همه ما با موقعیتی مواجه شده‌ایم که قولمان را به یک دوست فراموش کرده‌ایم. گاهی مهم نیست چقدر تلاش کنیم تا برخی از وظایفمان را به یاد بیاوریم، اما باز هم موفق نمی‌شویم و به دام فراموشی می‌افتیم. تحقیقاتی که به تازگی در این زمینه انجام شده، نشان داده است که فرقی ندارد چقدر سخت تلاش می‌کنید تا تمام برنامه‌هایتان در ذهن نگاه دارید، باز هم اگر خوش شانس نباشید، ممکن است همه را از یاد ببرید! در ادامه با آی‌تی‌رسان همراه باشید تا دلایل فراموشی را بررسی کنیم و ببینیم آیا مقصر آن ما هستیم یا خیر.

صبح از خواب بیدار می‌شوید و تصمیم می‌گیرید که بعد از ظهر به دوستتان زنگ بزنید. در همان میان، تصمیم می‌گیرید که لوازم مورد نیاز را برای شام تهیه کنید و بعد از هزاران کار دیگر، کودکانتان را از مدرسه به خانه برگردانید. روانشناسان می‌گویند که در طول روز، قادر نیستیم تمام این اهداف را در حافظه کاری‌مان فعال نگه داریم.

حافظه کاری چیست؟

به آن بخشی از حافظه می‌گویند که مسائل را جمع‌آوری و در ذهن حل می‌کند. برای مثال، کم کردن عدد ۳۷۷ از ۵۲۷ ‌و یا نوشتن لیستی از اسم‌ها (در حالی که کاغذ و خورکار در آن‌سوی دیگر اتاق قرار دارند) به عهده این بخش از حافظه است.

حافظه کاری محدودیت‌های خودش را دارد، هم در نوع اطلاعاتی که می‌تواند فعال نگاه دارد و هم میزانی که آن اطلاعات در ذهن باقی می‌مانند. به همین دلیل است که افراد به حافظه بلند مدت برای ذخیره اهدافشان احتیاج دارند. حافظه بلند مدت، بخشی از اطلاعات دریافتی توسط مغز را خارج از ذهن خودآگاه نگهداری می‌کند.

مسابقه اهداف

ما هر روزه چندین هدف همزمان را برای آینده‌مان در نظر می‌گیریم: پس از کار سگمان را به پیاده‌روی ببریم، میوه بخریم، بعد از شام قرصمان را بخوریم و با دوستمان همانطور که قول داده بودیم تماس بگیریم. اما با توجه به آنچه که پیشتر گفته شد، تحقیقات جدید نشان داده‌اند که تمام این اهداف در مسابقه‌ای قرار دارند و قصد دارند که تا زمانی که در حافظه کاری هستند، به خط پایان برسند.

مدلی طراحی شده است که نشان می‌دهد چطور ذهن برخی از اهداف را از یاد می‌برد و برخی دیگر را نه. مثلا هر کدام از اهدافتان را به عنوان اسبی در مسابقه در نظر بگیرید که در بخش بلند مدت ذهن هستند. سرعت «اسب هدف» شما بسته به رابطه آن هدف با محیط اطرافش و میزان اهمیت آن برای خود شخص است. 

اینکه هدفتان خوردن قرص زرد رنگ پس از اتمام شام باشد، به‌ یاد آوردنش آسان‌تر خواهد بود چون این مسئله (خوردن قرص زرد بعد از شام) با محیطی که در آن قرار دارید در ارتباط است. اما اگر تصمیم بگیرید که فقط داروهایتان را مصرف کنید، ممکن است به راحتی فراموش کنید. به‌طور کلی، بسیار مهم است که نتیجه هدف شما چه می‌خواهد باشد.

