دیرینه‌شناسان به‌تازگی موفق به کشف بقایای یک دایناسور منقار اردکی (hadrosaur) شده‌اند که میلیون‌ها سال پیش در جایی که حالا استان آلبرتای کانادا در آن قرار دارد زندگی می‌کرده است. اما فسیل این هیولای گیاه‌خوار، یک فرق اساسی با فسیل‌های سایر دایناسورها دارد و آن اینکه نوعی بیماری سرطان در داخل استخوان‌های آن شناسایی شده است.

این دایناسور حدود ۶۶ میلیون سال پیش زندگی می‌کرده و حالا فقط ۱۱ تکه استخوان از دم آن باقی مانده است. دانشمندان نمی‌دانند که چه چیزی باعث مرگ این حیوان شده است، اما آن‌ها فکر می‌کنند که او در آخرین لحظات زندگی‌اش، از شدت درد، دم بلند و سنگین خود را بر زمین کوبیده و سپس بر روی زمین دراز کشیده و مرده است.

اما چیزی که باعث شده تا دانشمندان به چنین نتیجه‌ای برسند این است که آن‌ها در داخل ۸ تا از ۱۱ تکه استخوان باقی‌مانده از دم دایناسور، آسیب‌های غیرعادی‌ای شناسایی کردند که قبلا هرگز در فسیل دایناسورها یافت نشده‌ بود.

Hila May، آناتومی‌شناس و از اعضای گروه تحقیق می‌گوید: ما در بررسی‌های خود متوجه شدیم که منفذهای زیادی در داخل استخوان‌های دم این دایناسور وجود دارند که بسیار شبیه به منفذهای ایجادشده توسط توموری مرتبط با یک بیماری نادر به نام هیستیوسیتوز سلول لانگرهانس (Langerhans cell histiocytosis) است.

تیم تحقیق، برای بررسی دقیق‌تر این منفذهای مرموز، از فناوری اسکن micro-CT استفاده کردند. بررسی‌های آن‌ها تایید کرد که این سرطان نادر، دست‌کم به مدت ۶۶ میلیون سال، یعنی از زمان پایان دوره کرتاسه، بر روی زمین وجود داشته است.

May می‌گوید: ما با اسکن استخوان‌های دایناسور، یک مدل سه بعدی از تومور و رگ‌های آن درست کردیم. آنالیزهای مختلف ما تایید کردند که بیماری دایناسور LCH بوده است. درواقع برای اولین بار است که ما این بیماری را در فسیل یک دایناسور شناسایی می‌کنیم.

آن‌طور که گروه تحقیق در مقاله خود نوشته‌اند: بیماری LCH، قبلا در سایر انواع حیوانات، مانند ببرها و حشره‌خواران درختی (tree shrews)، شناسایی شده است؛ ولی دیرینه‌شناسان تابه‌حال چنین موردی در فسیل‌های دایناسورها پیدا نکرده‌اند.

هیستیوسیتوز سلول لانگرهانس، نوع بسیار نادری از بیماری سرطان است که سلول‌های اضافی سیستم ایمنی بدن باعث ایجاد تومورهایی به نام گرانولوم (granulomas) در بدن می‌شوند. این بیماری معمولا بچه‌های کوچک را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با اینکه اکثر بیماران مبتلا به آن تا حدودی بهبود می‌یابند، اما دردهای ناشی از آن بسیار شدید هستند.

علت اصلی به‌وجودآورنده بیماری LCH هنوز مشخص نیست، اما یافتن هر مدرکی در این‌باره می‌تواند ما را با آسیب‌شناسی این بیماری نادر و باستانی بیشتر آشنا کند.

تیم تحقیق می‌گوید که شناسایی بیماری LCH در فسیل دایناسوری که ۶۰ میلیون سال پیش زندگی می‌کرده است، می‌تواند در پیدا کردن روش‌های درمان آن بسیار مهم و حائز اهمیت باشد.

هدف از چنین مطالعاتی، پی بردن به علت واقعی این بیماری است و اگر ما بدانیم که چه نوع مکانیسمی باعث توسعه و تدوام آن شده است؛ شاید بتوانیم راهی برای درمان آن پیدا کنیم.

یافته‌های این مطالعه در مجله Scientific Reports چاپ شده است.

نوشته دانشمندان نوع نادری از بیماری سرطان را در فسیل یک دایناسور شناسایی کردند! اولین بار در اخبار تکنولوژی و فناوری پدیدار شد.

