تحول در خانه‌های هوشمند سال ۲۰۲۰

گسترش سریع فناوری و اینترنت، به پیشرفت روزافزون فناوری هوشمند خانگی کمک می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود که این پیشرفت در سال جاری بیشتر شود.
خانه‌های هوشمند، چهره خانگی اینترنت اشیا را به نمایش می‌گذارند. تعداد کاربران ابزار قابل اتصال به اینترنت در سال‌های اخیر، بسیار بیش از قبل شده و این ابزار، خانه را به مکانی برای زندگی راحت‌تر، مقرون به صرفه‌تر، سرگرم‌کننده‌تر و ایمن‌تر تبدیل کرده است.
 
 
به نظر می‌رسد که تمایل به استفاده از چنین محصولاتی، تا دهه آینده نیز ادامه خواهد یافت. پژوهش‌ها تخمین می‌زنند که ارزش بازار ابزار هوشمند خانگی، از ۵۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ به ۱۷۴ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۵ خواهد رسید. به عبارت دیگر، کاربرد ابزار هوشمند خانگی در حال حاضر فقط بخشی از کاربردهای آن در آینده است.
 
با تحولی که فناوری در زندگی ما ایجاد می‌کند و موجب پیشرفت سریع‌تر و قوی‌تر آن می‌شود، باید منتظر باشیم تا هوش مصنوعی و ابزار خودکار خانگی، با روش‌های جدیدی به کاربران خود کمک کنند.
 
در این گزارش، به برخی از تحولاتی اشاره می‌کنیم که انتظار می‌رود طی سال ۲۰۲۰ ظاهر شوند.
 
افزایش استاندارد
 
یکی از مشکلات هماهنگی در یک خانه هوشمند، بدون شک دامنه رقابت طیفی از سیستم‌های عامل و استانداردها است. سازندگان ابزار هوشمند خانگی باید مطمئن باشند که محصولات و خدمات آنها، بر اساس پلتفرم‌های ارائه شده توسطه آمازون، گوگل، سامسونگ و اپل کار می‌کنند تا به گسترده‌ترین پایگاه مشتری برسند.
 
مصرف‌کنندگان نیز با خطر گره خوردن خود به یک شبکه خاص روبه رو می‌شوند که اغلب در صورت در دسترس نبودن یک ابزار خاص، می‌تواند گزینه‌های موجود را محدود کند. همچنین این موضوع نیز آزاردهنده است که کاربر مجبور باشد از اپلیکیشن‌های جداگانه‌ای برای تنظیم و کنترل همه ابزار متفاوت در خانه هوشمند خود استفاده کند.
 
تکیه کردن به ترکیبی از راه‌حل‌های متفاوت می‌تواند آسیب‌های امنیتی بسیاری را به همرا داشته باشد؛ در نتیجه دیدن تلاش شرکت‌های بزرگی مانند اپل، گوگل و آمازون برای ابداع استانداردهایی که خانه‌های هوشمند را به مکانی راحت و ایمن تبدیل می‌کنند، بسیار امیدوارکننده است.
 
حرکت‌هایی از این دست، موجب می‌شوند که ابداع و ارائه راه‌حل‌هایی برای کار کردن با بسیاری از سیستم‌های خانگی در دهه آینده، متداول‌تر شود.
 
 
خانه‌های هوشمند و یادگیری ماشینی
 
هنگامی که صحبت از فناوری خانگی به میان می‌آید، از اصطلاح "هوشمند" سوءاستفاده می‌شود. در خانه هوشمند، نورها می‌توانند با کمک تلفن همراه برنامه‌ریزی شوند، پنجره‌ها به صورت خودکار عمل می‌کنند و زنگ در ویدئویی نیز خانه‌ای راحت‌تر و ایمن‌تر را ارائه می‌دهد اما ابزار خانگی به صورت خودکار هوشمند نمی‌شوند؛ بلکه باید آنها را برای داشتن عملکرد هوشمند، به اینترنت متصل کرد. شاید بهتر باشد که برای چنین فناوری‌هایی، از اصطلاح "خانه متصل به اینترنت" استفاده کنیم.
 
 
به نظر می‌رسد که این شرایط نیز قرار است در دهه آینده تغییر کند زیرا ابزار خانگی، بیشتر از پیش از یادگیری ماشینی، بینش رایانه‌ای، پردازش زبان طبیعی و فناوری‌های دیگری که قابلیت تفکر، تصمیم‌گیری و یادگیری دارند، استفاده خواهند کرد.
 
 
در حال حاضر نیز برخی از ابزار مانند سیستم ترموستات هوشمند شرکت‌های "نست"(Nest) و "هانی‌ول"(Honeywell)، از یادگیری ماشینی برای تطبیق خود با ساکنان خانه استفاده می‌کنند.
در سال ۲۰۲۰ می‌توانیم تعداد بیشتری از فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی را ببینیم که به یکی از ویژگی‌های سیستم امنیتی خانه تبدیل می‌شوند. برای نمونه، در سال جاری شاهد حضور یخچال‌های بیشتری خواهیم بود که از بینش رایانه‌ای برای دیدن آنچه درون آنها قرار دارد و از الگوریتم‌های یادگیری ماشینی برای پیش‌بینی آنچه مورد نیاز کاربر است، استفاده می‌کنند.
 
ربات‌ها در خانه
 
به کار بردن ربات‌ها در خانه، با جاروبرقی‌های روباتیک و ماشین‌های رباتیک چمن‌زنی آغاز شد اما با پیشرفت هوش مصنوعی می‌توانیم منتظر باشیم که این گونه ربات‌ها، هوشمندتر شوند و قابلیت کمک به ما را در کارهای بسیاری به دست آورند.
 
ربات‌های خانگی در حال حاضر می‌توانند از عهده وظایف گوناگونی از قبیل تمیز کردن خانه گرفته تا مراقبت از سلامتی کاربر برآیند. این ربات‌ها، ما را به آینده‌ای امیدوار می‌کنند که در آن، وظایف تنها توسط ماشین‌ها انجام می‌شوند و نیازی نیست که انسان‌ها، زمان ارزشمند خود را برای انجام دادن کارهای روزانه تلف کنند. ربات‌های خانگی برای افراد مسن و ناتوان، نقش یک جفت چشم اضافی را بر عهده دارند و از افتادن آنها کمک می‌کنند و یا آنها را در داشتن تحرک یاری می‌دهند.
 
طی سال ۲۰۲۰، شاهد حضور ربات‌های خودکاری خواهیم بود که بدون شک عادی‌تر، کارآمدتر و ارزان‌تر هستند و می‌توانند با کارآمدترین و پرفروش‌ترین روبات‌ها رقابت کنند.
 
 
 
سلامت هوشمند خانگی
 
تجهیزات هوشمند خانگی که برای مراقبت از سلامت ساخته شده‌اند، می‌توانند فشار و استرس ناشی از مراجعه به پزشک یا بیمارستان را کاهش دهند و میزان امید به زندگی را نیز در میان افراد سالخورده بالا ببرند.
 
 
برخی از این تجهیزات، اقدامات پیشگیرانه‌ای ارائه می‌دهند تا میزان ابتلا به بیماری را تا حد امکان کم کنند. برای مثال، ابزار پوشیدنی با بررسی سطح فعالیت، کیفیت خواب و تغذیه کاربر، به او کمک می‌کنند تا سبک سالم‌تری را برای زندگی پیش بگیرد. ابزارهای دیگر مبتنی بر هوش مصنوعی نیز امکان کنترل از راه دور بیماران به خصوص بیماران سالخورده را برای کسانی که مراقب آنها هستند، فراهم می‌کنند.
 
 
یکی از این محصولات، ساعت هوشمند اپل است که با بررسی نوار قلب، الگوها و یا نامنظم بودن ضربان قلب را که ممکن است نشانه بیماری باشند، ارزیابی می‌کند. به کار بردن این نوع از فناوری، در سال جاری و پس از آن متداول‌تر خواهد شد و نیاز به ملاقات با بیمار را کاهش خواهد داد.
 
 
داده‌های گردآوری شده با ابزارهای هوشمند خانگی، کارآیی بسیاری در حوزه پزشکی پیدا خواهند کرد و می‌توانند فشارهای ناشی از مراجعه به بیمارستان و مراکز پزشکی را کاهش دهند.
 
