تلاش تعدادی از نمایندگان مجلس برای بازگشت مسیر بررسی طرح صیانت به صحن علنی با اختلاف آرای بسیار کمی با شکست مواجه شد. روز گذشته نمایندگان در کمتر از یک ساعت دو تصمیم متفاوت درباره «صیانت» گرفتند. ابتدا در جلسه غیرعلنی رای به بازگشت طرح جنجالی به صحن علنی دادند؛ اما ساعتی بعد در جلسه علنی پیشنهاد کنار گذاشتن بررسی طرح بر اساس اصل ۸۵ تنها ۱۳۰ رای کسب کرد که دو رای کمتر از حد نصاب بود. بر این اساس این طرح در کمیسیون مشترک بررسی و سپس مستقیما به شورای نگهبان ارسال خواهد شد.
نمایندگان مجلس روز پرسروصدایی را در زمینه طرح صیانت داشتند. آنها یک‌بار در جلسه غیرعلنی دیروز صبح درباره پیشنهاد بررسی طرح صیانت در صحن علنی رای‌گیری کردند که نتیجه این رای‌گیری استمزاجی رای مثبت به بررسی طرح در صحن علنی بود با این حال کمتر از یک ساعت بعد در جلسه علنی رای نزدیک ولی متفاوتی را به ثبت رساندند که کاملا برعکس رای جلسه غیرعلنی بود. در جلسه علنی ۱۳۰ نماینده موافق لغو رسیدگی به طرح صیانت در کمیسیون بودند و ۱۲۱ نفر مخالف و ۷ نفر رای ممتنع دادند.
نکته جالب اینکه ۴ نفر در این جلسه اصلا رای ندادند که احتساب آرای آنها در کل آرا باعث شد که آرای موافق به ۵۰ رای به اضافه یک نرسد(بر اساس آیین‌نامه مجلس نیاز به ۵۰ به اضافه یک رای برای تصویب طرح بود). نتیجه این آرای متفاوت در رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی واکنش‌های بسیاری را برانگیخت. در ابتدا خبر بازگشت بررسی طرح به صحن علنی بسیاری از کاربران و صاحبان کسب‌وکارهای اینترنتی را از تصمیم مجلس شادمان کرد، اما خبر بعدی برای مخالفان طرح صیانت ناامید‌کننده بود.
با تلاش ناموفق تعدادی از نمایندگان برای بازگرداندن طرح صیانت به جلسه علنی حالا این طرح در کمیسیون تصویب و از همان‌جا به شورای نگهبان ارجاع خواهد شد. مخالفان طرح صیانت که شامل کسب‌وکارهای اینترنتی و کارشناسان و متخصصان اینترنت هستند، معتقدند تلاش برای بردن طرح صیانت به کمیسیون خارج کردن آن از مسیر شفافیت بررسی یکی از مهم‌ترین قوانین درباره اینترنت در ایران است که بسیاری معتقدند باعث کاهش گسترده پهنای باند اینترنت(بین‌الملل) و به هم خوردن فضای رقابتی در اقتصاد دیجیتال ایران می‌شود.
عباس‌پور: هیچ فیلترینگ و محدودیتی در کار نیست
پیش از رای‌گیری برای این طرح نمایندگان موافق و مخالف بررسی طرح در کمیسیون نظرات خود را درباره این طرح جنجالی بیان کردند.
