امروز هفتم شهریور ماه، مصادف با 29 آگوست، روز جهانی ورزش است. به همین مناسبت، نگاهی به 12 تکنولوژی و فناوری جالب در جهان ورزش خواهیم داشت که هرکدام رشته خود یا به کلی صنعت ورزش را به نوعی در مسیر پیشرفت، تغییر می‌دهند.
دنیای امروز ما به سرعت به وسیله تکنولوژی و نوآوری درحال پیشرفت است. انسان‌ها با تکنولوژی امروزی به نقطه عطف خود در زمینه نواآوری در زمینه‌های مختلف رسیده‌اند.
چه کسی فکر می‌کرد روزی بتوانید این مقاله را در دستگاه هوشمند خود درحالی که در مسیر سرکار هستید، بخوانید؟ وضعیت در دنیای امروز ورزش هم دقیقاً همین‌طور است.
همان‌طور که گذشتگان ما نمی‌توانستند تصور کنند روزی در ورزش، کمک‌داور ویدئویی وجود داشته باشد، ما هم حتی نمی‌توانیم تصور کنیم که 100 سال آینده ورزش‌ها چگونه انجام خواهند شد.
تکنولوژی و فناوری در ورزش
مسیر تکنولوژی در دنیای ورزش روشن است. خوشبختانه ورزش هم از جمله زمینه‌هایی بود که پس از مدتی، گارد خود برابر تکنولوژی را کنار گذاشت و از آن استقبال کرد. حتی برخی رشته‌ها همانند تنیس، والیبال و بیسبال، خیلی سریعتر از سایر رشته‌ها (مانند فوتبال) متوجه شدند که تکنولوژی، به بهتر، دقیق‌تر و علمی‌تر شدن آنها کمک بسیاری می‌کند و خیلی زودتر از بقیه، شروع به استفاده از آخرین امکانات فناوری مدرن کردند.
در ادامه نگاهی به 12 تکنولوژی جالب در دنیای ورزش می‌کنیم که در سال 2022 مورد استفاده قرار می‌گیرند و نقش آنها در بهبود و تغییر وضعیت آن رشته، غیرقابل چشم‌پوشی است.
1. پهپادهای دوربین‌دار و فیلم‌برداری هوایی
نگاهی به تصاویر زیبای زیر بکنید. گرفتن چنین عکس‌هایی چگونه اکنون ممکن شده است؟
امروزه با استفاده از تکنولوژی پهپادها و دوربین‌های پرنده مختلف، تصاویری را می‌توان از دنیای ورزش گرفت که به هرچه زیباتر و لذت‌بخش‌تر شدن تجربه بینندگان کمک می‌کنند.
از نظر دوربین و فیلم‌برداری، ورزش با تکنولوژی راه بسیار درازی را طی کرده است. درواقع می‌توان گفت فیلم‌برداری در ورزش یکی از ارکان اصلی آن است که اهمیت این بخش از فناوری در ورزش را دوچندان می‌کند. چرا؟ مسلماً چون دنیای ورزش، دنیای سرگرمی برای مخاطبان به شمار می‌رود. یعنی درآمد اصلی آن، از حق پخش‌های تلویزیونی و ویدئویی به دست می‌آید.
مثلاً لیگ فوتبال آمریکایی کشور آمریکا (NFL) در فصل 22-2021، به تنهایی 11 میلیارد دلار از فروش حق پخش تلویزیونی به شبکه‌های مختلف درآمد داشت. این رقم، بیش از 60 درصد درآمد آن فصل را تشکیل داد.
پس نتیجه می‌گیریم برای ورزش به عنوان یک صنعت، تکنولوژی فیلم‌برداری برای هرچه بهتر کردن تصاویر تلویزیونی، یک نیاز بزرگ است. فناوری پهپادها هم با نماهای 360 درجه و تصاویر خیره‌کننده، در این امر کمک بزرگی به ورزش می‌کنند.
