عملکرد وزارت ارتباطات در سالی که گذشت
دسترسی10میلیون نفر به اینترنت پهن باند ثابت، دسترسی 36میلیون نفر به اینترنت پهن باند، سرمایه گذاری 200 هزار میلیاردی در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات، افزایش پهنای باند اینترنت از 73 به 900گیگابیت بر ثانیه، آغاز توسعه روستایی و ارائه خدمات نسل 3 و 4 تلفن همراه؛ تنها گوشه ای از عملکرد وزارت ارتباطات در سالی است که گذشت.
وزارت ارتباطات در دولت دوازدهم اولویت های اصلی خود را در دو حوزه تکمیل دسترسی همگانی و توسعه کاربردهای ارتباطات و فناوری اطلاعات مشخص کرد و در سالی که گذشت، توانست تعداد زیادی از اهدافی که برای رسیدن به این اولویت ها ترسیم کرده بود را به نتیجه برساند.
به گزارش ایرنا، در راستای همین اولویت‌ها، پوشش روستایی از 36 به 66درصد، پوشش ارتباطی جمعیت شهری از 50 به 100درصد، پوشش نسل 4 از 710 به 1242شهر، پوشش نسل 3 از 1057 به 1242 شهر افزایش یافت.
پهنای باند اینترنت از 900 به 1500گیگابیت توسعه پیدا کرد. 2200 کیلومتر فیبر نوری بین استانی جدید احداث شد و افزایش 2/4 برابری ظرفیت انتقال شبکه ملی اطلاعات و افزایش سه برابری ظرفیت هسته شبکه ملی اطلاعات را نیز در همین راستا شاهد بودیم.
**ابرچالش‌های امروز کشور
شفافیت، بهره‌وری پایین، بیکاری، بحران آب، آلودگی زیست محیطی، اقتصاد نفتی و رکود اقتصادی؛ ابرچالش هایی هستند که در حال حاضر کشور با آن‌ها رو به روست و باید برایشان چاره اندیشی شود. حال نگاهی می اندازیم به سهم حوزه ICT از تولید ناخالص ملی (Gross Domestic Product) که به اختصار به آن GDPمی‌گویند.
سهم وزارت ارتباطات از تولید ناخالص ملی در سال 1392 چیزی حدود 1.25 درصد بود که بعد از سه سال به عدد 1.52 رسید. برای بالا بردن این عدد، وزارت ارتباطات قدم‌های بسیار خوبی برداشته است.
**تحول دیجیتال
ایران دیجیتال یکی از مهم ترین اهدافی بود که وزارت ارتباطات در یک سال گذشته آن را در دستور کار خود قرار داد. تحول دیجیتال(Digital Transformation) مجموعه تحولات عمیق و تغییرات سازمان‌ها و کسب و کارها در حوزه فعالیت‌ها، فرآیندها، توانایی‌ها و مدل‌های کسب و کار است که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا بتوانند از فرصت‌هایی که از توسعه و ترویج فناوری و تغییرات در جوامع بشری حاصل شده است، در راستای استراتژی‌ها و اولویت‌های خود بهره بگیرند.
**در مسیر توسعه
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، با رصد دقیق اتفاقات فناورانه در عصر حاضر و پیش‌بینی تأثیرات این تحولات در آینده کشور می‌کوشد با توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات در لبه فناوری از جمله فضای ابری، اینترنت اشیا و داده‌های بزرگ‌مقیاس، خود را برای استفاده از فرصت‌ها و ظرفیت‌های پیش‌آمده به‌واسطه این تحول جهانی آماده کند.
علاوه بر این، رسیدن به این هدف با افزایش فهم عمومی جامعه و درک مسئولان و به‌ویژه اتخاذ سیاست واحد در این زمینه امکان‌پذیر است. درغیر این صورت، غفلت از این فرصت با توجه به دامنه گسترده و سرعتی که این انقلاب دارد، دستاوردی جز زیان از عقب‌ماندگی کشور، همراه نخواهد داشت.
