تصویری تماشایی از بلعیده شدن یک ستاره کوچک توسط یک غول سرخ
برخورد دراماتیک دو ستاره باعث شده تا بقایای آن‌ها به شکل بسیار زیبایی در فضای اطراف‌شان پخش شود و حالا ما می‌توانیم آن را با چشمان خودمان ببینیم.
اما سوال اینجاست که این اتفاق چگونه افتاده است؟ دانشمندان می‌گویند که در سیستم ستاره‌ای HD 101584 که متشکل از دو ستاره بوده، ستاره درحال‌مرگ، با بزرگ‌تر شدن و تبدیل شدن‌اش به یک غول سرخ، ستاره کوچک‌تر همدم خود را قورت می‌دهد. سپس ستاره کوچک‌تر، شروع به حرکت مارپیچی به سمت مرکز غول سرخ می‌کند و باعث می‌شود تا لایه‌های بیرونی آن به بیرون پرتاب شده و تکامل ستاره متوقف گردد.
در اثر این اتفاق، ابری از گاز شکل می‌گیرد که زیبایی آن، همه ستاره‌شناسان را به حیرت وامی‌دارد. چیزی که رازهای آن حالا با استفاده از قابلیت‌های پیشرفته تلسکوپ آلما (ALMA) برملا شده است.
ستاره‌هایی که دارای جرمی مشابه جرم خورشید هستند، یک سیر تکاملی شناخته‌شده‌ای را طی می‌کنند. زمانی که آن‌ها همه هیدروژن داخل هسته خود را به هلیوم تبدیل می‌کنند، گداخت هسته‌ای متوقف می‌شود و هسته شروع به کوچک‌تر شدن می‌کند. این کار، هیدروژن بیشتری را به فضای اطراف هسته می‌آورد و یک پوسته هیدروژنی را تشکیل می‌دهد؛ سپس گداخت هسته‌ای مجددا شروع شده و هلیوم تولید می‌گردد. به این پروسه، سوختن پوسته هیدروژنی گفته می‌شود.
در طول این پروسه، لایه‌های بیرونی‌تر ستاره، به اندازه بسیار زیادی منبسط می‌شوند. برای مثال، زمانی که این اتفاق برای خورشید ما بیفتد، لایه‌های بیرونی آن تا مدار مریخ منبسط خواهند شد. به این مرحله در تکامل ستاره‌ای، شاخه غول سرخ گفته می‌شود.
ستاره بعد از تبدیل به یک غول سرخ و گداخت همه هیدروژن، شروع به گداخت هلیوم خود خواهد کرد. زمانی که همه هلیوم هسته به اکسیژن و کربن گداخته شد، هسته مجددا منقبض می‌شود و ستاره دوباره شروع به منبسط شدن می‌کند. به این مرحله، شاخه غول مجانبی گفته می‌شود.
مقاله‌ای در سال 1995، سیستم HD 101584 را به‌عنوان یک ابرغول عجیب توضیح داده بود و نتیجه گرفته بود که ستاره بزرگ‌تر آن بر روی شاخه پسا غول مجانبی قرار دارد. اما رصدهای تلسکوپ آلما نشان می‌دهند که تکامل ستاره، در مرحله غول سرخ قطع شده است.
Hans Olofsson، ستاره‌شناس از دانشگاه چالمرز سوئد میگوید: سیستم ستاره‌ای HD 101584، در نوع خودش بسیار بی‌نظیر است؛ چراکه پروسه مرگ ستاره بزرگ‌تر آن، با بلعیدن ستاره کوچک‌تر همدم‌اش، به‌طور ناگهانی متوقف شده است.
بنابراین آنچه که اتفاق افتاده به این صورت بوده است: ستاره درحال‌مرگ، در مرحله غول سرخ قرار داشته و در حال انبساط به فضای اطرافش بوده که ستاره کوچک‌تر همدم خود را می‌بلعد. سپس ستاره کوچک‌تر به سمت هسته غول سرخ حرکت کند. این اتفاق باعث می‌شود تا غول سرخ به‌طور ناگهانی فوران کرده و لایه‌های گازی خود را به بیرون پرتاب کند و هسته لختی از آن باقی بماند. این اتفاق درنهایت باعث به وجود آمدن یک سحابی پیچیده و بسیار تماشایی در فضا شده است.
ستاره‌شناسان همچنین دو جت نور را تشخیص داده‌اند که از قطب‌های غول سرخ به بیرون ساطع می‌شوند و در اثر برخورد این دو جت با گاز و گردوغبار سحابی، حلقه‌هایی از گاز به وجود آمده که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید.
این سناریو گرچه غیرعادی است، اما می‌تواند به ستاره‌شناسان کمک کند تا پروسه‌های گذار بین مراحل مختلف تکامل ستارگان را بهتر درک کنند.
Sofia Ramstedt، ستاره‌شناس از دانشگاه اوپسالا در سوئد میگوید: ما در حال حاضر می‌توانیم پروسه‌های مرگ مشترک بین همه ستاره‌های شبیه به خورشید را توضیح دهیم، اما نمی‌توانیم توضیح دهیم که چرا و دقیقا چگونه این پروسه‌ها اتفاق می‌افتند. HD101584، سرنخ‌های مهمی را برای حل این معما در اختیار ما قرار می‌دهد، چراکه این سیستم هم‌اکنون در یک مرحله گذار کوتاه‌مدت بین مراحل تکاملی شناخته‌شده ستاره‌ای قرار دارد. ما با گرفتن تصاویر دقیق از محیط اطراف HD101584 می‌توانیم رابطه بین مرحله غول سرخ این سیستم و آنچه که بعد از آن اتفاق می‌افتد را درک کنیم.
این مطالعه در مجله Astronomy & Astrophysics چاپ شده است.
نوشته تصویری تماشایی از بلعیده شدن یک ستاره کوچک توسط یک غول سرخ اولین بار در اخبار تکنولوژی و فناوری پدیدار شد.