امروزه با توجه به افزایش دسترسی به اینترنت و پذیرش رو به صعود دریافت خدمات دیجیتالی از طریق تجارت آنلاین، آینده روشنی از سوی توسعه تجارت الکترونیک برای کابران پیش بینی می شود.
به گزارش معاونت علمی و فناوری ریاست جمعهوری، در راستای اهمیت جایگاه تجارت الکترونیک، ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال بررسی هایی انجام داده که تجارت الکترونیک یکی از ویژگی‌های برجسته اقتصاد در حال توسعه دیجیتال و مبتنی بر بستر IT است.
در بررسی‌های انجام گرفته از سوی سازمان توسعه و تجارت سازمان ملل متحد (آنکتاد)، حجم فروش جهانی تجارت الکترونیک در سال ۲۰۱۵ برابر با ۲۵.۳ تریلیون دلار (۲۲.۴ تریلیون دلار برای تجارت میان بنگاه ها و ۲.۹ تریلیون دلار برای تجارت میان شرکت ها و مشتریان) برآورد شده است. فروش جهانی تجارت میان بنگاه ها بر پایه داده های رسمی برای چین، ژاپن، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا مقدار ۶۷ درصد از تولید ناخالص جهانی در سال ۲۰۱۵ برآورد شده بود.
همچنین آمریکا، با فروش بیش از ۷ تریلیون دلار، بزرگترین بازار تجارت الکترونیک در سال ۲۰۱۵ را از آن خود کرد و پس از آن ژاپن و چین در جایگاه دوم و سوم قرار داشتند. درحالی که آمریکا در فروش تجارت الکترونیک میان بنگاه ها پیشرو بود، اما از نظر تجارت میان شرکت ها و مشتریان پیش از چین قرار داشت.
درآمد دو برابری جهانی تجارت الکترونیک تا سال ۲۰۲۱
به طور کلی در تجارت الکترونیک، تجارت میان بنگاه ها غالب بوده و حدود ۹۰ درصد از کل این گروه از اقتصادها را تشکیل می‌دهد. ارزش کل تجارت الکترونیک برابر با ۳۴ درصد از کل تولید ناخالص داخلی این اقتصادها ( تجارت میان بنگاه ها و تجارت میان شرکت ها و مشتریان) بود؛ درحالی که این مقدار در ژاپن و جمهوری کره از ۶۰ تجاوز کرد. همچنین براساس داده‌های غیررسمی برای بازار تجارت میان شرکت ها و مشتریان ، روسیه در رتبه ۱۲ و هند در رتبه ۱۳ قرار داشت.
انتظار می‌رود درآمد جهانی تجارت الکترونیک تا سال ۲۰۲۱ تقریبا دو برابر شده و به میزان ۲،۱۰۸ میلیارد دلار برسد.
افزایش دسترسی به اینترنت و پذیرش رو به بالای دریافت خدمات دیجیتالی از طریق تجارت آنلاین در قالب پلتفرم و وبسایتهای تجاری از سوی مردم، آیندهای روشن را از توسعه تجارت الکترونیک نمایش می‌دهد.
این در حالی است که عدم وجود آمار و داده‌های شفاف از تجارت الکترونیک به‌عنوان یک چالش برای اکثر کشورهای در حال توسعه مطرح است. بدون وجود آمار و داده‌های شفاف و دقیق، سیاستگذاران این کشورها به هنگام تصویب و اجرای سیاست‌های مربوط به تجارت الکترونیک با محدودیت و موانع مواجه می شوند.
حوزه مد و پوشاک پردرآمدترین حوزه در تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک تا سال ۲۰۲۱ روند صعودی داشته و بیشترین میزان درآمد مربوط به حوزه مد و پوشاک با میزان ۶۳۳.۵۳ میلیارد دلار است. بیشترین نرخ رشد مرکب سالانه نیز مربوط به حوزه سلامت و غذا با مقدار ۱۵.۸ درصد است. امروزه بازارهای بزرگ تجارت الکترونیک به‌سرعت در حال رشد بوده و موقعیت خود را در رتبه‌بندی جهانی حفظ کرده اند.
روند درآمد جهانی تجارت الکترونیک تا سال ۲۰۲۱
شکل زیر میزان درآمد کل تجارت الکترونیک ۵ کشور برتر در حوزه اقتصاد دیجیتال را نشان می‌دهد که براساس آن پیش‌بینی شده است که درآمد کل تجارت الکترونیک کشور چین، به‌عنوان کشور برتر در حوزه تجارت الکترونیک با نرخ رشد مرکب سالانه ۱۷.۴ درصد (۲۰۲۱-۲۰۱۶)، در سال ۲۰۲۱ به مقدار ۸۳۹.۵۴ میلیارد دلار می رسد.
آمریکا نیز با کسب نرخ رشد مرکب سالانه ۸.۵ درصــد و درآمد کل ۴۸۵.۲۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱، در جایگاه دوم قرار دارد. ضمن آنکه انگلیس، ژاپن و آلمان با نرخ رشد مرکب سالانه به ترتیب ۸.۲، ۸.۵، ۷.۶ درصد و کسب درآمد کل به ترتیب ۱۲۴.۵۱، ۱۱۱.۸۰ و ۸۱.۰۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ در سه جایگاه بعدی قرار دارد.
میزان کل درآمد تجارت الکترونیک پنج کشور برتر حوزه دیجیتال
همچنین طبق پیش‌بینی موسسه «استاتیستا»، چین تا سال ۲۰۲۱ با کسب درآمد بیش از ۲۸۵ میلیارد دلار، موفق خواهد شد بازار تجارت جهانی مد و پوشاک آنلاین را از آن خود کند و پس از چین، اروپا و آمریکا در جایگاه دوم و سوم قرار خواهند داشت.
از نظر بازار تجارت الکترونیک میان شرکت ها و مشتریان نیز همان‌طور که پیش از این اشاره شد، کشور چین هم از نظر حجم بازار و هم از نظر میزان رشد به مراتب در جایگاه بهتر از آمریکا قرار دارد. این کشور در سال ۲۰۱۷ در حوزه تجارت الکترونیک B۲C موفق به کسب درآمد ۴۷۰ میلیارد دلار شده است؛ این درحالی است که این مبلغ برای آمریکا حدود ۳۵۴ میلیارد دلار بوده است. پس از این دو کشور، انگلیس، ژاپن، فرانسه، آلمان، کره جنوبی، کانادا، هند و روسیه در جایگاه سوم تا دهم قرار دارند.
براین اساس انتظار می‌رود تا با ایجاد سیاست‌های کارآمد، زمینه‌های حضور هرچه بیشتر ایران در دنیای تجارت الکترونیک فراهم شود تا امکان بهره‌مندی از سود سرشار این بازار میسر شود.
تلاش برای رسیدن به کسب جایگاه در حوزه تجارت الکترونیک و اقتصاد دیجیتال
ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز درنظر دارد تا با حمایت از کسب‌وکارهای این حوزه به دنبال توسعه اقتصاد دیجیتال و حضور چشمگیرتر ایران در این عرصه و کسب جایگاه های برتر است.
