مایکروسافت بدون مجوز روی کامپیوترهای ما برنامه نصب می‌کند
دیگر از اپلیکیشن‌هایی که به طور خودکار بر روی ویندوز ۱۰ نصب می‌شوند خسته شده‌ام. اپلیکیشن‌هایی مثل فیسبوک از جایی که معلوم نیست سر در می‌آورند و حتی برای من نوتیفیکیشن می‌فرستند تا از سرویس‌هایشان استفاده کنم. ولی من اصلاً فیسبوک نصب نکرده‌ام، حتی مجوز نمایش نوتیفیکیشن هم به آن‌ها نداده‌ام و تا به حال از این سرویس‌ها استفاده نکرده‌ام. پس این‌ها از جان من چه می‌خواهند؟
گویا آی تی: ویندوز ۱۰ از همان ابتدا در زمینه‌ی این برنامه‌ها اعصاب خورد کن بود، ولی قبلاً این قدرها بد نبود. در گذشته مایکروسافت کاشی مربوط به اپلیکیشن‌ها را در سیستم شما قرار می‌داد تا اگر خواستید خودتان کلیک کنید و آن‌ها را نصب نمایید، ولی حالا علاوه بر نصب کردن خودکار اپلیکیشن‌ها، حتی از طرف آن‌ها برای شما نوتیفیکیشن هم می‌فرستد.
همه چیز زیر سر Consumer Experience است
همه‌ی این اتفاقات به لطف برنامه‌ی Microsoft Consumer Experience است که در نسخه‌های Home و Professional ویندوز نمی‌توان آن‌ها را غیرفعال کرد. به همین دلیل است که همه‌ی کامپیوترهای مجهز به ویندوز ۱۰ از این برنامه‌های اضافی دارند. این اپلیکیشن‌های از پیش نصب شده با توجه به هر سیستم فرق دارند، ولی مثلاً تا به حال کامپیوتری ندیده‌ام که ویندوز ۱۰ داشته باشد ولی Candy Crush روی آن نصب نباشد.
Microsoft Consumer Experience در حقیقت یک وظیفه‌ی پس‌زمینه است که هر دفعه که با یک حساب کاربری جدید وارد کامپیوتر شوید اجرا می‌شود. با اجرا شدن این وظیفه دانلود اپلیکیشن‌هایی مثل Candy Crush، FarmVille 2: Country Escape، فیسبوک، TripAdvisor و هر برنامه‌ی دیگری که مدنظر مایکروسافت باشد شروع می‌شود.
البته می‌توانید این اپلیکیشن‌ها را از طریق منوی Start حذف کنید تا دیگر آن‌ها را بر روی دستگاه خود نبینید. ولی هر بار که با همان اکانت وارد یک کامپیوتر دیگر شوید، اپلیکیشن‌ها دوباره برمی‌گردند و مجدداً مجبور می‌شوید که آن‌ها را پاک کنید. علاوه بر این، اگر کسی با اکانتش وارد کامپیوتر شما شود، مایکروسافت به قول خودش به او «کمک می‌کند» تا اپلیکیشن‌های مذکور را دوباره روی سیستم نصب نماید. در حال حاضر ظاهراً هیچ روشی برای جلوگیری کردن از نصب این برنامه‌ها وجود ندارد.
مایکروسافت اجازه‌ی غیرفعال کردن این قابلیت را نمی‌دهد
از نظر فنی یک روش برای غیرفعال‌سازی و متوقف کردن فرآیند نصب این برنامه‌ها وجود دارد، ولی این امکان فقط در نسخه‌های Enterprise و Education ویندوز ۱۰ وجود دارد. حتی اگر ۲۰۰ دلار بابت نسخه‌ی Professional ویندوز بدهید، باز هم نمی‌توانید قابلیت Consumer Experience را غیرفعال کنید.
امکان غیرفعال کردن این قابلیت در آپدیت ماه نوامبر سال ۲۰۱۵ که از طریق همان آپدیت قابلیت Consumer Experience معرفی شد، حتی در نسخه‌های Home و Professional ویندوز ۱۰ هم کار می‌کرد. اما با انتشار آپدیت سالانه، مایکروسافت این امکان را از دسترس خارج کرد تا اجازه‌ی غیرفعال کردن قابلیت مذکور برای کاربران نسخه‌های Home و Professional داده نشود. در حال حاضر فقط نسخه‌های Enterprise و Education می‌توانند به این گزینه دسترسی داشته باشند.
این اپلیکیشن‌ها نباید اجازه‌ی ارسال نوتیفیکیشن داشته باشند
مایکروسافت می‌گوید این اپ‌ها جای زیادی را بر روی کامپیوتر شما اشغال نمی‌کنند، پس ایرادشان چیست، ولی وقتی به صورت پیشفرض بر روی دستگاه نصب می‌شوند، شروع به ارسال تبلیغات و نوتیفیکیشن می‌کنند و این دیگر قابل تحمل نیست.
