۵ قانون روانشناسی تأثیرگذار در طراحی سایت

طراحی سایت با توجه به تجربه کاربر، امروزه به مسئله ای بسیار مهم تبدیل شده است. مخاطبان شما چه کسانی هستند؟ قصد جذب چه قشری از افراد به سایت خود را دارید؟ آیا مخاطبانتان بیشتر از بین زنان هستند یا مردان؟  هیچ میدانستید که سایتی که عموم کاربرانش از بین زنان هستند در رنگ و طراحی باید با سایتی که مخاطبینش مردان هستند، متفاوت باشد.

با در نظر گرفتن برخی قوانین روانشناسی در طراحی سایت خود میتوانید سایتی بهتر و موفق تر داشته باشید که مخاطبین بیشتری را به خود جذب میکند.

در اینجا به ۵ تا از مهمترین قوانین روانشناسی که ارتباطشان با طراحی سایت اثبات شده است و تأثیر زیادی بر کارآیی سایت، جذب مخاطب و همچنین تجربه کاربری دارند اشاره میکنیم:

تغییرات بزرگ = جذب کاربر یا دفع کاربر

هر کسی که در ۵ سال گذشته از فیسبوک استفاده کرده باشد میداند که این سایت در طول ۵ سال تغییر خیلی بزرگی نکرده است. اگر به سایت های بزرگ و معروف دیگر مثل گوگل و آمازون هم نگاه کنید آن ها هم هیچ وقت تغییرات خیلی بزرگ در ظاهر سایتشان نداده اند.

دلیل این ثبات چیست؟

دلیل این است که معمولاً تغییرات خیلی بزرگ در طراحی و ظاهر یک سایت باعث نارضایتی کاربران و مخاطبان آن سایت میشود به خصوص اگر به طور ناگهانی اتفاق بیفتد. تصور کنید فردا وارد فیس بوک شوید و با یک سایت کاملاً متفاوت روبرو شوید که نمیدانید چطور باید با آن کار کنید.

پس اگر قصد تغییرات بزرگ در سایت خود دارید، آن ها را به تدریج و در طول زمان انجام دهید تا مخاطبین خود را از دست ندهید.

ما به رنگ ها عکس العمل نشان میدهیم

همانطور که در ابتدا اشاره شد، یک طراحی وب سایت با توجه به اینکه بیشترین حجم مخاطبین آن مرد هستند یا زن میتواند متفاوت باشد. بنابراین قبل از هر چیز نوع مخاطبانتان را تشخیص دهید، حجم بیشتری از زنان مخاطبتان هستند یا مردان یا هر دو.

تحقیقات نشان داده اند که افراد با دیدن هر چیزی، در عرض ۹۰ ثانیه نسبت به آن به یک ایده و نظر مشخص میرسند و رنگ جزء عناصری است که در شکل گرفتن ایده افراد تأثیر ۹۰ درصدی دارد. بنابراین رنگی که در طراحی سایت استفاده میشود میتواند به تنهایی باعث موفقیت یا شکست آن سایت شود.

همیشه یادتان باشد که زنان و مردان رنگ ها را متفاوت میبینند. در تصاویر زیر، رنگ های مورد علاقه مردان و زنان و رنگ هایی که دوست ندارند، نشان داده شده اند:

رنگ های مورد علاقه مردان و زنان

رنگ هایی که دوست ندارند

 

پس در طراحی سایتتان با توجه به مخاطبان سایت، رنگ را انتخاب کنید.

