایت همه مراحل الکترونیکی انجام می‌شود.»
او با اشاره به تفاهمنامه اداره پست با استارتاپ‌ها که متولی آن سازمان فناوری اطلاعات بود مبنی بر دریافت کد پستی تیم‌های استارتاپی توضیح می‌دهد: «طبق این تفاهمنامه هر تیم و استارتاپ مستقر در شتابدهنده‌ها یا فضاهای کار اشتراکی قادر به دریافت کد پستی مخصوص به خود هستند، اما در صورت جا به جایی این تیم به مکان دیگر، انتقال این کدپستی خود چالش دیگری به حساب می‌آید. اما همین تیم‌ها و افراد می‌توانند با استفاده از صاپست استفاده کرده و در صورت جابه‌جایی هم می‌توانند از این کد 7 رقمی استفاده کنند.»