نمی‌توان شوک بزرگی را که کسب‌و‌کارها در شروع پاندمی کرونا با آن مواجه شدند، به‌راحتی فراموش کرد. کمتر از دو سال پیش بود که بسیاری از کسب و‌کارها خود را در برابر تعطیلی‌های اجباری -که به‌نظر نمی‌رسید به‌این زودی پایان یابند- آسیب‌پذیر می‌دیدند. همه‌جا صحبت از گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال ورشکستگی و تعطیلی‌های گسترده خصوصا در بخش‌های خدماتی بود و مدیران ناباورانه چشم‌انتظار پایان این وضع و از سرگیری هرچه زودتر کارها بودند.‌ اما به‌لطف تکنولوژی‌های نوین و با تداوم شرایط پاندمی، «دورکاری» رواج بیشتری پیدا کرد و بر سازمان‌ها حاکم شد. اکنون با حداقل نیاز به‌تعامل حضوری افراد، کارها با کیفیت مطلوبی در حال انجامند. در واقع فناوریی‌های مانند رایانش ابری، تماس‌های صوتی و تصویری و ظهور پلت‌فرم‌های دیجیتالی برای کار مشترک روی پروژه‌ها، بسترهای نجات‌بخشی بودند که توانستند در روال مواجهه با این بیماری و بازگرداندن کارها به‌روال عادی، کمک کنند.

 

 

‌Blueface  پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۲۵، دورکاری به‌سبک کاری غالب در اکثر سازمان‌ها تبدیل شود و حتی با مساعد شدن شرایط برای حضور در محل کار، بخش عمده کارها از داخل منزل انجام شود.

 

 رایانش ابری و تحول در دسترسی به‌داده‌ها

امکان دسترسی به‌داده‌ها و اشتراک‌گذاری آنها میان افراد، یکی از اصلی‌ترین نیازمندی‌ها برای انجام کارها از راه دور است. آنچه باعث شد دسترسی به‌داده‌ها در مدت اخیر برای کارکنان سازمان‌ها فراهم شود، وجود پلت‌فرم‌های ابری مدیریت داده بود. این پلت‌فرم‌ها با فراهم کردن امنیت مناسب برای داده‌های سازمان‌ها، شرایطی ایجاد کردند که کارکنان سازمان‌ها به‌سادگی بتوانند از طریق شبکه اینترنت به‌داده‌های موردنیاز خود دسترسی پیدا کنند و کار را پیش ببرند. در این مدت صنایع مختلفی زیرساخت‌های اطلاعاتی خود را به‌بستر ابر منتقل کردند. اکنون حتی بخشی از کارهای سیستم بهداشت و درمان در برخی کشورها نیز از این طریق در حال انجام است و سامانه‌هایی برای معاینه و رصد آنلاین بیماران راه‌اندازی شده. این کار نه‌تنها امکان رسیدگی به‌تعداد بیشتری از بیماران را فراهم می‌کند، بلکه خطر شیوع عفونت و آلودگی‌ها را نیز کاهش می‌دهد. به‌نظر می‌رسد با پایان یافتن پاندمی کرونا نیز مزایای فناوری‌های ابری در ایجاد زمینه‌ای برای انجام کارها از راه دور ماندگار بماند.

 

یکی از دغدغه‌های شاخص سازمان‌ها در ارتباط از طریق ابر، آن است که چگونه داده‌های خود را امن نگه دارند و شرایطی ایجاد کنند که عملکرد شرکت بدون وقفه ادامه پیدا کند. پشتیبان‌گیری مداوم از داده‌ها، راهکاری است که امروزه به‌شدت مورد تاکید قرار می‌گیرد، به‌طوری‌که گزارش مدیریت ابری Veeam از سال ۲۰۲۰ نشان می‌دهد بیش از یک‌سوم شرکت‌های آمریکایی، تهیه نسخه‌های پشتیبان از داده‌های خود را در دستور کار قرار داده‌اند. این راهکار خصوصا برای کسب‌و‌کارهایی که وظایف خاص و کلیدی دارند و حساسیت کاری آنها بالاست بسیار مورد تاکید قرار گرفته است، زیرا با وجود مزایای بسیار زیاد انتقال کسب و کارها به ‌زیررساخت‌های ابری، ولع هکرها برای دستبرد‌زدن و حمله به‌شرکت‌ها به‌میزان قابل‌توجهی افزایش یافته است، به‌طوری که طبق گزارش Bitdefender، حملات سایبری در سال ۲۰۲۰ نسبت به‌سال گذشته ۴۸۵‌درصد افزایش یافته و شیوع ویروس‌کووید-۱۹ بر برجسته‌سازی روش‌های مجرمان سایبری تاثیر گذاشته است.