اینترنت پرسرعت‌تر و خانه‌های هوشمندتر
 
با حرکت جهان به سوی نسل پنجم اینترنت و تقویت وای‌فای و رسیدن به فناوری‌هایی مانند "وای‌فای۶"، اتصال ابزار هوشمند خانگی، با سرعت بالاتر و اینترنت قوی‌تر صورت خواهد گرفت؛ در نتیجه امکان دسترسی بهتر به داده‌ها و پردازش منابع در فضای ابری رایانه‌ها فراهم خواهد شد.
 
نسل پنجم اینترنت می‌تواند خدمات مربوط به اینترنت اشیا از جمله فناوری خانه هوشمند را متحول کند و به این گونه ابزار امکان دهد تا بدون نیاز به سیم و کابل و با مصرف کمترین میزان انرژی کار کنند. همچنین با وجود نسل پنجم اینترنت، امکان اتصال همزمان چندین ابزار فراهم می‌شود و این موضوع می‌تواند یک عامل اصلی برای گسترش ابزارها و تولید داده‌ها باشد.
 
 
وای‌فای۶ نیز مزایای بسیاری نسبت به استانداردهای پیشین دارد و می‌تواند درخواست‌های اتصال به شبکه را مدیریت کند. اینترنت پرسرعت‌تر لزوما به معنای انتقال سریع‌تر داده‌ها میان ابزار یا فضای ابری نیست؛ بلکه مفاهیمی از جمله کاربردهای پیچیده‌تر را نیز به همراه دارد. ابزارهایی مانند ترموستات هوشمند و سیستم‌های امنیت خودکار با وجود وای‌فای۶ می‌توانند اطلاعات متنوع‌تر و به روزرسانی شده را انتقال دهند.
 

دامنه اینترنتی آپارات به دلیل تحریم‌های فناوری از کار افتاد

سرویس اشتراک‌گذاری ویدیو آپارات از دقایقی پیش به دلیل از کار افتادن دامنه اینترنتی از دسترس خارج شده و به گفته‌ مدیرعامل آپارات، علت این اتفاق تحریم‌های بین‌المللی است.
 
شرکت خدمات دهنده دامنه اینترنتی آپارات enom است که میزبانی دامنه بسیاری از سایتهای ایرانی را برعهده دارد.
 
البته این اختلال در برخی از اپراتورها به صورت مقطعی وجود دارد و شواهد نشان می‌دهند که برخی از کاربران بدون مشکل می‌توانند به این سرویس دسترسی داشته باشند که احتمال داده می‌شود کش باشد.
 
در ادامه می‌توانید وضعیت این اختلال را در رادارهای ابر آروان مشاهده کنید.
 
 
 
در همین راستا محمد جواد شکوری، مدیر عامل صبا ایده (آپارات) در اکانت توییتر خود علت اصلی این اتفاق را تحریم‌ها عنوان کرده است.
 
 
شکوری مقدم نوشت: «‏متاسفانه بدلیل اعمال تحریم‌های بین المللی از طرف شرکت ثبت کننده دامنه، آپارات بدون اطلاع قبلی، ناگهان از دسترس خارج شد. در حال انتقال به شرکت ثبت دامنه جدید هستیم، امیدواریم این فرایند بیش از یک روز زمان نبرد. کاش فقط درگیر تحریم بودیم!»
 
اختلال دسترسی به سرویس آپارات از صبح امروز آغاز شده و حال باید دید تیم فنی آپارات قادر به حل این مشکل و انتقال آپارات به شرکت ثبت دامنه جدید در کمتر از 1 روز خواهد بود یا خیر.
 
هرچند تحریمهای اینترنتی تا پیش از این مشکلات بسیاری را برای کسب و کارهای بخش تکنولوژی ایران به وجود آورده اما این نخستین بار است که یک سایت پربازدید ایرانی به خاطر تحریم‌ها، کنترل خود روی دامنه اینترنتی را از دست میدهد. حذف دسترسی آپارات به دامنه اینترنتی این نگرانی را هم به وجود آورده که سایر شرکتهای تکنولوژی ایرانی هم ممکن است دچار چنین مشکلاتی شوند.

وضعیت پروژه های مجتمع های ICT در ۸ استان بررسی شد

جلسه بررسی وضعیت پروژه های مجتمع های فناوری اطلاعات و ارتباطات در ۸ استان کشور که از آبان ماه سال ۹۷ وارد فاز عملیاتی شدند و تا آذرماه سال جاری ادامه یافت، برگزار شد.
 
جلسه گزارش پیشرفت پروژه های ICT با حضور فرهاد معارفی معاون توسعه مدیریت، هماهنگی و امور پشتیبانی وزیر ارتباطات و حسین بنازاده مشاور و مدیر پروژه های ICT و جمعی از مشاوران پروژه ها در محل وزارت ارتباطات برگزار شد.
 
در این جلسه، معارفی بعد از ارائه گزارش وضعیت پروژه های مجتمع های ICT در ۸ استان کشور، با اشاره به وضعیت بازار و شرایط اقتصادی کشور، گفت: با توجه به این شرایط، اولویت ما عدم توقف پروژه ها بود و تمام تلاش خود را برای این منظور انجام دادیم و پروژه ها پیشرفت خوبی داشته است.
 
وی بر لزوم استفاده از تمام ظرفیت ها برای انجام و تکمیل پروژه های مجتمع های ICT در استان ها، افزود: برای ادامه و تکمیل پروژه ها از ظرفیت مدیران استانی استفاده کردیم.
 
معاون توسعه مدیریت، هماهنگی و امور پشتیبانی وزیر ارتباطات از مشاورین و دست اندرکاران پروژه های مجتمع های ICT استان ها خواست در این پروژه ها به موضوع صرفه جویی در مصرف آب و مدیریت سبز توجه داشته باشند و برنامه هایی برای این منظور در نظر بگیرند.
 
در این جلسه گزارشی از وضعیت پروژه های مجتمع های ICT در ۸ استان کشور از آبان ماه سال ۹۷ تا آذرماه سال جاری ارائه شد و در بخش دیگری از این جلسه مشاورین پروژه های ICT سوالات خود درباره برگزاری مناقصات و انجام قراردادها را با کارشناس حقوقی سازمان برنامه و بودجه کشور مطرح کردند.

ظرفیت همکاری بین‌المللی برای استفاده از تصاویر ماهواره‌ای فعال شد

 
 
سازمان فضایی ایران از فعال سازی ظرفیت همکاری بین‌المللی با هدف استفاده از تصاویر ماهواره‌ای در پایش پهنه های سیل جنوب و جنوب شرقی کشور خبر داد.
 
 سازمان فضایی ایران با اعلام همکاری های بین المللی در حوزه مدیریت بحران سیل اعلام کرد: پس از وقوع سیل در مناطق جنوب و جنوب شرقی کشور در تاریخ ۲۰ و ۲۱ دی ماه ۱۳۹۸، ظرفیت همکاری بین‌المللی با هدف استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های مکانی در مدیریت بحران، توسط سازمان فضایی ایران فعال شد.
 
نقشه‌های تولید شده از پهنای سیل گرفته در چابهار، جاسک، فنوج، کنارک و نیک شهر هم اکنون در اختیار کاربران قرار گرفت.
 
نقشه زیر پهنای سیل گرفته در بندر جاسک در تاریخ ۲۱ دی ماه ۱۳۹۸ را نشان می دهد.
 
 
نقشه زیر پهنای سیل گرفته در چابهار در تاریخ ۲۳ دی ماه ۱۳۹۸ را نشان می دهد.
 
 
نقشه زیر پهنای سیل گرفته در فنوج در تاریخ ۲۲ دی ماه ۱۳۹۸ را نشان می دهد.
 
 
نقشه زیر پهنای سیل گرفته در کنارک در تاریخ ۲۳ دی ماه ۱۳۹۸ را نشان می دهد.
 
 
نقشه زیر پهنای سیل گرفته در نیک شهر در تاریخ ۲۳ دی ماه ۱۳۹۸ را نشان می دهد.
 