همچنین رنگ ها قابلیت القاء یک حس یا یک مفهوم خاص را دارند. شاید دقت کرده اید که فست فودهای بزرگ و معروف در سراسر جهان اغلب از رنگ های زرد و یا قرمز استفاده میکنند. آیا تا به حال از خود پرسیده اید که این رنگ ها چه تأثیری بر شما دارند. هنگامی که شما وارد یک رستوران یا فست فود میشوید، مسلماً تمایل فروشنده و صاحب آن رستوران چنین است که اشتهای شما تحریک شود، در اینجاست که رنگ قرمز وارد عمل میشود. از سوی دیگر رنگ زرد این حس را در افراد ایجاد میکند که تمایل بیشتری به خرید محصول داشته باشند. بنابراین ترکیب این دو رنگ براییک رستوران به همین سادگی میتواند معجزه کند!

حالا ازجنبه طراحی سایت به این موضوع نگاه میکنیم. وب سایت های گوناگون میتوانند برای اهداف مختلفی طراحی شده باشند و محتوای متفاوتی داشته باشند. بنابراین بسته به پیامی که تمایل دارید به بینندگان خود انتقال دهید، باید از رنگ های گوناگون و مناسب با پیام خود استفاده کنید. مثلاً رنگ هایی مانند رنگ سبز، احساس طبیعت را به بیننده انتقال میدهد. در نتیجه این رنگ میتواند گزینه مناسبی برای سایت هایی باشد که محصولات آن ارگانیک میباشد. این رنگ همچنین دارای مفاهیمی چون امنیت، رشد، ثروت و مثبت اندیشی نیز میباشد.

رنگ خاکستری که اغلب به عنوان رنگ خنثی در نظر گرفته میشود مفهوم جدیت را به بیننده القا میکند. در صورتی که تمایل دارید در طراحی خود از رنگ های قوی استفاده نمایید، رنگ خاکستری میتواند گزینه مناسبی برای همراهی در زمینه طرح شما باشد چون به راحتی با هر رنگی همخوانی دارد.رنگ خاکستری بیشتر برای سایت های بیزینسی، طراحی سایت فروشگاه اینترنتی و برخی سایت های گرافیکی استفاده میشود.

یکی از زنگ هایی که بیشترین استفاده را برای طراحی سایت دارد رنگ آبی است. این رنگ برای سایت های درمانی و پزشکی، دانشگاهی و برخی سایت های تجاری استفاده میشود.

رنگ زرد برای سایت های فروشگاهی و سایت های آموزشی در برخی موارد استفاده میشود.

البته رنگ ها در فرهنگ ها و کشورهای مختلف مفاهیم متفاوتی دارند. برای مثال رنگ بنفش در فرهنگ غرب نشانه سلطنت میباشد.همچنین این رنگ معرف ثروت و شهرت بوده و سمبل مدرنیزم میباشد. در فرهنگ آسیایی و شرقی نیز این رنگ نشانه ثروت میباشد اما در تایلند بنفش به مفهوم مرگ است. رنگ بنفش در خاورمیانه نیز همان مفهوم ثروت را دارد اما در مصر معرف عفت و پاکدامنی نیز میباشد.

یا مثلاً ترکیب سبز و قرمز در فرهنگ غرب یادآور کریسمس و سال نو میباشد در حالی که در ایران نشانه ای برای شب یلداست.

پس با توجه به اهمیت رنگ ها و مفاهیم آن ها و تأثیری که بر روی بیننده میگذارند باید با دقت زیادی رنگ های سایتتان را انتخاب کنید.

در صورتی که دقیقاً با رنگ ها و مفاهیمشان آشنایی داشته باشید هرچه بهتر و مؤثرتر میتوانید با بینندگان خود ارتباط برقرار نمایید و تأثیر صحیحی بر تفکر این افراد در رابطه با سایت خود ایجاد کنید.

پدیده انطباق حسی

این پدیده یعنی عادت کردن و نادیده گرفتن چیزی که همیشه هست و به طور مرتب تکرار میشود. (حتی اگر چیز ناخوشایندی باشد)

تا حالا تعجب نکرده اید که چرا دیگر صدای پارس کردن سگ همسایه یا صدای ماشین های در حال عبور از خیابان نزدیک محل کار یازندگی تان اذیتتان نمکند؟ شما حتی دیگر آن ها را نمیشنوید!

