وقتی چندی پیش حسن روحانی، رئیس جمهوری اعلام کرد که با دستور رهبری، دولت قصد دارد شبکه ملی اطلاعات را تا حدی تقویت کند که مردم برای رفع نیازمندی‌های خود نیازی به خارج نداشته باشند این شائبه پیش آمد که دولت قصد دارد بعد از تقویت این شبکه، اینترنت جهانی را قطع کند. ولی آیا توسعه شبکه ملی اطلاعات به معنای قطع اینترنت جهانی است؟ کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات به این سؤال پاسخ می‌دهند. آنها معتقد هستند که وجود شبکه ملی اطلاعات هیچ منافاتی با اینترنت جهانی ندارد و ما نه تنها باید برای روز مبادا چنین شبکه‌ای داشته باشیم تا در صورت تحریم دشمن بتوان به مردم خدمات ارائه داد، بلکه باید مردم را تشویق به استفاده از خدمات و محتوای داخلی کنیم.

 شبکه ملی اطلاعات شبکه‌ای مستقل

«آنچه در مصوبات سیاستگذاری نهادهایی همچون شورای عالی فضای مجازی درباره تعریف شبکه ملی اطلاعات آمده نشان می‌دهد که باید این شبکه مستقل باشد و استقلال هم به این معنا است که اگر به هر دلیلی در اینترنت جهانی اختلال ایجاد شد، این شبکه بتواند در داخل کشور کار کرده و به مردم خدمات ارائه دهد.» محمد کشوری، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: هیچ کس با این تعریف و اقدام مخالف نیست که اگر روزی ارتباطات بین المللی به هر دلیلی مختل شد، شبکه داخلی کشور بتواند به مردم خدمات ارائه دهد.

کشوری برای درک موضوع کارکرد شبکه ملی اطلاعات، شبکه برق در یک بیمارستان را مثال زد و گفت: یک بیمارستان علاوه بر اینکه به شبکه برق سراسری متصل است، خود دارای سیم کشی داخلی و برق ژنراتوری است وحال اگر برق سراسری قطع شود بیمارستان به کار خود ادامه می‌دهد. داشتن شبکه ملی اطلاعات نیز دقیقاً به اینگونه است و می‌تواند در صورت قطع اینترنت جهانی بدون اینکه لطمه‌ای به کشور وارد شود به‌کار خود ادامه داده و به مردم خدمات ارائه دهد.

این کارشناس به فواید شبکه ملی اطلاعات نیز اشاره کرد و گفت: فراهم کردن زیرساختی مانند شبکه ملی اطلاعات که دارای بخش مخابرات، مراکز ابری داده‌ها، CDN، تبادل داده و... است باعث می‌شود تا نه تنها هزینه انتقال داده کاهش یابد، بلکه باعث می‌شود امنیت و کیفیت ارائه خدمات و سرعت آن نیز افزایش یابد و تمام این اقدام‌ها به نفع کاربران است.

 وی در ادامه با بیان اینکه البته دو دیدگاه نیز در خصوص شبکه ملی اطلاعات در کشور وجود دارد، افزود: دولت کنونی و برخی از مسئولان حاکمیتی معتقدند ما در عین حال که به شبکه اینترنت جهانی متصل هستیم باید دارای شبکه ملی اطلاعات هم باشیم و این دو با هم منافاتی ندارد. به عبارتی آنها معتقدند شبکه ملی اطلاعات می‌تواند دارای لایه‌های خدمات مانند پیام رسان، موتور جست‌و‌جو، ایمیل، مسیریاب، لایه‌های ابری، CDN و... باشد و در عین حال هم می‌توان از پلتفرم‌های خارجی نیز بهره برد، چرا که آنها اعتقاد دارند که فضا باید رقابتی باشد.

کشوری در ادامه گفت: دولت می‌خواهد در کنار شبکه ملی اطلاعات و تقویت و توسعه آن، مردم به پلتفرم‌های خارجی نیز دسترسی داشته باشند و هر کدام از خدمات داخلی و خارجی را تمایل داشتند از آن استفاده کنند.

 وی افزود: ما نیز به‌عنوان کارشناس موافق این دیدگاه هستیم و باید شبکه ملی اطلاعات را تقویت کرد از سوی دیگر امکان دسترسی به پلتفرم‌های خارجی‌ نیز میسر باشد. نباید به بهانه استفاده از شبکه ملی داخلی، پلتفرم‌های خارجی را مسدود کنیم بلکه باید مردم را تشویق کنیم که از پلتفرم‌ها و سرویس‌های داخلی استفاده کنند.

این کارشناس فناوری اطلاعات به دیدگاه دوم نیز اشاره کرد و گفت: دیدگاه دوم نیز این است که عده‌ای معتقد هستند شبکه ملی اطلاعات زمانی معنا دارد که ما از هیچ یک از پلتفرم‌های خارجی (مانند نقشه، مسیریاب، پیام رسان، جست‌و‌جوگر ملی، ای میل و...) استفاده نکنیم. از این‌رو باید دید که در آینده کدام دیدگاه در خصوص شبکه ملی اطلاعات اعمال خواهد شد.