 

شبکه‌های هوش مصنوعی و آینده یادگیری عمیق

یادگیری عمیق (Deep Learning) زیرشاخه‌ای از یادگیری ماشینی است که از لایه‌های متعدد تبدیلات خطی به‌منظور پردازش سیگنال‌های حسی مانند صدا و تصویر استفاده می‌کند. ماشین در این روش هر مفهوم پیچیده را به مفاهیم ساده‌تری تقسیم می‌کند و با ادامه این روند به مفاهیم پایه‌ای می‌رسد که قادر به تصمیم‌گیری برای آن‌ها است و بدین ترتیب نیازی به نظارت کامل انسان برای مشخص کردن اطلاعات لازم ماشین در هرلحظه نیست. 
 
موضوعی که در یادگیری عمیق اهمیت زیادی دارد، نحوه ارائه اطلاعات است. ارائه اطلاعات به ماشین باید به نحوی باشد که ماشین در کمترین زمان، اطلاعات کلیدی را که می‌تواند با استناد به آن‌ها تصمیم بگیرد؛ دریافت کند.
 
 
هنگام طراحی الگوریتم‌های یادگیری عمیق می‌بایست به عوامل متغیر تأثیرگذار که اطلاعات مشاهده‌شده را توضیح می‌دهند؛ توجه کنیم، این عوامل معمولاً عوامل قابل‌مشاهده‌ای نیستند، بلکه عواملی هستند که بر روی دسته قابل‌مشاهده تأثیرگذار بوده یا زاده ساختارهای ذهنی انسان برای ساده‌تر کردن مسائل‌اند. برای مثال در هنگام پردازش گفتار عوامل متغیر تأثیرگذار می‌توانند لهجه گوینده، سن یا جنسیت او باشند. در هنگام پردازش تصویر یک ماشین، میزان درخشش خورشید یک عامل متغیر تأثیرگذار است.
 
 یکی از مشکلات هوش مصنوعی تأثیر زیاد عوامل متغیر تأثیرگذار بر روی اطلاعات دریافتی است. برای مثال بسیاری از پیکسل‌های دریافتی از یک ماشین قرمز در شب ممکن است سیاه دیده بشوند. برای حل این مشکلات بعضاً به درک بالای اطلاعات (در حدود انسان) نیازمندیم و درواقع گاهی یافتن نحوه مناسب نمایش اطلاعات به‌اندازه خود مسئله سخت و زمان‌بر است.
 
 
هوش مصنوعی مشکل خاصی دارد و آن‌هم به‌طور ویژه فقط به کاربران و انسان‌هایی که قصد استفاده از آن را دارند، مربوط است و از آن‌ها نشأت می‌گیرد. اخیراً آمازون تصمیم گرفت پرده از ابزار سری هوش مصنوعی خود بردارد. درحالی‌که آمازون همیشه برای تأمین منابع مدارهای جدید خود از این ابزار استفاده می‌کرده است.
 
 این غول اینترنتی شبکه‌های خود را به‌گونه‌ای آموزش داده است که بتوانند با مشاهده الگوهای موجود در رزومه‌هایی که در طول ۱۰ سال جمع‌آوری‌شده‌اند؛ امور محوله را به‌خوبی ساماندهی کنند. البته ازآنجایی‌که اغلب رزومه‌ها از طرف مردان بوده است الگوهای برداشته‌شده از آن‌ها بیشتر مردانه بوده و لذا شبکه به حالت حاکمیت مردانه درآمده است.
 
همین امر سبب شده، هوش مصنوعی حاکم بر این سیستم نامزدهای کاری مرد را ترجیح دهد و روزمه های دریافت شده‌ای که در آن‌ها جنسیت زن قیدشده باشد را کنار بگذارد. آیا این امر بدین معنی است که هوش مصنوعی به‌نوعی نسبت به جنسیت به‌صورت جانب‌داری رفتار می‌کند و یا اینکه آیا این رفتار نشان‌دهنده این است که یادگیری ماشینی هنوز هم محصولی از محیط پیرامون خود است؟
 
در اصل باید گفت که یادگیری عمیق عبارت است از تحلیل دیتایی که از قبل در دسترس است برای پیش‌بینی و درک آینده. لذا درصورتی‌که فرهنگ خاصی مورد تحلیل قرار گیرد کامپیوتر ممکن است حتی به تقویت آن فرهنگ نیز بپردازد. شرکت آمازون نیز یکی از جدیدترین نمونه‌هایی است که ثابت کرد چگونه این ماشین‌ها و هدایت‌کنندگان آن‌ها هنوز هم به یادگیری نیاز دارند.
 
با توجه به اینکه محتوای تصویری و به‌خصوص شناسایی صورت افراد هرروز بیش از گذشته در برنامه‌های کاربردی مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد، تأثیر دیتای متعصبانه و دارای جانبگیری از موضعی خاص می‌تواند اهمیت هدایت کردن این نوع مشکلات را به‌سوی مسیر صحیح، بیش‌ازپیش نمایان کند.
 در حال حاضر سیستم‌های آموزشی عمیق موردنیاز است تا بتوان اطمینان حاصل کرد که کامپیوترهای ما به دیتای صحیح دست پیدا می‌کنند. چراکه کیفیت خوب دیتا است که می‌تواند عملیات بهینه و منطقی را نتیجه دهد و سبب رشد و توسعه کسب‌وکارها شود و از سوی دیگر دیتای بدون کیفیت می‌تواند سبب رخ دادن عملیاتی شود که می‌تواند به ضرر کسب‌وکارها باشد.
 
سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی
 
برای استفاده بهینه از هوش مصنوعی در توسعه کسب‌وکارها مدیران باید اطمینان حاصل کنند که کارکنان مهارت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری در این حوزه را کسب کرده‌اند.
 
دنیای ما امروزه در ۲.۵ کوئینتیلیون بایت دیتا در هرروز احاطه‌شده است، این مقیاس دیتا که برای یادگیری ماشینی غیرقابل استفاده است به علت فاقد شناسه و برچسب بودن یا فاقد ساختار مناسب بودن برای یادگیری نظارت‌شده نیز مناسب نمی‌باشد.
 
همچنین استفاده از مجموعه‌های کوچک دیتا در یادگیری ماشینی می‌تواند منجر به پدیده‌ای شود که بنابر آن دیتای محدود و کم به یک ماشین یاد می‌دهد که درختان را مشاهده کند، اما چوب درختان را نشناسد. مجموعه دیتای بزرگ‌تر و متنوع‌تر دیتایی هستند که در صورتی خواهان جلوگیری از محدودیت‌های دیتا و استفاده از یادگیری عمیق درروش موردنظر در آینده‌ای نزدیک باشیم، بیشتر به‌کارآمده و مناسب‌تر هستند.
 
برای مثال درصورتی‌که به دنبال آموزش دادن به یک شبکه به‌منظور شناسایی چهره‌های جذاب باشیم اما به این شبکه فقط صورت‌های سفید را نشان دهیم این ماشین یاد می‌گیرد که چهره‌های جذاب فقط می‌توانند چهره‌ای سفید باشند. این امر مسئله‌ای است که سال گذشته برنامه «فیس اپ» به‌نوعی با فیلتر عکس مخصوص خود از آن استفاده کرد و گزینه‌ای را ارائه داد که با استفاده از آن کاربر می‌توانست عکس خود را جذاب‌تر کند. با انتخاب این گزینه یکی از تغییراتی که روی عکس ایجاد می‌شد این بود که چهره فرد سفیدتر نشان داده می‌شد.
 
یادگیری نظارت‌شده در مقابل یادگیری نظارت‌نشده
 
در بسیاری از روش‌ها یک شبکه عصبی بیشتر شبیه بچه‌ای است که پاسخ‌های متفاوتی به یک نظارت هدایت‌شده و هدایت نشده می‌دهد. درصورتی‌که به یک کودک به‌سادگی اجازه دهید بدون هیچ‌گونه راهنمایی در یک مکان حرکت کند، او این کار را یاد خواهد گرفت. آنچه او می‌خواهد یاد بگیرد به‌صورت غیرقابل‌پیش‌بینی است. این روش در حقیقت یادگیری به روش غیر نظارت‌شده است؛ اما یادگیری نظارت‌شده که رایج‌ترین تکنیک آموزش در هوش مصنوعی است به معنی ارائه راهنمایی و نشان دادن مسیرها و جهت‌های حرکت به کودک اشاره‌شده، است تا بتواند هر چیزی را از روی تصاویر بشناسد و از طریق نشانه‌های مشخص مسیر موردنظر را پیدا کند.
 