دلیل بزرگ بودن حیوانات غول پیکر ماقبل تاریخ، از جمله پستانداران تیره ماستودون، ماموت‌ها و دایناسورها بسیار پیچیده و اسرار آمیز است؛ تا مدت‌ها دلیل این موضوع را مقدار اکسیژن بیشتر موجود در هوا و مقدار بیشتر زمینی می‌دانستند که این موجودات برای زندگی در اختیار داشتند.

قانون Cop هم یک نظریه پذیرفته شده بود که می‌گفت: حیوانات در طول زمان تکامل پیدا می‌کنند و بزرگ‌تر می‌شوند. به همین دلیل مردم گمان می‌کردند که این جانوران در طول هزاران سال به دلایل تکاملی بزرگ و بزرگ‌تر شدند تا این که منقرض شدند و حیوانات کوچک‌تر جای آن‌ها را گرفتند؛ بنابراین حیوانات کوچک کنونی هم در طی هزاران سال بزرگ‌تر خواهند شد تا وقتی که انقراض آن‌ها هم اتفاق بیفتد. همچنین قانون Cop توضیح می‌دهد که چرا امروز حداقل در قیاس با نمونه‌های مربوط به ماقبل تاریخ حیوانات عظیم‌الجثه نداریم: تاکنون ۶۶ میلیون سال از دوران کرتاسه می‌گذرد؛ دورانی که آخرین انقراض کره زمین (انقراض دایناسورها) در آن روی داد؛ بر اساس این قانون، دوره کنونی برای به وجود آمدن جانداران غول پیکر به اندازه کافی طولانی نیست.

مطالعاتی که اخیرا بر روی فسیل‌ها انجام شده، درستی هر دو نظریه یاد شده را با تردید مواجه می‌کند. این مطالعات نشان می‌دهند که در دوران ماقبل تاریخ، دایناسورهایی با اندازه‌های گوناگون زندگی می‌کردند و برخی از گونه‌های آن‌ها در گذر زمان به جای آن که بزرگ‌تر شوند، کوچک شده‌اند. بر اساس این شواهد، یک فرضیه دیگر برای اندازه بزرگ موجودات ماقبل تاریخ شکل گرفته است. این نظریه به فیزیولوژی استخوان‌ها و ریه آنها اشاره می‌کند که بسیار شبیه پرندگان بود. بزرگ‌ترین دایناسورها Supersauru‌های گردن دراز بودند که وزن آنها در حدود ۴۵ تن یعنی برابر با ۷ فیل آفریقایی تخمین زده می‌شود. این دایناسورها در استخوان‌های خود کیسه‌های هوا داشتند که باعث سبک‌تر شدن آن‌ها و جلوگیری از خردشدن استخوان‌ها و فروریختنشان در هنگام بزرگ‌ شدن می‌شد. همچنین ریه‌های بسیار کارآمدی داشتند که برای تامین اکسیژن و تبادلات حرارتی بدن بزرگشان توانایی لازم را داشت. آن‌ها تخم‌گذار بودند و این موضوع به عنوان مزیتی برای تولید مثل سریع این جانداران غول‌پیکر به حساب می‌آمد.

حیوانات عظیم‌الجثه تنها در دوران ماقبل تاریخ زندگی نمی‌کردند، در واقع  Supersaurus بزرگترین موجودی نیست که تاکنون روی زمین زندگی‌ کرده است؛ بزرگترین موجود روی زمین در دوران ما زندگی‌ می کند. نهنگ آبی (blue whale) جانوری است که یک دایناسور ۴۵ تنی در برابر آن کوچک به نظر می‌رسد. طول این نوع نهنگ ۲۷ تا ۳۰ متر است و می‌تواند تا ۱۵۰ تن وزن داشته باشد. آبزی بودن این حیوان و سیستم شناوری آن اجازه می‌دهد که تا ۳ برابر  Supersaurus وزن بگیرد بدون آن که بدنش دچار فروپاشی شود.

نوشته چرا بیشتر حیوانات ماقبل تاریخ بسیار بزرگ بودند؟ اولین بار در پدیدار شد.

کشف دم پر دار یک دایناسور باعث شگفتی شد. این نخستین باری نیست که یک پر در سنگ کهربا کشف می شود؛ اما این نخستین باری است که محققان به طور قطع می دانند، این پر متعلق به یک دایناسور بوده است. کشف دم پر دار یک دایناسور می تواند، شواهدی ارزشمندی از نحوه تکامل و ظاهر دایناسورهای پر دار در اختیار دانشمندان قرار دهد، چیزی که امکان مطالعه آن از روی فسیل ها وجود ندارد.

رایان مک کلر، محققی از موزه سلطنتی ساسکاچوان کانادا، به CNN گفت: ” این نخستین باری است که  بقایایی از زمان حیات یک دایناسور کشف می شود، چنین چیزی می تواند، بهترین جزئیات قابل مشاهده را در اختیار ما قرار دهد.”

