طرح آینده نگاری اولویت‌ها و راهبردهای فناوری اطلاعات کشور کلید خورد
سازمان فناوری اطلاعات طرح آینده پژوهی شناسایی اولویت‌ها و راهبردهای فناوری اطلاعات کشور را با تمرکز بر 21 فناوری پیشرو به اجرا گذاشته است.
در این طرح آینده پژوهی که در این آدرس قرار گرفته، پرسشنامه‌ای مبتنی بر روش دلفی با هدف دریافت نظرات خبرگان و فعالان حوزه فاوا و حول موضوع «چگونگی ایفای نقش دولت» در توسعه هر فناوری طراحی شده و از خبرگان و نخبگان دعوت شده است که در حوزه‌های تخصص خود، در این نظرسنجی شرکت کنند.
امیر ناظمی، در مقدمه پرسشنامه این طرح نوشته است: «آینده نگاری بر خلاف شیوه‌های سنتی که محدود به آرای تعداد محدودی از خبرگان است، تلاش دارد تا به برنامه ریزی مانند یک فرآیند دموکراتیک نگاه کند. فرآیندی که در آن، اولویت‌ها و راهبردها با مشارکت گسترده بازیگران کلیدی و بر اساس خرد جمعی شکل می‌گیرد. در طرح‌های آینده نگاری تلاش اصلی آن است تا اولویت‌ها را بتوان بر اساس معیارهایی شفاف و بر اساس آرای تعداد زیادی از متخصصان شناسایی و اعلام کرد. درست مانند آن است که برنامه ریزی را بر پایه دانش همگانی تنظیم کنیم. در این وضعیت، نه تنها داده‌های به دست آمده به یاری مدیران می‌آیند، بلکه نتایج برای همه شرکت‌های فعال در آن حوزه نیز قابل استفاده است.»
وی سپس نمونه ژاپن را در این زمینه مطرح می‌کند که از ۱۹۷۰ به صورت ۵سالانه و با حضور بیش از ۲۰۰۰ خبره، برنامه‌های بلندمدت خود را بر اساس همین فرآیند آینده نگاری (Foresight) اجرا و تکرار می‌کند.
ناظمی می‌افزاید:«بر اساس چنین نگاهی است که در سازمان فناوری اطلاعات ایران تصمیم گرفتیم برنامه بلندمدت بخش خود را بر اساس این رویکرد برنامه ریزی و اجرا کنیم. حضور هر فرد خبره در این طرح، به مثابه مشارکت بینش و تجربه او در ساخت آینده‌ای است که می تواند زندگی و زیست فرزندان و حتی خود ما را شکل دهد.»
سعید سلیمانی، سرپرست معاونت سیاست‌گذاری و اعتباربخشی فناوری اطلاعات سازمان فناوری اطلاعات و مسوول طراحی و اجرای این طرح به خبرنگار ما گفت: هدف کلی در این طرح این است که می‌خواهیم با مشارکت نخبگان و خبرگان فاوا، راهبردهایی را که دولت برای توسعه فناوری‌های پیشرو باید در پیش بگیرد، شناسایی بکنیم.
سلیمانی افزود: روش کار به این شکل است که 21 فناوری پیشرو احصا شده، در قالب یک پرسشنامه آنلاین به نظرسنجی گذاشته شده و بر اساس تخصص انتخابی خبرگان، از آنان سوالاتی درباره همان فناوری یا فناوری‌ها پرسیده می‌شود.
به گفته مدیرکل توسعه راهبردها و سیاست‌های سازمان فناوری اطلاعات، سوالات این پرسشنامه یک زمینه مشترک دارند؛ اینکه وظیفه دولت برای توسعه این فناوری‌ها چه باید باشد. در واقع می‌خواهیم بدانیم که از نگاه نخبگان فاوا، بهترین شکل و جنس مداخله دولت در توسعه این فناوری‌ها چیست. البته در کنار این موضوع محوری، سوالات دیگری نیز درباره فناوری‌های مورد بحث طرح شده است.
سلیمانی درباره شیوه اجرایی این طرح آینده نگاری نیز توضیح داد: از آنجا که این طرح به روش دلفی انجام می‌شود، در گام اول، پرسشنامه برای خبرگانی که شناسایی شده‌اند، ارسال می‌شود و نظرات آنان در قالب تکمیل پرسشنامه، تحلیل خواهد شد. در مرحله بعد، ضمن ارسال نتایج کلی، یک بار دیگر همان سوالات از خبرگان پرسیده می‌شود و آنان فرصت خواهند داشت که با توجه به اطلاع از نتایج کلی به دست آمده، پاسخ‌های خود را تغییر دهند یا بر نظر قبلی خود تاکید کنند و به این ترتیب، هم‌گرایی حاصل خواهد شد.
به گفته سلیمانی، برای مشارکت هرچه بیشتر نخبگان در این طرح، از روش گلوله برفی استفاده می‌شود تا خبرگان، پرسشنامه را برای افراد واجد شرایط دیگر نیز ارسال کنند. ضمن اینکه، این طرح علاوه بر نخبگان، به صورت عمومی نیز در دسترس متخصصان حوزه قرار می‌گیرد تا کسانی نیز که در زمره خبرگان قرار نمی‌گیرند، ولی در فناوری‌های مورد بحث دارای تجربه و تخصص هستند، قادر به مشارکت باشند.
وی افزود: نظرات این طیف متخصصان نیز مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت؛ زیرا نظر عمومی جامعه نیز در کنار خبرگان حایز اهمیت است.
سرپرست معاونت سیاست گذاری و اعتبار بخشی فناوری اطلاعات سازمان فناوری اطلاعات گفت: این طرح به ما در دستیابی به یک نگاه کلان به توسعه فناوری و بهبود سیاست‌گذاری و حکمرانی کمک می‌کند و نتایج آن، درتدوین و پیشنهاد بسته‌های سیاستی و تقنینی به کار گرفته خواهد شد.
به گفته سلیمانی، نتایج این طرح آینده پژوهی، احتمالا تا سه ماه آینده آماده انتشار عمومی خواهد بود و در دسترس رسانه قرار خواهد گرفت.
گفتنی است که فناوری‌های پیشرو مورد بررسی در این طرح آینده پژوهی عبارتند از: احراز هویت و کنترل دسترسی، کلان داده، زیست الکترونیک و سلامت دیجیتال، رایانش ابری، کنترل، روباتیک و تولید، رمزنگاری، پرداخت الکترونیکی و خدمات مالی، بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی و واقعیت افزوده، سامانه‌های شرکتی و دولت الکترونیکی، جرم‌یابی و کشف تقلب، زیرساخت، اینترنت چیزها، خدمات مکان محور، موبایل، نرم‌افزارهای اجتماعی، توسعه نرم‌افزار، متن و زبان، ویدیو و چند رسانه‌ای، هوش مصنوعی، تشخیص و مقابله با حملات و زنجیره بلوکی.
وی از تمامی خبرگان و کارشناسان فاوای کشور دعوت کرد که در این طرح آینده پژوهی فاوا مشارکت کنند.