تغییر مثبت در روش انجام وظایف
 
هوش مصنوعی، تغییرات مثبتی در روش انجام وظایف انسان ایجاد می‌کند. امروزه ماشین‌ها چنان برنامه‌ریزی‌شده‌اند که با استفاده از تکنیک‌های یادگیری نظارت‌شده می‌توانند حتی بهتر از انسان‌ها وظایف خود را درباره مسئولیت‌های شناختی به‌خوبی انجام دهند. یادگیری غیر نظارت‌شده به ماشین‌ها امکان می‌دهد به روش برنامه‌ریزی‌شده دیتای موردنیاز خود را کسب کنند و به دنبال الگوها بوده و اتصالاتی را ترسیم کنند و بدون نیاز به راهنما به نتایج مطلوب برسند. یادگیری غیر نظارت‌شده معمولاً نمی‌تواند دقت و کارآمدی یادگیری نظارت‌شده را داشته باشد و این در حالی است که یادگیری عمیق هنوز در مراحل اولیه شکوفایی خود قرار دارد و کارآمدی‌های خود را بروز نداده است.
 
به‌تدریج هوش مصنوعی و یادگیری عمیق امکان درک تصاویر بدون برچسب تعیین‌شده از قبل را نیز پیدا خواهد کرد. به‌محض عبور از این مرز فقدان دیتای مناسب برای یادگیری دیگر معنی خود را از دست خواهد داد و دیگر نیازی به اتکا به این نوع دیتا نیست.
 
پر کردن خلأهای دیتایی، راهی برای توسعه یادگیری عمیق
 
باید به این نکته توجه داشت که دیتای در دسترس، مشکلاتی دارد و از ویژگی¬های موردنیاز برای یادگیری عمیق برخوردار نیست. لذا به‌جای جمع‌آوری دیتای هر چه بیشتر، شاید آینده موفق یادگیری عمیق در یادگیری غیر نظارت‌شده نهفته باشد. گذشته از همه این مسائل شاید دغدغه اصلی ما در این دوران آموزش دادن اصول پایه هوش مصنوعی به فرزندانمان باشد اما مسئله مهم‌تر یادگیری و تجربه مسائل مهم این حوزه توسط خود ما هست.
 
اجرای موفق هوش مصنوعی در سه‌گام
 
موفقیت در یادگیری عمیق به میزان بسیار زیادی به کیفیت دیتای جمع‌آوری‌شده، نظم روند جمع‌آوری دیتا و علامت‌گذاری دیتایی بستگی دارد که برای آموزش به ماشین‌های ما و یادگیری اموری که باید توسط آن‌ها به‌صورت دقیق و منظم انجام شود، به کار گرفته می‌شود.
 
برای شکوفای و ظهور موفق یادگیری عمیق باید تمرکز اصلی بر وابستگی هرچه کمتر بر دیتای آموزشی و توجه بیشتر بر فن‌های یادگیری غیر نظارت‌شده‌ای متمرکز باشد که نه‌تنها به پردازش دیتا می‌پردازند بلکه رفتار یادگیری انسان‌ها را نسخه‌برداری و تکرار می‌کنند. تنها بدین طریق است که ما خواهیم توانست به ماشین‌های خود اجازه دهیم به‌جای ما فکر کنند.
 

مذاکره برای بورسی شدن پهنای باند اینترنت

 
 
مدیرعامل بورس کالا از مذاکره بین بورس کالا و وزارت ارتباطات برای بورسی شدن پهنای باند اینترنت خبر داد.
 
حامد سلطانی‌نژاد با اشاره به مذاکرات اولیه با وزارت ارتباطات، اظهار کرد:در حوزه معاملات پهنای باند اینترنت مذاکرات اولیه ای با وزارت ارتباطات داشتیم که هنوز موفق نبوده است. محور مذاکرات این بود که اگر قرار است پهنای باند واگذار شود در یک قالبی به بورس کالا بیاید و از این طریق واگذار شود.
 
وی ادامه داد: این طرح از سوی بورس کالا ارائه شد اما دوستان ارتباطات و زیرساخت مدل ما را نپذیرفته اند اما رایزنی با آن‌ها ادامه دارد. آن‌ها ملاحظاتی دارند و بر این باورند که تعداد عرضه کننده این حوزه محدود است و بازاری نیست که مردم درگیر آن شوند. درحالی که عقیده بورس کالا این است که چرا پهنای باند را عده خاصی به شکل محدودی عرضه کنند و عده خاصی هم بخرند؟
 
مدیرعامل بورس کالا تاکید کرد: این حوزه می‌تواند در بورس کالا عرضه شود و در فرایند رقابتی صورت بگیرد و مردم ازاد باشند از بین شبکه های مختلف قیمت مناسب‌تری را انتخاب کنند اما دوستان وزارت ارتباطات ملاحظات مقرراتی، پهنای باند و ترافیک شبکه و… دارند.
 
بر اساس این گزارش، از دیگر حوزه‌هایی که بورس کالا درحال مذاکره برای عرضه آن در این بازار است راه‌اندازی تهاتر مصالح ساختمانی در بورس کالا بوده که مذاکرات اولیه‌ بین بورس کالا و وزارت مسکن برای راه‌اندازی بازار تهاتر پروژه‌های مسکن صورت گرفته است.

تصمیم‌گیری در مورد مدیریت ورود اینترنت به شورای امنیت ملی سپرده می‌شود

 
طرح «ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» که پس از نزدیک به یکسال بررسی مرکز پژوهش‌های مجلس، اوسط آذر ماه مجددا برای تدوین و تصویب نهایی به مجلس بازگشت، در تغییرات جدید حدود و ثغور وظایف و اختیارات دستگاه‌ها در مرزبانی دیجیتال (درگاه‌های ورود و خروج پهنای باند ارتباطی با خارج از کشور) را به شورای عالی امنیت ملی واگذار کرده است.
 
 تصمیم‌گیری در این زمینه در حالی به شورای عالی امنیت ملی سپرده شده که در طرح پیشین، مرزبانی دیجیتال و دفاع سایبری از کشور و همچنین جلوگیری از بهره‌برداری غیرمجاز از داده‌ها در درگاه‌های ورود و خروج پهنای باند کشور به محوریت ستاد کل نیرو‌های مسلح سپرده شده بود. همچنین در طرح اولیه حدود و ثغور وظایف با پیشنهاد ستاد کل نیروهای مسلح و با تصویب مقام معظم رهبری در نظر گرفته شده بود.
 
نسخه آخر طرح «ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» در اختیار پیوست قرار گرفته است هم‌اکنون در کمیسیون فرهنگی مجلس در حال بررسی است و تا لحظه نگارش این گزارش تنها بندهای اولیه آن یعنی تعریف اصطلاحات توسط نمایندگان به تصویب رسیده است.
 
این طرح مهرماه سال گذشته توسط جمعی ازنمایندگان طراحی شده بود و در همان زمان بسیاری از کارشناسان ایراداتی را به آن وارد کردند و معتقد بودند این طرح بیشتر از نگاه فنی، نگاه امنیتی و سیاسی به فعالیت پیام‌رسان‌های اجتماعی دارد. در نهایت نیز به دنبال این اعتراض‌ها طرح «ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» برای بررسی بیشتر و رفع مشکلات از دی ماه سال گذشته در اختیار کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس قرار گرفت.
طرح جدید که زیر نظر مرکز پژوهش‌های مجلس با تغییر همراه شده ۱۹ ماده دارد و در مقایسه با طرح پیشین مجلس که شامل ۲۱ ماده بود در کلیات تغییری نکرده است. در طرح جدید تنها به برخی از بندها و مواد، واژه‌های جدید اضافه شده یا موادی چون مسئولیت پیام‌رسان‌ها در قبال کاربران که در طرح گذشته چند ماده به آن اختصاص داشت، در طرح جدید به یک فصل تبدیل شده است.
در این طرح همچنین در ترکیب وظایف هیات ساماندهی، نظارت و تایید فعالیت پیام‌رسان‌های این قانون نیز تغییراتی ایجاد شده است. برای نمونه در طرح اولیه اعضای این هیات ۱۳ نفر بودند که حالا و در طرح جدید با حذف نماینده‌ای از حوزه علمیه، کمیسیون فرهنگی مجلس و یک نماینده از مدیران پیام‌رسان‌های داخلی و از سوی دیگر اضافه کردن نماینده‌‌ای از وزارت صنعت، معدن و تجارت به ۱۱ عضو رسیده است. در ادامه برخی از مهمترین‌ تغییرات در طرح جدید «ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» را بررسی کرده‌ایم.
 
