کافه بازار و دیجی‌کالا آماده‌ترین استارت‌آپ‌ها برای ورود به بورس هستند
پنج شنبه یک هفته پیش بود که در جلسه مدیران چند شرکت استارتآپی با وزیر اقتصاد و دارایی، فرهاد دژپسند اعلام کرد که سهام اولین شرکت بزرگ اینترنتی هفته اول مرداد سال جاری و پنجمین شرکت در هفته آخر شهریور در بازار سرمایه عرضه می‌شوند. حالا امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس در مورد جزییات این جلسه اعلام می‌کند که هم‌اکنون آماده‌ترین شرکت‌های استارتآپی برای ورود به بازار بورس کافه‌بازار و در گام بعدی دیجی‌کالا هستند. همچنین هامونی می‌گوید که در این جلسه برای حل مشکل ارزش‌گذاری دارایی‌های نامشهود شرکت‌های استارتآپی به توافقات خوبی با سازمان حسابرسی رسیده‌اند.
در سه سال گذشته اخبار مختلفی در مورد ورود شرکت‌های استارتآپی که حالا به برندهای بزرگی در بازار اقتصادی کشور تبدیل شده‌اند شنیده شده؛ اما در نهایت تمام این خبرها بعد از مدتی به فراموشی سپرده شده است. در چهار ماه گذشته از سال ۱۳۹۹ به دنبال رشد شاخص‌ها در بازر بورس کشور، مجددا بحث ورود شرکت‌های استارتآپی به بازار بورس داغ شده و شرکت‌هایی مانند کافه بازار، دیجی‌کالا، تپسی، شیپور با قدرت از ورودشان به این بازار تا تابستان امسال گفته‌اند. از سوی دیگر نیز دولت با نشان دادن چراغ سبز به این شرکت‌ها در حالی که تا سال‌های گذشته مشکل شفافیت نداشتن آنهار را عامل اصلی وارد نشدن به این بازار بزرگ سرمایه می‌دانست، حالا به پیگیری و هیجان بالا به دنبال متصل کردن آنها به بورس است.
امیر هامونی، مدیرعامل شرکت فرابورس در گفت‌وگو با پیوست اعلام می‌کند که در سال پیش رو حتما شرکت‌های اصلی بازار تجارت الکترونیکی کشور وارد بورس می‌شوند و دولت برای ورود آنها به این بازار بسیار جدی است. هامونی در مورد جزئیات اینکه آیا واقعا آنطور که وزیر اقتصاد اعلام کرده تا مرداد ماه شرکت‌های استارتآپی وارد بازار بورس می‌شوند گفت: «هم‌اکنون آماده‌ترین شرکت برای ورود به بازار بورس کافه بازار و دیجی‌کالا هستند و در پله بعدی هم شیپور و تپسی قرار دارند. از نگاه من ناظر این شرکت‌ها به همین ترتیب با توجه به مدارک و مستنداتی که وجود دارد می‌توانند وارد بازار سرمایه شوند.»
به گفته او در این زمینه اگر کافه بازار همت و تلاش داشته باشد که به اول مرداد برسد، آنها آمادگی برای انجام کارهای لازم را دارند که جزو اولین شرکت‌هایی باشد که در مرداد ماه IPO شوند. او در پاسخ به این سوال که در جلسه با وزیر اقتصاد در مورد ورود فیلیمو به بورس هم صحبت‌هایی مطرح شده اعلام کرد: «اتفاقا این دوستان هم به این جلسه دعوت شده بودند و قرار بود که در جلسه وزیر اقتصاد در خدمت این دوستان باشیم اما تشریف نیاورند.»
آنطور که او توضیح می‌دهد این نهاد نزدیک به ۶ سال است که بحث ورود استارت‌آپ‌ها به بازار سرمایه و اینکه چگونه از این طریق می‌توانند به تامین مالی آنها کمک کنیم را شروع کرده‌اند.
