براساس نتایج یک نظرسنجی، بیش از نیمی از افراد در بسیاری از موارد با اسمارتفون خود به تختخواب می‌روند. از میان کسانی هم که گوشی همراه خود را به هنگام خواب با خود همراه نمی‌کنند، بسیاری اعلام کرده‌اند که اسمارتفون خود را بر روی میز کنار تختخوابشان می‌گذارند.
متاسفانه برای این عده خبرهای بدی داریم، چرا که خوابیدن با اسمارتفون برای سلامتی بسیار مضر است. چه بزرگسال باشید و چه نوجوان، تحقیقات فراوانی در این خصوص صورت گرفته و نتایج تمامی آنها هم یکسان است: خوابیدن با گوشی همراه برای سلامتی شما ضرر دارد.
البته ما در این مطلب قصد نداریم که دستوری به شما بدهیم، اما نتایج برخی از این تحقیقات را برای شما می‌آوریم تا در نهایت تصمیم نهایی با خودتان باشد.
اگر در به خواب رفتن مشکل دارید، دچار بی‌خوابی هستید یا طی روز نمی‌توانید بیدار بمانید، اطلاعات موثقی وجود دارد که نشان می‌دهند این مشکلات ریشه در گوشی همراهتان دارند.
بررسی‌ها چه می‌گوید؟
به عنوان مثال بررسی سیستماتیک نتایج 20 مطالعه نشان می‌دهد که بین مشکلات خوابیدن، بیدار ماندن طی روز و بی‌خوابی و نزدیک بودن دستگاه‌های الکترونیکی به هنگام خواب رابطه مستقیمی وجود دارد. استفاده از وسایل برقی یا نزدیک بودن آنها به هنگام خواب تاثیر منفی مستقیمی بر روی کیفیت و میزان خواب دارد.
به عبارت دیگر، اگر در رختخواب دستتان را دراز کردید و توانستید اسمارتفون خود را بردارید، به احتمال فراوان خواب شما عمق لازم را ندارد و به میزان لازم و کافی هم نمی‌خوابید. جالب اینجاست که این تاثیرات منفی فقط با وجود گوشی همراه کنار تخت شما افزایش می‌یابد و لزومی ندارد که حتماً از آن استفاده کنید.
خواب در سلامت جسمی و روانی ما تاثیر مستقیم دارد و برای رشد زیستی، روانی و اجتماعی کودکان ضروری است. از آنجایی که دستگاه‌های هوشمند قبال حمل مانند اسمارتفونها به بخشی جدایی‌ناپذیر زندگی ما در هنگام بیداری بدل شده‌اند، تاثیر آنها بر روی کیفیت خواب بسیار نگران‌کننده است.
بسیاری از ما قبل از خواب اسمارتفون خود را چک می‌کنیم و اولین کاری هم که بعد از بیدار شدن از خواب انجام می‌دهیم، چک کردن مجدد گوشی همراهمان است. این عادت مخرب بر روی سلامت خواب ما تاثیر می‌گذارد و سلامت جسمی و روانی ما را به خطر می‌اندازد.
آسیب جدی برای کودکان
در این بین بیشترین تاثیر مخرب متوجه کودکان است؛ به طوری که کودکان حدوداً ده ساله به صورت هفتگی هشت تا نه ساعت از خواب خود را از دست می‌دهند. مطالعه‌ای که در این خصوص صورت گرفته جمعیت آماری محدودی دارد، اما از معدود مطالعاتی است که به صورت عمیق بر روی تاثیر شبکه‌هایی مانند تیک‌تاک و اینستاگرام بر ترس دانش‌آموزان از خواب ماندن تحقیق کرده است.
حالا کودکان فقط در مدارس اجتماعی نمی‌شوند و شبکه‌های اجتماعی این فرآیند را به رختخواب آنها نیز کشانده است. این شبکه‌ها هفت روز هفته و در تمام شبانه‌روز فعال هستند و به خصوص فعالیت بعضی از آنها در نیمه شب افزایش هم می‌یابد.
یکی از مضرات کم‌خوابی درگیر شدن با افسردگی است. مطالعه صورت گرفته بر روی تعداد زیادی نوجوان نشان می‌دهد که نوجوانانی که زمان بیشتری را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند، بیشتر از کم‌خوابی رنج می‌برند و در نتیجه احتمال ابتلای آنها به افسردگی‌های شدید بالاتر است.
در اینجا شاهد زنجیره‌ای از علت و معلول هستیم؛ نوجوانانی که شب را به وقت‌گذرانی در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند، دچار کم‌خوابی می‌شوند و افرادی که به میزان کافی نخوابند، بیشتر در دام افسردگی گرفتار می‌آیند. کم‌خوابی حتی می‌تواند بر روی نمرات درسی این عده هم تاثیرگذار باشد.
