غول‌های استارت‌آپی در پارکینگ “بورس”
در حال حاضر ۷ شرکت حوزه IT و ۴ شرکت حوزه ارتباطات مهیای ورود به بازار سرمایه بوده و در مرحله شورای پذیرش هستند. از بین این شرکت ها می توان به "دیجی کالا" ، "تپسی" ، "کافه بازار" ، و "شیپور" و "آسیاتک" اشاره کرد.
عرضه استارت‌آپ‌ها در بازارسرمایه به صورت جدی در حال پیگیری بوده و شنیده‌ها حاکی از آن است که دیجی‌کالا ظرف یکی دو هفته آینده عرضه‌اولیه خواهد شد و با ورود خود به بازارسرمایه، راه برای ورود سایر غول های استارت آپی هم هموار خواهد شد.
امیر ناظمی معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران در این خصوص بیان کرد: در فرآیند عرضه استارت‌آپ‌ها در بازارسرمایه، با دو نکته قابل توجه مواجه بودیم و نخستین آنکه در بسیاری از کشورهای بزرگ دنیا، کسبوکارهای اینترنتی یا همان اقتصاد دیجیتال، سهم قابل توجهی از اقتصاد آن کشورها را تشکیل می دهند و در برخی از کشورهای توسعه‌یافته نیز سهم ۲۰ تا ۳۰ درصدی از تولید ناخالص داخلی را شکل می‌دهد.
وی ادامه داد: در کشور ما نیز، بعضی از استارت‌آپ‌ها و کسبوکارهای اینترنتی به حدی از رشد رسیده‌اند که دیگر یک شرکت کوچک حاشیه‌ای یا یک بخش قابل صرف‌نظر اقتصادی نیستند و به نظر می‌رسد زمان مناسبی برای عرضه آنها در بازارسرمایه است. ضمن اینکه این شرکت‌ها با ورود به بازارسرمایه به تقویت اکوسیستم نوآوری و اقتصاد دیجیتال نیز کمک می‌کنند.
معاون وزیر ارتباطات با اشاره به رشد شرکت‌ها و مرحله جدیدی از حیات آنها اشاره داشت و تصریح کرد: این شرکت‌ها بعد از آنکه موفق به جذب سرمایه شوند، می‌توانند به سراغ ادغام یا تملیک (M&A) شرکت‌های استارت‌آپی کوچکتر هم بروند و در کل، تامین مالی کل اکوسیستم را ارتقا دهند. به این ترتیب، هم پویایی خود را حفظ می کنند و هم به تامین مالی مجموعه ای از شرکت های حوزه فناوری و اقتصاد دیجیتال کمک می کنند.
وی اضافه کرد: نکته دوم اینکه رشد بازارسرمایه در هفته های گذشته، این سیگنال مهم را به اقتصاد کشور مخابره کرد که رشد مستمر و پایدار بازار سرمایه در گرو تقویت عرضه‌های اولیه است؛ به عبارتی با کاهش عرضه اولیه نمی‌توان به تداوم رشد در بازار سرمایه امید داشت. از این منظر نیز بازار سرمایه کشور می‌تواند به ورود این شرکت‌های اقتصاد دیجیتال به عنوان یک فرصت نگاه کند.
ورود استارت‌آپ‌ها به بازارسرمایه شاید با تابلوی خاص!
وی افزود: از مدت ها قبل پیگیر عرضه استارت آپ ها در بازار سرمایه بودیم و این دو نکته هم سبب شد فعالان حوزه اقتصادی نیز با ما همراه شده و شکل گیری بازاری اختصاصی را جهت ورود استارت آپ ها تسریع کنند.
ناظمی در رابطه با روش عرضه استارت‌آپ‌ها در بازارسرمایه گفت: تصمیم فعلی آن بوده که استارت‌آپ‌ها در بازاری اختصاصی ذیل فرابورس عرضه شوند. در حال حاضر بعضی شرکت های فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال از جمله شرکت آسان پرداخت پرشین و شرکت مخابرات ایران و... در بازار سرمایه حضور دارند که در بازار بورس پذیرفته شده و با مقررات این بازار، فعالیت دارند. ولی اگر بخواهیم استارت آپ ها در بازاری مستقل و با مقررات خاص خود عرضه شوند، نیازمند تابلویی مستقل برای این حوزه هستیم و این تابلوی مستقل فعلا "بازار هدف" نامگذاری شده است. در سایر کشورها از جمله در بورس ترکیه، سنگاپور و مالزی هم معمولا استارت آپ ها در تابلویی جداگانه عرضه می شوند.
تابلوی "بازارهدف" زیر چتر "فرابورس"
رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران اظهارکرد: البته بازار هدف به لحاظ دامنه نوسان معاملات و الزامات گزارش‌دهی، تقریبا مشابه مقررات فرابورس خواهد بود و حداقل سهام عرضه شده در زمان عرضه‌اولیه هم ۱۰ درصد از سهام شرکت ها خواهد بود. اما از جهت معیارهای پذیرش، ساده‌تر خواهد بود و این اصل استارت‌آپی که رشد قیمت سهام علی‌رغم سود پایین یا صفر اهمیت دارد؛ در این بازار تجلی می‌یابد.