2. تکنولوژی Strike Zone در ورزش بیسبال
درمورد ورزش بیسبال می‌توان گفت از جمله رشته‌هایی است که خیلی زود، چه در بحث آنالیز تخصصی و چه در بحث داوری، شروع به استفاده از تکنولوژی و فناوری کرد.
در ورزش بیسبال از تکنولوژی برای رسم Strike Zone استفاده می‌شود. این محوطه درواقع نشان می‌دهد که توپ توسط پیچر (کسی که توپ را به سمت ضربه‌زننده پرتاب می‌کند) به محوطه درست پرتاب شده یا نه.
این تکنولوژی کاملاً بیسبال را متحول کرده. اگر تکنولوژی نبود، تشخیص چشمی این مستطیل تقریباً غیرممکن و همیشه بحث‌برانگیز بود.
3. کمک داور ویدئویی (VAR)
می‌رسیم به یک تکنولوژی که وقتی جلوی آرژانتین در جام جهانی 2014 نیازش داشتیم، نبود! اما در عوض وقتی در جام جهانی 2018 جلوی اسپانیا نباید وجود می‌داشت که گل آفساید ما را مردود کند، بود!
در کل فوتبال و فدراسیون بین‌المللی آن (FIFA) خیلی موافق ورود تکنولوژی نبودند. چند سال پیش، ابتدا تکنولوژی خط دروازه وارد دنیای فوتبال شد. تکنولوژی خط دروازه کمک می‌کرد تا مشخص شود آیا توپ از خط دروازه رد شده یا نه. این موضوع هم فوراً از طریق ساعت هوشمند داور، به او اعلام می‌شد.
پس از مدتی درحالی که استفاده از تکنولوژی و فناوری ویدئوچک (یا چالش ویدئویی) در ورزش و رشته‌هایی مثل والیبال، بسکتبال و یا تنیس به محبوبیت و استفاده زیادی رسید، فیفا بالاخره با تاخیر زیاد، به فکر استفاده از کمک داور ویدئویی افتاد. تکنولوژی VAR (Video Assistant Referee) برای اولین بار در یک بازی دوستانه بین تیم‌های ملی فرانسه و ایتالیا مورد استفاده قرار گرفت. پس از موفقیت این تکنولوژی، رفته رفته استفاده از فناوری VAR در ورزش فوتبال بیشتر شد.
نهایتاً در جام جهانی، بزرگ‌ترین تورنمنت این ورزش، تکنولوژی VAR مورد استفاده قرار گرفت. پس از آن لیگ‌هایی مثل آلمان، ایتالیا و آمریکا شروع به استفاده از آن کردند. سرانجام در فصل 20-2019 تمام لیگ‌های معتبر دنیای فوتبال، از جمله لیگ قهرمانان اروپا (چمپیونز لیگ) و لیگ برتر انگلیس (پرمیر لیگ) از این تکنولوژی استفاده کردند.
4. اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های تعاملی برای طرفداران
تعامل بیشتر طرفداران و بینندگان در ورزش، تجربه‌ای است که هم فدراسیون‌ها، هم تیم‌ها، هم بازیکنان و هم هواداران از آن لذت می‌برند و به فکر بهبود آن هستند. هر کسی هم به فکر تکنیک‌ها و راهکارهایی می‌افتد تا این تجربه را هیجان‌انگیز‌تر کند.
برای پلتفرم‌های مختلف تکنولوژی هم ساخت روش‌هایی برای تعامل بیشتر هواداران در ورزش، فرصتی سودآور خواهد بود.
از این رو اپلیکیشن‌های مختلفی برای تعامل هرچه بیشتر و درگیر کردن مخاطبان با ورزش ساخته شده‌اند. از جمله معروف‌ترین این برنامه‌ها، می‌توان به اپلیکیشن فانتزی پرمیر لیگ (لیگ برتر انگلیس) اشاره کرد. این برنامه با لایسنس کردن کل لیگ، تیم‌ها، بازیکن‌ها و همین‌طور تبلیغات گسترده در شبکه‌های تلویزیونی، معروف‌ترین اپلیکیشن تعاملی بین طرفداران و یک لیگ ورزشی است.
