حافظه دسترسی پیشامدی برای ما با عنوان رم کامپیوتر جا افتاده است. رم (RAM) را “دسترسی پیشامدی” گویند زیرا در آن با دانستن ردیف و ستونی که در یک یاخته یکدیگر را برش می‌زنند، می‌توانید به یاخته حافظه دسترسی پیدا کنید.

کارکرد حافظه دسترسی چینشی (SAM) وارونه رم است. سم از داده‌ها همچون چینشی از یاخته‌های حافظه نگهداری می‌کند و تنها به شیوه پی‌درپی دسترسی‌پذیر است. اگر داده در مکان کنونی یافت نشود، همه یاخته‌های حافظه بررسی می‌شوند تا زمانی که داده پیدا شود.

سم با بافرهای حافظه — جایی که از داده برای بهره‌گیری از آن به ریخت ویژه‌ای نگهداری می‌شود — به خوبی همکاری دارد. به گزاره‌ای دیگر، داده رم به هر ریختی که باشد دسترسی‌پذیر است.

به مانند ریزپردازنده‌ها، تراشه حافظه نیز یک مدار یکپارچه به شمار می‌آید، که از میلیون‌ها ترانزیستور و انباره (خازن) ساخته شده است.

به گزاره‌ای ساده، یک ترانزیستور و انباره به یکدیگر پیوسته می‌شوند تا بتوانند یک یاخته حافظه را پدید آورند، که این یک بیت (bit) از داده را در بر می‌گیرد. انباره تنها یک بیت از اطلاعات (۰ یا ۱) را در خود نگه می‌دارد.

ترانزیستور به مانند یک کلید یا سوییچ رفتار می‌کند، که به مدار کنترل روی تراشه حافظه این توانایی را می‌دهد تا انباره را بخواند یا آن را دگرگون کند.

یک انباره به مانند سبد کوچکی است که توانای نگهداری از الکترون‌ها را دارد. برای نگهداری از نخ ۱ در یاخته حافظه، سبد پر از الکترون می‌شود. برای نگهداری از نخ ۰، سبد تهی می‌شود.

دردسر بهره‌گیری از سبد انباره، نشت کردن آن است. تنها با گذر چند میلی‌ثانیه، یک سبد پر از الکترون می‌تواند تهی شود. از این رو، به دنبال کارکرد درست حافظه پویا، پردازشگر و کنترل‌کننده حافظه باید همه انباره‌هایی که دارای نخ ۱ هستند را از نو شارژ کنند، پیش از آنکه به سرعت تهی شوند.

برای بکاربستن این روند، کنترل‌کننده حافظه نخست حافظه را می‌خواند، و سپس داده‌ها را به آن بازمی‌گرداند. این روند تازه‌سازی هزاران بار در ثانیه رخ می‌دهد.

انباره یک یاخته حافظه دسترسی پیشامدی پویا به مانند یک سبد با سوراخ‌های کوچک است، که نیازمند به تازه‌سازی چرخه‌ای دارد، وگرنه به ۰ دگرگون می‌شود. به همین سبب به حافظه پویا چنین نامی داده‌اند. حافظه پویا باید همیشه تازه شود، وگرنه داده‌ای که از آن نگهداری می‌کند را به فراموشی می‌سپارد. بدی این تازه‌سازی‌ها، زمانگیر بودن آن‌ها و کند کردن حافظه است.

یاخته‌های حافظه و حافظه دسترسی پیشامدی پویا

حافظه از بیت‌هایی (ریزه‌هایی) ساخته شده است که در یک توری دوبعدی سازماندهی شده‌اند. در این پیکر، یاخته‌های قرمز یک‌ها، و یاخته‌های سپید صفرها هستند. برای جان بخشیدن به آنان، نخست یک ستون برگزیده می‌شود، سپس ردیف‌ها برای نوشتن داده بر یک ستون ویژه شارژ می‌شوند.

یاخته‌های حافظه به یک ویفر سیلیکونی در آرایه‌ای از ستون‌ها (بیتلاین‌ها) و ردیف‌ها (وردلاین‌ها) بسته شده‌اند. برشگاه بیتلاین و وردلاین را آدرس یک یاخته حافظه می‌گویند.

کارکرد حافظه دسترسی پیشامدی به گونه‌ای است که با فرستادن یک شارژ از راه یک ستون پسندیده (CAS)، می‌تواند ترانزیستور هریک از بیت‌های آن ستون را روشن کند.