دسترسی به پیام‌رسان خارجی از طریق شبکه ملی اطلاعات
مرکز پژوهش‌های مجلس در طرح اصلاحی «ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» در بخش تعریف اصطلاحات تعریف پیام‌رسان‌های اجتماعی را جز در مواردی که برخی از واژه‌ها حذف شد‌ه‌اندند، تغییری ایجاد نکرده است. براین اساس «پیام‌رسان اجتماعی» سامانه‌های کاربرمحور فراهم‌کننده بستر تعاملات اجتماعی برای برقراری ارتباطات میان فردی و گروهی از طریق تبادلات انواع محتواهای یک یا چند رسانه‌ای است.
در طرح گذشته مجلس، پیام‌رسان داخلی پیام‌رسانی است که بیش از ۵۰ درصد سهام آن متعلق به شخص ایرانی بوده و میزبانی آن صرفا داخل کشور انجام شود؛ اما در طرح پیشنهادی مرکز پژوهش‌ها پیام‌رسان داخلی، پیام‌رسانی است که تمام سرمایه آن متعلق به شخصی است که تنها دارای تابعیت ایرانی باشد.
 
در طرح پیشین «ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» تایید فعالیت پیام‌رسان‌های خارجی صرفا بعد از راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و با تایید شورای عالی فضای مجاری صورت می‌گرفت؛ اما براساس طرح جدید دسترسی به پیام‌رسان‌های خارجی منحصرا باید از طریق شبکه ملی اطلاعات انجام شود
در این طرح چون طرح گذشته عرضه و ارائه خدمات پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی در کشور مستلزم ثبت در پنجره واحد و رعایت قوانین و مقررات کشور است. در غیر اینصورت فعالیت آن‌ها در کشور غیرقانونی است و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است نسبت به مسدودسازی دسترسی به آنها اقدام کند.
در طرح پیشین تایید فعالیت پیام‌رسان‌های خارجی صرفا بعد از راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و با تایید شورای عالی فضای مجاری صورت می‌گرفت؛ اما براساس طرح جدید دسترسی به پیام‌رسان‌های خارجی منحصرا باید از طریق شبکه ملی اطلاعات انجام شود.
در طرح اصلاحی مرکز پژوهش‌ها ایجاد یا اداره کانال و گروه‌های با بیش از پنج هزار عضو در پیام‌رسان‌های اجتماعی داخلی و خارجی منوط به ثبت در یک سامانه است که این سامانه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی راه‌اندازی می‌شود. اگر افراد کانال‌ها و گروه‌های خود با بیش از پنج هزار عضو را در این سامانه ثبت نکنند، مسدود خواهند شد.
 
تغییرات در هیات نظارت بر عملکرد پیام‌رسان‌ها
در طرح ویرایش شده بر عکس طرح گذشته وظایف گسترده‌ای نیز به هیات ساماندهی و نظارت محول شده است؛ وظایفی چون ثبت و صدور تاییدیه یا مجوز فعالیت پیام‌رسان‌ها، پایش و نظارت بر عملکرد پیام‌رسان‌ها، شناسایی و رسیدگی به تخلفات و تعیین جریمه‌های نقدی و غیرنقدی، ارجاع جرم به محاکم ذی صلاح، اداره و نظارت بر صندوق حمایت از پیام‌رسان‌ها به شورای عالی فضای مجازی، حمایت از کسب‌وکارهای این حوزه و حمایت از محتوای بومی مبتنی بر فرهنگ ایرانی-اسلامی از جمله وظایف هیات ساماندهی ونظارت.
از سوی دیگر تغییرات قابل توجه‌ای نیز در ترکیب هیات نظارت و ساماندهی نیز دیده می‌شود. در این هیات نظارت دیگر نماینده‌‌ای از حوزه علمیه، یک نماینده از پیام‌رسان‌های داخلی و همچنین نماینده‌ای از کمیسیون فرهگی مجلس حضور نخواهد داشت و در مقابل یک عضو جدید از وزارت صنعت، معدن و تجارت به این هیات اضافه خواهد شد.
در طرح جدید نحوه برگزاری جلسات هیات نظارت و ساماندهی هم تعیین تکلیف شده است. براین اساس جلسات با حضور حداقل ۶ نفر از اعضا رسمیت دارد و تصمیمات با موافقت اکثریت اعضا حاضر در جلسه اتخاذ می‌شود. نحوه انتخاب و انتصاب دبیر هیات ساماندهی و نظارت و سایر امورات و ضوابط مربوط در نخستین جلسه آن هیات به تصویب خواهد رسید.
 
در طرح جدید هیات نظارت بر عملکرد پیام‌رسان‌ها دیگر نماینده‌‌ای از حوزه علمیه، یک نماینده از پیام‌رسان‌های داخلی و همچنین نماینده‌ای از کمیسیون فرهگی مجلس حضور نخواهد داشت و در مقابل یک عضو جدید از وزارت صنعت، معدن و تجارت به این هیات اضافه خواهد شد.
همچنین در طرح اصلاحی مرکز پژوهش‌ها در مورد اعتبارات فعالیت این هیات نظارت آمده است: «اعتبارات مورد نیاز دبیرخانه هیات ساماندهی و نظارت از محل ردیف بودجه مرکز ملی فضای مجازی مطابق قوانین بودجه سنواتی تامین می‌شود. پرداخت هرگونه وجهی از محل صندوق حمایت از محتوا و پیام‌رسان‌های داخلی برای دبیرخانه به هر شکل و به هر نحو ممنوع است.»
براساس تصمیم مرکز پژوهش‌ها اگر بین تصمیمات هیات ساماندهی با دیگر نهادهای ذیربط تداخل و تعارضی ایجاد شد، نظر هیات ساماندهی با رعایت قوانین و مقررات درست است.
 
لغو واگذاری مرزبانی دیجیتالی به نیروهای مسلح
یکی از تغییرات جدی که مرکز پژوهش‌های مجلس روی طرح «ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» ایجاد کرده مربوط به تعیین و تکلیف واگذاری مرزبانی دیجیتال یا درگاه‌های ورود و خروج پهنای باند ارتباطی با خارج از کشور است.
در فصل دوم این طرح با عنوان «صیانت از حریم داده‌ها» مهمترین و بحث‌برانگیزترین ماده این طرح یعنی خارج کردن مدیریت گذرگاه اینترنت از دولت (وزارت ارتباطات) و واگذاری آن به نیروهای مسلح مطرح بود که در طرح اصلاحی مرکز پژوهش‌ها این ماده به صورت کامل تغییر کرده است. در این زمینه اعلام شده که: «به منظور صیانت از حقوق کاربران و جلوگیری از تبادل غیرقانونی داده‌های مجازی در درگاه‌های ورود و خروج پهنای باند کشور، نظام مرزبانی دیجیتال، حدود و ثغور وظایف و اختیارات دستگاه‌ها در مرزبانی دیجیتال با پیشنهاد دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، حداکثر سه ماه پس از تصویب این قانون به تصویب شورای عالی امنیت خواهد رسید.»
در این فصل همچنین هیات ساماندهی و نظارت موظف است دستورالعمل لازم برای احراز هویت کاربران در فضای مجازی را براساس سیاست‌های مصوب شورای عالی فضای مجازی به تصویب رساند.
 
