معاون توسعه صادرات سازمان توسعه تجارت: صادرات محصولات آیتی ساماندهی می‌شود
بخش خصوصی: از طرح بی‌خبریم
معاون توسعه صادرات سازمان توسعه تجارت درحالی از تمرکز بر صادرات در حوزه خدمات IT و ساماندهی این حوزه خبر داد که بخش خصوصی از جمله بخش کمیسیون نرمافزاری سازمان نظام صنفی رایانه‌ای (نصر) تهران و بنیاد بازی‌های رایانه‌ای کشور از این طرح بی‌اطلاع است. طبق گفته مینا مهرنوش معاون توسعه صادرات سازمان توسعه تجارت تاکنون تمرکز بر صادرات در بخش فنی و مهندسی بود ولی اکنون حوزه صادرات در این بخش متنوع شده و یکی از بخش هایی که در کنار صادرات گردشگری، فرهنگ و هنر، ترانزیت و... به آن پرداخته شده است صادرات حوزه آیتی است.
هدف: ارزآوری و درآمدزایی
«هدف سازمان توسعه تجارت به عنوان هماهنگ کننده شرکت‌های حرفه‌ای مدیریت صادرات آی تی است، تا ضمن شناسایی بازار برای فروش تولیدات این حوزه، تقاضاها را برای تولید محصولات بیشتر و مطابق با استانداردهای جهانی فراهم کنیم و بتوانیم در این حوزه ارزآوری و درآمدزایی داشته باشیم.»
مینا مهرنوش، معاون توسعه صادرات سازمان توسعه تجارت با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: قوانین صادرات آسانتر از واردات است ولی مسأله‌ای که وجود دارد این است که صادرات کار سختی است چرا که ابتدا باید بازار شناسایی شود. به عنوان مثال جوان 22 ساله‌ای که اپلیکیشن قابل رقابت با محصولات جهانی تولید می‌کند، قادر به شناسایی بازار محصول خود نیست. از این رو ما به شرکت‌های حرفه‌ای مدیریت صادرات آیتی نیاز داریم تا آنها نیازهای نرمافزاری کشورهای منطقه یا دیگر کشورها را شناسایی کنند.
مهرنوش، نبود شبکه ارتباطی در حوزه صادرات آی تی را یکی از موانع بزرگ این حوزه نام برد و افزود: فقدان شبکه‌های ارتباطی درست در حوزه صادرات آیتی به توسعه یافتگی کشور بسیار لطمه زده است در صورتی که آیتی یکی از ابزارهای اصلی برای ایجاد شبکه‌های ارتباطی است بنابراین اگر بتوانیم بین ذینفعان حوزه نرم افزار، شبکه ارتباطی خوبی ایجاد کنیم می‌توانیم در این حوزه ارزآوری بسیار خوبی داشته باشیم. وی گفت: باید بین بخش خصوصی، انجمن‌ها، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت صنعت و معدن و تجارت و دانشگاه‌ها شبکه‌ای ایجاد شود تا این بخش‌ها بتوانند در کنار یکدیگر هم‌افزایی و استراتژی تولید صادراتی داشته باشند.
نبود بازاریابی جهانی معضل اصلی
اما مهم‌ترین خلأیی که در بحث صادرات نرم افزارهای تولیدی و حتی نیروی انسانی تحصیلکرده به عنوان اپراتور وجود دارد، چیست؟ مهرنوش، معاون توسعه صادرات سازمان توسعه تجارت در پاسخ به این سؤال به «ایران» می‌گوید: مهم‌ترین خلأ، نبود بحث بازرگانی و بازاریابی بین‌المللی است بنابراین باید بازاریابانی را در این زمینه تربیت کنیم تا بتوانند تقاضاها را در دیگر کشورها شناسایی کرده و مطابق با آن، محصولات آی تی تولید و صادر کنیم. معاون توسعه صادرات سازمان توسعه تجارت، مشکل و مانع دیگر سرراه صادرات آی تی را نبود شرکت‌های توزیع عنوان کرد و افزود: اگر شرکت‌های توزیع و فروشنده در سطح بین‌المللی داشته باشیم می‌توانیم با نیروی کار ارزان، محصول تولید شده ارزان صادر کنیم و در همین راستا قرار است به ترتیب جلساتی را نیز با شرکت‌های خصوصی این حوزه داشته باشیم تا از نقطه نظرات آنها استفاده کنیم و از این طریق تشکیل شرکت‌های توزیع و بازاریاب بین‌المللی تسریع شود.
صـادرات محصــولات بدون شناسنامه
اما کار اجرایی این طرح از چه زمانی آغاز می‌شود و چه محاسن دیگری می‌توان برای اجرای این طرح در نظر گرفت؟ مینا مهرنوش معاون توسعه صادرات سازمان توسعه تجارت با اعلام اینکه اکنون کار اجرایی این طرح با تشکیل گروهی شروع شده است به «ایران» می‌گوید: این گروه در حال تحقیق روی بازار هدف است. از سوی دیگر در حال رایزنی با شرکت‌های خصوصی حوزه نرم افزاری آی تی هستیم تا موانع سر راه صادرات این حوزه را شناسایی و رفع کنیم ولی فکر می‌کنیم بتوانیم اواخر اردیبهشت‌ماه شاهد خروجی کار باشیم. وی افزود: هم اکنون بسیاری از شرکت‌های داخلی این حوزه محصولات خود را به شرکت‌های خارجی می‌فروشند و حتی سفارش کار می‌گیرند ولی هیچ کدام از این کارها ثبت نمی‌شود و در این زمینه هیچ‌گونه ساماندهی انجام نشده است.
