کرونا درآمد بخش مخابرات را ۴ تا ۸ درصد کاهش داد
همه‌گیری ویروس کرونا طی سال گذشته فقط موجب گسترش ارتباطات نشده است بلکه بررسی‌های موسسه جی‌اس‌ام‌ای (GSMA) نشان می‌دهد که این ویروس در کشورهای پردرآمدتر موجب کاهش درآمد بخش مخابرات بین ۴ تا ۸ درصد شده است چرا که در این دوره زمانی با توجه به کاهش میزان سفرها، درآمد بخش رومینگ اپراتورها کاهش یافته است و از سویی با توجه به بسته‌بودن فروشگاه‌ها افراد کمتری تجهیزات خود را به روز کرده‌اند.
موسسه جی‌اس‌ام‌ای (GSMA) در گزارش تحقیقی سالانه‌اش به نام روندهای جهانی ارتباطات سیار وضعیت آینده صنعت جهانی ارتباطات پس از همه‌گیری کووید-۱۹ را بررسی‌کرده است.
طبق این گزارش در کشورهای پردرآمدتر، اثر منفی روی درآمد مخابرات ۴ تا ۸ درصد کاهشی بوده است. در همین کشورها از آغاز سال ۲۰۲۰ حدود نصف کاهش در تولید ناخالص داخلی (GDP) دربخش مخابرات هم روی داده است.
اثر منفیِ کووید-۱۹ بر درآمد مخابرات عمدتاً در چهار حوزه متمرکز است: رومینگ یا فراگردی (به علت فقدان سفرهای بین‌المللی)، کاهش ارتقا و روزآوری گوشی‌ها (به علت بسته بودن فروشگاه‌های خرده‌فروشی)، بروز چالش در بازارهای شرکت‌ها و بنگاه‌های کوچک و متوسط (SME) و فشار کلی به هزینه‌کرد و میزان مخارج مصرف‌کنندگان به ویژه در بخش خطوط تلفن همراه اعتباری (پیش پرداخت) به دلیل کاهش قدرت خرید و درآمد کمتر یا بیکاری.
البته شبکه‌های فیبر و ارتباطات سیار انعطاف‌پذیر بهره‌برداران، از پس پاسخگویی به جهش ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی در تقاضای گذردهی داده‌ای (ترافیک) برآمدند. ارتباطات مربوط به سرگرمی‌های خانگی و دورکاری مثل تماس تصویری و صوتی، محرک این افزایش بوده است.
این گزارش غیر از بررسی اثرات کووید-۱۹، تحلیلی از روندهای بنیادی صنعت مخابرات مثل روی‌آوری به فناوری نسل ۵ است که به چشم‌انداز بخش مخابرات تحرک و شکل می‌دهند. سایر روندها عبارت‌اند از تحولات شبکه و گذار به شبکه‌های دسترسی رادیویی باز (open RAN)، دیجیتالی شدن بنگاه‌ها، دگرگونی در مصرف سرگرمی بر اثر پخش زنده مجازی، واقعیت غوطه‌ور و موج نسل ۴ تلفن همراه هوشمند در بازارها و کشورهای نوپدید.
آقای تیم هات، رئیس بخش پژوهش موسسه جی‌اس‌ام‌ای اینتلیجنس (GSMA Intelligence) می‌گوید: «در صورت احیای کلان اقتصادی به صورت تدریجی در سال ۲۰۲۱ پیش‌بینی می‌کنیم که فعالیت در این حوزه‌ها سرعت بگیرد.»
تداوم راه‌اندازی سریع فناوری نسل ۵ (۵G)
کندی‌های اولیه‌ای در راه‌اندازی‌های جدید نسل ۵ به علت همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰ رخ داد اما اکنون فعالیت در این بخش احیا شده است و ۱۱۳ بهره‌بردار (اپراتور) ارتباطات سیار در ۴۸ کشور جهان شبکه نسل ۵ را راه‌اندازی کردند. پیش‌بینی می‌کنیم در پنج سال آینده بهره‌برداران ۸۰ درصد هزینه سرمایه‌ای (CAPEX) این بخش را که معادل ۸۹۰ میلیارد دلار است صرف شبکه‌های نسل ۵ کنند.