تطابق و میزان اهمیت اهداف شما، در به یادآوردن آن هدف بسیار کمک می‌کند. اگر یک هدف اهمیت بیشتری از دیگری داشته باشد و با محیط اطرافتان همخوانی داشته باشد، زودتر به مقصد می‌رسد و احتمال فراموشی‌اش هم کاهش می‌یابد. این حالت در ناخودآگاه اتفاق می‌افتد. ممکن است درحال انجام کاری باشید و ناگهان هدفی را که ساعت‌ها پیش قصد انجام را داشتید به‌خاطر بیاورید.

لازم به ذکر است که تطابق یک هدف با محیط اطراف و یا مهم بودنش، همیشه هم کمک کننده نیست. شما ممکن است با تمام این وجود کارهای کم اهمیت‌تر را انجام دهید و کار مهم را از خاطر ببرید؛ به همین خاطر می‌توان گفت شانس، نقش مهمی در این موضوع دارد. مثال مسابقه اسب‌ها را به یاد بیاورید: بهترین اسب‌ها همیشه برنده نمی‌شوند!

مسئله‌ مهم در باب فراموشی

مواردی وجود دارد که فراموشی‌ آن‌ها نتیجه‌ای غیراخلاقی و حقوقی خواهد داشت.

در برخی شرایط، آزادی مظنونان در پرونده‌های جنایی محدود می‌شود. ممکن است از آنها خواسته شود که روزانه یک تماس تلفنی داشته باشند یا هر روز برای مدت طولانی در یک قرار ملاقات در ایستگاه پلیس حضور پیدا کنند. در نهایت ممکن است یکی از این جلسات را فراموش کنند؛ این مسئله می‌تواند به عنوان بی‌ارزشی و عدم تعهد فرد نسبت به وظایف خود تلقی شود. 

اما آیا ما بیش از حد از مردم برای به خاطر سپردن اهدافشان طلب داریم؟ تحقیقات احتمال فراموشی یک هدف را ۳ تا ۱۰ درصد تخمین زده‌اند. در یکی از تحقیقات از عده‌ای خواسته شد تا هنگامی که مسئله‌ای را فراموش کردند، بلافاصله آن را در دفتری یادداشت کنند. نتیجه به دست آمده این بود که بخش بیشتری از فراموشی در به یاد آوردن اهداف بوده است. این مسئله به خیلی از ملاک‌ها همچون، سن، اضطراب‌، مشکلات روانی و خواب بستگی دارد.

ممکن است از فراموشی انجام یک کار مهم خجالت بکشید، اما این همیشه از روی بی‌دقتی نیست. بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که به هدف و برنامه خود با جزئیات فکر کنید؛ به وظیفه خود ارزش زیادی بدهید و سرنخ‌ها و یادآوری‌هایی را تنظیم کنید که به شما کمک می‌کند تا جای ممکن آنها را در خاطر خود ثبت کنید. بقیه‌اش را به دست شانس بسپارید و نگران نباشید!

نوشته آیا فراموشی همیشه تقصیر خودمان است؟ اولین بار در آی‌ تی‌ رسان منتشر شد.

چرا هنگام حضور در فستیوال‌ها و سالگردها، یا دیگر رویدادهای عمومی، با حجم عظیمی از اشتیاق مواجه می‌شویم؟ باتوجه به فرضیه اجتماعی ذهن، این مسئله به این خاطر است که ذهن انسان به‌خاطر اجتماعی بودنش پیشرفت کرده است. مطالعات نشان داده‌اند که تعلق داشتن به یک گروه خاصی از مردم،‌ می‌تواند سلامت و رضایت فرد را نسبت به زندگی افزایش دهد و ممکن است خطراتی افراد منزوی را تهدید کنند.

اما متاسفانه، بسیاری از مردم در تنهایی به‌سر می‌برند یا اجتماعی نیستند. و اگر در نظر بگیریم که ذهن انسان بواسطه ارتباطات اجتماعی پیشرفت کرده است، پس تنهایی می‌تواند تاثیرات زیادی بر ذهن بگذارد. مطالعات جدید که در بخش عصب‌شناسی به انجام رسیده‌اند،‌ نشان دادند که دوری از اجتماع با تغییرات بسیاری در ساختار ذهن و مسائل شناختی (فرایند کسب دانش) همراه است؛ و همچنین می‌تواند زوال عقل را در افراد مسن‌تر بالا ببرد.

