نفس‌های آخر “کلش” در ایران
بازی «کلش آف کلنز» طی یک ماه اخیر، یکی از سخت‌ترین دوره‌های خود در ایران را طی می‌کند و در حالی که در مقطع کوتاهی از زمان با اختلال مواجه شده بود، ظاهرا در حال حاضر با نظر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، تصمیم به فیلترینگ آن گرفته شده است.
در حالی که طی سال‌های اخیر صحبت‌های بسیاری در رابطه با مشکلات اجتماعی ایجاد شده توسط «کلش آف کلنز» مطرح شده بود، اولین جرقه‌های محدود شدن این بازی در یک ماه اخیر و زمانی زده شد که روز هشتم آذر دسترسی کاربران ایرانی به این بازی قطع شد و البته در آن زمان تنها «کلش آف کلنز» نبود که با محدودیت مواجه شد، بلکه دسترسی دیگر بازی کمپانی سوپرسل یعنی کلش رویال نیز با اختلال روبه‌رو شد، به طوری که کاربران ایرانی بدون استفاده از فیلترشکن و نرم‌افزارهای تغییر آی پی، قادر به ورود به سرورهای بازی نبودند.
اما در شرایطی که شرکت سوپرسل واکنشی به اختلال در «کلش آف کلنز» و کلش رویال نشان نداد و با توجه به اینکه در آن زمان بازار اختلالات اینترنتی داغ بود، حسن کریمی قدوسی- مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای- عدم دسترسی به بازی «کلش آف کلنز» را نیز به گردن همین اختلالات انداخت و حل مشکل آن را به آینده موکول کرد.
البته پیش از واکنش مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، شایعاتی مبنی بر فیلتر شدن این بازی‌ها در ایران مطرح شده بود، با این وجود مسئولان این بنیاد این عدم دسترسی را مربوط به اختلالات اینترنتی دانستند و موضوع فیلترینگ آن را رد کردند؛ تا جایی که کریمی قدوسی اظهار کرد بر اساس پیگیری‌های انجام‌شده از کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و کافه‌بازار، مشکل پیش‌آمده به دلیل اختلال در اینترنت سراسری کشور است.
ادعای شرکت ارتباطات زیرساخت، رد اختلال اینترنتی
کشمکش درباره فیلترینگ و اختلال «کلش آف کلنز» به همین جا ختم نشد و محمدجواد آذری جهرمی –مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت- و البته با گذشت یک هفته از این جریان، شایعه بروز هرگونه مشکل و اختلال در شبکه اینترنت کشور را رد کرد و همچنین موضوع از دسترس خارج شدن بازی «کلش آف کلنز» را نیز بی‌ارتباط با وضعیت اینترنت کشور دانست و بیان کرد: اطلاع‌رسانی در این باره بر عهده دبیرخانه کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه است و ارتباطی با وضعیت اینترنت ندارد.
با توجه به اینکه در فروشگاه "کافه بازار" کاربران اندرویدی می‌توانند خریدهای درون برنامه‌ای خود را انجام دهند، این فروشگاه آنلاین داخلی در نهایت از حل مشکل اتصال به بازی‌های «کلش آف کلنز» و «کلش رویال» خبر داد.
«پوکمون گو»، دیگر بازی محبوب و منفور
البته مشکلات دسترسی به بازی‌های موبایلی پیش از این هم برای بازی «پوکمون گو» رخ داده بود و در شرایطی که این بازی در مقطعی از زمان به شدت محبوب شده و در بازار جهانی جنجال‌هایی را به وجود آورده بود، در ماه مرداد و یک ماه پس از انتشار بازی، کاربران ایرانی به دلیل فیلتر شدن آن نمی‌توانستند آن را بازی کنند و یا باید قیدش را می‌زدند یا از فیلترشکن برای باز کردن آن استفاده می‌کردند.
در آن زمان نیز جواد امیری -معاون نظارت و ارزشیابی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای- با بیان اینکه صدور مجوز انتشار بازی در داخل کشور بر اساس درخواست ناشر داخلی و معیارهای نظام رده‌بندی سنی بازی‌های رایانه‌ای (ESRA) و رعایت قوانین و مقررات مربوطه امکان‌پذیر است، اعلام کرد بازی «پوکمون گو» با محتوای موجود، از نظر خطوط قرمز و الگوهای مشخص شده، مجاز است و بدون هماهنگی با بنیاد فیلتر شده است، اما این بازی یک فراسرگرمی است و استعلام از سایر نهادهای مرتبط از جمله نهادهای امنیتی، لازمه صدور مجوز نهایی برای این بازی است.
