نگاهی به گرانی اینترنت در کشور؛ میانگین هزینه اینترنت مردم ایران چقدر است؟

پس از گرانی قیمت اینترنت در کشور، قصد داریم تا نگاهی به میانگین هزینه اینترنت در ایران و مقایسه آن با دیگر کشورهای دنیا داشته باشیم.

به تازگی خبر افزایش قیمت بسته‌های اینترنت و حذف برخی از بسته‌های خوش قیمت و محبوب از طرف اپراتورهای تلفن همراه و شرکت‌های ارائه خدمات اینترنتی یا همان ISPها، غوغایی را در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی به پا کرده است. مردم ما آنقدر تجربه‌ تلخ از گرانی داشتند و همچنان دارند که به هر گرانی واکنش سریع نشان می‌دهند، انگار قرار نیست خبر گرانی در ایران پایان یابد.

اما به هر شکل در ابتدای سال 1401 کسی انتظار نداشت تا خبر گرانی بسته‌های اینترنت را بشنود، به ویژه آنکه به طور کلی مردم بر روی اخبار مربوط به اینترنت، حساس هم شده‌اند و اخبار ناخوشایندی مانند بسته شدن پلتفرم‌های محبوب و یا اجرای طرح صیانت، بارها کام آن‌ها را تلخ کرده است.

اما قرار شد تا اینترنت گران شود و هر چند تعدادی از مسئولین اعلام کردند که جلوی این کار را خواهند گرفت و با افزایش قیمت غیرقانونی برخورد خواهند کرد اما واقعیت آن است که گرانی بسته‌های اینترنت غیرقانونی نیست.

دلیل گران شدن تعرفه‌های اینترنت

بر اساس مصوبه رگولاتوری در سال 95، یک بازه قیمتی برای تعیین هزینه بسته‌های اینترنت تعیین شده است که از همان زمان تا حالا، اپراتورها و شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی بر اساس قیمت نزدیک به کف این بازه در حال ارائه اینترنت بودند، شرایط اقتصادی چندسال پیش و رقابت جدی اپراتورها باعث شد تا همراه اول و ایرانسل و از طرفی ISPها همواره به دنبال ارائه قیمت ارزان‌تر باشند تا بتوانند مشترکان بیشتری را به سمت خود جذب کنند.

اما شرایط اقتصادی حالا مانند 4 یا 5 سال پیش نیست، قیمت‌ها به شدت افزایش پیدا کرده و تحریم‌ها هم کار توسعه پوشش اینترنت، افزایش کیفیت و توسعه شرکت‌ها را سخت کرده است. به این ترتیب سال گذشته اپراتورها در حرکتی متحد تصمیم گرفتند تا قیمت بسته‌های اینترنت خود را افزایش داده و بسته‌های ارزان قیمت محبوب خود را حذف کنند.

این اتفاق در حالی رخ داد که مردم بیش از پیش به اینترنت نیاز داشتند و کلاس‌های درسی و دانشگاهی و کار بسیاری از شرکت‌ها به صورت غیرحضوری و اینترنتی پیگیری می‌شد. در آن زمان مجلس اجازه افزایش قیمت را به اپراتورها نداد و قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن هیچ اپراتوری تا پایان سال 1400 اجازه افزایش قیمت‌های خود را نداشت، هرچند که این افزایش قیمت همچنان بر اساس بازه تعیین شده رگولاتوری در سال 95 بود.

اما باید از سوی دیگر نگاهی به این ماجرا داشت، در عین حالی که اپراتورها و ISPها حق دارند تا قیمت‌های خود را افزایش دهند اما باید توجه داشت که کیفیت خدمات این شرکت‌ها طی چند سال اخیر هیچ رشد و پیشرفتی نداشته است. به ویژه در زمینه اینترنت ثابت که دچار عقب‌ماندگی شدیدی شده‌ایم و عدم تامین زیرساخت مناسب و عدم افزایش کیفیت اینترنت موجب نارضایتی مردم از سطح خدمات ارائه شده است.

