فوچسیا چیست؟ آیا سیستم عامل جدید گوگل است؟
فوچسیا (Fuchsia) سیستم عامل کاملاً جدیدی است که در حال حاضر در مراحل ابتدایی توسعه توسط گوگل قرار دارد. اما این سیستم عامل چه تفاوتی با اندروید و کروم دارد و آیا ممکن است روزی جایگزین یکی از این‌ها شود؟ با ادامه‌ی مطلب همراه باشید.
فوچسیا چیست؟
گویا آی تی: فوچسیا اولین بار در اواسط سال ۲۰۱۶ در حالی به دنیای فناوری آمد که آن را از یکی از مخازن گیت‌هاب گوگل در یک پروژه‌ی متن باز ناشناخته پیدا کردند. بر اساس تحقیقات اولیه‌ی خبرگزاری‌ها، این پروژه بنا بود یک سیستم عامل جهانی باشد، سیستم عاملی که بتواند بر روی هر دستگاهی، از ساعت‌های مچی گرفته تا کامپیوترهای قدرتمند، اجرا شود. هدف این بود که علاوه بر این‌ها فوچسیا بتواند موبایل‌ها، تبلت‌ها، لپتاپ‌ها، خودروهای الکترونیکی، دستگاه‌های مجهز به اینترنت چیزها و نظایر آن‌ها را هم در بر بگیرد.
یک سیستم عامل جهانی برای تولیدکنندگان نرم‌افزار شبیه جام مقدس مسیحیان است، اما این سیستم عامل هنوز به نقطه‌ی مطلوب خود نرسیده است. مایکروسافت تلاش کرد با فراهم‌سازی شرایطی که تحت آن تلفن‌ها حداقل امکان اجرای نسخه‌های سبک شده‌ی ویندوز ۱۰ را داشته باشند این سیستم عامل را جهانی کند. اپل هم قبلاً (با تردید) مدعی بود که نسخه‌ی اول آیفون از یک سیستم عامل جهانی استفاده می‌کند، ولی بعدها از این ایده صرف نظر کرد و سیستم عامل iOS را توسعه داد. شبیه‌ترین سیستم عاملی که نسبت به این ایده داریم و روی همه‌ی سخت‌افزارها کار می‌کند، لینوکس است. نسخه‌های مختلف هسته‌ی لینوکس در اندروید، Chrome OS، ستاپ‌باکس‌ها، روترها و مودم‌ها، دستگاه‌ّهای هوشمند و بسیاری از نرم‌افزارهای صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ولی نکته این است که هدف راه انداختن سخت‌افزارهای مختلف با یک نرم‌افزار ثابت نیست. مقصود مایکروسافت، اپل و گوگل ساختن سیستم عاملی است که با کمترین تغییر در طراحی بتواند اپلیکیشن‌ها را در گستره‌ی وسیعی از سخت‌افزارهای ممکن اجرا کند. با این کار ارتباط داخلیِ ساده در سطح دانش فنی کاربران تسهیل شده، توسعه‌دهندگانی که می‌خواهند برای پلتفرم‌های مختلف برنامه نویسند جذب می‌شوند، و از همه مهم‌تر، همه‌ی کاربران در یک اکوسیستم نرم‌افزاری قرار می‌گیرند و کنترل آن‌ها آسان خواهد بود (و جایی برای رقبا باقی نمی‌ماند).
فوچسیا چه ارتباطی با اندروید و کروم دارد؟
در حالی که اندروید و Chrome OS هر دو نسخه‌های کاملاً ویرایش شده‌ی لینوکس هستند، فوچسیا از پایه بر اساس یک میکروکرنل جدید به نام Zircon طراحی شده است.
تشریح فرق بین کرنل سیستم عامل‌های متداول و میکروکرنل‌ها مشکل است، ولی به طور خلاصه می‌توان گفت که میکروکرنل‌ها از اساس برای کارآمدی و انعطاف‌پذیری بیشتر ساخته شده‌اند. مفهوم این ایده به دهه‌ها قبل بر می‌گردد، اما این کرنل‌ها از دهه‌ی ۹۰ میلادی به خاطر قدرت، حافظه و فضای ذخیره‌سازی کامپیوترها تا حد زیادی فراموش شدند. حالا با گرایش مجدد به سوی دستگاه‌های الکترونیکی کوچک، کارآمد و قابل حمل، گوگل هم معماری میکروکرنل را به عنوان کاندید مناسبی برای نسل آینده‌ی سیستم عامل‌ها تشخیص داده است.
با توجه به این که خود گوگل تمام بخش‌های این سیستم عامل را ساخته، قبل از ورود به بازار و حتی بعد از آن، کمابیش کنترل کاملی بر توسعه‌ی Zircon و فوچسیا دارد. گوگل از تجربه‌ی اندروید که به خاطر ماهیت متن بازش در سطح کاربری بسیار شاخه شاخه شده درس‌های زیادی گرفته است. Chrome OS اساساً به خاطر شرایط حقوقی منبع خود زمین‌گیر شده، هرچند خود این سیستم عامل از لحاظ فنی متن باز است. فوچسیا هم متن باز است، اما احتمالاً به طور کامل توسط خود گوگل کنترل خواهد شد، حتی اگر قرار باشد بر روی سخت‌افزار سایر شرکت‌ها استفاده شود.
فوچسیا چه تاثیری روی توسعه‌دهندگان می‌گذارد؟
فوچسیا هنوز در مرحله‌ای نیست که توسعه‌دهندگان عملاً بتوانند برای آن اپلیکیشن بنویسند. ولی وقتی به آن مرحله برسد، گوگل نمی‌خواهد بگذارد تمام تلاشی که بر روی اندروید داشته به کلی نابود شود. اپلیکیشن‌های فوچسیا را می‌توان با کیت توسعه‌ی نرم‌افزاری جدید Flutter از طریق بسیاری از زبان‌های برنامه‌نویسی محبوب نوشت.