از طرفی سیدابوالحسن فیروزآبادی -رئیس مرکز ملی فضای مجازی- یک هفته پس از آن، با بیان اینکه به نظر می‌رسد بازی «پوکمون گو» به دلیل مشکلاتی که ایجاد می‌کند، مناسب نیست از تصمیم کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه برای فیلتر کردن بازی «پوکمون گو» در صورت ورود این بازی به ایران خبر داد.
فیلترینگ «کلش آف کلنز» حقیقت داشت
اکنون با گذشت نزدیک به یک ماه از پاسکاری میان فیلترینگ و اختلال، به نظر می‌رسد شایعه فیلترینگ «کلش آف کلنز» حقیقت داشته است؛ چرا که چهار روز پیش و (هفتم دیماه) در برخی رسانه‌ها به نقل از عبدالصمد خرم‌آبادی -معاون قضایی دادستان کل کشور- اعلام شد که اختلالات بازی «کلش آو کلنز»، برخلاف ادعای بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، به دلیل اختلالات عادی در شبکه اینترنت نبوده و به دستور مستقیم کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه صورت گرفته است.
بر اساس گفته‌های دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه بسیاری از خانواده‌ها که فرزندانشان از این بازی آسیب دیده‌اند، مصرانه درخواست منع دسترسی را داشته و اکثریت قریب به اتفاق اعضای دولتی و غیردولتی کارگروه نیز با اعمال محدودیت برای دسترسی به بازی «کلش آف کلنز» موافقت کرده‌اند، بنابراین این دستور لازم‌الاجراست و این سوال که چرا محدودیت فوق رفع شده است، باید از وزارت ارتباطات و شرکت ارتباطات زیرساخت که مسئولیت اجرای دستورات کارگروه را بر عهده دارد، پرسیده شود.
طبق آنچه در رسانه‌ها اعلام شد، خرم‌آبادی درباره دلایل این تصمیم نیز گفته است به موجب ماده ۱۵ قانون جرایم رایانه‌ای، ترویج و آموزش اعمال خشونت‌آمیز از طریق سامانه‌ها و شبکه‌های رایانه‌ای جرم است. همچنین به عقیده روانشناسان، این بازی حداقل ۲۰ مورد آسیب بسیار مخرب آشکار و پنهان در نوجوانان و جوانان ایجاد می‌کند، و یک بازی به شدت اعتیادآور است.
چند روز قبل نیز علی جمالی -رئیس پلیس فتا استان ایلام- با بیان اینکه یکی از بازی‌های آنلاینی که امروزه به‌عنوان یکی از پرطرفدارترین‌ها در میان کودکان و نوجوانان و همه خانواده‌ها تبدیل شده بازی «کلش آف کلنز» است که بر اساس تحقیقات روانشناسان و یک بازی اعتیادآور و مخرب شناخته شده است، تصریح کرد: تحقیقات و آمارها نشان می‌دهد روزانه به‌صورت میانگین ۹ ساعت کاربران وقت خود را به این بازی اختصاص می‌دهند و که می‌تواند در درازمدت باعث بروز مشکلاتی از قبیل شکل‌گیری روحیه تخریب‌گری، زمینه بی‌قراری و استرس را در افراد به وجود بیاورد.
در نهایت نیز بازی از میان بازی‌های سوپرسل که روی «کافه بازار» قرار داشتند، تنها «کلش آف کلنز» روز هشتم دی ماه از این فروشگاه آنلاین موبایلی حذف شد تا وعده کارگروه مبنی بر فیلتریگ و مسدود کردن این بازی جامه عمل بپوشد.
واعظی وعده پیگیری می‌دهد
از سوی دیگر محمود واعظی در صفحه اجتماعی اینستاگرام منسوب به وی قول داد موضوعات مربوط به فیلترینگ «کلش آف کلنز» را پیگیری کند. او در پست اینستاگرام خود نوشت: در چند پست اخیر، اعتراضاتی به اختلال بازی «کلش» مطرح کرده‌اید. این مطالب را به اطلاع کمیته تعیین مصادیق مجرمانه خواهم رساند و مطالب مطرح شده را پیگیری خواهم کرد، گرچه در بعضی موارد به دلیل استفاده از ادبیات نامناسب مجبور به حذف آنها شدم.
فیلترینگ بازی‌های آنلاین اینترنتی، شبکه‌های اجتماعی و دیگر برنامه‌های محبوب مربوط به سرگرمی، حکایت تازه‌ای نیست و در چند سال اخیر که روند فناوری و خلاقیت در این زمینه به سرعت ادامه دارد، همواره وجود داشته است؛ با این وجود به نظر می‌رسد وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه هنوز در این زمینه خاص به نظر مشترکی نرسیده‌اند و این روند اصرار از یک طرف و انکار از طرف دیگر ادامه دارد.