چرا نباید اینترنت گران شود

در خصوص پایین ماندن کیفیت خدمات اینترنتی باید به سه مورد اشاره کرد، ابتدا آنکه در زمینه اینترنت ثابت هیچ پیشرفت موثری طی 5 سال اخیر دیده نمی‌شود و توسعه فیبرنوری به طور کامل رها شده و در این زمینه مخابرات متهم ردیف اول است. در این خصوص نارضایتی مردم از کیفیت اینترنت ثابت مشهود است زیرا طی 5 سال اخیر درصد نفوذ اینترنت ثابت زیر 20 مانده و هیچ تغییری نکرده است.

نکته دوم در خصوص پوشش اینترنت همراه دو اپراتور همراه اول و ایرانسل است که طبق وعده وعیدهای وزیر ارتباطات پیشین، رشد پیش‌بینی شده اتفاق نیفتاد و شاهد آن بودیم که در دوران شیوع کرونا مناطق بسیاری از شهرهای کوچک و روستاها به اینترنت پرسرعت دسترسی نداشتند.

اما نکته سوم آن است که بر اساس گفته معاون وزیر ارتباطات پیشین، درآمد ISPها از هر خط ADSL از سال 96 تا 1400 سه برابر شده است و طبیعتا با افزایش درآمد باید هزینه اینترنت کاهش پیدا کند، البته باید دید که این افزایش درآمد در مقایسه با تورم چه نسبتی دارد اما به هر شکل با افزایش مشترکان اینترنت و افزایش مصرف آن‌ها در دوسال اخیر، طبیعتا اپراتورها و ISPها با افزایش درآمد مواجه شدند، موضوعی که در گرانی اخیر به آن توجه نمی‌شود.

به هر شکل با وجود ایرادات اساسی وارد به کیفیت خدمات اینترنت همراه و ثابت، قیمت بسته‌های اینترنت افزایش پیدا کرد. اما مورد دیگری که باید به آن پرداخت، سهم هزینه اینترنت در سبد مخارج مردم ایران و مقایسه آن با دیگر کشورهای جهان است.

میانگین هزینه اینترنت بر اساس آمارهای داخلی

در این خصوص باید میانگین هزینه اینترنت مردم ایران در سال 99 و 1400 و همچنین سهم اینترنت این هزینه را محاسبه کنیم. طبق آمارهای رسمی، میانگین هزینه مردم ایران در سال 99 حدود 4 تا 5 میلیون تومان بود. البته باید دقت داشت که میزان درآمد با هزینه تفاوت دارد و در واقع میزان هزینه همواره کمتر از درآمد فرد است.

اما طبق آمارهای رسمی داخلی، میزان هزینه هر فرد برای اینترنت در سال 99 مبلغی حدود 25 تا 35 هزار تومان بود، این رقم با توجه به هزینه اینترنت بین همه مردم (از جمله افرادی که در روستا زندگی می‌کنند تا افرادی که کارشان با اینترنت است و شاید ماهی چند صد گیگابایت اینترنت نیاز داشته باشند) در نظر گرفته شده است. بر اساس این آمار، میزان هزینه اینترنت برای هر فرد در کشور به طور میانگین کمتر از یک درصد هزینه است که رقم بسیار پایینی محسوب می‌شود.

اما هرچند آمارهای دقیق از میانگین درآمد و هزینه‌کرد مردم در سال 1400 منتشر نشده اما براساس میزان تورم و نظرسنجی‌ها، برخی از بنگاه‌های اقتصادی اعلام کردند که در سال 1400 میانگین درآمد مردم حدود 9 میلیون تومان و میزان هزینه آن‌ها حدود 7 میلیون تومان بوده است.