در حال حاضر، مدارک بسیاری هست که فرضیه ذهن اجتماعی را اثبات کند. در یکی از مطالعات، بخشی از ذهن که مربوط به روابط اجتماعی است در ۷ هزار نفر بررسی شد. این مطالعه پیشرفت ذهن را در شبکه‌های مختلف، به هنگام اجتماعی بودن انسان نشان داد: شبکه پیش فرض (که وقتی ما متوجه دنیای اطراف‌مان نیستیم، فعال است)، شبکه اهداف (که به ما کمک می‌کند آنچه را که متوجهش هستیم انتخاب کنیم)،‌ شبکه زیرقشری (وابسته به حافظه، عواطف و انگیزه) و شبکه مجری مرکزی (که به ما کمک می‌کند تا عواطفمان را کنترل کنیم).

قصد این تحقیق این بود که دیده شود چگونه دوری از اجتماع، بافت خاکستری رنگ مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد، یا همان نواحی مغز در لایه بیرونی که از نورون‌ها تشکیل شده است. در نتیجه تقریبا ۵۰۰ هزار داده که در UK Biobank وجود داشت، مورد بررسی قرار داده شد و اغلب افراد در این داده، ۵۷ ساله بودند. در این تحقیقات، کسانی افراد منزوی اجتماعی در نظر گرفته شدند که هم تنها زندگی می‌کردند، هم ارتباطات اجتماعی‌شان کمتر از ماهی یکبار و حضورشان در فعالیت های اجتماعی، کمتر از هفته‌ای یکبار بوده است.

این مطالعات عکس‌برداری عصبی (MRI) ۳۲ هزار نفر را هم شامل می‌شد. در نهایت متوجه شدیم که افراد منزوی اجتماعی شناخت ضعیف‌تری داشتند؛ مثلا در عملکرد حافظه‌شان،‌ مدت زمان پاسخگویی طولانی و کافی نبودن بافت خاکستری در بسیاری از نواحی مغز. این نواحی، ناحیه گیجگاه (که صدا را انتقال می‌دهد و به بازیابی حافظه کمک می‌کند)، بخش قدامی مغز (مربوط به توجه، برنامه‌ریزی و انحام عملیات پیچیده شناختی) و هیپوکامپ (بخش اصلی در یادگیری و حافظه، که اغلب با دچار شدن به آلزایمر، با اختلال مواجه می‌شود) را شامل می‌شود.

۱۲ سال بعد، با همان افرادی که مورد مطالعه قرار گرفته بودند دیداری انجام شد، و محققان به این نتیجه رسیدند که افرای که تنها نیستند، اما دور از اجتماع به سر می‌برند، ۲۶٪ ریسک دچار شدن زوال عقل را دارند.

مقابله با تنهایی

می‌دانیم که مجموعه قوی از عملکردهای ذهنی در زندگی، که آن را «ذخیره شناختی» می‌نامیم، تنها زمانی ساخته می‌شود که ما تمام بخش‌های ذهن‌مان را فعال نگه داریم. از راه‌هایی که می‌توان این کار را کرد، یاد گیری زبانی جدید یا یک ساز موسیقی است. ذخیره شناختی از پیری زودرس جلوگیری می‌کند؛ برای نمونه، می‌تواند فرد را نسبت به بیماری‌های مختلف مقاوم کند. از جمله، بیماری‌های روانی، زوال عقلی، اسکیزوفرنی و افسردگی، به خصوص زمانی که ذهن انسان دچار ضربه‌های مغزی شده است.