فصلی تازه مسئولیت برای پیام‌رسان‌های اجتماعی
در فصل دوم طرح پیشین مجلس در ماده ۵ و چند تبصره، مسئولیت پیام‌رسان‌ها در قبال کاربران مشخص شده بود؛ اما در طرح اصلاحی مرکز پژوهش‌های مجلس این مسئولیت را در یک فصل جداگانه قرار داده است.
براین اساس مدیران پیام‌رسان‌های اجتماعی و ارائه‌دهندگان خدمات دسترسی مکلف به صیانت از داده‌های خصوصی اشخاص هستند و به تشخیص خود حق حذف حساب کاربری و مطالب فاقد محتوای مجرمانه و غیرمجاز را ندارند.
در این فصل  بحث حریم خصوصی و دسترسی به محتویات پیام‌رسان‌ها هم مورد توجه قرار گرفته است. براساس بند ۳ ماده ۶ این طرح کنترل، تفتیش و دسترسی به محتویات پیام‌رسان‌ها درمواردی که ورود افراد به آن مستلزم اجازه اداره‌کننده آن باشد ممنوع است. به جز در مواردی چون جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی، تهدید به قتل و ضرب و جرح، تجاوز به عنف، محاربه و افساد فی‌الارض، ساخت و تولید و وارد کردن و ترویج مواد مخدر و روانگردان و کلاهبرداری و اخاذی.
در این خصوص هم تنها ضابطان قضایی در صورت وجود شاکی خصوصی و با حکم قضایی می‌توانند اطلاعات لازم را از پیام‌رسان‌ها دریافت کنند. در غیراینصورت صدور حکم قضایی برای دسترسی به هرگونه اطلاعاتی غیر از موارد فوق ممنوع است.
در مورد رعایت حریم خصوصی، پیام رسان‌های اجتماعی موظف هستند امکان تنظیم سهل‌الوصول حریم خصوصی برای کاربران را فراهم کنند. پیام‌رسان‌ها همچنین باید برای هرگونه دسترسی به اطلاعات و ارتباطات کاربران از او کسب اجازه کنند. این پیام‌رسان‌ها موظف هستند از انتقال داده‌ها یا تحلیل آن به خارج از قلمرو حاکمیت جمهوری اسلامی اجتناب ورزند. در این طرح همچنین خدمت‌رسانی پیام‌رسان‌ها به کودکان و نوجوانان کمتر از ۱۸ سال باید با اجاره ولی قانونی آنها باشد.
 
حمایت‌ها
در طرح اصلاحی مرکز پژوهش‌های مجلس فصل چهارم تحت عنوان «حمایت‌ها» ساز وکار صندوق حمایت از محتوا و پیام‌رسان‌های داخلی تعیین شده است که نسبت به طرح پیشین مفصل‌تر است.
براین اساس صندوق «حمایت از محتوا و پیام‌رسان‌های داخلی» به منظور حمایت از توسعه فعالیت پیام‌رسان‌های داخلی تاسیس می‌شود. این صندوق زیرنظر هیات ساماندهی و نظارت بر پیام‌رسان‌ها فعالیت می‌کند و منابع آن از محل جرائم نقدی مقرر در این قانون و ۱۰ درصد درآمد ترافیک اینترنت بین‌الملل کشور تامین می‌شود. در صورتی که در طرح پیشین این صندوق با هدف تامین بخشی از هزینه‌های توسعه  خدمات بومی در فضای مجازی تشکیل می‌شد.
دراین طرح محل هزینه‌ منابع صندوق هم تعیین شده است که شامل توسعه خدمات بومی پیام‌رسان‌ها، فرهنگ‌سازی و آموزش سواد فضای مجازی به کاربران پیام‌رسان‌ها، ساز وکارهای نظارت و گزارش‌دهی مردمی و حاکمیتی در محیط پیام‌رسان‌ها، فراهم‌سازی خدمات سالم مخصوص کودکان و نوجوانان و حمایت از تولید و انتشار محتوای بومی مبتنی بر فرهنگ ایرانی- اسلامی است.
در این طرح هم چون طرح پیشین برای بانک مرکزی وظایفی تعیین شده است؛ البته با یک تفاوت. براساس ماده ۱۳ طرح پیشین بانک مرکزی موظف بود جهت سهولت گردش مالی و کمک به چرخه اقتصادی مجوز ارائه خدماتی از قبیل پرداخت الکترونیکی و ایجاد کیف پول الکترونیکی را به پیام‌رسان داخلی اعطا کند؛ اما در طرح جدید کیف پول الکترونیکی حذف شده است. در طرح پیشین همچنین وزارت ارتباطات موظف بود پیام‌رسان خارجی که از ارز رمز استفاده می‌کند، را کامل مسدود کند؛ اما در طرح جدید مسدودسازی به صورت موقت مدنظر است.
 
مجازات‌هایی آرام برای کاربران
فصل آخر طرح اصلاحی مرکز پژوهش‌های مجلس به ضمانت اجرایی این قانون اشاره داشته که بررسی‌های پیوست نشان می‌دهد این بخش با طرح پیشین مجلس تغییر چندانی نکرده است. البته براساس بند «ه» طرح پیشین در بخش «ضمانت اجراء» هر شخصی که در پیام‌رسان‌های غیرقانونی فعالیت موثر داشت، به مجازات تعزیری درجه ۶ که حبس از ۶ماه تا ۲ سال است، محکوم می‌شد؛ اما در طرح جدید این محکومیت به درجه ۷ تقلیل یعنی حبس از ۳ ماه تا ۶ماه تقلیل یافته است.
 
 
 

پایش ماهواره ای وقوع سیلاب در استان هرمزگان انجام شد

 
 
سازمان فضایی ایران، تصاویر مربوط به پایش ماهواره ای از وقوع سیلاب کنونی در استان هرمزگان را منتشر کرد.
 
تصاویر دریافتی از ماهواره های سنجش از دور در خصوص وقوع سیلاب روزهای اخیر در استان هرمزگان و توابع بندر چارک و جزیره قشم توسط مرکز ملی پایش ماهواره ای زمین سازمان فضایی ایران منتشر شده است.
 
پایش ماهواره ای وقوع سیلاب در بندر چارک استان هرمزگان توسط تصاویر ماهواره اکوا و سنجنده مادیس ثبت شده است که قبل و بعد از سیلاب در بند چارک و بستر سیلاب را نشان می دهد. همانطور که در تصویر مشاهده می شود، اطراف بندر را سیلاب فراگرفته است.
 
 
در همین حال تصویر زیر مربوط به داده های ماهواره ای قبل و بعد از سیل و آبگرفتگی در جزیره قشم است که قسمت هایی از این جزیره، آبگرفتگی ها به رنگ آبی مشخص شده است.
 
 
این تصاویر نیز بر مبنای پایش محدوده سیلابی جزیره قشم توسط ماهواره اکو و سنجنده مادیس با ۳ ترکیب رنگ به ثبت رسیده است.