روی‌آوری مصرف‌کنندگان به فناوری نسل ۵ تا سال ۲۰۲۵ به ۲۰ درصد کل خطوط ارتباطات سیار جهان می‌رسد. آهنگ روی‌آوری در کشورهای پیش‌قراول فناوری نسل ۵ یعنی ایالات متحده، چین، کره جنوبی، ژاپن، کشورهای حاشیه خلیج فارس، استرالیا و بخش‌هایی از اروپا بیش‌تر است.
چشم‌انداز کوتاه مدت سال ۲۰۲۱ تا حد زیادی به زمان‌بندی رهایی از فشار همه‌گیری بر درآمدهای مصرفی بستگی دارد. البته تداوم افت قیمت تلفن‌های همراه هوشمند نسل ۵ هم کمک می‌کند. طبق بررسی موسسه جی‌اس‌ام‌ای اینتلیجنس در مورد روندهای جهانی مصرف، ۳۷ درصد مصرف‌کنندگان در سال ۲۰۲۰ گفته‌اند قصد دارند گوشی‌شان را به نسل ۵ ارتقا دهند در حالی که این شاخص در سال ۲۰۱۹ برابر با ۳۰ درصد بود. این افزایش خوشایند است اما چالشی برای صنعت ارتباطات سیار هم هست که بازار انبوه را به دلیل ارزش واقعی قابل ارائه نسل ۵ در قیاس با نسل ۴ متقاعد کند به گونه ای که مشترکین حاضر به کوچ و هزینه باشند.
در بخش بنگاهی نیز به باور ۵۶ درصد اپراتورها، بخش تولید کارخانه‌ای (Manufacturing) بیش‌ترین قابلیت را برای نسل ۵ دارد که با آمیزه‌ای از اینترنت چیزها (IOT)، ابرواره (Cloud) و شبکه‌های خصوصی ارائه شود.
موج شبکه دسترسی رادیویی باز
نسل ۵، نسل جدید فناوری است و به اپراتورهای ارتباطات سیار فرصت تحول یا تکامل در مسیر ساخت شبکه‌های سیار دیجیتالی را می‌دهد. زمان‌بندی نسل ۵ با قابلیت دستیابی و تجاری شدن فناوری‌های شبکه سازی باز مثل شبکه دسترسی رادیویی باز نیز هماهنگ است. شبکه دسترسی رادیویی باز تغییری با الگوی کلان در روش ساخت و بهره‌برداری شبکه‌ها است که کمک می‌کند هزینه‌های این صنعت کاهش یابد و انعطاف آن در واگشایی دارایی‌های شبکه‌ای افزایش یابد تا از کاربری‌هایی مثل رایانش لبه‌ای (edge computing)، پول در بیاورند. همچنین به افزایش رقابت در میان سازندگان تجهیزات شبکه نیز کمک می‌کند به طوری که ۵۷ درصد بهره‌برداران قصد دارند برای تامین تجهیزات شبکه به سراغ سازندگان جدید بروند و تامین کنندگان شان را متنوع سازند و قابلیت تعامل بین تجهیزات فرشوندگان مختلف را تسهیل می کند.
نسل ۴ در بازارهای نوپدید
در سال ۲۰۲۵ میلادی، ۵۷ درصد مشترکان تلفن همراه در جهان مشترک فناوری نسل ۴ خواهند بود که بیش‌ترین سهم است. روی‌آوری به تلفن همراه هوشمند و نسل ۴ در بسیاری از بازارهای نوپدید با رشد بالا، رو به افزایش است. مثلاً در هندوستان که دومین کشور پرجمعیت جهان است ضریب نفوذ تلفن همراه هوشمند هم‌اکنون حدود ۷۰ درصد است و ۸۵ درصد این گوشی‌ها در شبکه‌های نسل ۴ کار می‌کنند. پیش‌بینی می‌شود با کاهش قیمت تلفن همراه هوشمند این روند در پنج سال آینده ادامه یابد و افزایش محتوای محلی باعث جذابیت بیش‌تر اینترنت برای کاربران شود.