افراد بزرگسال هم در خطر هستند
همان طور که گفتیم، این تاثیر محدود به کودکان و نوجوانان نمی‌شود و بر روی بزرگسالان هم تاثیرات مخربی دارد. مطالعه‌ای بر روی افراد در محدوده 40 سالگی نشان می‌دهد که استفاده از اسمارتفون پیش از خواب موجب خستگی بیشتر این عده می‌شود و بر روی مدت زمان خواب آنها هم تاثیر می‌گذارد. برای افرادی در محدوده سنی 60 سال این آثار منفی شامل زود بیدار شدن از خواب و کمتر شدن مدت زمان خواب می‌شود. حالا که این مسائل و مشکلات مطرح شد، راه‌حل چیست؟
با توجه به این مسائل پیش آمده، برخی از شرکت‌ها پیش‌قدم شده‌اند تا با افزودن برخی تنظیمات به اسمارتفونهای تولیدی خود، استفاده از آنها را به هنگام شب بهبود ببخشند. با این حال، تحقیقات نشان دادند که قابلیت Night Shift در گوشی‌های آیفون هیچ تاثیر مثبتی بر روی افزایش کیفیت خواب 167 نفر شرکت‌کننده در این تحقیق ندارد. استفاده نکرده از اسمارتفون کیفیت خواب را بیشتر افزایش می‌دهد تا استفاده از آن در حالت Night Shift. با توجه با این تحقیق می‌توان نتیجه گرفت که قابلیت‌هایی از این دست در گوشی‌های اندرویدی، مانند Bedtime Mode در گوشی‌های سامسونگ نیز تاثیر چندانی در بهبود کیفیت خواب ندارند.
آسیب‌های روانی خطرناک در کمین هستند!
اما شاید در اینجا سوالی پیش بیاید که چرا استفاده از گوشی همراه پیش از خوابیدن این چنین مضراتی به همراه دارد؟ برای شروع باید از نور آبی صفحه نمایش اسمارتفون بگوییم که آزادسازی هورمون ملاتونین را در بدن به تاخیر می‌اندازد. ملاتونین همان هورمونی است که چرخه خواب و بیداری را در بدن تنظیم می‌کند. فیلترهای نور آبی تا حدودی می‌توانند این مشکل را حل کنند؛ ولی باز هم تا حدودی و نه کاملاً.
یکی دیگر از دلایل مضرات استفاده از اسمارتفون پیش از خواب به نحوه تعامل ما با این دستگاه‌ها برمی‌گردد. امروزه نرم‌افزار و اپلیکیشن گوشی‌های همراه به نحوی طراحی می‌شوند که با جذب کاربر، او را هر چه بیشتر در محیط نرم‌افزار نگه دارند و در این راه از تمام شیوه‌های ممکن، از جمله بازی‌های روانی و ایجاد جذابیت‌های ذهنی بهره می‌گیرند. حقیقت این است که تا وقتی گوشی شما به صدا دربیاید و یا حتی در حالت ویبره بلرزد، به احتمال فراوان شما آن را چک خواهید کرد تا مطمئن شوید که مورد مهمی نباشد. همین مسئله اهمیت مدیریت نوتیفیکیشن اسمارتفونها را برجسته‌تر می‌سازد. علاوه بر این موضوع، تاثیر منفی تشعشعات اسمارتفون بر روی بدن انسان هم مسئله‌ای است که بارها و بارها طی تحقیقات مختلف اثبات شده است.
اگر با خواندن این مطلب نگران شدید، شاید وقت آن رسیده که کمی هم خبرهای خوب به شما بدهیم. خوشبختانه تمامی این آثار مخرب تنها با یک ماه دوری از گوشی همراه به هنگام خواب حل خواهد شد؛ یعنی اگر شما از همین امشب گوشی خود را به هنگام خواب از خود دور کنید، یک ماه بعد کیفیت خواب شما به میزان مطلوب برخواهد گشت. چهار هفته دور کردن اسمارتفون از خود در وقت خواب موجب بهبود کیفیت خواب، بیشتر شدن مدت زمان آن، کاهش انگیختگی قبل از خواب (ضربان قلب بالا و ناتوانی در تمرکز افکار)، افزایش احساسات مثبت و عملکرد بهتر حافظه شناختی می‌شود.
چه کنیم؟
خوابیدن به اندازه کافی یکی از ملزومات حفظ سلامت جسمی و روانی است؛ و این مهم بسته به مدیریت شما برای کار با گوشی همراهتان دارد. اگر از کیفیت خواب خود راضی نیستید، دست کشیدن از اسمارتفون حداقل دو ساعت قبل از خواب می‌تواند همان دارویی باشد که به دنبالش می‌گردید. استفاده از قابلیت‌هایی مانند Digital Wellbeing می‌تواند در مدیریت میزان استفاده از اسمارتفون برای شما مفید باشد. شما می‌توانید برای استفاده از برخی اپلیکیشن‌های پرکاربردتان نیز محدودیت روزانه اختصاص بدهید تا در زمانی که معین می‌کنید، به هیچ وجه مزاحم خوابتان نشوند. در نهایت باید این نکته را متذکر شویم که فناوری باید برای افزایش رفاه و سلامت ما مورد استفاده قرار بگیرد، در غیر این صورت کارایی چندانی نخواهد داشت.
نوشته خطری جدی که به آن توجه نمی‌کنیم؛ اگر به سلامتی خود اهمیت می‌دهدی با گوشی به رختخواب نروید! اولین بار در آی تی رسان منتشر شد.