اپلیکیشن‌های فانتزی این‌گونه هستند که شما یک تیم با بودجه مشخص برای خود می‌سازید و با توجه به عملکرد بازیکن‌های تیمتان در هر بازی، امتیاز می‌گیرید. این برنامه به قدری معروف است که بازیکنان بسیار زیادی از آن استفاده می‌کنند و شبکه‌های تلویزیونی هم امتیازهای زنده آن را زیرنویس می‌کنند!
علاوه بر لیگ برتر انگلیس، لیگ قهرمانان اروپا (چمپیونز لیگ) هم اپلیکیشن مخصوص خود را برای این موضوع دارد که علاوه بر ساخت تیم فانتزی، امکان پیش‌بینی مسابقات، شرکت در نظرسنجی‌هایی همچون انتخاب گل برتر هفته و هرگونه امکانات تعاملی دیگر را می‌دهد.
لیگ‌های ورزشی آمریکایی، مثل لیگ بسکتبال (NBA) و فوتبال آمریکایی (NFL) هم مانند سایر لیگ‌های ورزشی دنیا، در بستر برنامه‌های جانبی مثل یاهو یا سایت‌های غیررسمی، لیگ فانتزی یا چیزی مشابه آن دارند.
5. بلاکچین و NFT در ورزش!
بلاکچین و NFT، به دنیای ورزش هم رسیده! درواقع یکی از قسمت‌های تکنولوژی که آینده آن به نظر در دنیای ورزش قرار است روشن باشد.
بلاکچین می‌تواند به روش‌های مختلف، به صنعت ورزش کمک بسیاری کند. از بیشتر کردن تعامل هواداران گرفته تا فراهم کردن فرصت‌های مارکتینگ بسیار مناسب که می‌تواند چشم‌انداز این صنعت را به کلی تغییر دهد.
تا الآن این اطلاعات را داریم که لیگ‌های آمریکایی، خصوصاً NBA و NFL برای استفاده از بلاکچین و NFT، برنامه‌های ویژه دارند و به احتمال 99 درصد شاهد حضور پررنگ NFT در این لیگ‌ها خواهیم بود.
در بین تیم‌های فوتبال، بارسلونا، رم، یوونتوس، اتلتیکو مادرید و پاریس سن ژرمن، تیم‌هایی هستند که مسیرشان در بلاکچین تضمین‌شده است و به زودی شاهد توکن‌های هواداری آنها هم خواهیم بود.
6. ورزش کریکت دقیق‌تر از همیشه با کمک تکنولوژی
دو ورزشی که احتمالاً ما ایرانیان با آنها آشنایی زیادی نداریم، بیسبال و کریکت هستند. درباره تکنولوژی Strike Zone در ورزش بیسبال پیش‌تر توضیح دادیم.
تکنولوژی اسنیکو (Snicko) در کریکت از فناوری چشم شاهین (Hawk-Eye) که در والیبال هم استفاده از آن را می‌بینیم، بهره برداشته است. ولی اسنیکو با استفاده از امواج صوتی می‌تواند تشخیص دهد که آیا توپ پیش از مالکیت تیم مقابل به چوب برخورد کرده یا نه. صدا پس از ضبط شدن توسط میکروفن، برای حذف نویزهای پس‌زمینه پردازش می‌شود و امواج آن، روی ویدئو به صورت اسلوموشن نمایش داده می‌شوند و سپس تصمیم نهایی گرفته می‌شود.
این تکنولوژی دقت در ورزش کریکت را به سطح بالایی برده است؛ خصوصاً در لحظات حساسی که توپ از لبه چوب می‌گذرد و مشخص نیست که آیا برخوردی صورت گرفته یا نه.
از تکنولوژی چشم شاهین نام بردیم، بهتر است اشاره‌ای به این فناوری منحصربه‌فرد که باعث تحول زیادی در ورزش‌هایی مانند تنیس و والیبال شد و دقت قضاوت در این ورزش‌ها را به سطح جدیدی رساند.