وزیر ارتباطات در یکی از یادداشت‌های خود به این مسئله اشاره کرد که «اگر به دنبال نقش و اثرگذاری در جهان و اعتلای فرهنگ و دانش کشور خود هستیم و نمی‌خواهیم سیل تحولات ما را به ناگزیر به ناکجا آباد ببرد، بهتر است تا فرصت باقی است بر این قطار پرسرعت سوار شده و با تحولات جهانی همگام شویم. سوار بر قطار تحول دیجیتال، پیش به سوی ایران دیجیتال.»
از آغاز تحول دیجیتال نشانه‌هایی به چشم می‌خورد که از بین آن‌ها می‌توان به افزایش 200درصدی رک‌های خصوصی (Rack محفظه فلزی است که تجهیزاتی مانند سوئیچ شبکه، روتر، لوازم UTM، سرور، پچ پنل، کابل، مودم، و غیره در داخل آن قرار می‌گیرد) اشاره کرد.
در این بین نرم افزارهای بومی تلفن همراه از 130 به 250 هزار افزایش یافتند، نرخ رشد ترافیک داخل نسبت به خارج 6 برابر شد و سهم محتوای فارسی وب از 1.2 به 2 درصد ارتقا پیدا کرد.
در حال حاضر VODها( برنامه ویدئویی درخواستی ضبط شده- Video On Demand ) شش میلیون مشترک دارند، خریدهای اینترنتی به سقف 200میلیارد ریال رسیده و تاکسی‌های اینترنتی روزانه 1.5میلیون سفر انجام می‌دهند.
**آغاز معماری نوین نهادهای اقتصاد دیجیتال
آغاز معماری نوین نهادهای اقتصاد دیجیتال در کشور نیز از رویدادهایی است که در سال 97 اتفاق افتاد که در ادامه گوشه‌ای از این رویدادها را مرور خواهیم کرد.
تغییر ساختار در وزارت ارتباطات
ایجاد پارک‌های اقتصاد دیجیتال
تقویت شتاب‌دهنده‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر
تدوین لایحه‌های مهم حفاظت از داده، طرح نوآفرین و ارسال آن‌ها به دولت
ابتکار عمل برای ایجاد پیمان منطقه‌ای 4جانبه بین ایران، روسیه، ترکیه و آذربایجان
افزایش نقش کلیدی در مجامع بین المللی مانند عضویت در شورای حکام اتحادیه بین المللی مخابرات پس از دوازده سال با آرای بسیار بالا، عضویت در شورای حکام اتحادیه جهانی پست
حضور فعال و موثر در اجلاس کمیته مشورتی دولتی سازمان ICANN (حاکمیت اینترنت)
نامزدی 6 طرح برگزیده ایرانی در بخش مسابقه اجلاس بین المللی جامعه اطلاعات (WSIS) در سال 2019
آزادسازی منابع داده‌های دولت برای استفاده کسب و کارهای بخش خصوصی
توسعه پلتفرم‌های اصلی با سرمایه‌گذاری دولت و انتشار آن‌ها به صورت منبع باز
تغییر رویکرد به رویدادهای کشوری نظیر نمایشگاه الکامپ و تلکام در راستای تحول دیجیتال
مشارکت بخش خصوصی در تصمیم‌گیری‌های کلان بخش (کمیسیون تنظیم مقررات)
در راستای آغاز معماری نوین نهادهای اقتصاد دیجیتال در کشور، می توان به قدم‌های بزرگ دیگری که در این راه برداشته شده نیز اشاره کرد؛ تدوین تفاهم‌نامه نقشه راه تحول دیجیتال بین وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، شهرداری ها و محیط زیست.
در خصوص آزادسازی فعالیت‌ها و کاهش تصدی‌گری دولت نیز گام‌هایی برداشته شد. ارائه مجوز ایجاد اپراتورهای خصوصی پست، آزادسازی زیر ساخت‌های سیگنالینگ رومینگ، فیبر نوری و ترافیک صوتی بین المللی از این دست فعالیت‌هاست.