به گزارش «ایسنا» روح‌الله عباس‌پور در مخالفت با بررسی طرح در صحن علنی بیان کرد: اگر این طرح در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گیرد تنها سه موافق و سه مخالف اجازه اظهارنظر دارند، در حالی که اگر در کمیسیون مشترک بررسی شود در آنجا از همه کمیسیون‌های تخصصی نمایندگان حضور خواهند یافت و بررسی عالمانه‌تر و دقیق‌تر خواهد بود. همچنین در کمیسیون مشترک صاحب‌نظران از خارج از مجلس نیز می‌توانند حضور یافته و نظرات خود را مطرح کنند، اما در صحن مجلس شورای اسلامی امکان بهره‌گیری از نظرات فرهیختگان و متخصصان این حوزه وجود ندارد. در این طرح هیچ‌گونه محدودیت و فیلترینگ به میان نیامده است. امروز آمریکا و سایر کشورهای پیشرفته ۲۷۰ قانون در این زمینه دارند ما فقط می‌خواهیم نماینده‌های پلت‌فرم‌های خارجی حضور یافته و پاسخگوی ارائه خدمات به مردم باشند. از سوی دیگر در صورت بررسی این طرح در کمیسیون مشترک به صورت آزمایشی این قانون اجرایی شده و می‌توان نواقص و ایرادات آن را مجددا بررسی کرد. در هیچ جای این طرح محدودیتی برای کسب‌وکارهای مجازی دیده نشده است، بلکه برای ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار دانش‌آموخته این حوزه اشتغا‌ل‌زایی خواهد شد.
فرهنگی: برای فضای مجازی قانون داریم، عجله نکنیم
محمدحسین فرهنگی در موافقت با این درخواست بیان کرد: بنده با اصل این طرح موافق هستم و لازم است برای حفظ حقوق کاربران در فضای مجازی قانون داشته باشیم، اما با بررسی این طرح براساس اصل ۸۵ و در کمیسیون مشترک مخالف هستم. طراحان این طرح مدعی هستند که لازم است این طرح با سرعت بیشتری رسیدگی شود، چرا که می‌گویند در این حوزه قانونی نداریم. در حالی که ما قانون تجارت الکترونیکی را در سال ۸۲ مصوب کردیم که بخش مهمی از احکام آن مربوط به همین حوزه است و قانون جرایم رایانه‌ای را در سال ۱۳۸۸ تصویب کردیم که باز موضوع این قانون نیز برخورد با کلاه‌برداری‌ها و سوءاستفادهها در فضای مجازی است.
وی در ادامه تصریح کرد: در قانون مجازات اسلامی نیز درباره رفتارهای نا‌بهنجار در فضای مجازی قانون موجود است پس هیچ لزومی ندارد که بررسی این طرح با عجله صورت گیرد. یکی از نگرانی‌هایی که وجود دارد این است که ما در ابتدا نیاز داریم تا پیام‌رسان‌های داخلی با کیفیت برابر یا حتی بالاتر از پیام‌رسان‌های خارجی ایجاد کنیم و سپس به سراغ تصویب چنین قوانینی برویم. از سوی دیگر ما در آستانه تشکیل دولت جدید هستیم و شاید وزارت ارتباطات جدید برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی برنامه‌ای داشته باشد. بهتر است از نظرات آنها استفاده کنیم. از سوی دیگر این طرح می‌تواند کسبوکارها را محدود کند و برای مردم مشکل‌آفرین شود. بهتر است این طرح در صحن مجلس شورای اسلامی به بحث گذاشته شود و تمامی چالش‌های آن مورد ارزیابی علنی قرار بگیرد.