همچنین عواملی وجود دارند که با رعایت‌شان، سلامت جسمی و شناختی شما افزایش پیدا می‌کند؛ مثل خوراک سالم و ورزش کردن. برای بیماری آلزایمر، ‌درمان‌های دارویی وجود دارد؛ اما در عین حال نیاز است که عوارض این داروها کمتر و کاربردشان بیشتر شود. امید است که در آینده راه‌های درمانی مناسب‌تری برای زوال عقل و پیری زودرس به وجود بیاید. یکی از راه های تحقیق در این زمینه، کتون های اگزوژن است (منبع انرژی جایگزین برای گلوکز) که می تواند بواسطه مکمل‌های غذایی مصرف شود.

اما همانطور که مطالعات نشان می‌دهند، مقالبه با انزوای اجتماعی می‌تواند کمک کننده باشد، به خصوص در سنین بالا. مقامات بهداشتی باید برای بررسی وضعیت افراد منزوی و ترتیب دادن فعالیت های اجتماعی برای کمک به آنها بیشتر تلاش کنند.

هنگامی که افراد در موقعیتی نیستند که از نزدیک با دیگران در ارتباط باشند،‌ تکنولوژی جایگزین خوبی است. اگرچه که این جایگزین بیشتر برای نسل جدید کارایی دارد که می‌دانند چطور از تکنولوژی استفاده کنند. اما با آموزش به افراد مسن‌تر، شاید بتوان از طریق تکنولوژی به جلوگیری از تنهایی‌شان کمک کرد.

ارتباطات اجتماعی بسیار مهم هستند. یک مطالعه نشان داد که دایره ارتباطاتمان تعیین کننده اندازه قشر اوربیتوفرونتال (درگیر در شناخت اجتماعی و احساسات) است.

اما ما به چند دوست نیاز داریم؟ محققان اغلب به «عدد دانبار» برای توصیف اندازه گروه‌های اجتماعی اشاره می‌کنند و دریافتند که ما قادر به حفظ بیش از ۱۵۰ رابطه نیستیم و معمولا فقط پنج رابطه نزدیک را مدیریت می‌کنیم. با این حال، شواهدی وجود دارند که تجربی نبودن عدد دانبار را نشان می‌دهند؛ در نتیجه مطالعات بیشتری برای تعیین اندازه گروه‌های اجتماعی‌مان نیاز است.

فرقی ندارد چند سال داریم، اما دشوار است که انکار کنیم انسان موجودی اجتماعی است و از ارتباط با دیگران لذت می‌برد. حالا با تحقیقاتی که تا الان به انجام رسیده است، کم کم به این نتیجه می‌رسیم که اجتماعی بودن در عملکرد ذهن‌مان بسیار تاثیر دارد.

نوشته افراد منزوی عملکرد شناختی ضعیف‌تری نسبت به دیگران دارند اولین بار در اخبار فناوری و موبایل منتشر شد.

یافته‌های مربوط به آمار خودکشی مدام در حال تغییر هستند. مطالعات جدید که به‌‌طور مداوم (و حتی ساعتی) انجام می‌شوند، نوسانات روانی و مربوط خودکشی را بازرسی می‌کنند و نتایجی جذاب اما مقدماتی را به ما می‌دهند تا افرادی را که در مرز خودکشی قرار دارند، شناسایی کنیم. همچنین می‌خواهیم نقش تکنولوژی در خودکشی را مرور کنیم.

آیا تکنولوژی و فناوری اطلاعات می‌تواند در زمینه خودکشی کمک‌کننده باشد؟

به ثبت رساندن آن دسته‌ عواملی که باعث می‌شود افراد در مدتی کوتاه جذب خودکشی شوند، باعث سهولت شناسایی این گروه از افراد توسط متخصصان شده است. بخش بزرگی از این سهولت را مدیون پیشرفت تکنولوژی هستیم؛ برنامه‌های تلفن همراه، مردم را هوشیار نگاه می‌دارند تا به محض ورودشان به دنیای واقعی، درباره‌ افکار خودکشی‌گرای خود یادداشتی بنویسند. پیش از این دانشمندان همیشه برای جمع‌آوری چنین اطلاعاتی به هفته‌ها، ماه‌ها و سال‌ها محدود بوده‌اند و باید ساعت‌ها در آزمایشگاه یا بیمارستان‌ها فعالیت می‌کردند تا به آماری مطلوب برسند.

