ماهیت تکنولوژی دستور پذیر نیست
بتازگی دو موضوع در حوزه رمزارزها خبرساز شده است. اول اینکه مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرد رمزارزهایی مانند بیت‌کوین از هیچ‌گونه پشتوانه و تضمینی برخوردار نیستند پس مردم در این حوزه سرمایه‌گذاری نکنند و دوم اینکه به علت جلوگیری از پولشویی و معامله رمزارز بین افراد، شاپرک درگاه‌های پرداخت یار حوزه رمزارزها را مسدود کرد. در پی این اقدام فعالان حوزه رمزارز مخالفت خود را با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند که با این اقدام بیش از ۲۵هزار میلیارد تومان سرمایه‌های رمزارزی موجود در ایران، با خروج ارز از کشور به پلتفرم‌های خارجی منتقل می‌شود. روزنامه ایران درباره مسدودسازی درگاه‌های رمزارزها، نظر کارشناسان و فعالان این حوزه را جویا شد.
دستورپذیر نبودن بلاکچین
عباس آشتیانی رئیس کمیسیون استخراج رمز ارز سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور (نصر) معتقد است قانون مشخص کرده مردم می‌توانند با پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری در حوزه رمزارز وارد این حوزه شوند بنابراین مسدودسازی و برخورد سلبی با بستن درگاه‌های پرداخت یار اقدام درستی نیست، چرا که ماهیت تکنولوژی در بستر بلاکچین دستورپذیر نیست و باید مخاطرات آن را به مردم شناساند.
آشتیانی بحث مشخص کردن تعدادی صرافی را برای بازگشت رمزارز تازه استخراج شده به چرخه تولید را هم نادرست عنوان کرد و گفت: هرگز نباید استخراج کنندگان را مجبور به این کار کنیم چون ممکن است برخی استراتژی‌های خاص خود را داشته باشند و بخواهند به‌عنوان دارایی، رمزارزهای خود را نگهداری کنند از سوی دیگر اگر بخواهند برای بخش صادرات استفاده کنند باید مشمول معافیت‌های مالیاتی شوند.
وی همچنین بحث خروج سرمایه از بورس به‌دلیل سرمایه‌گذاری مردم در رمزارزها را رد کرد و افزود: این کار خیلی ربطی به بازار رمزارز ندارد و عدد بسیار ناچیزی است. چون سرمایه‌گذاری دراین حوزه کم بوده و فقط قیمت معاملات در بازار جهانی افزایش یافته ولی گویا دیواری کوتاه تر از بازار رمزارز پیدا نکرده‌اند تا ناکارآمدی را تقصیر آن بیندازند.
این فعال حوزه استخراج رمزارز با اشاره به اینکه پلتفرم‌های رمزارز داخلی بسیار امن هستند و رقابت سالمی در آنجا حاکم است، گفت: با فضایی که به‌وجود آمده نارضایتی پلیس فتا را نیز در پی داشته که منجر به دور شدن جریانات مالی از بستر داخلی شفاف آرام و امن شده است. مسدودسازی تنها باعث می‌شود حقوق مردم تضییع شود، رمزارز موضوع اقتصادی و جهانی است و باید مردمی که سرمایه خود را وارد این حوزه کرده‌اند، آموزش داد و آگاه کرد که این حوزه ریسک پذیر است و نظام بانکی طبق قانون ضمانتی نمی‌دهد. رئیس کمیسیون رمز ارز سازمان نصر درباره صدور مجوز هم اعتقاد دارد که این حوزه با ارائه مجوز پیش نمی‌رود و وقتی مجوزی به واحدی داده شود اسم آن واحد برده می‌شود و در تیررس افراد معاند قرار گرفته و کیف پول‌های آنها در معرض شناسایی و خطر خواهد بود. آشتیانی گفت: از آنجایی که بلاکچین شفاف است و اگر آدرس کیف پول صرافی که مجوز گرفته شناسایی شود، رد رمزارزها مشخص شده، از سوی دیگر استفاده بین المللی رمزارزها کم اثرتر می‌شود. وی افزود: از دید پدافند غیرعامل هم بحث ارائه مجوز به درگاه‌ها و سایت‌های فعال رمزارز منتفی است. مهم تر اینکه با اعطای مجوز هم مردم تشویق می‌شوند به این حوزه ورود کرده و سرمایه‌گذاری کنند و با نوسان دچار ضرر و زیان شوند و بعد از آن ممکن است از دولت مطالبه کنند هرچند همان‌طور که گفته شد طبق قانون، دولت و نظام بانکی در این زمینه ضمانتی نمی‌کند بنابراین صدور مجوز ضرر است پس بهترین راه خودتنظیم گری است که مکانیزم آن را نظام صنفی تنظیم و به بانک مرکزی ارسال کرده است.
قانونگذاری بموقع
امید علوی کارشناس حوزه استخراج رمزارز نیز معتقد است دولت فکر می‌کند که با بالا رفتن قیمت بیت کوین و ضعیف شدن بازارهای سرمایه مانند بورس، سرمایه‌ها به سمت خرید رمزارز رفته از سوی دیگر چون حاکمیت زیرساخت و بستری برای خرید رمزارزها در کشور فراهم نکرده و مهم تر اینکه مردم هم اطلاعات کافی در این حوزه ندارند از این‌رو دغدغه آنها پررنگ‌تر شده است.