Flutter به اپلیکیشن‌ها اجازه می‌دهد تا با حداکثر سازگاری بین فوچسیا، اندروید و iOS نوشته شوند. این یعنی نه تنها می‌توان با کمترین منابع برای این سه پلتفرم برنامه نوشت، بلکه امکان پورت کردن اپلیکیشن‌های موجود به فوچسیا و پشتیبانی آسان از این سه پلتفرم هم ممکن می‌شود.
Flutter با استاندارد طراحی فعلی گوگل – یعنی طراحی متریال – ساخته شده، بنابراین برنامه‌های آن با همه‌ی خصوصیات اندروید، Chrome OS و برنامه‌های تحت وب سازگاری دارد. این کیت توسعه از المان‌های UI پیشرفته‌ای که مبتنی بر موتور رندرینگ Vulkan هستند، مثل سایه‌های حجم‌دار و انیمیشن‌های بسیار روانِ ۱۲۰ فریمی، پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این امکان تولید بازی و اپلیکیشن‌ّهای رسانه‌ای در آن وجود دارد، منتها نحوه‌ی عملکرد برنامه‌ها به سخت‌افزار دستگاه بستگی خواهد داشت.
اگر برایتان سوال است که چرا Chrome OS در این لیست سازگاری وجود ندارد، فراموش نکنید که تقریباً همه‌ی اپلیکیشن‌های کروم مبتی بر وب هستند. کد این برنامه‌ها دانلود نشده و مثل اکثر سیستم عامل‌ها به صورت محلی اجرا نمی‌شود. اما Chrome OS حالا می‌تواند اپلیکیشن‌های اندروید را هم اجرا کند، این قابلیت با انتشار آپدیت‌های جدید گوگل روز به روز بیشتر توسعه می‌یابد. ساده‌ترین نتیجه‌ای که می‌توان گرفت این است که گوگل امید دارد تا زیرساخت پلی استور خود را حداقل به برخی از اپلیکیشن‌های دسکتاپ اندرویدی Chrome OS منتقل کند.
در این شرایط، اگر گوگل بتواند فوچسیا را راه‌اندازی کند و این دو پلتفرم را با هم جایگزین نماید، توسعه‌دهندگان (و در نتیجه کاربران) هم راحت‌تر می‌توانند خود را با شرایط آتی وفق دهند.
فوچسیا چه زمانی منتشر می‌شود؟
در یک کلام می‌توان گفت که هیچ ایده‌ای نداریم. فوچسیا هنوز آن قدر در مراحل ابتدایی است که احتمالاً خود گوگل هم نقشه‌ی راهی برای آن تعیین نکرده است. این شرکت چیز زیادی درباره‌ی پروژه‌ی مذکور اعلام نکرده و صرفاً تایید کرده که چنین پروژه‌ای وجود دارد و از حمایت گسترده‌ای برخوردار است. در حال حاضر، بیشترین اطلاعاتی که از فوچسیا در اختیار داریم، کد منبع آن است که در گیت‌هاب و مخزن خود گوگل وجود دارد.
احتمال دارد که در آینده گوگل با ارزیابی فوچسیا در مقایسه با وضعیت بازار تصمیم بگیرد که این پروژه را متوقف کند. شاید چاره‌ای جز ادامه دادن با اندروید و نقایص آن وجود نداشته باشد، شاید هم چیز جدیدی رو شود که هیچ‌کس از آن خبر نداشته باشد. ولی فعلاً فوچسیا شبیه‌ترین پروژه برای جایگزین شدن با اندروید و احتمالاً Chrome OS است.
می‌توانیم همین حالا فوچسیا را امتحان کنیم؟
بدنه‌ی اصلی فوچسیا به صورت متن باز موجود است و می‌توان یک نسخه‌ی کاملاً ابتدایی از آن را ساخت و اجرا کرد؛ هرچند در حال حاضر فقط چند دستگاه از این سیستم عامل پشتیبانی می‌کنند. در هنگام نگارش این مطلب، مینی کامپیوتر Intel NUC، تبلت Acer Switch Alpha 12، HiKey960 و Khadas VIM این لیست را تشکیل می‌دهند. دو مورد آخر دستگاه‌های سیستم-روی-تراشه (SoC) هستند که مثال قدرتمندتر آن‌ها رزبری پای می‌باشد.
یک دستگاه دیگر هم هست که به طور رسمی از فوچسیا پشتیبانی نمی‌کند ولی امکان اجرای آن را دارد: پیکسل‌بوک. منطقی است که این دستگاه به عنوان قوی‌ترین کروم‌بوک گوگل در اختیار بسیاری از توسعه‌دهندگان گوگل باشد و از آن برای اجرای سیستم عامل مذکور استفاده کنند. Ron Amadeo از وبسایت Ars Technica موفق شده کد فعلی فوچسیا را سر هم کرده و آن را بر روی پیکسل‌بوک اجرا کند.
علاوه بر این‌ها امکان اجرای کدهای قدیمی‌تر فوچسیا بر روی موبایل‌های اندروید هم وجود دارد. اما برای انجام این کار باید دانش فنی کافی برای سر هم کردن کدها و نصب آن‌ها را داشته باشید؛ البته باید بدانید که در انتها نیز با سیستم عامل جذابی روبرو نخواهید شد. پس اگر واقعاً می‌خواهید بدانید که فوچسیا چه شکلی است، بهتر است در اینترنت به دنبال تصاویر و ویدیوهای آن بگردید.