اما حالا به‌‌وسیله این یادداشت‌ها می‌توان افکار خودکشی را که حتی در طولانی مدت با فرد همراه بوده‌اند حدس زد؛ برای مثال احساس ناامیدی ناگذرا. افسردگی، که در اغلب موارد به عنوان مسبب اصلی خودکشی از آن یاد می‌شود، رابطه‌ای بسیار نزدیک با افکار خودکشی‌گرا دارد اما معمولا با عمل خودکشی در ساعات یا آینده‌ای نزدیک همراه نیست.

با وجود تلاش‌های بسیاری که برای کاهش آمار خودکشی انجام شده، ما شاهد افزایش پیوسته خودکشی در ایالات متحده از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۶ بوده‌ایم.

بعد از کاهشی که در دهه‌ ۹۰ شاهدش بودیم، آمار خودکشی به سختی با صدسال پیش برابری می‌کند. با خودکشی افراد برجسته همانند کیت اسپید و بازیگر تلویزیون آنتونی بوردو، به این مسئله توجه بیشتری شده است.

نظریه‌‌های حال حاضر اشاره به عواملی می‌کنند که تفکر خودکشی‌گرا را به عملی کردن آن منتهی می‌کند؛ مثلا احساس اضافی بودن در جمع و کنار آمدن با دردهای فیزیکی زیاد و ناامیدی. نقش اسمارت‌فون در افکار خودکشی گرا چیست؟

تحقیقات هنوز نمی‌توانند برای برخی از افراد علائم خودکشی را پیشبینی کنند. روان‌شناس و محقق، دیوید کلونسکی، می‌گوید: «همین مسئله، ارتباط با دوستان و روانشناسان را هنگام افکار خودکشی‌گرا در طولانی مدت، حائز اهمیت می‌کند.» حالا باوجود برنامه‌های آنلاین ایجاد شده، متخصصان بالینی باید مراقب باشند و افرادی را که در معرض عمل خودکشی هستند، به سرعت تشخیص دهند.

تحقیقاتی در سال ۲۰۰۹ نشان داد که این نوع افکار معمولا میان کسانی که قبلا مرتکب خودکشی شده‌اند بیشتر است؛ و گاهی شاید با این افکار لحظه به لحظه دست و پنجه نرم می‌کنند اما موفق به عملی کردن افکارشان نمی‌شوند.

گروهی از روانشناسان با مدیریت ایوان کلیمن، آمارگیری لحظه‌ای و آنلاین را به حدی جلوتر برده‌اند. این محققان ۵۱ بزرگسال را از وبسایت‌های مربوط به خودکشی و ۳۲ بزرگسال را از کلینیک بوستون انتخاب کرده‌اند. داوطلبان موبایلی را با خود داشتند که به واسطه‌ی آن در طی هشت ساعت، چهاربار به میزان میل‌شان برای خودکشی امتیاز می‌داد. گروه اول جواب‌شان ۲۸ روز میل متوالی بود و گروه دوم که تحت نظر روانشناس و یا روانپزشک بوده‌اند، چیزی حدود یک الی دو هفته را گزارش داده‌اند.

تکنولوژی آمارگیری، پنج الگوی میل خودکشی مشترک در میان این دو گروه یافت کرده است

در میان افرادی که سال گذشته تلاش بر خودکشی داشته‌اند، میل‌شان با توجه به امتیاز خودشان پنج الگو را دنبال کرده است:

تقریبا ثابت (آبی)، میلی کم اما با تفاوت بسیار (زرد)، میل متوسط با تغییرات بالا (سبز)، میل بالا با تغییر کم (قرمز) و میل بالا با تغییر بسیار (نارنجی).

بعضی افراد گزارش کرده‌اند که معمولا افکار خودکشی‌شان هنگامی که کمتر بوده، در طی روز با نوساناتی همراه شده است.

