ابزارهای هوشمند روز به روز نقش بیشتری در زندگی انسان امروزی بر عهده می‌گیرند و ابزارهای سنتی انجام کارهای رایج را به حاشیه می‌رانند. هزاران سال است که مطالعه با خواندن کتاب‌هایی از جنس کاغذ و جوهر معنا پیدا می‌کند؛ اما در سالیان اخیر با رواج گجت‌هایی مانند تبلت، تلفن هوشمند و کتابخوان به همراه محتوای الکترونیکی با فرمت‌هایی از قبیل pdf و ePUB و اپلیکیشن‌های متنوع کتابخوان، مطالعه شکل جدیدی به خود گرفته است؛ با این حال هنوز هم کتاب‌های کاغذی از جایگاه خوبی برخوردارند و نمی‌توان گفت کتاب الکترونیکی تهدیدی جدی برای شکل سنتی مطالعه به حساب می‌آید؛ از سوی دیگر هر کدام از این کتاب‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه مطلب با ما باشید تا مزایا و معایب کتاب‌های الکترونیکی را نسبت به کتاب‌های کاغذی مرور کنیم.
چرا کتاب کاغذی؟
حس خوب!
در یک بعد‌ازظهر زمستانی برای اهالی کتاب هیچ وسیله‌ای نمی‌تواند جایگزین یک کتاب خوب شود؛ یک صندلی راحت، یک کتاب خوب و یک فنجان چای یا قهوه! برای یک فرد اهل مطالعه حتی بوی کتاب و کاغذ حس آرامش به همراه دارد، احساسی که یک کتاب الکترونیکی هرگز نمی‌تواند منتقل کند. حتی عموم مردم و کسانی که فقط کتاب‌های درسی را می‌خوانند تمایل بیشتری به استفاده از کتاب کاغذی دارند.
یادگیری بهتر
یک تحقیق نشان داده است که با خواندن کتاب‌های الکترونیکی میزان یادگیری کاهش می‌یابد، در این پژوهش از یک گروه ۲۵ نفری خواسته شد که یک کتاب ۲۸ صفحه‌ای را در کتابخوان Kindle بخوانند و یک گروه ۲۵ نفری دیگر هم همان کتاب را از روی کتاب کاغذی مطالعه کردند؛ سپس از آنها خواسته شد که ۱۴رویداد از داستان را به ترتیب زمان وقوع بیان نمایند؛ در این بررسی عملکرد خوانندگان کتاب‌های کاغذی بسیار بهتر بود. یک بررسی دیگر هم در دانشگاه Stavanger نروژ بر روی گروهی از دانشجویان انجام گرفت و نشان داد که مطالعه از روی کاغذ یادگیری بهتری به دنبال دارد.
خستگی و آسیب جسمی کمتر
نگاه کردن به یک صفحه نمایش به مدت طولانی، عوارضی مانند خستگی و آسیب چشم، خستگی ذهنی و اختلالات خواب را به همراه دارد در حالی که مطالعه از روی کاغذ هیچکدام از مشکلات گفته شده را در پی ندارد، البته خستگی فیزیکی در نتیجه حالت نشستن هم ممکن است از عوارض مطالعه به مدت طولانی به شمار بیاید که ارتباطی با الکترونیکی یا کاغذی بودن کتاب ندارد! عوارض نگاه کردن طولانی مدت به صفحات نمایش در کودکان شدت و اهمیت بیشتری دارد.
سادگی و همیشگی بودن
خواندن یک کتاب کاغذی نیاز به هیچ وسیله‌ای به جز خود کتاب ندارد؛ همچنین تمامی افراد به سادگی می‌توانند از آن استفاده کنند بدون آن که نگران تمام شدن شارژ باشند!
حقوق نویسنده و ناشر
معمولا حقوق پدید آورندگان در کتاب‌های چاپی حفظ می‌شود و سود مالی حاصل از انتشار آنها به جز در موارد معدود، به نویسنده و ناشر بر می‌گردد در حالی که با فقدان قوانین کپی‌رایت یا اجرای ناقص آنها کتاب‌های الکترونیکی به راحتی کپی می‌شوند بدون آنکه نویسنده یا ناشر اطلاعی داشته باشد؛ البته استفاده از اپلیکیشن‌های کتابخوان اندروید که اخیرا در کشور ما رایج شده‌اند و خرید کتاب الکترونیک از طریق آنها می‌تواند تا حدود زیادی باعث حفظ حقوق پدید آورندگان شود.
چرا کتاب الکترونیکی؟
نجات درختان
همان طور که می‌دانید کاغذ از درختان به دست می‌آید و انتشار محتوای الکترونیکی به جای چاپ آنها می‌تواند موجب صرفه‌جویی در مصرف کاغذ، جلوگیری از قطع بیشتر درختان و آسیب کمتر به محیط زیست شود. شاید در نگاه اول این موضوع کم‌اهمیت به نظر برسد اما یقینا در ابعاد و حجم گسترده چاپ کتاب‌ها و بخصوص روزنامه‌های پرتیراژ مصرف کاغذ بسیار زیاد خواهد بود.
قیمت کمتر
قیمت کتاب‌های الکترونیکی را در اپلیکیش‌های کتابخوان بررسی کنید، این کتاب‌ها به دلیل حذف هزینه‌های کاغذ و چاپ قیمت پایین‌تری از کتاب‌های کاغذی دارند و بنابراین تعداد بیشتری از مردم می‌توانند از آنها استفاده کنند؛ همچنین بسیاری از کتاب‌های الکترونیکی به صورت رایگان منتشر می‌شوند (به صورت قانونی)، در حالی که این موضوع در مورد کتاب‌های چاپی امکان ندارد.
استفاده آسان
کتاب الکترونیک حجم و وزن فیزیکی ندارد، هزاران و حتی میلیون‌ها صفحه کتاب می‌توانند در یک دستگاه موبایل یا تبلت به صورت همیشگی به همراه ما باشند؛ حال آن که در بسیاری از موارد حتی نمی‌توانیم یک کتاب کوچک را به همراه داشته باشیم. همچنین استفاده از این نوع کتاب‌ها با توجه به امکانات متنوع اپلیکیشن‌های کتاب خوان بسیار آسان است. نشانه‌گذاری، حفظ کتاب در صفحه خوانده شده، امکان جستجوی کلمات و عناوین و…. از مزایایی هستند که در کتاب چاپی وجود ندارند.
آپدیت آسان
کتاب‌های الکترونیکی به آسانی آپدیت می‌شوند و نسخه‌های جدید آنها در اختیار کاربران قرار می‌گیرد و معمولا این کار هزینه‌ای هم ندارد درحالی که داشتن نسخه‌های جدید از یک کتاب مستلزم صرف هزینه و خرید دوباره آن است.
با توجه به آنچه گفتیم کتاب‌های کاغذی و الکترونیکی مزایا و معایب خود را دارند و نمی‌توان هیچکدام را بهتر دانست؛ شاید برتری هر کدام بستگی به شرایط زمانی و مکانی مطالعه و سلیقه فردی داشته باشد.
نوشته دیدگاه: کتاب کاغذی یا کتاب الکترونیکی؛ کدام بهتر است؟! اولین بار در پدیدار شد.