به این حالت در علم روانشناسی “انطباق حسی” گفته میشود. اگر ما بارها و بارها در معرض چیزی قرار بگیریم (صدا یا تصویر یا …) به تدریج آن را نادیده میگیریم و حتی دیگر وجودش را حس نمیکنیم.

خوب حالا این چه ربطی به طراحی سایت دارد؟ خیلی ساده است: سایتی را تصور کنید که در تمام نقاط آن از یک رنگ یکسان و شکل های یکسان استفاده شده است، تمام نکات مهم و عملیات و فرآیندهای مهم و حتی دکمه هایی که کاربر باید با آن ها کار کند تفاوت زیادی با هم ندارند. کاربر در چنین سایتی با دیدن رنگ و شکل های تکراری در همه جای سایت دچار همین پدیده انطباق حسی میشود و دیگر آن را نمیبیند. به این ترتیب مطالب و عناصر کلیدی که در سایت خود قرار داده اید دیگر به چشم نمی آیند.

پس در زمان طراحی سایت باید از رنگ ها و شکل های متفاوت برای نشان دادن مطالب مهم و عناصر کلیدی سایت مثل دکمه های عملیاتی (مثلا دکمه ثبت نام یا خرید) استفاده کرد تا کاربر به راحتی آن ها را تشخیص دهد و ایجاد یکنواختی برای کاربرنکند.

بسیاری از افراد فکر میکنند که رنگ های قرمز و نارنجی بیشترین قدرت جلب توجه را دارند ولی در خیلی موارد اینطور نیست و ممکن است تأثیر برعکس داشته باشد. معمولاً یک دکمه به رنگ سبز تأثیر بهتری نسبت به یک دکمه با رنگ قرمز دارد.

در ساختار سایت با استفاده از رنگ ها و شکل های متفاوت باعث هدایت توجه کاربر به نقاط مهم در سایت شوید و از به وجود آمدن پدیده انطباق حسی جلوگیری نمایید. فقط حواستان باشد که رنگ ها و شکل هایی که به کار میبرید با هم هماهنگی و همخوانی داشته باشند و باعث اذیت شدن کاربر نشوند. مثلاً بعضی رنگ ها در کنار هم نباید به کار برده شوند چون باعث اذیت شدن و خسته شدن چشم میشوند.

نوشته ها هر چه بزرگتر، بهتر

بسیاری از طراحان سایت در زمان استفاده از فونت برای یک وب سایت به مسائلی چون شکل ظاهری آن و میزان جذابیت و خاص بودن آن فونت دقت میکنند. ولی علم روانشناسی نشان داده است که بیشتر مسائلی که یک طراح سایت به آن ها توجه میکند و اهمیت میدهد، در خیلی موارد برای یک کاربر عادی اهمیت ندارند. در واقع چیزهایی که کاربران سایت به آن ها اهمیت میدهند با چیزهایی که برای طراح مهم است، متفاوت هستند. کاربر عادی به مسائل خیلی ساده تر مثل کارآیی اهمیت میدهد.

کاربرعادی بیشتر به سایز فونت توجه میکند تا نوع آن! تحقیقات نشان داده است که کاربران تمایل دارند نوشته ها بزرگتر و ساده تر باشند و این باعث ایجاد ارتباط حسی بیشتری با کاربر میشود.

پس یادتان باشد که اکثر کاربران جذب نوشته های ساده با سایز بزرگ میشوند. بر طبق پیشنهاد کارشناسان، هرگز در وب سایت خود از فونت با سایز کمتر از ۱۶ پیکسل استفاده نکنید.

برخی نکات که در استفاده از فونت ها باید در نظر داشته باشید:

با اینکه میتوانید از چندین فونت و سبک مختلف در وب سایت استفاده کنید ولی در کل پیشنهاد میکنیم که بیشتر از دو نوع مختلف را به کار نبرید.تنوع بیش از حد در فونت ها و سبک ها باعث ایجاد ظاهری به هم ریخته و پایین آمدن میزان خوانایی میشود.