این دم پر دار سال گذشته در عین شگفتی در بازاری در میانمار کشف شده بود، این سنگ در واقع به عنوان یک تکه سنگ کهربای حاوی مواد گیاهی فروخته شده بود.

لیدا ژینگ، محققی از دانشگاه علوم زمین شناسی پکن، چین، بلافاصله تشخیص داد این سنگ حاوی بقایای دایناسور است و به همراه مک کلر شروع به مطالعه این شواهد جدید کرد.

این دو محقق با استفاده از یک میکروسکوپ دقیق و یک دستگاه سی تی اسکن، ساختار پرها و استخوان های متصل به آن را مورد بررسی قرار دادند و تخمین زدند، این دم متعلق به کلادی از تهی ‌دم‌ خزندگان بوده است. تهی دم خزندگان، خانواده ای از دایناسورهای گوشتخوار پرنده مانند بوده است که حدود ۹۹ میلیون سال پیش در دوران کرتاسه می زیسته اند.

محققان می گویند، این نخستین شواهد موجود از دایناسورهای غیر پرنده ای است که در یک کهربا کشف شده است.

مک کلر در مصاحبه ای مطبوعاتی گفت: “این دم شامل هشت مهره یک دایناسور نوجوان است. می توانیم از منشأ این (پر) مطمئن باشیم، چرا که مهره ها به یک میله یا استخوان پایگو استایل همچون پرندگان مدرن و نزدیک ترین خویشاوندانش جوش نخورده اند. در عوض، دم بلند و انعطاف پذیر است و ته ساقه در دو طرف آن امتداد یافته است.”

به عبارت دیگر، این پر قطعا متعلق به یک دایناسور بوده است، نه یک پرنده ماقبل تاریخی.

این تیم، دایناسور تهی دم خزندگان را “اِوای جوان” نام گذاری کرده و به نظر می رسد، این دایناسور هنگام مرگ، به اندازه یک گنجشک بوده است. گونه بالغ این تهی دم خزنده کمی کوچک تر از یک شتر مرغ بوده است.

خانواده ای که این دایناسور متعلق به آن است، خویشاوندنی نزدیکی با تیرانوسور و ولاسیرپتر داشته است. البته با توجه به شواهد جدید، اوا احتمالا نرم و کرکی تر بوده است. همچنین تجزیه و تحلیل های محققان نشان می دهد، رنگ دم در سطوح فوقانی قهوه ای بلوطی و در سطوح زیرین زرد و یا سفید بوده است.

مورد جالب دیگر اینکه، این پرها بخش مهمی از محور مرکزی خود که محور سنبله نام دارد را از دست داده اند. چیزی که می توانست به پاسخ به یکی از پرسش های اساسی در مورد تکامل پرها کمک کند، آیا پرها در ابتدا به همراه محور مرکزی سفت و نوک تیز بوده اند و یا کرکی و نرم؟

این سوالی مهم است، چرا که محققان تصور می کنند، بدون محور مرکزی، پرواز امکان پذیر نیست.

در شواهد به تازگی کشف شده، بخش های کرکی در پر جای گرفته اند، اما برای اطمینان از این موضوع؛ محققان می باید، شواهد بیشتری از آن دوران را مورد بررسی قرار دهند.

این تیم همچنین از لحاظ شیمیایی، کهربای مورد نظر را تجزیه و تحلیل کرده اند و نشان داده اند، لایه بافت نرم نزدیک استخوان دارای اثری از عنصر آهن است که می توانسته به جای مانده از هموگلوبین خون اوا بوده باشد. هموگلوبین، پروتئینی (در گلبولهای قرمز خون) است که وظیفه آن انتقال گازهای تنفسی در خون بوده و دارای چهار گروه آهن دار است. هموگلوبین به پرواز پرنده در ارتفاعات بالا کمک می کند.

محققان امیدوارند، برای اثبات فرضیات خود، نمونه های دیگری از بقایای این گونه و یا حتی دایناسوری کامل را در یک کهربا کشف کنند تا به حل فرضیه های مختلف در مورد دایناسورها کمک کند.

به گفته مک کلر:”این برداشت دیدنی و جذابی بود که برای ما امکانی برای دنبال کردن مسیر (تکاملی) پرهای مدرن فراهم کرد. “

یافته های این محققان در نشریه “Current Biology” به چاپ رسیده است.

.

منبع: sciencealert

نوشته کشف دم پر دار یک دایناسور در سنگ کهربا! اولین بار در تکرا - اخبار روز تکنولوژی پدیدار شد.