هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین المان‌ها و نمادهای تبلور دانش کامپیوتری انسان در جسمی ماشینی است ولی این تعریف زیبا برای انسان‌های امروزی به‌عنوان یک مخاطره بزرگ و یک ترس از آینده‌ای تاریک نیز مطرح است. دلیل این امر را می‌توان بیشتر در تخیل انسان‌ها جست زیرا عملا هنوز هیچ هوش مصنوعی نیرومندی که بتواند حتی به درصدی از توان یادگیری انسانی دست یابد، طراحی و ساخته نشده است. با این‌ حال شرایط داستان‌ها و فیلم‌های علمی و تخیلی موجب شده است تا ذهنیت عمومی جامعه نسبت به هوش مصنوعی، تیره باشد.

در ابتدای امر باید ببینیم که هوش مصنوعی چیست؟ هوش مصنوعی از نظر تعریف علمی به معنای رفتار ساختاریافته ماشینی در برابر رخدادها است. هنگامی‌ که یک ماشین بتواند در برابر رخدادها از خود عکس‌العمل نشان داده و به‌مانند انسان، از بین گزینه‌های مختلف به انتخاب یک راهکار از پیش تعیین نشده دست بزند، آنگاه آن ماشین به هوش مصنوعی مجهز شده است.

همان‌طور که می‌بینید برای دست‌یابی به چنین دستاوردی، هنوز حتی به یک‌دهم درصد از پیشرفت لازم نیز نرسیده‌ایم و هوش‌های مصنوعی ساخته شده در دنیای امروزی ما بیشتر به ساختار تصمیم‌گیری درختی و تعیین شرایط از پیش تعیین شده وابسته هستند تا این‌که بخواهند یک ساختار سند باکس را به نمایش بگذارند. حال ممکن است برای شما این سوال پیش آمده باشد که ساختار درختی و سندباکس، به چ

ه معناست؟!

ساختار تصمیم‌گیری درختی به ساختاری گفته می‌شود که یک رخداد، از یک ریشه خاص آغاز شده و بر اساس پاسخ به سوال‌هایی که در هر مرحله از تصمیم‌گیری مطرح می‌شود، تعداد پاسخ‌ها کاهش خواهد یافت تا درنهایت شاهد رسیدن به یک پاسخ باشیم. همان‌طور که واضح به نظر می‌رسد، برای ساختار تصمیم‌گیری درختی باید تمامی حالت‌های ممکن از پیش تعیین شوند و به همین دلیل نیز هوش مصنوعی به‌دست‌آمده از این ساختار، چندان نیرومند نخواهد بود.

در نقطه مقابل، مفهوم سندباکس قرار دارد، این مفهوم از ساختار اسباب‌بازی‌های قدیمی چینی الهام گرفته شده است که در آن، چندلایه شیشه در کنار یکدیگر قرار می‌گرفتند و هر یک از لایه‌ها دارای شن‌هایی به یک رنگ خاص هستند، با تکان دادن این جعبه و نگاه کردن به آن از کناره، هر بار شاهد شکل‌گیری یک تصویر خاص هستیم که تعداد تصویرهای قابل رویت را عملا به بی‌نهایت می‌رساند. مشابه همین ساختار نیز می‌تواند در هوش مصنوعی به کار گرفته شود. برای نمونه شما می‌توانید بر اساس رخدادهای محیطی و تحلیل آن بر لایه‌های مختلف تصمیم‌گیری، یک تصمیم خاص را اتخاذ کنید، برای مثال فرض کنید هم‌اکنون که مشغول خواندن این مقاله هستید، زنگ خانه شما به صدا درمی‌آید، بسته به این‌که در انتظار کسی هستید، کس دیگری در خانه هست یا خیر، موقعیت شما نسبت به در چگونه است و …، تصمیم به باز کردن یا باز نکردن در می‌گیرید. هر یک از المان‌های یادشده، یک لایه از جعبه شیشه‌ای سند باکس است و عکس‌العمل شما نسبت به آن موجب خواهد شد تا ساختاری منحصربه‌فرد شکل بگیرد. حال درصورتی‌که بتوان همین ساختار را برای هوش مصنوعی به کار گرفت، می‌توان انتظار جهشی بزرگ در این زمینه را داشت که هنوز دانشمندان به آن دست پیدا نکرده‌اند.

علت این امر نیز تعیین مولفه‌های خروجی و تحلیل آن‌هاست! یک هوش مصنوعی باید بتواند تمامی حالت‌های ممکن را در اختیار داشته باشد تا تنها در یک زمینه موفق عمل نکند. برای این کار، حسگرهای فوق‌العاده پیشرفته، ساختار تصمیم‌گیری بسیار پیچیده و از همه مهم‌تر، ساختار یادگیری عمقی ماشینی مورد نیاز است که به همین دلیل نیز با قطعیت می‌توان گفت که هنوز زمان رسیدن به این ساختار فرانرسیده است.

هوش مصنوعی از جنس آینده است و اگر در طراحی آن درست عمل شود، می‌توان از آن برای آسودگی انسان استفاده کرد ولی اگر المان‌های بازدارنده در طراحی هوش مصنوعی به کار گرفته نشود، آنگاه ممکن است مانند فیلم‌های هالیوودی، شاهد غلبه یافتن هوش مصنوعی بر انسان‌ها باشیم. البته نیازی به نگران بودن نیست چون حتی اگر رکورد زنده ماندن در گینس را نیز به دست بیاورید، بازهم بعید به نظر می‌رسد که شاهد این دوران باشید.

نوشته از ترمیناتور تا ماتریکس؛ آیا هوش مصنوعی برای آینده ما خطرناک است؟! اولین بار در - آی‌تی‌رسان پدیدار شد.