دقت تکنولوژی چشم عقاب، 99.9 درصد است و تا حدود 3 میلی‌متر می‌تواند اشتباه کند. شرکت فناوری و نوآوری چشم شاهین، اکنون با لیگ‌های مختلف در رشته‌های مختلف از جمله فوتبال و بیسبال هم هم‌کاری می‌کند.
7. کمک به دسترسی بهتر معلولین
هر شخصی، فارغ از جنسیت، ملیت و معلولیت، این حق را باید داشته باشد که از تماشای بازی تیم یا ورزشکار مورد علاقه خود از نزدیک، لذت ببرد.
با استفاده از فناوری و تکنولوژی، معلولین طرفدار دنیای ورزش هم می‌توانند بلیت الکترونیکی تهیه کنند و در آرامش کامل و خیالی آسوده با انواع سرویس‌های اتوماتیکی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، زمانی دل‌انگیز در ورزشگاه موردعلاقه خود سپری کنند.
جایگاه و دسترسی‌های ویلچر اکنون در ورزشگاه‌های مختلف بیشتر و دردسترس‌تر شده‌اند و حتی پارکینگ مخصوص برای این افراد تهیه شده است.
از جمله سرویس‌هایی که اکنون در ورزشگاه‌های مدرن دنیا در اختیار طرفداران قرار می‌گیرد، می‌توان به دریافت غذا و خوراکی در محل صندلی‌های معلولین اشاره کرد که به وسیله تلفن‌های هوشمند ممکن شده است.
8. هوش مصنوعی
هوش مصنوعی درحال فراگیری دنیاست و صنعت ورزش هم در بهره‌گیری از این تکنولوژی عقب نشسته و نخواهد نشست. در ورزش فناوری هوش مصنوعی استفاده‌های مختلفی مثل جمع‌آوردی داده‌های آماری و ارزیابی عملکرد ورزشکاران دارد.
پیش‌بینی می‌شود تاثیرات هوش مصنوعی در بهبود عملکرد و نتایج تیم‌ها و ورزشکاران بیشتر و بیشتر شود. الگوریتم‌هایی که از هوش مصنوعی پیروی می‌کنند، تصمیم‌گیری برای مربیان و مالکان را بسیار آسوده کرده‌اند. علاوه بر آن پیشرفت این الگوریتم‌ها حتی پیش‌بینی نتایج مسابقات ورزشی را هم بیش از پیش ممکن کرده است.
9. علم مغز و اعصاب و سنسورهای مغزی
مطالعه اعصاب و ذهن یک ورزشکار و تلاش برای پرورش آن، به اندازه آنالیز و پرورش بدن او مهم است. امروزه علم مغز و اعصاب مدرن با تکنولوژی روز دنیا ترکیب شده تا فرصتی بی‌همتا برای ورزشکاران و تیم‌های ورزشی به وجود آورد.
با این تکنولوژی و علم، حالا این امکان در ورزش وجود دارد که علاوه بر بدن، به مطالعه، تمرین و پرورش مغز هم پرداخته شود! هدبندها و سنسورهای خاص، با ارسال نبض باعث می‌شوند نورون‌ها با هم به حرکت در آیند. این گجت با این کار، مغز ورزشکار را برای شرکت در تمرین‌ها و مسابقات سخت، آماده می‌کند.
10. واقعیت مجازی
واقعیت مجازی یا VR، محیطی تعاملی برای طرفداران دنیای ورزش ایجاد می‌کند. در بین ورزش‌ها، تیم‌های باشگاهی و بین‌المللی زیادی برای بهبود قدرت تصمیم‌گیری، عکس‌العمل و درک بهتر بازیکنان از واقعیت مجازی استفاده می‌کنند.