 

 ارتباطات از طریق فضای مجازی

ابزارهای ارتباطات صوتی، تصویری و متنی با فراهم‌کردن امکان تبادل اطلاعات و شنیدن صدا و دیدن تصویر یکدیگر، کاری کردند تا خلأ نبودن در محیط کاری شرکت کمتر حس شود و کارکنان حس می‌کردند تا حدی در کنار هم در حال کار هستند. ابزارهای برگزاری ویدئوکنفرانس و جلسات مجازی مانند «زوم» در این مدت کاربران زیادی به‌خود جذب کردند. نیاز به‌تعاملات مجازی باعث‌شد تعداد کاربران فعال پلت‌فرم تیمز مایکروسافت بیش از ۵۰‌درصد رشد کند و در پی نیاز رو به‌افزایش کاربران برای برقراری ارتباطات دیجیتال، فروش دیتاسنترهای شرکت انویدیا برای اولین‌بار در تاریخ به ‌یک‌میلیارد دلار رسید.

 

‌برنامه اسکایپ مایکروسافت را می‌توان یکی دیگر از ابزارهای محبوب افراد برای برقراری جلسات صوتی و تصویری در مدت پاندمی اخیر دانست. این ابزار با فراهم‌کردن امکان اشتراک‌گذاری صفحه نمایش، فایل و متن حین مکالمات، توانست به‌خوبی پاسخگوی نیازهای جلساتی سازمان‌ها باشد.

 

با وجود آنکه ارتباطات صوتی و تصویری به‌مراتب حس ارتباطی بهتری در کاربران می‌تواند ایجاد کند، اما ارتباط از طریق چت‌های متنی هنوز در صدر روش‌های ارتباطی در این مدت بوده است. در دورکاری‌های مدت اخیر بخش زیادی از مکالمات از طریق چت‌های متنی انجام شده‌اند و علت ترجیح این روش احتمالا آن است که داده‌های تبادل‌شده را می‌توان مورد استناد و رجوع قرار داد و با جست‌وجوی ساده‌تری به‌بخش‌های مورد نظر از مکالمات انجام شده دست پیدا کرد.

 

اسلک‌(Slack) یکی از محبوب‌ترین ابزارهای ارتباط متنی طی مدت اخیر بوده است. این برنامه که امکان دسترسی به‌آن هم از طریق نسخه وب و هم اپلیکیشن‌های موبایلی میسر است، باعث شد کارکنان سازمان‌ها بتوانند به سرعت داده‌هایی را با یکدیگر به‌اشتراک بگذارند. ابزارهای مدیریت ارتباطات، بخش دیگری از مجموعه ابزارهایی بودند که برای تسهیل  در برقراری ارتباطات مجازی به‌کمک کسب‌و‌کارها آمدند. این ابزارها با ایجاد بستری برای همکاری مشترک تمام افراد سازمان، نظم پیشبرد کارها از راه دور را بهبود دادند.

 

ابزارهایی مانند JIRA، Trello، Intercom و Monday  از جمله پراستفاده‌ترین ابزارهایی هستند که در این مدت از سوی سازمان‌ها برای بهبود ارتباطات جمعی و کار گروهی مورد استفاده قرار گرفتند.

