کمبود تراشه و رشد بازار جهانی PCدر دوران پاندمی کرونا
این روزها سایه کمبود تراشه و به دنبال آن بعضی قطعات اولیه بر بازار سخت‌افزار و محصولات دیجیتال سنگینی می‌کند، با این حال گویا بازار کامپیوترهای شخصی سکه است. به گواه آمار و اطلاعات منتشر شده از سوی منابع معتبر، بازار جهانی کامپیوترهای شخصی در فصل اول سال‌جاری میلادی بیشترین رشد خودش در طول ۲۰ سال گذشته را به ثبت رسانده است. در حقیقت همه‌گیری ویروس کرونا و خانه‌نشینی و دورکاری ناشی از آن در طول یک‌سال گذشته باعث شد نیاز به کامپیوترهای شخصی در سراسر جهان بیشتر شود. این موضوع حجم تقاضا در بازار را تا حد چشمگیری بالا برد؛ تا جایی که با وجود بحران کمبود تراشه، بازار جهانی کامپیوترهای شخصی رشد بی‌سابقه‌ای را در سه ماه اول سال‌جاری میلادی تجربه کرده است. با این اوصاف، رکودی که در یک دهه اخیر و با رونق بازار موبایل‌های هوشمند و تبلت‌ها، به بازار کامپیوترهای شخصی تحمیل شده بود، حالا و با شیوع کووید-۱۹ به خاطره تبدیل می‌شود و بازار کامپیوترهای شخصی دوباره داغ شده است.
یک رشد استثنایی
حالا کارشناسان و تحلیلگران بازار معتقدند که صادرات جهانی کامپیوترهای شخصی سنتی، یعنی لپ‌تاپ‌ها و دسکتاپ‌ها رشد قابل‌توجهی کرده است. بررسی‌های انجام شده توسط گارتنر نشان می‌دهد که صادرات کامپیوترهای شخصی در فصل اول امسال رشد سالانه 32 درصدی داشته است. این درحالی است که شرکت تحقیقاتی IDC حتی تخمین بالاتری از این میزان دارد و اعلام کرده است که رشد سالانه صادرات جهانی کامپیوتر در سه ماه اول امسال برابر 55 درصد بوده. به این ترتیب به نظر می‌رسد که این رشد، ادامه روند افزایشی بازار کامپیوتر از سال گذشته است.
با این حال، هر دوی این شرکت‌ها بر سر اینکه این رشد استثنایی و فوق‌العاده است، با هم توافق دارند. گارتنر می‌گوید این سریع‌ترین رشد بازار جهانی کامپیوترهای شخصی از سال 2000 تا حالاست و IDC می‌گوید کاهش نسبی صادرات کامپیوتر در فاصله فصل چهارم سال میلادی گذشته تا فصل اول امسال، کمترین میزان این کاهش از سال 2012 تا حالاست. آمار گارتنر نشان می‌دهد که در فصل اول سال 2021 میزان صادرات جهانی کامپیوترهای شخصی کمتر از 70 میلیون دستگاه بوده است، درحالی‌که تخمین IDC از این میزان به حدود 84 میلیون دستگاه می‌رسد.
بد نیست بدانید که کارشناسان گارتنر، کروم‌بوک‌ها (لپ‌تاپ‌های مبتنی بر سیستم عامل کروم شرکت گوگل) را در دسته کامپیوترهای شخصی سنتی به حساب نمی‌آورند و به همین دلیل این کامپیوترها در آمار این شرکت در نظر گرفته نشده است. این درحالی است که براساس آمار، صادرات جهانی کروم‌بوک‌ها در فصل اول امسال نسبت به سال گذشته رشد سه رقمی کرده است و احتمالا دلیل اختلاف نسبی آمارهای گارتنر با IDC همین است. این در حالی است که کروم‌بوک‌ها محصولات پرطرفداری در میان دانش‌آموزان و دانشجویان هستند و در واقع به همین دلیل هم در یک‌سال گذشته بازار آنها رشد 47 درصدی را تجربه کرده است.
تاثیر چشمگیر همه‌گیری
با وجود آنکه این آمار و ارقام درحال‌حاضر تخمین‌های نسبتا دقیقی به حساب می‌آیند، اما کارشناسان هر دو شرکت معتقدند که با وجود بحران کمبود تراشه، این ارقام نمی‌توانستند بالاتر از این بروند. این نشان می‌دهد که در صورت حل شدن مشکل کمبود تراشه، بازار جهانی کامپیوترهای شخصی پتانسیل زیادی برای رشد بیش از اینها هم خواهد داشت.
کمبود تراشه‌های نیمه‌رسانا در ماه‌های اخیر، بازار محصولات مختلف از خودرو گرفته تا کنسول‌های بازی را تحت‌تاثیر قرار داده و طبیعتا دسترسی به قطعات اولیه کامپیوترهای گیمینگ را هم سخت‌تر کرده است. درست به همین دلیل هم هست که به تازگی گزارش‌هایی درباره تاخیر در فرآیند تولید مک‌بوک‌ها و آی‌پدهای شرکت اپل، منتشر شده است. تحلیلگران IDC پیش‌بینی کرده‌اند که این بحران باعث خواهد شد تا متوسط قیمت محصولات در بازار کامپیوتر افزایش پیدا کند و حتی ممکن است تولید این محصولات را هم با مشکلات جدی مواجه کند و حتی تا پایان سال‌جاری شاهد کمبود کامپیوترهای شخصی در بازار باشیم.
«میکاکو کیتگاوا» یکی از کارشناسان گارتنر در این مورد می‌گوید: «این رشد باید در سایه شرایط حاکم بر بازار و دو عامل مهم همه‌گیری و کمبود جهانی تراشه‌های نیمه‌رسانا، در نظر گرفته شود. بدون آشفتگی‌های ایجاد شده در بازار در اوایل سال 2020، احتمالا حالا شاهد چنین رشدی در بازار کامپیوتر نبودیم. از طرفی کمبود تراشه‌ها درحال‌حاضر به‌شدت بازار محصولات دیجیتال و لوازم مصرفی الکترونیک را تحت تاثیر قرار داده است و با ادامه این بحران نمی‌توان انتظار داشت که روند رشد با همین سرعت ادامه پیدا کند. با وجود اینکه این بحران احتمالا به کاهش میزان صادرات جهانی کامپیوترهای شخصی منجر می‌شود، اما همچنان می‌توان گفت به خاطر ادامه دورکاری‌ها- در بعضی موارد حتی بعد از برگشتن به شرایط عادی- میزان تقاضا در بازار کامپیوتر بالا خواهد ماند. باید دید شرکت‌های تولیدکننده در چنین شرایطی چطور می‌توانند تعادل میان تقاضای بازار و تولید خودشان را حفظ کنند.»
با تمام اینها نباید فراموش کرد که همه‌گیری ویروس کرونا به شدت روی میزان تقاضا در این بازار تاثیر گذاشته است و بازگشت به شرایط نرمال در افق پیش‌رو، می‌تواند عادت‌های خرید مردم در ماه‌های آینده را تحت‌تاثیر قرار بدهد. با این اوصاف نمی‌توان پیش‌بینی چندان دقیقی از آینده بازار جهانی کامپیوتر در ماه‌های پیش‌رو کرد.