در میان کسانی که سال گذشته قصد خودکشی داشته‌اند، میل‌شان یک ماه پیش از انجام این آزمایش افزایش پیدا کرده اما نوسانات کمی داشته است. اما چنین چیزی درباره بیماران کلینیکی دیده نشده، احتمالا به این خاطر که بلافاصله پس از اقدام خودکشی‌شان به کلینیک منقل شدند. با مطالعه افرادی که در کلینیک به سر می‌برند، ممکن است بتوانیم ارتباطی میان آنانی که فقط افکار خودکشی‌گرا داشته‌اند و آنانی که تازه اقدام به خودکشی کرده‌اند پیدا کنیم.

روان‌شناس دانشگاه هاروارد، ایوان کلیمن، در حال انجام آزمایشی مشابه است که شامل دو  گروه ۳۰۰ نفره از بزرگسالان و نوجوانانی می‌باشد که قبل‌ترها تلاش بر خودکشی داشته‌اند. این گروه ۶ ماه پس از مرخصی‌شان از کلینیک مورد بررسی قرار خواهند گرفت. داوطلبان باید به سوالاتی که در موبایلشان پرسیده می‌شود پاسخ بدهند و هنگام خواب سنسور‌هایی را متصل کنند که چرخه افکارشان را رسم می‌کند.

کلیمن می‌گوید: «برخی افراد متوجه پریشانی خود در لحظه نیستند و درنتیجه ما احتیاج داریم که آن پریشانی را با راه‌هایی به غیر از خود اظهاری فرد تشخیص دهیم.»

کلونسکی اضافه می‌کند که با مطالعه این افراد، متخصصان می‌توانند به بیمار کمک کنند تا پریشانی‌ فیزیکی خود را عاملی برای پریشانی روانی بداند و آن را نادیده نگیرد تا در هنگام ضرورت به پرشک مراجعه کند.

طرحی پیشنهادی عنوان می‌کند که حداقل دو نوع تفکر خودکشی‌‌گرا داریم که یکی از آنها بی‌تحرکی در هنگام پریشان حالی است؛ این نوع به مطالعه بیش‌تری نیاز دارد. روانپزشک ماریا اوکوندو می‌گوید که دلیلش شاید به استرس‌های ناشی از تجاوز در کودکی یا ضربه‌های روانی قدیمی‌تر برمی‌گردد یا اینکه افسردگی مداوم و طولانی مدت سبب خستگی فرد شده و باعث ارتکاب خودشکی شده است. اوکوندو و همکارانش این طرز تفکر را در میان ۶.۷۰۰ نفر نوجوان دانشگاهی در ایلات متحده کشف کرده‌اند. با توجه به پنج الگوی ایجاد شده، استرس یا نبود آن، نقش بزرگی در تمام افراد مایل خودکشی داشته است.

اما جدا از کمک‌هایی که تکنولوژی آمارگیری آنلاین به ما در جلوگیری و اطلاع از افراد در فکر خودکشی کرده است، نتیجه به دست آمده تنها در صورتی کار‌آمد و ممکن است که افراد سوالات تست‌های روانشناسی را به‌طور دائم پاسخ دهند.

کاترین گلن، روان‌شناس دانشگاه راچستر نیویورک، می‌گوید: «به ویژه در دوران جوانی، بسیار دشوار است که بگوییم چه مقدار این دسته از افراد درگیر افکار این چنینی هستند.» او اضافه می‌کند: «پیش آمده که بعضی از نوجوانان وقتی از کلینیک مرخص شدند، چند روز پیش از اقدام خودکشی دیگرشان، برای اینکه از نو به کلینیک بازنگردند، آفلاین مانده‌اند. خودکشی مسئله بسیار پیچیده‌ای برای مطالعه است.»

نوشته تکنولوژی به کمک افراد در مرز خودکشی می‌آید اولین بار در اخبار فناوری و موبایل پدیدار شد.