این موضوع نشان می‌دهد که سیستم مجوزدهی به اپلیکیشن‌ها در ویندوز ۱۰ یک مشکل جدی‌تر دارد. این اپلیکیشن‌ها بدون گرفتن مجوز به شما نوتیفیکیشن نشان می‌دهند، در حالی که حتی از شما اجازه‌ی نصب هم نگرفته‌اند. البته می‌توانید نوتیفیکیشن اپلیکیشن‌های مورد نظر خود را غیرفعال کنید، ولی این موضوع در اصل قضیه تغییری ایجاد نمی‌کند. در آیفون و آیپد، هر اپلیکیشنی که بخواهد برای شما نوتیفیکیشن بفرستد، اول حتماً باید از مجوز بگیرد.
اگر برای نصب این برنامه از شما اجازه گرفته می‌شد، می‌توانستیم از ایراد سیستم مجوزدهی مایکروسافت چشم‌پوشی کنیم، ولی حالا که این اپلیکیشن‌ها به زور بر روی دستگاه ما نصب می‌شود، حداقل کاری که می‌شد کرد این بود که قبل از ارسال نوتیفیکیشن سیستم از ما اجازه می‌گرفت.
مایکروسافت برنامه‌ی مدیریت گذرواژه‌ای را به شما تحمیل می‌کند که افزونه‌ی مرورگر آن غیرایمن است
مایکروسافت حتی با این ویژگی هم برای کاربرانش دردسر ایجاد کرده است. این شرکت قبلاً نرم‌افزار مدیریت گذرواژه‌ی Keeper را در ویندوز ۱۰ قرار داده بود که از کاربران می‌خواست افزونه‌ی مرورگر آن را نصب کنند. افزونه‌ای که به گفته‌ی محقق امنیتی گوگل، تاویس اورماندی (Tavis Ormandy) یک باگ جدی داشت و به وبسایت‌ها اجازه می‌داد تا گذرواژه‌های شما را بدزدند.
البته این نقص امنیتی در نسخه‌ی دسکتاپ اپلیکیشن Keeper که مایکروسافت آن را بر روی سیستمش نصب می‌کرد نبود و مربوط به افزونه‌ی مرورگر این برنامه می‌شد، ولی عملاً با توجه به این که تقریباً همه‌ی کسانی که از نرم‌افزارهای مدیریت گذرواژه استفاده می‌کنند، افزونه‌ی مرورگر آن را هم نصب می‌نمایند، این اتفاق خطر زیادی داشت. هرچند Keeper بعدها مشکل افزونه‌ی خود را حل کرد، ولی این داستان نشان داد که مایکروسافت چقدر در قبال برنامه‌های تحمیلی خود بی‌مسئولیت است و این برای چنین شرکتی بزرگی اصلاً خوب نیست.
فکر می‌کنید مایکروسافت چقدر در مورد این اپلیکیشن‌ها تحقیق می‌کند؟ پاسخ این سوال مشخص نیست، چون مایکروسافت هیچ گاه نمی‌گوید که این اپلیکیشن‌ها با چه معیاری انتخاب می‌شوند و اصلاً چرا این برنامه‌ها را نصب می‌کند.
تنها خواسته‌ی ما اضافه شدن امکان غیرفعال کردن Consumer Experience است
این اپلیکیشن‌های از پیش نصب شده فقط قسمتی از اوضاع نابسامان سیستم تبلیغات ویندوز ۱۰ را نشان می‌دهد، اما به نوعی بدترینشان نیز می‌باشد. مایکروسافت حتی محصولات خود را تبلیغات نمی‌کند و در عوض اپلیکیشن‌های سایر شرکت‌ها را تبلیغ می‌کند.
این که در پشت صحنه‌ی این ماجراها چه اتفاقی دارد می‌افتد مشخص نیست. آیا شرکت‌هایی مثل فیسبوک، King (سازنده‌ی Candy Crush) و Zynga (سازنده‌ی FarmVille) برای نصب برنامه‌های خود به مایکروسافت پول می‌دهند؟ یا مایکروسافت آن قدر درمانده شده که برای پر کردن فروشگاه ویندوز وعده‌ی نصب پیشفرض اپلیکیشن را به سازنده‌ها می‌دهد؟
این اتفاق در هر صورت بد است. اگر نگوییم برنامه‌یConsumer Experience باید به خاطر کاربران تعطیل شود، مایکروسافت حداقل باید امکانی برای غیرفعال کردن این قابلیت در اختیار کاربران قرار دهد.
حتی اگر چنین اتفاقی ممکن نباشد، حداقل باید گزینه‌ای برای از بین بردن دسترسی این برنامه‌ها به نوتیفیکیشن‌ها داشته باشیم، چرا که این کمترین کاری است که مایکروسافت می‌تواند برای جلب رضایت کاربرانش انجام دهد.