در هنگام نوشتن، ردیف‌ها دارای چگونگی درخور نیاز انباره هستند. در هنگام خواندن، سنس آمپلی‌فایر اندازه شارژ درون یک انباره را درمی‌یابد; اگر بیش از ۵۰ درصد باشد آن را ۱ می‌داند، ولی کمتر از آن را ۰ به شمار می‌آورد.

شمارش‌کننده رشته تازه‌سازی را بر پایه ردیف‌هایی که به آنان دسترسی داده شده و چگونگی چیدمان آنان دنبال می‌کند. زمان درخور نیاز برای بکاربستن همه اینها به اندازه‌ای کوتاه است که در نانوثانیه (میلیاردم ثانیه) چکیده می‌شود.

یک تراشه حافظه با رکورد ۷۰ns یعنی تنها ۷۰ نانوثانیه تا خواندن و نوشارژ کردن هر یاخته زمان خورده است.

یاخته‌های حافظه بدون ویژگی گذاشت و برداشت اطلاعات در آنان ارزش پسندیده‌ای ندارند. از این رو، یاخته‌های حافظه از پشتیبانی دیگر مدارها بهره‌مند هستند. این مدارها پردازه‌های زیر را به کار می‌بندند:

• شناسایی همه ردیف‌ها و ستون‌ها (گزینش آدرس ردیف و گزینش آدرس ستون)
• پیگیری رشته تازه‌سازی (شمارش‌کننده)
• خواندن و بازیابی سیگنال از یک یاخته (سنس آمپلی‌فایر)
• آگاهسازی یک یاخته برای دریافت کردن یا نکردن یک شارژ (ویژگی نوشتن)

پردازه‎های دیگر کنترل‌کننده حافظه دارای وظیفه‌های گوناگونی به مانند شناسایی گونه، سرعت، و اندازه حافظه و خطایابی هستند.

حافظه ایستا

حافظه دسترسی پیشامدی ایستا از فناوری دیگری بهره می‌برد. در حافظه ایستا، از هریک از بیت‌های حافظه در یک ریخت پشتک‌وار نگهداری می‌شوند. در حالت پشتک‌وار برای هر یاخته چهار یا شش ترانزیستور به همراه چند سیمکشی در نگرش گرفته می‌شود، ولی آنان هرگز نیازمند به تازه‌سازی نیستند.

این به معنی پیشی گرفتن حافظه ایستا در برابر حافظه پویا از دید سرعت کارکرد است. ولی از آنجایی که حافظه ایستا دو بخش دارد، هر یاخته آن فضای بیشتری را در برابر حافظه پویا در بر می‌گیرد. از این رو، شما برای هر تراشه حافظه کمتری را دریافت می‌کنید، که این ویژگی حافظه ایستا را بسیار گران می‌کند.

حافظه ایستا پرسرعت و گران است، و حافظه پویا کم‌سرعت و ارزان است. از این رو، حافظه ایستا برای ساخت کش حساس به سرعت پردازشگر بهره‌وری دارد، ولی حافظه پویا در سیستمی بزرگتر با فضای رم بیشتر کاربرد دارد.

جمع‌بندی

هر دستگاه الکترونیکی که دارای پردازشگر باشد، همچنان دارای رم است. کامپیوترها (گوشی شما نیز یک کامپیوتر است) از رم برای نگهداری از اطلاعاتی که اپلیکیشن‌ها و برنامه‌ها در هنگام رانش و اجرا به همراه پردازشگر و کرنل سیستم‌عامل به آنان برای کارکرد نیاز دارند بهره می‌برند.

هرچه کامپیوتر شما دارای فضای رم بیشتری باشد، برنامه‌های بیشتر و سنگین‌تری را با سرعت بالاتری می‌توانید رانش کنید. همانگونه که گفته شد، اطلاعات در رم پایدار نمی‌مانند، و با یک بار خاموش شدن سیستم، همگی نابود می‌شوند.

نوشته رم کامپیوتر چگونه کار می‌کند؟ اولین بار در اخبار تکنولوژی و فناوری پدیدار شد.

با آنکه می‌دانیم هرچه فضای حافظه دسترسی تصادفی (RAM) برای اجرای همزمان وظیفه‌های گوناگون یک سیستم بیشتر باشد، نتیجه بهتری را در پی خواهد داشت — در این میان، بسیاری از کاربران خواستار این هستند که بدانند چگونه به پروسه‌های متعدد، حافظه اختصاص داده می‌شود.