علوی گفت: ولی ما بارها در مدت 5 سالی که از ورود رمزارزها به کشور گذشته به مسئولان گفتیم در این حوزه رگولاتوری انجام دهند و اگر به جای برخورد سلبی امروز در این مدت قانونگذاری کرده بودند از این فرصت‌ها به بهترین شکل استفاده می‌شد و می‌توانستیم با تعریف زیرساخت‌ها و ساختارها با بالا رفتن قیمت بیت کوین خوشحال شده و با دریافت بیشتر از سهم جهانی منفعت خوبی ببریم.
این فعال استخراج رمزارز افزود: باید گفت برخورد سلبی جواب نمی‌دهد و فقط باعث می‌شود آن بخشی که شفاف بود از بین برود و این برای صنعت ماینینگ بسیار خطرناک بوده و تهدید بزرگی است. این در حالی است که دولت و حاکمیت باید با کنترل و نظارت، فضای سیاه و سفید را از هم جدا و برای بخش سفید بستری امن فراهم کند و به مردم آگاهی دهد که فعالیت در این حوزه ریسک پذیر است و دولت هزینه‌ها را متقبل نخواهد شد. به عبارتی باید دولت نقش رگولاتوری و نظارت را داشته باشد و در کنار بخش خصوصی فضا را مدیریت کند.
این فعال حوزه رمزارزها در ادامه گفت: بانک مرکزی اعلام کرده که تنها 5 صرافی می‌توانند سرویس دهند و این اقدام نه تنها بوی رانت می‌دهد بلکه قرار است به دست صرافی‌های سنتی سپرده شود که از فضای الکترونیک و این تکنولوژی بسیار فاصله دارند.
این کارشناس معتقد است این فضا مجوز نمی‌پذیرد تنها باید دولت این فضا را نظارت و کنترل کند و هر کسی طبق چارچوب‌ها فعالیت نکرد مسدود کند.
مدیریت به جای محدودیت
محمدرضا قدوسی کارشناس بلاکچین درباره مسدودسازی درگاه‌های پرداخت یارها (فین تک ها) نیز معتقد است متأسفانه نگاه حاکمیت در زمینه فناوری‌های نوین کاملاً منفی است و نگاهی که از گذشته و از زمان آمدن ویدئو در کشور وجود داشته، همچنان ادامه دارد و تا چالشی پیش می‌آید اولین فکری که به نظرشان می‌رسد ابتدا مسدودسازی فناوری نوین و بعد برنامه‌ریزی درباره آن است.
قدوسی گفت: رمزارزها از سال 96 وارد کشور شده و هر بار در جلساتی که با مسئولان دولتی و حاکمیتی داشتیم عرض کردیم بهتر است قبل از همه گیر شدن فناوری نوینی مانند بلاکچین و رمزارزها در این زمینه ورود کرده و قانونگذاری‌های لازم را انجام دهید و همیشه می‌گفتند که فعلاً مشکلی نبوده و نیازی به قانونگذاری نیست. وی افزود: مسئولان نباید منتظر مشکل باشند تا برای فناوری نوین قانونگذاری کنند، چرا که تنها ورود دیرهنگام و با مسدودسازی خود را از این عرصه بین المللی دور می‌کنیم و نه تنها فقط کشورهای دیگر از این فرصت بهره بیشتری می‌برند، بلکه چون ما چنین فناوری را در کشور خودمان نداریم آنها بر این فناوری نوین تسلط یافته بعد از آن ما مجبور خواهیم بود زیر سلطه آنها برویم.
این کارشناس بلاکچین معتقد است با مسدودسازی، ما فعالان رمزارز و خرید و فروش‌ها را به سمت پلتفرم‌های خارجی رمزارز در جهان سوق می‌دهیم و با توجه به تحریم‌ها دست مردم ما هم به سرمایه‌های خود نخواهد رسید؛ مردمی که سرمایه زندگی خود را در این راه گذاشته‌اند.
قدوسی درباره اینکه رئیس مرکز ملی فضای مجازی هم اعلام کردند که درگاه‌ها و سایت‌های فعال در زمینه خرید و فروش، مجوز ندارند نیز گفت: باید به ایشان گفت اگر این درگاه‌ها و سایت ها نیاز به مجوز داشتند، چرا در این مدت بخصوص بعد از اینکه استخراج رمزارز را قانونی و رسمی اعلام کردید، اقدامی صورت نگرفت . شما که از گزارش‌های جهانی مبنی بر اینکه این صنعت گسترش خواهد یافت، مطلع بودید پس چرا هیچ اقدام مؤثر و برنامه‌ریزی در این زمینه انجام ندادید؟
این کارشناس بلاکچین در ادامه با بیان اینکه بیش از 99 درصد از رمزارزهای کشور به‌صورت زیرزمینی و غیرشفاف و غیرآنلاین است، گفت: تنها یک درصد در چند صرافی رمزارز به‌صورت شفاف کار می‌کردند که آن را هم با مسدودسازی مختل کردند و این اقدام به ادامه روند کار زیرزمینی کمک می‌کند در حالی که باید با اقدام‌های درست و سنجیده بخش 99 درصد را شفاف و آنلاین کنند.