تصویب اعطای پروانه اپراتورهای ماهواره‌ای، حمایت ویژه و راهبردی از کسب و کارهای فضاپایه، به‌کارگیری سنجش از دور برای حل مشکلات زیست محیطی، جهش در ساخت پروژه‌های ساخت ماهواره‌ها، همگی در راستای توسعه کاربردهای صنعت فضایی صورت گرفت که از دیگر عملکردهای وزارت ارتباطات در سال 97 بود.
**رویکرد جدید دولت الکترونیک
اتصال سامانه های وزارت نفت و بانک مرکزی و ثبت نام کارت سوخت بانکی از گام های مهم وزارت ارتباطات با همکاری دستگاه‌های دیگر بود که موجب شد بیش از 2میلیون و 600 هزار نفر برای دریافت کارت ثبت نام کنند و به این ترتیب حدود 260 میلیارد تومان صرفه‌جویی صورت گرفت.
طرح یارانه بسته کالایی نیز موجب اتصال سامانه‌های بیش از 10 دستگاه اجرایی به یکدیگر شد و در کنار آن پاسخگویی به بیش از 21 میلیون استعلام به صورت آنلاین در راستای حکمرانی مبتنی بر داده انجام گرفت.
طرح رجیستری موبایل زمینه اتصال سامانه‌های گمرک، وزارت صمت، وزارت ارتباطات و ناجا را فراهم کرد و زمینه‌ساز افزایش سلامت بازار، به صفر رسیدن قاچاق و جلوگیری از 2هزار میلیارد تومان زیان مستقیم به دولت را رقم زد.
برنامه‌های بین دستگاهی که در همین راستا پیش روی وزارت ارتباطات قرار دارد، صدور قبوض الکترونیکی و عدم چاپ قبض‌های کاغذی، ایجاد پایگاه رفاه ایرانیان، سرویس خدمات اتوماسیون یکپارچه دستگاه ها و... است.
**وضعیت مرکز ملی تبادل اطلاعات از فروردین تا آذر 97
GSB مخفف شده Government Service Bus به مفهوم بستر نرم افزاری مرکز تبادل یکپارچه اطلاعات و یکی از ارکان اصلی توسعه زیرساخت دولت الکترونیک است. GSB در حقیقت بستر مشترکی است که در آن برای تسهیل تبادل اطلاعات ناهمگون دولت، سیستم‌های واسطه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری با ساختار یکپارچه طراحی شده است تا رد و بدل اطلاعات میان سازمان‌های دولتی به صورت امن و در حداقل زمان ممکن انجام گیرد.
امروزه تبادل داده‌ها و ردیابی نحوه جابجایی صحیح اطلاعات در سیستم‌های اطلاعاتی ناهمگون با محدودیت‌های متفاوت، جزء یکی از نیازهای بخش دولتی است. سازمان‌ها به صورت مستقل یا بسیار محدود اقدام به ارائه خدمت به شیوه الکترونیکی می‌کنند، اما خدماتی که نیازمند برقراری ارتباط بین چند دستگاه اجرایی می‌شود یا ارائه نمی‌گردد یا از طریق درگاه‌های مختلف (پیشخوان‌های متعدد) در حال ارائه است.
این اتفاق باعث می‌شود ارائه خدمات زمان‌بر باشد، امکان سوء استفاده و جعل فراهم شود، عدم شفافیت اجرای قانون در تمام دستگاه‌ها و نقاط جغرافیایی یک دستگاه به وجود بیاید و آمار و اطلاعات دقیق نباشد.
همین مسائل موجب شد در قانون برنامه پنجم توسعه، شبکه ملی اطلاعات با هدف توسعه خدمات دولت الکترونیک راه‌اندازی شود. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات متولی معرفی و سازمان فناوری اطلاعات ایران از طرف وزارت‌خانه به عنوان مجری این پروژه در نظر گرفته شد.
یکپارچه‌سازی اطلاعات و خدمات در راستای تحقق دولت الکترونیک نیازمند وجود بستری برای تبادل و به اشتراک‌گذاری داده‌ها، اطلاعات و خدمات است.