در طول استفاده از کامپبوتر، احتمالا شاهد کندی سیستم و داغ شدن آن بوده‌اید، پس بسیار قابل اهمیت است که بدانید چطور می‌شود حافظه را خالی کرد و بهبود داد.

آیا لازم است حافظه خود را ارتقا دهید؟

آیا نیاز است که حافظه بیشتری به سیستم خود اضافه کنید؟ پاسخ این سوال واضح نیست، زیرا باید کارکرد حافظه و عملکرد برنامه‌های ضروری خود را با یکدیگر بسنجید. اگر خروجی خوبی از استفاده همزمان از تمام برنامه‌های ضروری درحال‌اجرا به‌دست آوردید، پس نیازی به ارتقا نیست — در غیر اینصورت، و البته در صورت دریافت خروجی بهتر، با توجه به نیاز خود، به حافظه کامپیوتر خود بی‌افزایید.

اگر مطمئن نیستید که چکار کنید، ما راهکارهایی را پیش روی شما قرار داده‌ایم تا شاید مشکل‌تان را برطرف کند.

چگونه فضای حافظه خود را خالی و کم‌استفاده‌تر کنید؟

۱. به‌سادگی سیستم خود را ری‌استارت کنید

آسان‌ترین راه برای برطرف کردن چنین مشکلاتی در سیستم‌عامل ویندوز، راه‌اندازی مجدد آن است. گاهی پروسه‌های درحال‌اجرایی وجود دارند که خلاص شدن از آنان برای کاربران عادی ناممکن، و برای حرفه‌ای‌ها زمان‌بر است. پس با یک ری‌استارت ساده همه چیز از نو آغاز شده، و فقط برنامه‌های استارت‌آپ در پس‌زمینه در حال اجرا خواهند بود.

۲. از دست برنامه‌ها و پروسه‌های غیرضروری خلاص شوید

گاهی برنامه‌ها پروسه‌های پس‌زمینه گوناگونی را به اجرا درمی‌آورند که هرگز از آنان استفاده نخواهید کرد. برای مثال، برنامه مدیریت دانلود IDM را در نظر بگیرید — شما فقط زمانی به آن نیاز دارید که می‌خواهید محتوایی را به صورت آنلاین از سایت‌های گوناگون دریافت کنید — در غیر اینصورت، نیازی به باز بودن این برنامه و اختصاص حافظه برای آن نیست. هربار که قصد دریافت محتوایی را داشته باشید، می‌توانید آن را اجرا کنید و به محض اتمام کار، آن را ببندید.

گاهی برنامه‌ها در طی نصب شدن بر روی سیستم، برنامه‌های اضافه دیگری را بدون اجازه شما نصب می‌کنند — به‌مانند برنامه‌های امنیتی و ضدویروس — بنابراین به Settings و سپس Apps بروید و پس از بررسی، آنان را حذف کنید.

از برنامه‌های سبک‌تری استفاده کنید

به‌مانند مروگر اینترنت گوگل کروم، برنامه‌های دیگری هستند که بسیار کمتر حافظه را اشغال می‌کنند — از این رو، تاثیر مثبتی روی کارکرد سیستم می‌گذارند. این برنامه تقریبا نشان داده که استفاده کمتری نسبت به دیگر مرورگرها از حافظه می‌برد.

اگر از مرورگر امنی مثل فایرفاکس استفاده می‌کنید، می‌توانید آن را بهینه کنید. این برنامه در طول زمان اجرایش، حجم زیادی از حافظه را اشغال می‌کند، برای خلاصی از آن، می‌توانید از گزینه Private Browsing استفاده کنید، و از باز گذاشتن تب‌های غیرقابل استفاده پرهیز کنید.

اگر از مرورگر اوپرا جی‌ایکس استفاده کنید، باید بدانید که این برنامه به شما اجازه می‌دهد تا میزان استفاده از حافظه را محدود کنید.

در نهایت، بسته به نیازتان، بهترین انتخاب را کنید.

پیگیر کارکردهای حافظه باشید

حتی اگر تمام برنامه‌های غیرضروری خود را حذف کرده باشید، عوامل دیگری منجر به پر شدن حافظه می‌شوند. برخی اوقات، برنامه‌ها به دلیل بروز رفتارهای غیرعادی در آنها که ناشی از به‌روزرسانی‌ها و افزونه‌ها است، استفاده نادرست زیادی از حافظه می‌کنند. البته راه مطمئنی برای رفع این مشکل وجود ندارد، از آنجایی که ساختار برنامه‌ها متفاوت است و البته شما وظیفه دارید که به صورت پی‌درپی حافظه را مورد بررسی و سنجش قرار دهید تا بتوانید پروسه‌هایی که استفاده پوچی از حافظه می‌برند را تشخیص دهید و در نهایت نابود کنید.