هامونی در این زمینه توضیح داد: « تاکنون توانسته‌ایم ۲۹ شرکت دانش بنیان را وارد بازار کنیم. در حال حاضر مقوله‌ای که با آن روبه‌رو هستیم بحث ورود استارت‌آپ‌هایی است که از چند سال پیش کارشان را شروع کرده‌اند و حالا به برندهای مطرحی در بازار تبدیل شده‌اند. جلسات متعددی در این زمینه با دیجی‌کالا، کافه‌بازار، دیوار، تپسی و شیپور داشته‌ایم. حتی با اسنپ هم مذاکراتی نزدیک به یک ماه گذشته داشتیم.»
او با اشاره به اینکه در خصوص ورود اسنپ به بازار بورس با شرکت سرمایه‌گذاری ایرانسل جلسه‌های مختلفی را از حدود یک ماه پیش داشته‌اند اعلام می‌کند که هنوز در این زمینه توافق‌های حاصل نشده و جلسه آنها با این مجموعه در هفته‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت.
توافق با سازمان حسابرسی برای حل مشکل ارزش‌گذاری
براساس اظهارت مدیران شرکت‌های استارتآپی و بخشی از کارشناسان بازار سرمایه، یکی از بزرگترین مشکلاتی که این شرکت‌های نوآور را در ورود به بازار بورس با مشکل مواجه کرده ارزش‌گذاری روی دارایی‌های نامشهود آنها است. بسیاری از این شرکت‌های برای ارائه خدمات بهتر به مشتریانشان میلیاردها تومان روی بخش‌های زیرساخت فنی خود سرمایه‌گذاری کرده‌اند و این درحالی است که چون این سرمایه‌گذاری قابل مشاهده نیست و در رده‌بندی دارایی‌های فیزیکی قرار نمی‌گیرد، حساب کردن آن به عنوان یک دارایی از سمت کارشناسان بورسی با اما و اگرهای بسیاری همراه است.
حالا امیر هامونی، مدیرعامل شرکت فرابورس می‌گوید که در جلسه اخیر وزیر اقتصاد با مدیران برخی شرکت‌های استارتآپی نیز برای این موضوع راه حلی پیدا شده است. در این زمینه هامونی به پیوست گفت: «یکی از مشکلاتی که باید برای ورود شرکت‌های استارتآپی به بازار بورس برطرف شود بحث شناسایی دارایی‌هایی نامشهود این شرکت‌هاست است. بعضی از شرکت‌ها این دارایی‌های نامشهودشان را هزینه کرده‌اند و بعضی‌های دیگر capitalize کردند و در دارایی‌های طبقه بندی و ثبت حسابداری انجام داده‌اند.»
او از وجود دو نگاه متفاوت حسابرسی در این زمینه می‌گوید و توضیح می‌دهد: «حسابرسان این شرکت‌ها هم که حسابرسان معتمد سازمان بورس هستند باز با دو نگاه متفاوت حساب این شرکت‌ها را بررسی کرده‌اند. یعنی ما با دو رویکرد و رویه ثبت حسابداری در بین این شرکت‌ها مواجه هستیم. در جلسه اخیری هم که در حضور وزیر اقتصاد داشتیم ایشان هم تاکید کردند که سازمان حسابرسی در این خصوص بلافاصله اعلام نظر کند. برگرفته از آن جلسه قرار شد که با دوستانمان در سازمان حسابرسی، جامع حسابداران خبره و عزیزان در سازمان بورس و استارت‌آپ‌ها جلسه دیگری بگذاریم که این جلسه نیز ۲۳ تیر برگزار شد.»
براساس اظهارت هامونی برگرفته از این جلسه قرار شده که سازمان حسابرسی تک تک بحث‌های فنی که فرابورس در این زمینه دارد را بررسی کند. در واقع این نهاد بحث‌های فنی را از آنها در زمینه ارزش‌گذاری دارایی‌های نامشهود مورد به مورد به ازای هر شرکت از سازمان حسابرسی استعلام می‌کند و این سازمان هم در کوتاهترین زمان نظر خودش را مطرح می‌کد تا هرچه زودتر این شرکت‌ها وارد بازار شوند.
هامونی در پاسخ به این سوال که آیا استعلام از سازمان حسابرسی برای حل مشکلات ارزش‌گذاری روی دارایی‌های نامشهود شرکت‌های نوآور یک بورکراسی جدید در فرایند جذب این شرکت‌ها به بورس اضافه نمی‌کند گفت: «به نظر من خیر. این یک چالش جدید است که فقط یک بار اتفاق میافتد و برای همه استارت‌اپها تکلیف را مشخص می‌کند.»