قطار «اینترنت اشیا» در کشور روی ریل است

از سال 2014 که مفهوم «اینترنت اشیا» در دنیا فراگیر شده، مؤسسات مطرح دنیا نظیر گارتنر، دیلویت، فراست، IDC و... آمارهای مختلفی برای تعداد اشیای متصل به اینترنت، پیش‌بینی بازار این فناوری و روند توسعه آن در دنیا ارائه کرده‌اند که اکثر آنها به وضعیت اینترنت اشیا در سال 2020 برمی‌گردد. اکنون که وارد سال 2020 میلادی شده‌ایم به سراغ کارشناسان حوزه اینترنت اشیا رفتیم و از آنها خواستیم درباره آمارهای تعداد اتصال اشیا به اینترنت، بازار آن و وضعیت اینترنت اشیا در کشورمان بگویند.
30 میلیون شیء متصل به اینترنت
«بیشتر آمارها حاکی از آن است که در سال 2020 تعداد 30 میلیون شیء به اینترنت متصل خواهد شد. بیش از 800 میلیون ابزار پوشیدنی از سوی مردم دنیا استفاده می‌شود که پیش‌بینی می‌شود نرخ استفاده از ابزارهای پوشیدنی تا سال 2022 به بیش از 1100 میلیون ابزار پوشیدنی برسد.»فرزاد ابراهیمی رئیس مرکز تعالی اینترنت اشیا آسیا و اقیانوسیه (ITU) با بیان مطلب فوق گفت: سایز جهانی بازار اینترنت اشیا در سال 2020 در مراجع مختلف بین 250 تا 470 میلیارد دلار تخمین زده شده که بازار به تفکیک بخش‌بندی شامل یکپارچه‌سازی سیستم‌ها 105 میلیارد دلار، دیتاسنتر و تحلیل داده 110 میلیارد دلار، شبکه 68 میلیارد دلار، دستگاه‌های مصرف‌کننده 41 میلیارد دلار، اشیا 76 میلیارد دلار و بخش سیستم نهفته 69 میلیارد دلار است. البته انتظار می‌رود سایز بازار در سال 2025 به بیش از 1600 میلیارد دلار برسد. ابراهیمی به سایز بازار جهانی سیستم‌های هوشمند، سرویس‌ها و پلتفرم اینترنت اشیا در سال 2020 به تفکیک قاره‌ها نیز اشاره کرد و افزود: میزان این بازار در امریکای شمالی 42 میلیارد دلار، اروپا 49 میلیارد دلار، آسیا و اقیانوسیه 51 میلیارد دلار و امریکای جنوبی و آفریقا 20 میلیارد دلار است.
فرزاد ابراهیمی در ادامه سایز بازار جهانی در حوزه امنیت اینترنت اشیا، در سال 2020 را حدود 14 میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: انتظار می‌رود تا سال 2025 سایز بازار به بیش از 30 میلیارد دلار برسد. هزینه صرف شده جهانی در حوزه امنیت اینترنت اشیا در سال 2020 به تفکیک امنیت اندپوینت (نقطه پایانی)، گیت وی و سرویس‌های حرفه‌ای به ترتیب حدود 540، 330 و 1600 میلیون دلار است.مهدی روحانی‌نژاد مدیر فروم اینترنت اشیای ایران نیز گفت: از آنجایی که تعریف اینترنت اشیا در جهان متفاوت است از این‌رو آمارهای متفاوتی از میزان اتصال اشیا به اینترنت در جهان مشاهده می‌کنیم. در یک تعریف، تلفن همراه را جزو آمار اتصال اشیا به اینترنت محاسبه می‌کنند، از این‌رو گفته می‌شود در سال 2025، 70 میلیارد اشیا به اینترنت متصل خواهند بود و در سال جدید میلادی 2020، 30 میلیارد شیء به اینترنت متصل می‌شود. وی افزود: در تعریف دیگر ابزارهای ‌ارتباطی یعنی اشیایی مانند تلفن همراه، کامپیوتر، لپ تاپ که به اینترنت متصل است، جدا می‌شود و تنها اشیای مورد استفاده در حوزه کشاورزی، سلامت، انرژی، خانه هوشمند و... را جزو اینترنت اشیا محاسبه می‌کنند که بر طبق این تعریف 8 میلیارد شیء به اینترنت متصل شده است.
یک شروع خوب
اما در ایران چه میزان اشیا به اینترنت متصل شده‌اند؟ مهدی روحانی‌نژاد مدیر فروم اینترنت اشیای ایران در این باره، گفت: در کشور آماری از میزان اشیایی که به اینترنت متصل شده‌اند، در دسترس نیست؛ ولی فاصله زیادی با دنیا داریم. چون وقتی می‌گوییم ما یک درصد جمعیت دنیا را داریم بنابراین یک درصد اتصال اشیا به اینترنت باید 70 میلیون شیء شود ولی به نظر می‌رسد تعداد اشیا متصل به اینترنت به عدد 7 میلیون برسد. مدیر فروم اینترنت اشیا افزود: با رصدی که انجام شده به نظر می‌رسد فعالیت در این حوزه سرعت گرفته، اما چون عقب ماندگی‌ها از قبل وجود دارد با وجود سرعت گرفتن اقدام‌های انجام شده، زیاد به چشم نمی‌آید.
وی در پاسخ به این سؤال که برای جبران عقب ماندگی‌ها و سرعت بیشتر چه باید کرد، گفت: باید بازار و تقاضا تحریک شود؛ تقاضایی که برای اینترنت اشیا در دیگر کشورها وجود دارد در کشور ما وجود ندارد. مردم و سازمان‌ها با این تکنولوژی جدید آگاه نیستند از این‌رو به‌دنبال آن نمی‌روند به تبع آن بخش خصوصی هم برای این بخش سرمایه‌گذاری نمی‌کند. باید ابتدا مردم را از فواید اینترنت اشیا آگاه می‌کردیم چون به محض اینکه آگاهی به وجود می‌آید مردم به استفاده از این تکنولوژی رغبت زیادی نشان می‌دهند.
رئیس آکادمی بین ­المللی اینترنت اشیا نیز با اشاره به اینکه نقطه شروع خیلی خوب بود، افزود: همگام با فراگیر شدن این مفهوم از سال 2014 برای شروع فعالیت در این حوزه در وزارت ارتباطات و بخش خصوصی برنامه‌ریزی خوبی شده اما با پایش نمایشگاه‌های مختلف مرتبط با این حوزه در کشور در سال گذشته و سال‌جاری به نظر می‌رسد که رشد آن کندتر از قبل شده و توسعه کمتر از حد انتظار بوده است. ابراهیمی علت رشد کند توسعه اینترنت اشیا در کشور را مالی عنوان کرد و افزود: یکی از دلایل این موضوع شرایط اقتصادی کشور است که تزریق مالی مناسب برای تحریک بازار از سمت دولت و دیگر نهادهای متولی این حوزه نظیر شهرداری‌ها و... به میزان مورد انتظار و لازم صورت نپذیرفته است.
رئیس آکادمی بین‌المللی اینترنت اشیا در پاسخ به این سؤال که برای اینکه بتوانیم سهم جهانی خود در حوزه اینترنت اشیا را به‌دست آوریم باید چه اقدام‌های مؤثری انجام دهیم، گفت: استفاده از تجربیات کشورهای پیشرو در حوزه اینترنت اشیا نظیر آلمان و اسپانیا از طریق تعامل بین‌المللی مؤثر و حضور در نمایشگاه‌ها و رویدادهای مربوط در دنیا می‌تواند مؤثر واقع شود. از سوی دیگر باید برای تحریک بازار از طرف دولت و با همکاری بخش خصوصی سیاستگذاری مناسبی صورت پذیرد.
فراهم شدن بستر اولیه
ورود هر تکنولوژی بستر لازم خود را می‌طلبد ولی آیا بستر لازم پیاده‌سازی اینترنت اشیا در کشور مهیا شده است؟ مهدی روحانی‌نژاد مدیر فروم اینترنت اشیا ایران در این باره گفت: بستر لازم وجود دارد ولی هنوز به اندازه کافی در کشور توسعه داده نشده، چرا که از یک طرف اپراتور معتقد است که بازاری ندارد و نمی‌تواند شبکه ایجاد کند و از طرف دیگر بازار می‌گوید شبکه‌ای وجود ندارد تا وارد آن شود. روحانی‌نژاد افزود: اگر فرض کنیم شبکه و بازار فراهم شود باز هم در این میان هنوز استارتاپ‌ها فعال نشده‌اند و باید استارتاپ‌ها را در این زمینه فعال کرد تا محصولات را در داخل تولید کنند و علاقه‌مندان به این حوزه به سمت بازارهای خارجی هدایت نشوند. البته در این زمینه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با تشکیل کمیته‌ای به‌دنبال حمایت از استارتاپ‌هایی است که در حوزه اینترنت اشیا شکل می‌گیرند چرا که بازار بسیار بزرگی در زمینه اینترنت اشیا در کشور وجود دارد.
فرزاد ابراهیمی رئیس آکادمی بین­ المللی اینترنت اشیا نیز با تأکید بر اینکه باید شرکت‌های دانش بنیان و توسعه فعالیت‌های استارتاپی در این حوزه را نیز تشویق کرد، گفت: باید زیرساخت‌های مورد نیاز برای تحقق سهم جهانی اینترنت اشیای کشورمان نظیر توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و دیتاسنتری لازم توسعه یابد. بسترهای مورد نیاز به اتصال اشیا به اینترنت نیز متنوع هستند و در حال حاضر بسترهای متداول در کشور ما شامل بسترهای ارتباطی NB-IoT، LTE، LoRA، SigFox و Zigbee است که به‌دلیل تحریم‌ها، استفاده از SigFox میسر نیست و در آینده با تحقق 5G، از این شبکه نسل پنجم تلفن همراه نیز به‌عنوان یکی از بسترهای ارتباطی اصلی اینترنت اشیا در کشور استفاده خواهد شد. محمد کشوری عضو فروم اینترنت اشیا نیز گفت: اینترنت یکی از زیرساخت‌های لازم برای توسعه اینترنت اشیا است که در کشور وجود دارد ولی باید در لایه خدمات بیشتر کار شود. لایه خدمات خارج از دایره ارتباطات مد نظر است از این‌رو باید به لایه خدمات حوزه‌هایی مانند سلامت، کشاورزی، حمل نقل، انرژی و... پرداخته شود.
کشوری افزود: باید بین متولی و سازمان‌های لایه‌های خدماتی، هماهنگی پررنگ شود. به عبارتی باید سازمان‌هایی که در این حوزه خدمات درگیر هستند مقررات خود را بسرعت بازتعریف کنند و از تکنولوژی‌ها و راهکارهای جدی مبتنی بر اینترنت اشیا بهره ببرند تا چالش‌های این بخش‌ها به حداقل برسد. مثلاً در زمینه برق می‌توان از اینترنت اشیا بهره برد و دیگر نیاز به رفتن مأمور در خانه‌ها نباشد تا بتوانند به‌صورت لحظه‌ای انرژی را کنترل کرده و ثبت کنند.‌