از برنامه تقویت‌کننده بازی در حین بازی کردن استفاده کنید

برنامه‌هایی مثل Razer Cortex قادر به معلق‌سازی تمامی برنامه‌های غیرضروری پیش از اجرای بازی موردنظر است. این کار منجر به آزاد شدن فضایی بیشتر در حافظه، و اختصاص دادن آن به بازی می‌شود، تا راحت‌تر اجرا شود. با آنکه ممکن است این کار همیشه پاسخگوی نیازتان نباشد، ولی شاید به امتحانش بی‌ارزد. این روش گاهی معجزه می‌کند.

برنامه‌ها و پروسه‌های در حال‌اجرا را اسکن کنید

حتی با نصب بودن برنامه ضدویروس روی سیستم، نمی‌توانید از عدم وجود بدافزارهایی که منجر به اشغال حافظه می‌شوند، اطمینان حاصل کنید. گاهی تشخیص آنان توسط ضدویروس‌ها هم تا بازه زمانی خاصی ممکن نیست — این موضوع بیشتر در مورد بدافزارهای جدید صدق می‌کند. به منظور خلاص شدن از آنان، برنامه AdwCleaner می‌تواند تا حدی مشکل‌تان را برطرف کند. این برنامه کلیه افزونه‌ها، برنامه‌های تبلیغاتی و بدافزارهای ناخواسته را در مرورگرهایی مثل فایرفاکس، اینترنت اکسپلورر، اوپرا و کروم، به‌علاوه رجیستری ویندوز، پروسه‌های درحال‌اجرا، و … را اسکن و در صورت لزوم حذف می‌کند. این برنامه بسیار کم‌حجم بوده و به حداقل یک‌بار امتحانش می‌ارزد.

ناگفته نماند که یکی از عاملین کندی بیش‌ازحد حافظه، وجود ضدویروس‌هاست. تلاش کنید کارهای‌تان را زمان‌بندی کنید، تا پروسه‌ها همزمان به حافظه و پردازشگر هجوم نیاورند. قابلیت اسکن خودکار ضدویروس‌ها هرچند که بسیار کارآمد است، ولی اگر همزمان با یک یا چند پروسه سنگین درحال‌اجرا آغاز شود، ممکن است منجر به کندی سیستم و البته اشغال حافظه شود. پیش از استفاده از ضدویروس، حداقل و حداکثر فضای حافظه‌ای که در طول زمان اجرایش طلب می‌کند را با توجه به تجربیات کاربران و توضیحات خود سازنده آن، با فضای کل و فضای باقی‌مانده حافظه خود بسنجید — ضدویروس ESET NOD32 یکی از سبک‌ترین آنهاست.

تعداد برنامه‌های قابل اجرا در استارت‌آپ را کاهش دهید

یک روش و پیش‌بینی ساده این است که وارد Task Manager شوید و در قسمت Startup برنامه‌های غیرضروری که زمان آغازبه‌کار سیستم اجرا می‌شوند را غیرفعال کنید — به‌مانند برنامه مدیریت دانلود IDM و حتی ضدویروس‌ها که پیش‌فرض در این بخش قرار دارند و در همان ابتدای‌کار حافظه را اشغال می‌کنند. البته این کار گاهی خطرناک است، زیرا ممکن است بدافزاری هم در آغاز کار اجرا شود، که اگر ضدویروس غیرفعال باشد، تاثیر مخرب خود را می‌گذارد، پس مراقب انتخاب‌های خود باشید.

خوبی این روش این است که سیستم به نرمی و سبکی کار خود را آغاز می‌کند.

جمع‌بندی

امید است با اعمال و پیگیری روش‌های بالا جهت بهینه‌سازی حافظه، مشکل‌تان با کندی سیستم برطرف شود، اگر موفق نشدید، احتمالا راهی جز ارتقای حافظه یا ارتقای سیستم ندارید.

نوشته چگونه حافظه رم کامپیوتر خود را خالی و بهینه کنیم؟ اولین بار در اخبار تکنولوژی و فناوری پدیدار شد.