 

 حس حضور در محل کار با «واقعیت افزوده»‌

بحث آموزش در دوران پاندمی محدود به ‌دانش‌آموزان و دانشجویان نبود و کسب‌و‌کارها نیز برای پاسخ به‌نیاز‌های آموزشی کارکنان خود، به‌دنبال راهکاری برای انتقال این امر به‌فضای اینترنت بودند. تکنولوژی در بسترسازی برای این بخش نیز وارد عمل شد و شرایطی فراهم کرد که بتوان عملیات آموزشی در فضای سنتی را به‌بخش آنلاین منتقل کرد. یکی از چالش‌های مهم در ابتدای پاندمی و انتقال آموزش به‌فضای مجازی، اطمینان از مشارکت افراد در مباحث آموزشی بود. بر‌خلاف محیط‌های فیزیکی که به‌خوبی امکان تعامل اساتید و آموزندگان وجود دارد، می‌توان از کیفیت این امر مطلع شد. از سوی دیگر بسیاری از محتواهای آموزشی سازمان‌ها تا پیش از پاندمی متناسب با ارائه در محیط‌های فیزیکی آماده شده بودند و انتقال آن به‌فضای آنلاین، باعث شد تا نیاز باشد بخشی از این محتواها بازآفرینی شوند. با این‌حال و با تداوم شرایط پاندمی دیگر این چالش‌ها کمرنگ شده و طرفین آموزش توانسته‌اند خود را با شرایط آموزش بر بسترهای آنلاین وفق دهند. همچنین با ایجاد ابزارهای واقعیت افزوده، می‌توان آموزش را با حسی بسیار نزدیک به‌آنچه با حضور در محیط انجام می‌شد، پیش برد.

 

فیس‌بوک اخیرا با عرضه نسخه آزمایشی ابزار ارتباطی جدید خود در قالب پروژه

 HorizonWorkrooms، شرایطی فراهم کرده تا با کمک فناوری‌های واقعیت افزوده، تماس‌های مجازی، جلسات آنلاین و حتی دوره‌های آموزشی با حس و حالی کاملا متفاوت برگزار شوند. در این محیط جدید که از سوی فیس‌بوک برای دورکاری در دوران پاندمی طراحی شده است، تمامی اعضا در قالب یک شخصیت مجازی در محیطی ‌مانند محیط کار قابل مشاهده‌اند.

 

حتی می‌توان اتاق‌‌هایی  که کار در آن در حال انجام است را در مدل‌های جدیدی طراحی کرد و آن را مطابق نظر اعضا تغییر داد.

 

در این محیط علاوه بر در نظر گرفتن یک هویت مجازی برای هر یک از کارکنان، تمام ابزارهای مورد نیاز اعم از میز کار، تقویم، تخته وایت برد و... نیز در نظر گرفته شده‌اند. حتی به ‌وایت‌بوردهایی برای ارائه توضیح در مورد موضوعی خاص و نوشتن نکات پیرامون مساله مورد بحث مجهز شده‌اند. فیس‌بوک در این‌باره عنوان کرد: از نظر ما، فناوری واقعیت افزوده ‌‌می‌تواند به‌عنوان یک پلت‌فرم رایانشی جدید، نحوه کار‌کردن‌مان را متحول کند. این فناوری با از بین بردن فاصله میان افراد، به‌آنها کمک ‌‌می‌کند تا از هر جایی، با یکدیگر ارتباط و تعامل بهتری داشته باشند. پروژه Horizon Workrooms اولین گام بزرگ در جهت تحقق این امر است.

 

با لمس مزیت‌های متعدد کار کردن از منزل و انجام کارها به‌کمک تکنولوژی‌های نوین، هم مدیران و هم کارکنان شرکت‌ها گرایش زیادی به‌دورکاری پیدا کرده‌اند؛ به‌طوری که بسیاری از شرکت‌ها خصوصا غول‌های دنیای فناوری قصد دارند این الگوی کاری را دست‌کم به‌عنوان بخشی از استراتژی کاری خود برای دوران پس از پاندمی حفظ کنند.