توانگر: طرح صیانت خام و مخرب است
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: مجلسی که شعار شفافیت و بهبود وضعیت معیشتی و کرامت به مردم داد، چرا می‌خواهد بررسی طرح ساماندهی فضای مجازی را به تاریکی ببرد؟
مجتبی توانگر گفت: آنچه در اصل ۸۵ پیش‌بینی شده مربوط به موارد ضروری است که اغلب دارای اهمیت بالایی است، اما طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی از این اهمیت برخوردار نیست. از سوی دیگر این طرح هنوز ناپخته است، زندگی، آموزش و کسب و کار بخش قابل توجهی از جامعه تحت تاثیر این طرح قرار می‌گیرد. ما نباید یک قرارداد با یک شرکت خارجی را با ارتباط مردم با اینترنت مقایسه کنیم. برخی از مواد این طرح چنان خام و مخرب است که تصویب و اجرای آن می‌تواند اخلال جدی در سازوکار حاکم بر فضای مجازی ایجاد کند. این طرح به اعتماد بین مردم و نظام کمکی نمی‌کند و حتی پاسخگوی منویات رهبری نیست.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در این طرح نه تنها به توسعه و بومی‌سازی پلت‌فرم‌های داخلی کمک نشده، بلکه برای کاربران و کسبوکارها محدودیت و مانع ایجاد می‌کند. امروز بسیاری از زمینه فناوری اطلاعات دچار تحریم‌های ظالمانه هستند و این طرح، تحریم‌ها را تشدید می‌کند. مجلسی که شعار بهبود معیشت و کرامت مردم را داده است، چرا با تصویب این طرح به دنبال ایجاد نگرانی و دردسرسازی برای مردم است؟
وی اضافه کرد: ما نباید با تصویب این طرح در کمیسیون مشترک باری بر دوش مردم اضافه کنیم. برخی از مواد این طرح چنان خام و مخرب است که تصویب و اجرای آن می‌تواند اخلال جدی در سازوکار حاکم بر فضای مجازی ایجاد کند. در این طرح حتی اهداف طراحان دلسوز آن نیز محقق نمی‌شود. این طرح منجر به فرار نخبگان از کشور می‌شود و اجرای کوتاه‌مدت آن نیز آثار زیان‌باری به دنبال دارد. مجلسی که شعار شفافیت را داد چرا می‌خواهد بررسی این طرح را در تاریکی پیش ببرد؟ ساماندهی فضای مجازی از اهمیت بالایی برخوردار است اما این طرح ایراداتی دارد که نیاز به بازنگری اساسی است و اصلاح آن نیز نیاز به مشارکت تمام نمایندگان دارد و بنابراین این طرح باید خارج از اصل ۸۵ و در صحن علنی مجلس شورای اسلامی بررسی شود.
تقی‌پور: هدف ما پنهان‌کاری نیست
رضا تقی‌پور در مخالفت با درخواست لغو بررسی این طرح براساس اصل ۸۵ تاکید کرد: متاسفانه در صحبت‌های متقاضی این درخواست شاهد توهین به شعور مجلس بودیم و حواشی و نگرانی‌های ایجاد شده در مردم از سوی دشمنان خارجی و حتی برخی از دوستان داخلی و همکاران ما دنبال شده است. معلوم شد که مخالفان این طرح می‌خواهند مجلس شورای اسلامی از حق قانون‌گذاری در حوزه فضای مجازی محروم شود. لغو بررسی این طرح براساس اصل ۸۵ یعنی حمایت از صیانت‌هایی که در فضای مجازی در طول این هشت سال صورت گرفته است. وی ادامه داد: فضای مجازی امروز کشور در اشغال دشمن است ما فقط می‌خواهیم در این فضا قانون‌گذاری کنیم. چرا عده‌ای از قانون می‌ترسند؟ هدف ما پنهان‌کاری نیست حتی تمام جلسات کمیسیون می‌شود به طور علنی پخش شود. اگر این طرح در صحن مجلس بیاید ما با محدودیت زمانی مواجه هستیم، اما در کمیسیون مشترک همه افراد متخصص می‌توانند حضور یافته و اظهارنظر کنند. در این طرح هیچ‌گونه محدودیتی برای کسبوکارها دیده نشده است، بلکه ما به دنبال ایجاد امنیت برای کسب‌وکارهای مجازی هستیم. خواهش می‌کنم اجازه ندهید تا حواشی بر منطق غلبه کند.