نیازمند بازنگری ارزش‌گذاری استارت‌آپ‌ها
رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران اضافه کرد: یکی از تفاوت‌های مهم استارت‌آپ‌ها با سایر شرکت‌های عرضه شده در بازار سرمایه این است که معمولا در بدو ورود، سود این شرکت‌ها نسبت به سرمایه آنها، بسیار اندک است؛ ولی به دلیل چشم‌انداز رشد این شرکت‌ها، استقبال از خرید سهام آنها افزایش می‌یابد، و منجر به رشد ارزش سهام این شرکت‌ها می‌شود. یکی از دلایل عرضه در تابلویی مستقل هم به همین علت است.
معاون وزیر ارتباطات در مورد چالش‌های عرضه استارت‌آپ‌ها در بازارسرمایه اظهار کرد: استارت‌آپ‌ها برای ورود به بازارسرمایه با معضلاتی مواجه هستند که نیاز به بازبینی دارد و در سایر کشورها هم این موارد بازبینی شده است. اصلی ترین نیاز استارت‌آپ‌ها، نوع ارزش‌گذاری دارایی‌های شرکت‌ها است.
وی اضافه کرد: بخش عمده دارایی‌های این شرکت‌ها، از نوع دارایی‌های نامشهود بوده که تحت عنوان ارزش برند، ارزش مارکتینگ و ... ارزش‌گذاری شده و جزو سرمایه این شرکت‌ها محسوب می‌شود؛ با توجه به اینکه ارزش برند و ارزش مارکتینگ و ... در سایر شرکت‌ها جزو سرمایه شرکت‌ها لحاظ نمی‌شود، استارت‌آپ‌ها با کسبوکارهای سنتی تفاوت اساسی دارند.
ناظمی تاکید کرد: علاوه بر این، به دلیل اینکه ذات استارت‌آپ‌ها مبتنی بر رشد است، به لحاظ حسابرسی، استارت‌آپ‌ها شرکت‌های سودده شناسایی نشده و شرکت‌های با رشد سریع محسوب می‌گردند و از این بابت هم استارت‌آپ‌ها با سایر شرکت‌ها تفاوت جدی دارند؛ چرا که در اقتصاد متداول، شرکت‌ها به لحاظ سوددهی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. خوشبختانه با همراهی مسئولان اقتصادی کشور به ویژه وزیر اقتصاد در همراهی و همکاری با وزیر ارتباطات و جلسات متعددی که با حضور مدیران فرابورس و هیات پذیرش و با راهبری خود شرکت‌های استارت‌آپی برگزار شد و نهایتا صندوق نوآوری و شکوفایی که هدایت این موضوع را عهده‌دار بود، عرضه استارت‌آپ‌ها در بازار سرمایه به نتایج مثبتی رسید.
نگاهی به غول‌های در صف نشسته برای ورود به بازارسرمایه
این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که "چه استارت آپ هایی امکان ورود به بازار سرمایه را خواهند داشت؟" گفت: در حال حاضر ۷ شرکت حوزه IT و ۴ شرکت حوزه ارتباطات مهیای ورود به بازار سرمایه بوده و در مرحله شورای پذیرش هستند. از بین این شرکت ها می توان به "دیجی کالا" ، "تپسی" ، "کافه بازار" ، و "شیپور" در حوزه IT (که در بازار هدف عرضه خواهند شد) و نیز "آسیاتک" در حوزه ارتباطات اشاره کرد. شرکت "آسیاتک" مراحل پذیرش را انجام داده و در بازار بورس، عرضه خواهد شد.
وی افزود: در فاز اول، غول‌های استارت‌آپی در بازارسرمایه عرضه خواهند شد؛ ولی در مرحله بعدی، قرار است استارت‌آپ‌های کوچکتر هم از مزایای حضور در بازارسرمایه برخوردار شوند. حداقل سرمایه برای پذیرش استارت‌آپ‌ها در تابلوی هدف ۱۰میلیارد تومان بوده و این شرط امکان حضور را برای استارت‌آپ‌های کوچکتر هم فراهم می‌کند.
وی تصریح کرد: نکته اینجاست که بسیاری از استارت‌آپ‌های کوچکتر از ابتدای فعالیت خود، با استانداردهای مناسب اداری تطابق نداشته‌اند؛ مثلا با حسابرسان رسمی کار نکرده و گزارش‌های مالی و مالیاتی چندان دقیقی ندارند. در هر حال ورود این غول‌ها این چشم‌انداز را برای کوچک‌ترها نیز ایجاد می‌کند تا از ابتدا استانداردهای مالی و حسابرسی را بیش از گذشته مورد توجه قرار دهند. همچنین چند استارت آپ کوچکتر هم در حال حاضر پتانسیل ورود به بازار سرمایه را دارند و امیدواریم شرایطی فراهم گردد که این بازار، توسعه یابد و پذیرای تعداد بیشتری از شرکت های استارت آپی باشیم.