پیاده‌سازی شبکه ملی اطلاعات با ۲۱ اقدام زیرساختی
در طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات، پیاده سازی این شبکه در قالب ۲۱ جز و اقدام زیرساختی، ارائه ۳۰ خدمت و ۹ خط مشی تعیین شده است.
پس از گذشت حدود یک سال از ارائه طرح اولیه معماری کلان شبکه ملی اطلاعات و به دنبال ماه‌ها وقفه در تصویب این طرح در شورای عالی فضای مجازی، این شورا در جلسه شصت و ششم خود در تاریخ ۲۵ شهریورماه ۹۹، «طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» را نهایی و تصویب کرد.
این طرح به تازگی و پس از آنکه به استحضار مقام معظم رهبری رسیده است، توسط دبیر شورای عالی فضای مجازی ابلاغ شد.
اهداف تدوین طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات
تحقق استقلال کشور، کاهش وابستگی و جلوگیری از دست اندازی بیگانگان در فضای مجازی، تامین نیازهای عمومی مردم و ایجاد زیست بوم متناسب با فرهنگ اسلامی ایرانی، منوط به تحقق شبکه ملی اطلاعات و مستلزم فعالیت نظام مند و فراگیر در تربیت، ساماندهی و توسعه محتوا و خدمات کاربردی فضای مجازی است.
به بیان دیگر از یک سو معماری و کارکرد شبکه ملی اطلاعات بر اساس نیازمندی‌های خدمات و محتوا طراحی می‌شود و عملکرد آن تاثیر مستقیمی بر ارتقای کیفیت خدمات و محتوا خواهد داشت و از سوی دیگر تقویت، ساماندهی و توسعه محتوا و خدمات کاربردی فضای مجازی در پیشرفت، ارتقا و کاربردی تر شدن شبکه ملی اطلاعات از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
از این رو طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» در راستای تحقق این اهداف در ۵ ماده شامل «خط مشی‌های حاکم بر شبکه ملی اطلاعات»، «اهداف راهبردی و عملیاتی در افق ۱۴۰۴»، «معماری شبکه ملی اطلاعات»، «اجزای شبکه ملی اطلاعات» و «اقدامات کلان و نگاشت نهادی»، مصوب شده است.
در بخش «خط مشی‌های حاکم» بر این شبکه ۹ هدف مدنظر قرار گرفته است و پیاده سازی ۲۱ جزء زیرساختی و ۳۰ خدمت روی این شبکه از اهداف مربوط به ماده ۴ (اجزای شبکه ملی اطلاعات) این طرح است.
در بخش «اهداف راهبردی و عملیاتی در افق ۱۴۰۴» این سند نیز، اهداف در ۴ بخش مورد تاکید قرارگرفته است که در بخش اول به صورت جامع به «اهداف عملیاتی شبکه ملی اطلاعات» پرداخته شده و در ۳ بخش دیگر «اهداف عملیاتی مرتبط با خدمات کاربردی»، «اهداف عملیاتی محتوا» و «اهداف عملیاتی سالم سازی محتوا و امنیت خدمات» برای پیشرفت، ارتقا و کاربردی تر شدن شبکه ملی اطلاعات، تعریف شده است.
خط مشی‌های حاکم بر شبکه ملی اطلاعات چیست
خط مشی‌های حاکم بر شبکه ملی اطلاعات به منظور استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی در جهت استقلال و تسهیل خدمت رسانی، عدالت، شفافیت و پیشرفت اقتصادی و اجتماعی تعیین شده است.
این خط مشی‌ها در ۹ مورد تعریف شده است که شامل موارد زیر است:
- درون‌زایی و خود اتکایی
- برون‌نگری
- فرصت سازی
- بازدارندگی و پایداری و تاب‌آوری در مقابل انواع تهدیدات
حکمرانی یکپارچه و منعطف
- روزآمدی، نوآوری و آینده‌نگری
- مشارکت فعال زیربطان
- کارکرد فرهنگی - اجتماعی مبتنی بر نقشه مهندسی فرهنگی کشور
- توسعه سبز و سلامت محور.
اجزای شبکه ملی اطلاعات چیست
شورای عالی فضای مجازی پیاده سازی اجزای شبکه ملی اطلاعات را در ۲۱ جزء زیرساختی و ۳۰ خدمت پایه تعریف کرده است که وزارت ارتباطات موظف به پیاده سازی این اجزا شده است.
این شبکه در بخش اجزای زیرساختی شامل شبکه‌های هسته، تجمیع، دسترسی، توزیع محتوا، زیرساخت ابری دولت و شبکه‌های اختصاصی می‌شود. در همین حال پیاده سازی مراکز تبادل ترافیک داخل، تبادل ترافیک بین‌الملل، مراکز داده عمومی و اختصاصی و قطب‌های مراکز داده به عنوان اجزای زیرساختی این شبکه دیده شده است.
وزارت ارتباطات در همین حال موظف به ایجاد مرکز مدیریت یکپارچه امنیت، مرکز مدیریت یکپارچه سالم سازی و مرکز رصد و پایش شبکه ملی اطلاعات، سرورهای نام دامنه و منطقه ویژه ارتباطات و فناوری اطلاعات است.
در حوزه خدمات شبکه ملی اطلاعات نیز علاوه بر خدمات ارتباطی و میزبانی مراکز داده، خدمات نام و نشان گذاری، خدمات تبادل پیام و خدمات ابری عمومی، اختصاصی و زیرساختی قابل ارائه خواهد بود.
شبکه ملی اطلاعات باید امکان ارائه خدمات مرورگر بومی، مدیریت هویت معتبر، سیستم عامل داخلی، رایانامه داخلی، جویشگر داخلی، صیانت از داده، مقابله با حوادث و پیام‌رسان و شبکه‌های اجتماعی را فراهم کند.
در این شبکه ارائه خدمات امن سازی و افزایش پایداری و تاب‌آوری، خدمات دسترسی به اینترنت و پیوست امنیتی و فرهنگی نیز تکلیف شده است.
مرکز ملی فضای مجازی موظف است با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مدل مفهومی، نمایه معماری فنی و اجزای شبکه ملی اطلاعات را متناسب با نیاز و تحولات فناورانه و ملاحظات حکمرانی در دوره‌های دو ساله و در چارچوب اهداف این سند، بازنگری کند.