این عمل در لایه‌های مختلف و در فرایندهای کاری ارائه خدمات صورت می‌گیرد. پیاده‌سازی دولت الکترونیک نیازمند آن است که تمامی سازمان های دولتی برای ارائه خدمات خود داده‌ها را در دسترس سایرین قرار دهند و با استفاده از فناوری اطلاعات تسهیل در کسب و کار و ارائه هر چه سریعتر خدمت را فراهم آورند که این مهم تنها از طریق اتصال به بستر نرم افزاری مرکز ملی تبادل اطلاعات (GSB) دست پیدا می‌کنند.
489 سرویس ارائه شده، 37 دستگاه سرویس دهنده، 225 دستگاه ها متصل به مرکز ملی تبادل اطلاعات، 97 دستگاه سرویس گیرنده، 95 تراکنش ماهانه حاصل فعالیت مرکز ملی تبادل اطلاعات از فروردین تا آذر 97 است.
**جوانگرایی و کاهش تصدی‌گری دولت
جوانگرایی و شایسته سالاری، انتصاب بیش از 300مدیر با سن زیر 40سال، کاهش 7ساله میانگین سن مدیران وزارت ارتباطات، افزایش30درصدی انتصاب مدیران زن در وزارت ارتباطات، همگی از دستاوردهای وزارت ارتباطات در یک سال اخیر است.
از دیگر دستاوردهای وزارت ارتباطات در مسیر حرکت اجرایی می‌توان به افزایش دانش کارکنان با مفاهیم اصلی اقتصاد دیجیتال، پرداخت بیش از 500 میلیارد وام وجود اداره شده به کسب و کارهای بزرگ فناوری اطلاعات کشور، افزایش کیفیت، کاهش هزینه، افزایش امنیت شبکه ملی اطلاعات، تقویت پایداری و استقلال زیرساخت های شبکه ملی اطلاعات، حمایت از بیش از هزار و صد ایده برای تولید محتوای بومی در جشنواره کودک آنلاین، افزایش کاربران پیام رسان‌های بومی از 1.5 به 15میلیون نفر، تقویت نقش نظارتی دولت در کسب و کارها در راستای حفظ حقوق مردم، ساماندهی 30میلیون سیم کارت فعال بدون هویت، ایجاد امکان حذف پیامک‌های تبلیغاتی و ارزش افزوده، مسدود کردن بیش از 80هزار سیم کارت ارسال کننده پیامک تبلیغاتی مزاحم، رسیدگی به تخلفات در حوزه پیامک‌های ارزش افزوده و بازگرداندن بیش از 32میلیارد تومان حقوق تضیع شده مشترکین، راه اندازی سامانه نمایش بر خط سطح تجمعی تشعشعات الکترومغناطیسی اشاره کرد.
علاوه بر این‌ها می‌توان به ارتقا تعاملات با سایر ذینفعان مانند افکار عمومی، گروه های مرجع، نهادهای بالادستی، تقویت دولت داخلی، اقدامات در حال پیگیری وزارت ارتباطات، طرح‌های چهارگانه اشتغال برای ایجاد 87 هزار شغل، ایجاد کریدور فناوری اطلاعات منطقه ویِژه اقتصادی پیام و پارک اقتصاد دیجیتال در تهران و برخی مراکز استان‌ها، چالش‌های کلیدی پیش روی حوزه ICT، نگاه های غیر حرفه‌ای به فضای مجازی- زمان حضور در شبکه اجتماعی حدود 30برابر زمان مطالعه روزنامه و نشریه و9برابر زمان کتابخوانی شبکه‌های اجتماعی به عنوان اصلی‌ترین منبع کسب اطلاعات مردم، گذر از رودیکر سنتی به هوشمند- حکمرانی شفاف و پاسخگو، نا آشنایی مدیران و سیاستگذاران با ابزارهای نوین و کنش گری در این فضا، تکانه‌های اقتصاد، تغییرات نرخ ارز و کاهش arpu، کاهش رشد پایدار، عدم تناسب درآمد و بودجه، اعتماد عمومی، ترس شهروند از کنترل شدگی، نیاز به ارتقا سواد رسانه ای عمومی جهت مقابله با انتشار اخبار جعلی نیز اشاره کرد.