کاهش فساد اداری، کاغذبازی و جعل با دولت الکترونیک

استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات یا همان دولت الکترونیک با هدف توزیع خدمات دولتی به صورت مستقیم و شبانه روزی برای مردم تعریف شده است، بستری که به طور حتم علاوه بر سرعت در خدمات دهی، کاهش محسوس فساد، هزینه ها و آلودگی های زیست محیطی را به دنبال خواهد داشت.

 

بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی کامپیوتر و تجارت الکترونیک ( الکامپ 24) از ششم تا نهم مرداد ماه جاری با شعار«پیش به سوی اقتصاد دیجیتال با توان ایرانی» در محل نمایشگاه بین المللی تهران برگزار شد. 

نمایشگاه الکامپ 24 در 18 سالن و فضایی به مساحت حدود 27 هزار متر مربع برپا شد و یکی از بخش های تقریبا خالی از جمعیت آن «سالن هوشمند» یا همان سالن 41 بود که 24 دستگاه حاضر در این سالن 314 خدمت الکترونیک خود را برای عرضه به نمایش گذاشته بودند. 

تحول در اقتصاد دانش بنیان به خصوص توسعه کسب و کارهای نوین از سوی شرکت های دانش بنیان و استارتاپ ها که نمایش دستاوردهای آنها در سالن های مجاور چشم ها را به خود خیره کرده بود به طور حتم بسیاری از سازمان های دولتی را برای به روز رسانی سیستم خدمات رسانی تحت فشار قرار داده است. 

سازمان برنامه و بودجه کشور، سازمان تامین اجتماعی، سازمان ثبت احوال کشور، سازمان دامپزشکی کشور، سازمان فنی و حرفه ای کشور، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت کشور، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان اداری و استخدامی کشور، مرکز آمارایران، پست بانک، دانشگاه آزاد، شرکت ملی پست ایران، بنیاد شهید امورایثارگران، پژوهشگاه فضایی ایران، دفاتر پیشخوان دولت، سازمان فضایی ایران، شهرداری تهران از جمله این دستگاه های دولتی بودند. 

اما سازمان ثبت احوال و اسناد کشور یکی از سازمان های مهم ارتباطی با شهروندان است که به جهت تعدد خدمات و مراجعات مردمی، الکترونیکی شدن امور آن نقش بسیار خطیری در تحقق اهداف دولت الکترونیک دارد. 

در دولت الکترونیک سطح پیشخوان ادارات تا خانه و محلات پیش رفته است و در این دولت دیگر نیازی به مراجعه حضوری برای انجام امور و خدمات دولتی وجود نخواهد داشت.

در این بستر علاوه براینکه خدمات دولتی با سرعت و اطمینان بیشتری به مردم ارایه می شود، زمینه های کاغذ بازی و فساد اداری که ارتباط مستقیم کارمند و ارباب رجوع است را از بین خواهد برد. 

در حاشیه برگزاری بیست و چهارمین نمایشگاه الکامپ با مراجعه به سالن 41 یا همان محل استقرار دستگاه های دولتی، با حسن مهرپویان رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال در خصوص نقش این سازمان در دولت الکترونیک به گفت وگو نشستیم. 

سازمانی که به طورحتم به دلیل وجود حجم گسترده ای از داده های مرکز ملی اطلاعات و نیاز ارتباطی تمام دستگاه ها و مراکز ونهادهای دولتی به آن، الکترونیکی کردن خدمات آن نقش بسیار مهمی در کاهش هرچه بیشتر، فساد اداری، جعل و کاغذبازی های زائد اداری، هزینه ها و بخصوص آلودگی های محیط زیست خواهد داشت.

 

**نقش اساسی سازمان ثبت احوال در شبکه ملی اطلاعات 

رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال و اسناد کشور می گوید: سازمان ثبت احوال کشور به دلیل در اختیار داشتن اطلاعات اولیه هویتی شهروندان از جمله سازمان هایی است که سایر دستگاه ها همواره نیازمند کسب استعلام هویتی شهروندان از آن می باشند و البته این دستگاه ها در طول سال های گذشته همواره از طریق یک خط اختصاصی این نیاز خود را مرتفع ساخته اند. 

مهرپویان در گفتگو با خبرنگار گروه علمی ایرنا در عین حال افزود: البته در حال حاضر سازمان ها و نهادهای دولتی موظف شده اند از این پس تنها از طریق اتصال به شبکه ملی اطلاعات از داده‌های ثبت احوال و دیگر سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها استفاده‌ کنند.

وی اظهار داشت: سازمان ثبت احوال برای بارگذاری کامل داده های خود روی شبکه ملی اطلاعات اعلام آمادگی کرده است، اتفاقی که در صورت تحقق یافتن بخش زیادی از هزینه ها و کاغذبازی ها در دستگاه ها را کاهش خواهد داد.