شبکه‌ای برای استفاده از خدمات داخلی

مهدی روحانی‌نژاد کارشناس حوزه فناوری اطلاعات نیز معتقد است که وقتی سخن از ایجاد شبکه ملی اطلاعات به میان می‌آید منظور این است که ما دارای شبکه‌ای هستیم که این شبکه دارای مخابرات، سی‌دی ان، دیتا سنتر، فضای ابری و... است. حتی می‌توان با مذاکره با صاحبان پلتفرم‌های خارجی سرورهای آنها را نیز روی شبکه داخلی قرارداد تا مردم با سرعت بالا و هزینه کمتر به خدمات ارائه شده دسترسی داشته باشند و دیتاها در داخل کشور بماند.

روحانی‌نژاد به «ایران» گفت: اینکه رهبری و رئیس جمهوری تأکید کرده‌اند که باید شبکه ملی اطلاعات تقویت شود صحیح است، چرا که اکنون دشمن همه جوره به‌دنبال تحریم کشور ماست بنابراین باید برای چنین روزی شبکه ملی اطلاعاتی در کشور موجود باشد تا دچار مشکل نشویم.

این کارشناس حوزه فناوری اطلاعات افزود: عده‌ای می‌گویند ، پیامد توسعه ملی شبکه ملی اطلاعات، قطع اینترنت جهانی است اما این سخن صحیحی نیست و وجود آن ارتباطی به قطع اینترنت جهانی ندارد. برای روشن شدن موضوع مثالی می‌زنم. تعداد زیادی اپلیکیشن در تلفن همراه هوشمند کاربران وجود دارد و یکی از این اپلیکیشن‌ها جست‌و‌جوگر وب به‌نام «کروم» است. حال اگر این جست‌و‌جوگر وب از سوی شرکت مربوطه برای تلفن همراه ایرانیان مسدود شود آیا دیگر اپلیکیشن‌های تلفن همراه کاربران نیز مسدود می‌شود؟ قطعاً اینگونه نیست. اینترنت جهانی هم مانند یکی از این اپلیکیشن‌ها است اگر از سوی دشمن تحریم شویم و قطع شود و ما دارای شبکه ملی اطلاعات باشیم هیچ تأثیری در ادامه روند شبکه داخلی ما نخواهد داشت. به عبارتی این دو لازم و ملزوم یکدیگر نیستند.

روحانی‌نژاد در ادامه گفت: طبق گفته مسئولان تمام هدف این است که ما دارای شبکه ملی اطلاعات قوی باشیم که اگر روزی دشمن آن را قطع کرد کارها در کشور نخوابد. بنابراین ما می‌توانیم شبکه ملی اطلاعات داشته باشیم و در عین حال به اینترنت جهانی نیز متصل باشیم. اتصال به شبکه جهانی اینترنت یکی از فیچرهای شبکه ملی اطلاعات است. وی با بیان اینکه اکثر کشورها مانند کره جنوبی، چین، روسیه و... دارای شبکه ملی اطلاعات هستند، افزود: چون آنها می‌خواهند کاربرانشان از محتوای داخلی خود استفاده کنند می‌خواهند برای پهنای باند بیهوده هزینه نکنند. به‌دنبال سرعت بالا در اینترنت هستند و.... این کشورها در عین حالی که از شبکه ملی اطلاعات خود استفاده می‌کنند به اینترنت جهانی نیز متصل‌اند و ما نیز باید همین گونه عمل کنیم و مردم را تشویق کنیم تا به‌دلیل مزایای بالای آن از شبکه داخلی استفاده کنند.

 

شبکه ملی اطلاعات چیست؟

 

شبکه ملی اطلاعات پروژه‌ای برای توسعه شبکه زیرساخت امن و پایدار ملی در کشور است. تعریف شبکه ملی اطلاعات در تبصره ۲ ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم توسعه که شورای عالی فضای مجازی نیز آن را تصویب کرده، آمده: شبکه‌ای مبتنی بر قرارداد اینترنت (آیپی)، به همراه سوئیچ‌ها و مسیریاب‌ها و مراکز داده‌ای است. به صورتی که درخواست‌‌های دسترسی داخلی و اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می‌شوند، به هیچ‌وجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکه‌های اینترانت، خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود. این شبکه امکان تفکیک ترافیک داخلی و خارجی شبکه را فراهم می‌کند تا رشد تولید محتوای داخلی و استفاده بیشتر از ترافیک داخلی امکان پذیر شود، هزینه‌های ترافیک کاهش پیدا کند و سرعت اینترنت افزایش یابد. جالب است بدانید که بر خلاف تصور عموم، هیچ ارتباطی به محدود کردن اینترنت ندارد و صرفاً نوعی گردش اطلاعات در بستر داخلی است. در این طرح با نگاهی به محتواهایی که بیشتر مورد استفاده مردم قرار می‌گیرند، مثل فیلم و سریال یا شبکه‌های پیام رسان، این اطلاعات وارد بستر پهنای باند داخلی می‌شوند تا سرعت و کیفیت بسیار بهتری را برای کاربر به ارمغان بیاورند.