طرح کلان شبکه ملی اطلاعات رای نیاورد/کارگروه تقسیم وظایف تشکیل شد

 
طرح کلان شبکه ملی اطلاعات که توسط وزارت ارتباطات در شورای عالی فضای مجازی ارائه شد به تایید اعضا نرسید و مقرر شد کارگروهی، تقسیم وظایف در اجرای صحیح شبکه ملی اطلاعات را برعهده بگیرد.
 
محمدحسن انتظاری عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی  در خصوص جزئیات جلسه شامگاه شنبه ۲۱ دی ماه این شورا با بیان این خبر گفت: در این جلسه مطابق با آنچه که در جلسه قبلی شورای عالی فضای مجازی مقرر شده بود، وزارت ارتباطات طرحی را مبنی بر طرح کلان شبکه ملی اطلاعات ارائه داد که اعضای شورای عالی فضای مجازی نظرات خود را در مورد آن اعلام کردند و قرار شد برای بررسی دقیق‌تر موضوع، کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شود.
 
وی با بیان اینکه جلسه عصر شنبه مصوبه خاصی در خصوص شبکه ملی اطلاعات نداشت، در مورد طرح ارائه شده از سوی وزارت ارتباطات در این جلسه گفت: طرحی که از سوی وزارت ارتباطات در این جلسه تحت عنوان طرح کلان ارائه شد، ابعاد مختلفی داشت که اعضای شورا روی آن نظر داشتند؛ پیشنهاد وزارت ارتباطات در این طرح مربوط به در اختیار گرفتن مسئولیت تمامی لایه‌های خدمات و محتوای شبکه ملی اطلاعات بود که مورد تأیید اعضا قرار نگرفت.
 
انتظاری افزود: مطابق با مصوبات قبلی شورای عالی فضای مجازی، تکمیل و مسئولیت ۳ لایه زیرساخت ارتباطی، زیرساخت اطلاعاتی و خدمات پایه کاربردی، برعهده وزارت ارتباطات قرار دارد و سایر موارد که در طرح کلان از سوی این وزارتخانه پیشنهاد شد، مورد توافق قرار نگرفت. بر این اساس مقرر شد کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی تشکیل و مدیریت کل طرح شبکه ملی اطلاعات که شامل تمام ابعاد فضای مجازی می‌شود را برعهده گیرد. براین اساس نظارت و راهبری ۳ لایه زیرساختی شبکه ملی اطلاعات توسط مرکز ملی فضای مجازی پیش می‌رود و تقسیم کار در این خصوص شکل می‌گیرد.
 
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه برای روشن شدن ابعاد این تقسیم کار، مقرر شد این کارگروه در مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شود، اضافه کرد: در طرح ارائه شده از سوی وزارت ارتباطات، تعریف این وزارتخانه از شبکه ملی اطلاعات، لایه‌های خدمات و محتوا را نیز در بر می‌گرفت اما تاکید اعضا بر این بود که مطابق با مصوبات قبلی شورای عالی فضای مجازی، شبکه ملی اطلاعات، زیرساخت فضای مجازی کشور است و وزارت ارتباطات تنها در خصوص لایه‌های زیرساختی این شبکه باید مسئولیت بپذیرد.
 
وی با تاکید بر اینکه برای تقسیم وظایف سایر لایه‌های فضای مجازی کشور از جمله خدمات و محتوا و دقت در انجام امور، کارگروهی که باید در ذیل مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شود، تقسیم وظایف را انجام خواهد داد، گفت: با این وجود، از نظر ما هنوز طرح کلان شبکه ملی اطلاعات ارائه نشده است و وزارت ارتباطات تنها مدل مفهومی از کل فضای مجازی را ارائه کرد که مورد موافقت اعضا برای محول کردن مدیریت آن به وزارت ارتباطات قرار نگرفت.
 
انتظاری با اشاره به اینکه وزارت ارتباطات برای ارائه این مدل مفهومی، زحمات زیادی کشیده بود، خاطرنشان کرد: این طرح برای کل فضای مجازی و تحت عنوان طراحی کلان شبکه ملی اطلاعات ارائه شد اما شورای عالی فضای مجازی از این وزارتخانه خواسته بود که تنها طراحی کلان زیرساخت شبکه ملی اطلاعات را ارائه کند که از این منظر شاهد تفاوت‌هایی بودیم.
 
عضو شورای عالی فضای مجازی ادامه داد: به نظر می‌رسد با توجه به مباحث مطرح شده در این جلسه، وزارت ارتباطات باید طرح زیرساخت شبکه ملی اطلاعات را از کل مدل مفهومی فضای مجازی جدا کرده و در قالب یک سند مستقل به شورای عالی فضای مجازی مجدداً ارائه دهد.
 
وی با بیان اینکه در این جلسه هر یک از اعضای شورای عالی فضای مجازی از ابعاد مختلف به موضوع شبکه ملی اطلاعات پرداختند، گفت: طراحی کلان مدنظر شورای عالی فضای مجازی در شبکه ملی اطلاعات، طرحی جزئی‌تر از معماری شبکه ملی اطلاعات است و اعضای شورا بر این موضوع توافق داشتند که طرحی که از سوی وزارت ارتباطات ارائه شده است، طرح کلان شبکه ملی اطلاعات نیست.
 
انتظاری با اشاره به مشاهده پیشرفت در اجرای طرح کلان شبکه ملی اطلاعات، افزود: اگرچه انتظار می‌رفت در این جلسه، طرح نهایی زیرساخت شبکه ملی اطلاعات تصویب شود اما با این وجود به نظر می‌رسد، این طرح در حال پیشرفت است. در عین حال باید منتظر نتیجه کار کارگروه و جلسه آینده شورای فضای مجازی بمانیم تا میزان پیشرفت کار مشخص شود. به همین دلیل قرار است کارگروه تشکیل شده، گزارش موضوع را نهایی و در جلسه آینده شورای عالی فضای مجازی ارائه کند.
 
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه تعبیر وزارت از شبکه ملی اطلاعات، تمام فضای مجازی کشور است که این تعبیر با مصوبات شورای عالی فضای مجازی یکسان نیست، گفت: ما معتقدیم فضای مجازی کشور شامل همه بخش‌های خدماتی، محتوایی و زیرساختی می‌شود که زیرساخت آن تحت عنوان شبکه ملی اطلاعات، در ۳ لایه باید طراحی شود و پیاده سازی آن برعهده وزارت ارتباطات است. اگر این وزارتخانه این تعبیر درست را بپذیرد، می‌تواند بهتر کار را جلو ببرد.