وی افزود: شبکه ملی اطلاعات یا اینترنت ملی بستری است که همه وزارتخانه ها و سازمان ها بایستی نسبت به پیاده سازی اطلاعات و داده‌های سازمانی غیرمحرمانه خود بر بستر این شبکه اقدام کنند، اتفاقی که به طورحتم می‌تواند واژه شبکه ملی اطلاعات را به مفهوم واقعی خود بسیار نزدیک کند. 

رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال و اسناد کشور، هدف از حضور در بیست و چهارمین نمایشگاه الکامپ را معرفی و ارائه سرویس هایی دانست که از سوی سازمان ثبت احوال و اسناد کشور به صورت الکترونیکی به مردم ارائه می شود.

مهرپویان در عین حال تاکید کرد: البته درحال حاضر خدماتی که از سوی سازمان ثبت احوال به صورت مستقیم به مردم ارائه می دهد، حضوری است.

 

**پاسخگویی ثبت احوال به نیازهای استعلامی 170 دستگاه به صورت الکترونیک 

رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال و اسناد کشور با بیان این که طبق برنامه پنجم و ششم توسعه سازمان ثبت احوال مکلف است سرویس درخواستی همچون استعلام از سوی دستگاه ها را فقط از طریق شبکه ملی اطلاعات ارائه دهد، گفت: در دولت الکترونیک ما به نیازهای استعلامی بیش از 170 دستگاه روی شبکه های مختلف سرویس می دهیم.

مهرپویان افزود: از این تعداد 78 دستگاه را که در حال حاضر از طریق خطوط اختصاصی از ثبت احوال سرویس می گیرند، مکلف کرده ایم که تا پایان مردادماه سالجاری روی شبکه ملی اطلاعات رفته و از سرویسی که روی GSB گذاشته ایم استفاده کنند.

«GSB مخفف شده Government Service Bus به مفهوم بستر نرم افزاری مرکز تبادل یکپارچه اطلاعات و یکی از ارکان اصلی توسعه زیرساخت دولت الکترونیک است. GSB در حقیقت بستر مشترکی است که در آن برای تسهیل تبادل اطلاعات ناهمگون دولت، سیستم های واسطه نرم افزاری و سخت افزاری با ساختار یکپارچه طراحی شده است تا رد و بدل اطلاعات میان سازمان های دولتی به صورت امن و در حداقل زمان ممکن انجام گیرد.»

وی یادآور شد: البته این مدت را 15 روز تمدید کرده ایم و تا 15 مردادماه دستگاه ها زمان دارند که از شبکه ملی اطلاعات برای دریافت این سرویس استفاده کنند.

رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال و اسناد کشور اظهار داشت: این بدان معنی است که دستگاه ها تنها باید از طریق شبکه ملی اطلاعات به پایگاه سازمان ثبت احوال متصل و استعلام الکترونیکی را دریافت نمایند.

 

**کارت هوشمند ملی از ظرفیت دریافت خدمات غیرحضوری برخوردار است

رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال و اسناد کشور با یادآوری ظرفیت های موجود در کارت هوشمند ملی خاطرنشان کرد: ما قصد داریم خدمات خود را روی شبکه ملی اطلاعات ارائه دهیم لذا درصدد هستیم با استفاده از ظرفیت های موجود در کارت هوشمند این امکان را برای مردم فراهم کنیم که افراد بدون مراجعه به سازمان ثبت احوال برخی خدمات مانند تغییر نام و نام خانوادگی را به صورت اینترنتی و در فضای الکترونیک دریافت کنند.

وی ادامه داد: درصورت فراگیر شدن کارت هوشمند در جامعه و دریافت آن از سوی همه شهروندان، بسیاری از خدمات سازمان ثبت احوال را می توان به صورت الکترونیک عملیاتی کرد.

رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال و اسناد کشور اظهار داشت: طبق مذاکره انجام شده در حال حاضر چهار بانک برای نخستین بار در حال استفاده از ظرفیت های کارت هوشنمند ملی هستند.

گفت: سازمان فناوری اطلاعات برای شرکت های خصوصی نیز یک بستر فناوری طراحی کرده است تحت عنوان پی جی اس پی که بخش خصوصی قرار است از این بستر برای ارتباط با پایگاه ثبت احوال استفاده کند. ضمن اینکه در حال حاضر پلیس+10، بانک ها و ادارات گذرنامه و نیروی انتظامی سرویس های احراز هویت خود را با اتصال مستقیم به پایگاه ثبت احوال تامین می کنند.

 

** حدود 43 میلیون نفر شهروند کارت هوشمند ملی دریافت کرده اند

رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال و اسناد کشور در ادامه در خصوص این که پروژه کارت هوشمند ملی در چه مرحله ای است، یادآور شد: ما یک جامعه هدف 62 میلیونی نفری شامل افراد بالای 15 سال داریم که بایستی برای آنها کارت ملی هوشمند صادر شود.

مهرپویان تصریح کرد: در حال حاضر بالغ بر 43 میلیون نفر تاکنون کارت هوشمند ملی خود را دریافت کرده اند و تا پایان سال 1397 این ظرفیت و آمادگی وجود دارد که همه جمعیت هدف کارت خود را دریافت کنند.