اکثر اوقات استفاده از فونت های مختلف یک خانواده میتواند بسیار اثربخش و خوب باشد. فاصله گذاری در فونت ها هم بسیار مهم میباشد.

فونت های مختلف را امتحان کنید. فونتی را انتخاب کنید که خوانا باشد و با سبک لوگو و برندتان همخوانی داشته باشد.

از فونت ها و سبک هایی استفاده کنید که در کنار هم با ایجاد کمی تفاوت و کنتراست باعث ایجاد جذابیت شوند. همچنین تأثیر روانی فونت بر روی کاربر را هم در نظر بگیرید. افراد نسبت به هر فونتی واکنش های مشخص و مشترک دارند همانطور که نسبت به رنگ ها اینطور هستند. باور کنید احساسات و عواطف به میزان زیادی با نوع تایپوگرافی در ارتباط هستند و از آن تأثیر میگیرند. مثلاً فونت هایserif حالت رسمی و اداری دارند و حس رسمیت را القاء میکنند.

 

تئوری واکنش ادراکی

شما چه چیزی در این عکس میبینید؟ یک خرگوش یا یک اردک؟

 

این عکس چطور؟ یک گلدان یا چهره دو آدم

 

 

چیزی که میبینید بر حسب تجربیاتتان متفاوت خواهد بود. مثلاً در مورد عکس دوم، اگر شما یک نقاش باشید و در حال نقاشی کردن یک گلدان باشید به احتمال زیاد در عکس دوم به جای چهره آدم، گلدان خواهید دید. در واقع شما چیزی را در تصویر میبینید که ذهنتان آمادگی بیشتری برای دیدن آن دارد.

به این پدیده در روانشناسی، “تئوری واکنش ادراکی” گفته میشود. واکنش ادراکی به این معنا است که ما اطلاعات جدید را با توجه به تجربیات، انتظارات و اطلاعات موجود در ذهنمان درک و دریافت میکنیم. مثلاً افراد با فرهنگ های مختلف ممکن است یک مفهوم کاملاً یکسان را به طور متفاوتی از یکدیگر درک کنند.

خوب، چیزی که در طراحی سایت حرفه ای در رابطه با این پدیده باید در نظر گرفته شود این است که افراد از طراحی هر سایتی انتظارات مشخصی دارند: انتظارات کلی و انتظاراتی بر پایه زمینه کاری آن سایت.

برای مثال، اکثر افراد انتظار دارند منوی سایت را در یک جای مشخص در سایت ببینند (عموما در بالای سایت و در هدر)، پس قرار دادن منو در قسمت پایین سایت و در فوتر باعث سردرگمی بسیاری از کاربران خواهد شد و تجربه کاربری را تحت تأثیر قرار خواهد داد. همین مسئله برای عناصر دیگری که در وب سایت ها استفاده میشوند صدق میکند. مثلاً اینطور رایج شده است که اسلایدر یا بنرها را در بالای سایت قرار میدهند و کاربر عادت به دیدن اسلایدر در قسمت پایینی سایت ندارد، پس تغییر مکان آن ممکن است تأثیر خوبی نداشته باشد.

بله درسته! خیلی خوبه که خلاقیت داشته باشید ومانند همه عمل نکنید ولی در این صورت باید کاربر را راهنمایی کنید که در سایتتان گیج نشود و مکان عناصر مورد نظر را به راحتی پیدا کند. همیشه اگر کار خلاقانه ای در طراحی وب سایت خود انجام میدهید تأثیر آن را بر روی کاربران سایت بررسی کنید و در صورت منفی بودن واکنش کاربران، فوراً آن را تغییر دهید.

 

منبع : وب وان