درخشان: اولویت اول امروز جامعه کروناست
عبدالناصر درخشان در موافقت با لغو بررسی این طرح در ۸۵ بیان کرد: مردم بنگرید که نمایندگان شما در پارلمان نگرانی‌ها و دغدغه‌های مردم را می‌بینند و نگرانی شما را نگرانی خود می‌دانند. از همه نمایندگان خواهش می‌کنم خارج از فضای احساسی و براساس منطق و عقلانیت تصمیم بگیرند. امروز کشور در شرایط سختی قرار دارد، روز گذشته ۵۸۸ نفر بر اثر کرونا جان باختند. اولویت اول امروز جامعه این موضوع است. ساماندهی فضای مجازی نیز از اهمیت برخوردار است اما باید در شرایط و موقعیت مناسب بررسی شود. مگر ما در چند سال گذشته چنین تجربه‌ای را نداشتیم؟ به دنبال جایگزین کردن جست‌وجوگر داخلی به جای جست‌وجوگر خارجی بودیم و جست‌وجوگر یوز را ایجاد کردیم؛ نتیجه آن چه شد؟ بسیاری از مسائل اقتصادی مردم امروز با این اینستاگرام گره خورده است. وی ادامه داد: آموزش دانش‌آموزان ما با پلت‌فرم‌های خارجی در ارتباط است آیا به این مسائل نگاه کارشناسی داشته‌ایم؟ اگر می‌خواهیم خود را مقایسه کنیم باید همه جوانب را در نظر بگیریم. کشورهایی که امروز ۲۷۰ قانون در این حوزه دارند ۲۰ سال کار کارشناسی انجام داده‌اند. آیا ما با شش ماه کار کارشناسی می‌توانیم چنین قوانینی وضع کنیم؟ اگر ما امروز تصمیم غلط بگیریم باید در برابر تاریخ و وجدان خود و مردم پاسخگو باشیم. عمده‌ترین فضای تنفس اجتماعی مردم در شبکه‌های اجتماعی است نفس مردم را نگیرید. بخش قابل توجهی از زندگی اجتماعی مردم با این فضا گره خورده است؛ نباید تصمیمات نسنجیده اتخاذ کنیم امید مردم به مجلس است. برای جلوگیری از سوءاستفادهها اجازه دهید این طرح در فرصتی مناسب و در فضایی آرام در صحن مجلس شورای اسلامی بررسی شود.
سخنگوی هیات رئیسه مجلس:
هیچ فشاری روی نمایندگان نبود
سید نظام‌الدین موسوی در حاشیه جلسه علنی صبح امروز سه‌شنبه مجلس در جمع خبرنگاران گفت: ما در جلسه غیرعلنی چیزی تصویب نمی‌کنیم. آنچه قانون مشخص می‌کند در جلسه علنی است و مصوبه مجلس در مرعا و منظر مردم انجام می‌شود.
سخنگوی هیات رئیسه مجلس گفت: درست است که مصوبه مجلس در جلسه علنی با رای استمزاجی جلسه غیرعلنی قدری اختلاف داشت؛ اما هیچ فشاری روی نمایندگان نبود. ترکیب مجلس و تعداد نمایندگان مجلس در تغییر است. ضمنا در مباحثی که صبح مطرح شد این‌طور نبود که زمان طولانی از آن مطالب بگذرد. ما بعد از جلسه غیرعلنی وارد جلسه علنی شدیم و حتی نمایندگان برای تنفس هم بیرون نیامدند؛ اما به هر حال ایده‌ها و مطالب جدیدی مطرح شد و به‌طور طبیعی رای تعدادی از نمایندگان تغییر کرده است. در هر حال آنچه مبنای قانونی دارد همان چیزی است که در صحن علنی تصویب شد.
نماینده تهران در مجلس یادآور شد: فضای مجازی عرصه گسترده‌ای است و بنا بر این است که کمیسیون مشترکی شکل بگیرد و احتمالا نمایندگان ۸ کمیسیون وارد این کمیسیون مشترک خواهند شد. نمی‌شود در این باره عجله‌ای تصمیم گرفت. همچنین در صحن علنی نمی‌شود از نگاه کارشناسان استفاده کرد. تدبیر اندیشیده شده و تاکید رئیس مجلس این بود که نخبگان و صاحب‌نظران دعوت شوند و نظرات آنها شنیده شود و مشروح مذاکرات هم به اهالی رسانه و افکار عمومی منتقل شود. قطعا در این مسیر طرح دچار تغییر و تحولات زیادی خواهد شد؛ منظور طرح پیش‌فرض‌ها و پیشگویی‌ها درباره فیلتر و بگیر و ببند نیست.