وی با تاکید براین که یکی از برنامه های سازمان ثبت احوال جایگزینی کارت هوشمند ملی بجای شناسنامه است، خاطرنشان کرد: کارت هوشمند ملی دارای 23 لایه مختلف امنیتی است به طوری که این کارت دارای یک تراشه است که برای آن پین کد و اثر انگشت تعریف شده و طبق خدمتی که به سرویس گیرنده قرار است داده شود می توان از این ظرفیت استفاده کرد.

تاکید کرد: کارت هوشمند ملی جایگزین مناسبی برای کارت ملی است و از طریق این کارت می توان هویت افراد را برای ارائه هرگونه خدمت از جمله بانکی، گمرکی، مالیاتی مدیریت کرد.

 

**زیرساخت های کارت ملی جمع شده است

مهرپویان در خصوص این که چرا باوجود کارت هوشمند ملی برخی مراکز همچنان از شهروندان تقاضای دریافت کارت ملی می کنند گفت:کارت ملی کلا زیرساخت آن جمع آوری شده است و دیگر کارت ملی به کسی ارائه نمی دهیم و کارت هوشمند جایگزین کارت ملی شده است.

رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال و اسناد کشور تصریح کرد: اگر با کارت ملی به سامانه های سازمان ثبت احوال متصل شوید به شما سرویسی ارائه داده نمی شود.

وی در خصوص ارزش شناسنامه نیز از نظر سازمان ثبت احوال گفت: از نظر سازمان ثبت احوال کارت هوشمند و شناسنامه هر دو مدرک هویتی معتبر به حساب می آیند و البته برخی دستگاه ها طبق ملاحظات و مقررات خود از برخی شناسنامه و برخی دیگر کارت هوشمند درخواست می کنند. 

'ما نمی توانیم بگوییم ارزش کدامیک بیشتر است از نظر ما افرادی که کارت هوشمند دارند دارای ارزش است در غیر اینصورت کارت ملی و شناسنامه آنها می تواند مورد استفاده قرار گیرد.'

 

**اتصال سامانه تغییر نشانی به شبکه ملی اطلاعات 

رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال و اسناد کشور در ادامه به خدمات الکترونیکی جدید این سازمان اشاره کرد و گفت: طبق قوانین بالادستی آدرس تمامی شهروندان ایرانی در سامانه ثبت احوال و اسناد کشور به روز رسانی و ثبت خواهد شد و از این پس آدرس مورد تایید ثبت احوال ملاک ارسال نامه‌ها و ارایه خدمات به شهروندان قرار می گیرد.

مهرپویان از شهروندان خواست که در صورت تغییر نشانی خود بلافاصله برای بروز رسانی آدرس و کدپستی به اداره ثبت احوال اعلام کنند.

وی با بیان این که سامانه تغییر نشانی از گذشته وجود داشته است، از اتصال این سامانه به شبکه ملی اطلاعات و پایگاه اطلاعاتی شرکت پست خبر داد.

وی گفت: تغییراتی در روش سرویس‌دهی این سامانه ایجاد شده است که براساس این تغییرات دیگر نیاز به ارایه شرح نشانی توسط سرویس گیرنده نیست.

رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال و اسناد کشور افزود: با وارد کردن کد پستی، شرح نشانی استاندارد متقاضی زا سوی اداره ثبت احوال از شرکت پست استعلام و دریافت می شود.

مهرپویان ادامه داد: این سامانه ویژه افراد بالای 15 سال دارای کارت شناسایی ملی یا کارت هوشمند ملی می باشد و تغییر نشانی از طریق این سایت رایگان است.

 

** طرح حذف کپی شناسنامه و کارت ملی برای ریشه کردن جعل درکشور

رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال و اسناد کشور در ادامه با اشاره به کلید خوردن پروژه ای بنام حذف کپی شناسنامه و کارت ملی از مدارک فیزیکی قابل درخواست بسیاری از سازمان ها و نهادها، گفت: این طرح در حال حاضر در سه استان خوزستان، سمنان و قم به صورت پایلوت در حال انجام است.

مهرپویان افزود: با اجرای این طرح دیگر مراجع قانونی از شهروندان درخواست کپی اسناد هویتی را نخواهند داشت، چرا که صحت این مدارک به راحتی از سازمان ثبت احوال قابل استعلام است.

وی با ذکر مثالی یادآور شد: هنگام استعلام یک بانک از سازمان ثبت احوال برای مدارک هویتی فرد، ما یک تیکت برای ثبت به بانک می دهیم و بر اساس آن تا هنگامی که مشخصات هویتی فرد تغییر نکرده باشد قابل استفاده است، البته با تغییر در مشخصات تیکت جدید با مشخصات جدید ارائه می شود.

رییس اداره مهندسی عملیات سازمان ثبت احوال و اسناد کشور اظهارداشت: به طور حتم طرح حذف کپی شناسنامه و کارت ملی برای جعل درکشور را ریشه کن خواهد کرد و بسیاری از مشکلات دستگاه های اجرایی نیز رفع می شود.