شاید این سوال در ذهن بسیاری از کاربران نقش بسته باشد که استفاده از فیلترشکن در ایران جرم است یا خیر؟ و اگر جرم است چرا جرم محسوب می شود و ممنوع است؟ اگر ممنوع است چرا تمامی سایت های فروش فیلتر شکن و VPN در دسترس قرار دارند؟ و ….

گویا آی تی – در وهله اول جواب به این سوال شاید ساده باشد، به همان دلیلی که سایتی بر طبق فرهنگ و سیاست های یک کشور فیلتر می شود، در نتیجه هر وسیله ای در نقض این سپر(فیلترینگ) نیز ممنوع است. اما شاید بسیاری از کاربران از خطرات استفاده از فیلترشکن آگاه نباشند و ناخواسته و تنها بنا به یک نیاز آنی از آن استفاده کنند که همین امر نیز بعدها ممکن است عواقب بدی برای آنها به دنبال داشته باشد چرا که صاحب اصلی فروشنده سرور فیلترشکن را عملا نمی شناسند و از نیت فرد نیز اطلاع ندارند چرا که صاحبان سرورهای VPN قادرند تمامی اطلاعات رد و بدل شده از دستگاه کاربران را رصد کنند و امکان دیدن و کپی اطلاعات مهم کاربران برای آنها نیز میسر است. تصور کنید فردی در خارج از کشور با نیتی پلید اقدام به راه اندازی سرور VPN می کند و اقدام به فروش اینترنتی این سرورها در داخل کشور می نماید و کاربران نیز بی خبر از همه جا VPN را خریداری کرده و خواسته یا ناخواسته از آن در انجام برخی امور بانکی به صورت اینترنتی نیز استفاده می نمایند؛ در اینجاست که صاحب اصلی سرور VPN به سادگی قادر به رصد کلیه شماره های مهم بانکی فرد از جمله شماره کارت بانکی، رمز دوم، CCV است و به سادگی قادر خواهد بود از خارج از کشور به طور اینترنتی پول را به حساب دیگری جا به جا کرده و سپس برداشت نماید. خطر وقتی بیشتر نمایان می شود که فردی در پی اخاذی از کاربران باشد چرا که به کلیه رمزهای عبور شبکه های اجتماعی افراد دسترسی داشته و درنتیجه به تمامی محتویات آنها اعم از عکس های خصوصی،فیلم و مطالب خصوصی و … دسترسی دارد. این قبیل افراد اغلب با ارائه پیشنهادهای اغوا کننده مثل سرور مجانی VPN، پروکسی رایگان و فیلترشکن نامحدود سعی در جلب نظر کاربران برای استفاده از سرور خود دارند که بعداً بتوانند نیات خود را پیاده سازی نمایند. توصیه می شود به هیچ وجه هنگام تراکنس بانکی از طریق اینترنت، از فیلترشکن استفاده نشود چرا که خطرات زیادی به همراه خواهد داشت.

معاونت تشخیص و پیشگیری پلیس فتا ناجا در همین زمینه از دلایل ممنوعیت استفاده از فیلترشکن‌ها گفت: بیشتر و اغلب سرورهایی که اشتراک VPN را در اختیار کاربران قرار می‌دهند، نه تنها تمامی اطلاعات رد و بدل شده را بررسی و کنترل می‌کنند، بلکه به همین وسیله با پورت‌های باز رایانه به اطلاعات دورن رایانه وی دسترسی پیدا کرده و امکان کپی برداری و یا دیدن اطلاعات داخلی کاربر برای سرورهای خارجی میسر می‌شود.

این نرم افزارها خود یک تروجان و یا کلیدخوان باشند و اطلاعات مربوطه به نام عبور و کاربردی افراد را در اختیار سرور خود قرار دهند، همچنین VPN ها اطلاعات را به صورت کد شده منتقل می‌کنند و فرمول دِکُد کردن آن در اختیار سرور است و تضمینی وجود ندارد که سرور قبل از رسیدن اطلاعات به مقصد آن را بازخوانی نکرده باشد.

وی در ادامه در مورد علت فیلترینگ سایتها افزود،امنیت فضای مجازی و به نوعی پاکسازی این فضا از جمله دغدغه‌های مهمی است که در اکثر کشورها مورد توجه ویژه قرار می‌گیرد اما با این حال به گفته اکثر کارشناسان داخلی و بین‌المللی هیچ‌گاه نمی‌توان ادعا کرد که فضای اینترنت به طور کامل از مشکلات مبری شدنی است و در این میان شرکت‌های تجاری مختلف در دنیا تلاش می‌کنند تا هر روز شیوه‌ای نوین برای دسترسی به سایت‌های فیلتر شده ارایه کنند.

حال سوالی که مطرح می شود این است که چرا با وجود این خطرات، یک اطلاع رسانی و فرهنگ سازی دقیق برای کاربران ایرانی تاکنون صورت نگرفته و هرزچندگاهی اظهارات جسته و گریخته از یکی از مسئولین پلیس فتا در این زمینه را شاهد هستیم و با وجود نفوذ و تاثیرگذاری بسیار صدا و سیما هرگز شاهد پخش موارد آموزشی در این زمینه برای عموم مردم نبوده ایم؟ حتی می توان کار را بسیار ساده تر کرد و در صفحه ای که پس از فیلرینگ سایت برای کاربر نمایش داده می شود، نکات خطرناک استفاده از فیلترشکن ها گوشزد شود که متاسفانه صفحه پیوندها با توجه به ترافیک بالایی که دارد، به منبع درآمدی برای تبلیغات برخی لینکها تبدیل شده است.

قسمت دردناک تر این ماجرا وقتی برجسته تر می شود که بدانیم تا همین چند سال پیش سایت های فروش فیلتر شکن و VPN به سرعت مسدود و فیلتر می شدند اما به تازگی شاهد رواج این سایت ها هستیم و این امر به آن علت است که در کمال ناباوری این سایت ها بدون دغدغه و با استفاده از درگاه های اینترنتی شتاب در حال فروش VPN هستند بدون اعمال کوچکترین فیلترینگی بر روی آنها! شاهد این ادعا هم این است که با جستجوی عبارت خرید VPN در سایت گوگل شاهد لیستی از این سایت ها هستیم و با کلیک بر روی هر کدام از آنها در عین ناباوری شاهد باز شدن صفحه اصلی سایت مورد نظر هستیم که با ظاهری فریبنده انواع و اقسام VPN ها را در بازه های زمانی متفاوت به کاربران پیشنهاد می دهند.
به نظر می رسد با توجه به خطرات بالقوه این پدیده، مسئولین امر هر چی سریعتر می بایست با این سایت های مجهول الهویه برخورد کرده تا در آینده شاهد بروز اتفاقات ناگوارتری نباشیم.

البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که برخی از سایت ها بعضاً به اشتباه فیلتر شده اند و کاربران نیاز به استفاده از محتویات آن سایت دارند و برای رفع نیاز فوری خود ناچار به استفاده از فیلتر شکن هستند که این امر هم ریشه در بروکراسی طولانی رفع فیلتر سایت های مجازی که به اشتباه فیلتر شده اند دارد و همچنین عدم اطلاع رسانی درست در زمینه روال و مراحل گزارش رفع فیلتر سایت به کاربران نیز از دیگر کاستی های این حوزه به شمار می رود. امید است با توجه به رشد جامعه مجازی در کشور هر چه زودتر تمهیداتی مناسب در این زمینه اندیشیده شود.