به این ترتیب میزان هزینه ماهانه مردم حدود 40 درصد رشد داشته و اگر همین نسبت را در خصوص اینترنت در نظر بگیریم، رقم تقریبی 50 هزار تومان به دست می‌آید که همچنان کمتر از یک درصد هزینه مردم است. اما هر دو آمار به نظر با واقعیت تفاوت زیادی دارد.

میانگین هزینه اینترنت بر اساس آمارهای بین‌المللی

اما آمارهای بین المللی براساس درآمد و هزینه دلاری و مقایسه آن با دیگر کشورها نسبت به آمارهایی که در داخل کشور ارائه شده، تفاوت چشمگیری دارد.

براساس آمارهایی که سایت‌هایی مانند World Data و Numbeo ارائه داده‌اند، مردم ایران به طور میانگین حدود 8 درصد از درآمد خود را صرف هزینه اینترنت می‌کنند. بر اساس این آمارها، درآمد مردم ایران به طور ماهیانه حدود 250 دلار است و از این درآمد حدود 20 دلار صرف هزینه‌های مربوط به اینترنت می‌شود.

اگر بخواهیم نسبت 8 درصد را محاسبه کنیم، مردم ایران به طور میانگین در سال 99 حدود 400 هزار تومان و در سال 1400 حدود 560 هزار تومان خرج اینترنت کردند. آماری که به نظر می‌رسید کمی بیشتر از میانگین صرف هزینه مردم در طول ماه است اما از آمار زیر یک درصدی که در ایران ارائه شده به واقعیت نزدیک‌تر است.

اگر بخواهیم هزینه اینترنت در کشور را با دیگر کشورهای دنیا مقایسه کنیم باید میزان درآمد مردم در این کشورها را نیز در نظر بگیریم. به عنوان مثال مردم امارات به طور میانگین ماهانه 100 دلار پول اینترنت می‌دهند ولی میانگین درآمد در این کشور 3 هزار و 200 دلار است که بر همین اساس آن‌ها ماهانه 3 درصد از حقوق خود را برای اینترنت می‌دهند.

مردم آمریکا ماهانه 5 هزار و 300 دلار درآمد دارند و 65 دلار پول اینترنت می‌دهند که در واقع 1.2 درصد حقوقشان است. در ادامه میانگین درآمد و هزینه اینترنت در کشورهای مختلف با ایران را مقایسه کرده‌ایم.

بر همین اساس مردم ایران نسبت به خیلی از کشورهای دنیا، درصد زیادی از حقوقشان را برای اینترنت می‌دهند و این نشان می‌دهد که اینترنت در ایران به آن شکلی که بیان می‌شود ارزان نیست. مردم ایران ماهانه مجبور هستند تا علاوه بر دیگر هزینه‌هایشان، پول قابل توجهی برای اینترنت دهند و در عوض کیفیت خدمات بالایی نیز دریافت نمی‌کنند و این موضوعی است که مسئولین باید به آن اشراف داشته تا در مقابل افزایش قیمت، به دنبال افزایش کیفیت و پوشش‌دهی آن نیز باشند.

کشور	میانگین درآمد ماهانه / دلار	میانگین هزینه اینترنت ماهانه / دلار	درصد هزینه اینترنت از درآمد
اسرائیل	3500	28	0.6%
سوییس	6800	56	0.8%
کره جنوبی	2700	23	0.9%
ترکیه	754	9	1.2%
آمریکا	5300	67	1.3%
استرالیا	4400	55	1.3%
مالزی	881	27	3%
امارات	3200	100	3.2%
عربستان صعودی	1800	70	4%
هند	160	9	5.7%
مصر	250	15	6%
ایران	240	20	8%
آفریقای جنوبی	501	54	10%
مراکش	252	33	13%

 

 

نوشته نگاهی به گرانی اینترنت در کشور؛ میانگین هزینه اینترنت مردم ایران چقدر است؟ اولین بار در اخبار فناوری و موبایل پدیدار شد.