تیم‌های بسکتبال، راگبی، بیسبال و فوتبال آمریکایی برای شبیه‌سازی سناریوهای مختلف دفاع و حمله، این این تکنولوژی استفاده می‌کنند؛ اما نه صرفاً VR! این تیم‌ها از تکنولوژی AR (واقعیت افزوده) و MR (واقعیت ترکیبی) هم استفاده می‌کنند. این تکنولوژی‌ها کمک می‌کند که هر ورزشکار بتواند نه تنها با دنیای مجازی، بلکه با اشیا دنیای واقعی هم تعامل داشته باشند!
با این تکنولوژی‌ها ورزشکاران می‌توانند در سناریوهای پیچیده تمرین کنند و پس از آن، عملکرد آنها توسط مربیان بررسی می‌شود. مثلاً تیم‌های فوتبال آمریکایی برای پست کوارتربک (پستی که به عنوان توپ‌پخش‌کن و بازی‌ساز به شمار می‌رود) خود به طور گسترده از این مدل تمرین‌ها استفاده می‌کنند.
11. لباس و ابزار پوشیدنی ورزشکاران
امروزه در ورزش، انواع و اقسام ابزار پوشیدنی و لباس‌های با تکنولوژی بالا استفاده می‌شوند. نه تنها ورزشکاران حرفه‌ای، بلکه ورزشکاران مبتدی و کسانی که به صورت تفننی ورزش می‌کنند هم از ساعت‌های هوشمند برای ردیابی و آنالیز نحوه و میزان ورزش خود استفاده می‌کنند. این ابزار ردیابی کالری، قدم و مسافت طی‌شده و ضربان قلب را ممکن می‌سازند.
ورزشکاران حرفه‌ای علاوه بر این‌ها، از لباس‌های هوشمند هم بهره می‌برند. لباس‌های هوشمند و گجت‌های پوشیدنی مدرن، بررسی دقیق ضربان قلب، فعالیت‌های تنفسی، سرعت، تغییرات وزن و… را ممکن می‌سازند. حتی تیم‌های ورزشی برای ردیابی حرکات بازیکنان خود در طول یک مسابقه هم از چنین گجت‌هایی در لباس یا لباس‌های هوشمند زیر لباس آنها استفاده می‌کنند.
علاوه بر این‌ها، لباس‌های هوشمند تعرق را برای بدن راحت‌تر می‌کنند و با وزن سبک‌تر و تکنولوژی‌های پیش‌رفته‌تر، حرکت بدن را سریعتر و بسیار راحت‌تر می‌کنند.
12. بازی‌های ویدئویی ورزشی
در طی این مقاله اشاره کردیم که دنیای ورزش از تعامل کاربران از طریق تکنولوژی استقبال می‌کند. طبیعتاً به عنوان صنعتی که بخش عمده آن سرگرمی است، بازی‌های رایانه‌ای نقش بسیار مهمی در توسعه این صنعت ایفا خواهند کرد.
جهان ورزش هم مدت‌هاست نقش پررنگی در بازی‌های ورزشی دارد. فرنچایزهایی مثل NBA 2K ،NFL ،FIFA ،NHL و… فرنچایزهای گیم‌های ورزشی هستند که نسبتاً عناوین زیادی دریافت می‌کنند.
ویدئوگیم‌ها همه‌جوره برای صنعت ورزش سودمند هستند. علاوه بر پول خوبی که لیگ‌ها و فدراسیون‌ها برای لایسنس بازی‌های ورزشی دریافت می‌کنند، برای گسترس محبوبیت و تبلیغات هم بازی‌های رایانه‌ای ایده‌آل هستند.
در این مطلب به بررسی 12 بخش که تکنولوژی به ورزش ورود کرده و در آن نوید آینده‌ای روشن می‌دهد، بررسی کردیم. شما هم نظرات مرتبط با تکنولوژی های مورد استفاده در حوزه ورزش را در بخش نظرات با مخاطبان و تیم آی‌تی‌رسان درمیان بگذارید.
نوشته به مناسبت روز جهانی ورزش؛ نگاهی به 12 تکنولوژی و فناوری در دنیای ورزش اولین بار در آی تی رسان منتشر شد.
