۹ سامانه پروژه سلامت الکترونیکی پیاده‌سازی شد
شیوع بیماری همه‌گیر کرونا موجب شد که نه تنها سبک زندگی مردم تغییر کند و ماسک تبدیل به یکی از ابزارهای پوشیدنی روزمره آنها شود؛ بلکه نگاه مدیران کشور به موضوع فناوری نیز تغییر کند و جایگاه دولت‌الکترونیکی و ارائه الکترونیکی سرویسها از اهمیت بسزایی برخوردار شود. در این میان ارائه خدمات الکترونیکی سلامت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شد و زیر ذره‌بین بسیاری از فعالان این حوزه قرار گرفت. ثمره پروژه سلامت الکترونیکی که آغاز آن به سال ۸۶ باز می‌گردد، در این روزهای کرونایی به بار نشسته است و حاصل اقدام‌های صورت گرفته طی ۱۴ سال گذشته به تدریج مشخص می‌شود. این پروژه از مهمترین پروژه‌های ۲۳گانه اولویت‌دار دولت‌الکترونیکی به شمار می‌آید که براساس آمار و داده‌ها از نظر فنی ۱۰۰ درصد محقق شده است. هر چند که نتایج پروژه هنوز توسط بهره‌برداران ملموس نیست یا برخی از مدیران ناظر این سرویسها، به نحوه ارائه این خدمات انتقاد می‌کنند و انتظار دارند ارائه این سرویسها بهبود یابد.
خط زمانی شروع و پیشرفت پروژه مربوط به سلامت الکترونیکی و پرونده الکترونیکی سلامت
به گزارش پیوست، بررسی‌های صورت گرفته از سوی معاونت سیاست‌گذاری سازمان فناوری اطلاعات ایران در پروژه سلامت الکترونیکی نشان می‌دهد که سامانه‌های مورد نیاز این پروژه به‌صورت کامل و از نظر فنی راه‌اندازی شده‌اند. برای پیاده‌سازی طرح سلامت الکترونیکی ۹ سامانه پیش‌بینی و طراحی شده بود که هم‌اکنون تمامی آنها به بهره‌برداری رسیده‌اند و زیربار رفته‌اند. سامانه نمایشگر پرونده سلامت، درگاه یکپارچه تبادل اطلاعات سلامت، سامانه‌های اطلاعاتی مراکز ارائه دهنده خدمات الکترونیکی سلامت، سامانه یکپارچه اطلاعات مراکز سلامت از جمله این سامانه‌ها هستند.
وضعیت پیشرفت ۹ سامانه زیرساختی پروژه سلامت الکترونیکی
سامانه‌های اشاره شده در راستای ارائه ۵ خدمت پایه شامل استحقاق سنجی، رفع همپوشانی بیمه، نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیکی و رسیدگی به اسناد الکترونیکی و نظام ارجاع الکترونیکی توسعه یافته است. با بررسی شاخص عملکرد پروژه (KPI)، وضعیت تحقق ارائه خدمات پایه سلامت الکترونیکی در دانشگاه های علوم پزشکی حدود ۹۶ درصد است. این اتفاق به معنی این است که سابقه بیمه‌ای افراد به صورت الکترونیکی بررسی شده و نیاز به ارائه دفترچه بیمه نیست؛ چراکه نسخه نویسی و نسخه پیچی به صورت آنلاین و از طریق احراز کدملی افراد صورت می گیرد، سازمان‌های بیمه‌گر رسیدگی‌های خود را به صورت سیستمی انجام می دهند و فرآیندهای بوروکراتیک کاهش یافته است. همچنین با استقرار کامل نظام ارجاع، از مراجعات، تجویز دارو و ارائه خدمات غیر ضروری جلوگیری می شود.
طبق گزارش ارائه شده در شورای اجرایی فناوری اطلاعات هم‌اکنون ۲۳ میلیون نسخه به صورت الکترونیکی صادر شده؛ اما این میزان رضایت بخش نیست. برآوردهای صورت گرفته نشان می‌دهد که تعداد نسخه‌‌های صادر شده برای بخش بستری سالانه در حدود ۱۴ تا ۱۷ میلیون نسخه است و در بخش مراجعه به مطب پزشکان در حدود ۷۰۰ میلیون نسخه.
وضعیت اتصال بخش‌های مختلف به درگاه یکپارچه تبادل اطلاعات سلامت کشور.
موضوع اصلی در پروژه پوشش جامعه هدف است. در بسیاری از مواقع با اینکه اعلام می شود اجرایی شدن پروژه به اتمام رسیده است، ولی هنوز مزایای آن برای بسیاری از مردم محسوس نیست؛ از همین رو نمی‌توان آن را جز پروژه‌های به اتمام رسیده تلقی کرد.
طبق گزارش‌های اعلام شده از سوی وزارت بهداشت هم‌اکنون حدود ۷۰۰ بیمارستان به درگاه یکپارچه تبادل اطلاعات سلامت متصل شده‌اند و برنامه‌ریزی شده این تعداد تا سال ۱۴۰۰ به هزار و ۳۴ بیمارستان برسد، در این صورت حدود ۹۰ درصد بیمارستان‌های کشور به این سامانه متصل خواهند شد.
جدول زمان‌بندی پیشرفت بخش‌های مختلف پروژه سلامت الکترونیکی
قابلیت نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیکی برای حدود ۹۵ درصد از داروخانه‌ها کشور از آذرماه ۱۳۹۸ مهیا شده و حدود ۳ هزار داروخانه به این سامانه متصل شده اند و پیش‌بینی شده که تا سال ۱۴۰۰ تمام داروخانه‌های کشور یعنی ۱۱ هزار و ۳۵۷ داروخانه به درگاه یکپارچه تبادل اطلاعات سلامت متصل شوند. همچنین طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تا پایان امسال ۵ هزار و ۵۰۰ آزمایشگاه به این سامانه متصل خواهند شد.
از دیگر الزامات توسعه نظام سلامت الکترونیک اتصال مطب‌ها به سامانه یکپارچه تبادل اطلاعات سلامت است که این امر تاکنون در ۱۱ هزار مطب محقق شده و باید تا پایان سال تمام ۱۰۰ هزار مطب در کشور از این قابلیت برخوردار شوند. در اصل هر چند درگاه یکپارچه تبادل اطلاعات سلامت در کشور ایجاد شده است؛ اما تا زمانی که تمامی مراکز بهداشتی و درمانی به این سامانه متصل نشوند نمی توان به صورت قطع گفت که این سامانه به صورت کامل زیربار رفته است.
چشم انداز ترسیم شده در سند نقشه راه سلامت کشور «ارتقای سطح کارآیی و کارآمدی نظام سلامت برای برقراری سلامت عادلانه و همه جانبه با بکارگیری ابزارهای فناوری اطلاعات در مدیریت، پایش، تحلیل و تصمیم گیری های مبتنی بر شواهد» است که امید می‌رود تکمیل پروژه نظام سلامت الکترونیکی تا پایان سال ۱۳۹۹، زمینه‌ساز تحقق این هدف مهم باشد.