چرا حالا ؟
حداقل در ۳ سال گذشته شرکت‌های استارتآپی بزرگ بازار کشور تا این اندازه نزدیک به قرار گرفتن اطلاعاتشان روی تابلو تالار شیشه‌ای بورس نبوده‌اند. تلاش همه جانبه اکثر شرکت‌های استارتآپی برای ورود بورس در ۴ ماه گذشته این سوال را به وجود می‌آورد که چرا این شرکت‌ها حالا تا این اندازه برای وارد شدن به بازار سرمایه در تلاش هستند. برخی کارشناسان بازار این تلاش همه جانبه استارت‌آپ‌های نام آور کشور به بازار بورس را یک زرنگی برای استفاده از شاخص‌های در حال رشد این بازار عنوان می‌کنند و برخی دیگر آماده بودن آنها و بازار سرمایه را.
امیر هامونی در مورد چرایی تلاش چند ماه اخیر شرکت‌های استارتآپی برای ورود به بازار بورس به پیوست گفت: «بالاخره شرایط بازار و نحوه قیمت‌گذاری که در آن صورت می‌گیرد سهامداران عمده را برای ورود به این بازار ترغیب می‌کند. بازار بزرگ شده است، وقتی شرکت‌هایی مانند شستا وارد این بازار می‌شوند این شروع یک حرکت بزرگ را نشان می‌دهد.» به گفته هامونی در حال حاضر این تلاش برای ورود به بازار بورس در مورد تمام شرکت‌هایی فعال در عرصه اقتصادی کشور دیده می‌شود و به جز این ۴ شرکت بزرگ استارتآپی شرکت‌های دیگری هم وجود دارند که خواهان ورود به این بازار هستند. هامونی تاکید می کند که توصیه‌ای که به شرکت‌ها به عنوان یک ناظر دارد این است که ورودشان به بازار را متناسب با شرایط بازار نبینند.
اما چالش بعدی که شرکت‌های استارتآپی بعد از ورودشان به بازار بورس خواهند داشت، چالش قیمت‌گذاری است. قیمت‌گذاری اشتباه روی هر سهم این شرکت‌ها با توجه به تازه وارد بودنشان به این بازار می‌تواند یا به نفع آنها تمام شود یا به ضررشان. حالا شاید دغدغه بسیاری از این شرکت‌ها این باشد که از نظر قیمت و با توجه به قدرت برندی که دارند باید یک ورود جاه‌طلبانه به این بازار بزرگ سرمایه داشته باشند یا یک شروع فروتنانه.
امیر هامونی توصیه می‌کند که بهتر است قیمت‌گذاری این شرکت‌ها روی سهامشان منطقی باشد. او در این مورد به پیوست گفت:«با توجه به جلساتی که با این عزیزان داشته‌ایم فکر می‌کنم در این زمینه خیلی مسئله نداشته باشیم. قیمت را بازار تعیین می‌کند و ما هم در آن نقشی نداریم. البته که عرضه اولیه خیلی می‌تواند تاثیر گذار باشد. توصیه من به استارت‌آپ‌ها این است که با قیمت منطقی عرضه اولیه را شروع کنند.»
او ادامه می‌دهد معمولا در روز اول با توجه به استقبال گسترده در زمان عرضه مشکلی وجود ندارد؛ اما ماه‌های بعد از عرضه اولیه، بسیار مهم‌تر است. بنابرین ماه بعد از عرضه اولیه و مدیریت بعد از عرضه اولیه توسط شرکت و بازراگردان حکم می‌کند که در روز اول آنها با قیمت منطقی که بازار می‌پسندد عرضه کنند که بتوانند در ماه‌های بعد راحت‌‌تر عمل کنند.» به باور او اگر در روز شاول عرضه، قیمت خیلی بالایی در نظر گرفته شود مدیریت آن قیمت در ماه‌های بعد متزلزل خواهد بود و هر اتفاقی منجر به شکست عرضه اولیه می‌شود.