وی با بیان اینکه محصولات تولید و صادر شده هیچ شناسنامه‌ای ندارند، افزود: حتی محصولات برند نشده‌اند و نام شرکت‌های بزرگ نیز در کنار آنها دیده نمی‌شود در صورتی که بسیاری از محصولات این حوزه به علت استفاده از دانش روز دنیا قابل رقابت با محصولات حوزه آیتی کشورهای خارجی است و با این کار، این موارد نیز ساماندهی می‌شوند.
از جمله محصولاتی که قابل رقابت با تولیدات کشورهای خارجی است می‌توان به تولید انیمیشن ها، گیم ها، اپلیکیشن‌های موبایل، نرمافزاری قرآنی و دینی و... اشاره کرد. در این میان این سؤال مطرح می‌شود که با ساماندهی صادرات در این حوزه و ایجاد شبکه ارتباطی چه میزان درآمد حاصل خواهد شد؟ مهرنوش در این باره به «ایران» می‌گوید: در حوزه صادرات آی تی متأسفانه هیچ‌گونه اطلاعات و آماری وجود ندارد و خیلی‌ها در داخل منازل کار می‌کنند و صادرات آنها ثبت نمی‌شود. بنابراین از نظر آماری دچار مشکل هستیم. از این رو نمی‌توانم میزان اثربخشی این برنامه را بیان کنیم و اینکه اعلام کنیم چه میزان می‌تواند درآمدزایی داشته باشد.
پایان دغدغه برنامه‌نویس‌ها
برای اینکه بدانیم حوزه نرم افزاری آیتی از طرح سازمان توسعه تجارت آگاه است یا نه به سراغ چند نفر از دست اندرکاران رفتیم. شاهین طبری، مدیرعامل یک شرکت نرمافزاری(چهارگون) در این باره به «ایران» می‌گوید: به نظر می‌رسد این سازمان خود را مستقل از تولیدکننده‌های نرمافزاری می‌داند و نیازی به صحبت با تولیدکنندگان نرم افزار نمی‌بیند چرا که حداقل کار این است که با صنف نرمافزاری وارد مذاکره شود و درمورد صادرات نرم‌افزار نیز نه تنها هیچ مشورتی با صنف نرمافزاری سازمان نظام صنفی رایانه‌ای که دارای بیش از دو هزار شرکت عضو در بخش تولید نرمافزاری کشور است نکرده، بلکه از من که رئیس کمیسیون نرمافزاری سازمان نصر تهران و دارنده چند شرکت فعال در این حوزه هستم نیز مشورتی نگرفتند. وی در ادامه می‌گوید: وقتی یک صنف بزرگ را در نظر نمی‌گیرند دیگر نتیجه کار مشخص است.
محمد کریمی قدوسی قائم مقام بنیاد بازی‌های رایانه‌ای نیز با بیان اینکه از راه‌اندازی چنین طرحی مطلع نیست ولی انجام آن به نفع ذینفعان است، گفت: باید به سمت جدی گرفتن صادرات در حوزه‌های نرم مانند حوزه نرمافزاری به جای نفت برویم.
کریمی قدوسی افزود: در بخش صادرات باید ناشر در خارج از کشور داشته باشیم و شرکت هایی تشکیل شوند که خدمات نشر در خارج کشور را به تولید کننده‌های نرمافزاری ایران ارائه دهند چرا که برنامه نویس‌ها در زمینه تبلیغ، بازاریابی و... تجربه کافی ندارند ولی برای انجام بهتر این طرح بهتر است نظر متخصصان در این حوزه را جویا شوند. وی با بیان اینکه در دنیای موبایل گروه‌ها و تیم‌های کوچک بسیاری در کشور فعال هستند، گفت: آنها با کمترین هزینه بازی تولید می‌کنند که نه تنها ارزان است، بلکه قابل رقابت با محصولات خارجی است. حتی در این زمینه بازی‌های بسیار خوبی در اپ استور به عنوان برترین بازی معرفی شدند ولی برای اینکه به علت تحریم با مشکل فروش مواجه نشوند محصول خود را به نام کشورهای خارجی معرفی کردند.
رهام حیدری که در زمینه ساختن اپلیکیشن فعال است نیز در این باره به «ایران» گفت: کسانی که اپلیکیشن یا هر نرم‌افزار دیگری تولید می‌کنند، از این به بعد می‌دانند شرکت‌هایی وجود دارد که می‌تواند برای محصول آنها در دنیا بازاریابی کند حتی تقاضای کشورها را شناسایی کرده و به برنامه نویس‌ها اعلام کند تا طبق همان تقاضا محصول تولید کنند. با این کار دیگر دغدغه یافتن بازار و شناسایی تقاضاها برای برنامه‌نویس‌ها و شرکت‌های کوچک فعال در این زمینه وجود ندارد. وی افزود: بنابراین اگر مسیر درستی تعریف شود کار برای ارائه به بازار جهانی آسان می‌شود.