پس از باخت انگلیس مقابل ایتالیا در مسابقات قهرمانی یورو 2020، رسانه‌های اجتماعی مملو از پیام‌ها و پست‌های نژادپرستانه علیه 3بازیکن سیاهپوست این تیم شد؛ موضوعی که بار دیگر به قانونگذاران بریتانیا یادآوری کرد که باید لایحه امنیت آنلاین این کشور زودتر به تصویب نهایی برسد. به اعتقاد دولت بریتانیا، پیش‌نویس لایحه امنیت آنلاین، یک چارچوب قانونی جدید برای مقابله با محتوای مضر به‌صورت آنلاین ایجاد می‌کند و می‌تواند نقشی مهم در کاهش بروز چنین اتفاقاتی در فضای آنلاین داشته باشد هرچند این لایحه مخالفانی نیز دارد.

یک طوفان توئیتری

حضور انگلیس در فینال مسابقات یورو 2020، مردم این کشور را بسیار هیجان زده کرد. کاربران طی روزهای قبل از این بازی سرنوشت ساز، در توئیتر حضوری فعال داشتند و بازیکنان محبوب تیم خود را تشویق می‌کردند. بسیاری با استفاده از هشتگ Euro2020 final # پیش از بازی و در نیمه نخست آن، به این کارزار پیوستند تا روحیه بازیکنان را بالا ببرند ولی وقتی پنالتی‌ها خراب شدند نیمه تاریک و سیاه دنیای آنلاین، خود را نشان داد. این هشتگ که پیش از این کاربران با کمک آن، با افتخار از بازیکنان خود یاد می‌کردند حالا به ابزاری برای گذاشتن پیام‌های توهین‌آمیز و نژادپرستانه علیه«مارکوس راشفورد»، «جیدون سانچو» و «باکایو ساکا» سه بازیکن رنگین پوست تیم انگلیس تبدیل شد.

توئیت‌هایی با این هشتگ همچنین به یک یادآوری هشداردهنده درباره نژادپرستی در جامعه انگلیس تبدیل شد و برای شهروندان رنگین پوست انگلیس هم پیام دلسردکننده‌ای برای فعالیت‌های جدی به همراه داشت.

 محققان رسانه‌های اجتماعی که رویدادها را با تجزیه و تحلیل کلمات کلیدی، موضوعات و احساسات سازمان یافته تحت هشتگ‌ها به‌صورت آنلاین ردیابی می‌کنند، می‌گویند: ما توئیتر را کاملاً زیر نظر داشتیم و از ابزار قابل دسترسی عمومی TAGS استفاده کردیم که پست‌های توئیتر را از طریق یک رابط برنامه‌نویسی برنامه جست‌و‌جو، بایگانی می‌کند. ما در یک ساعت مانده به شروع مسابقه، 32هزار و 765توئیت، در طول مسابقه، 100هزارو282 توئیت و پس از پایان یافتن مسابقه هم 44هزارو554 توئیت را که با هشتگ Euro2020 final# انجام شده بود، مورد بررسی قرار دادیم. نتیجه نشان داد پیش از مسابقه حس غرور در توئیت‌ها موج می‌زد. در طول بازی درباره گل زودهنگام به ایتالیا و تاریخ ساز بودن آن توئیت شد ولی پس از بازی به ناگهان ورق برگشت و شاهد خشونت‌های چشمگیر علیه بازیکنان ازسوی تعدادی محدود بودیم و بتدریج طوفان توئیتری به پا خاست.

 تلاش شبکه‌های اجتماعی

با پایان بازی، حساب‌های رسانه‌های اجتماعی بازیکنان ازجمله اینستاگرام و توئیتر با نظرات و پیام‌های نژادپرستان، بمباران شد که البته شبکه‌های اجتماعی هم برای مقابله با آن، بیکار ننشستند. سخنگوی توئیتر دراین باره گفت: سوء‌استفاده از فضای آنلاین، نفرت پراکنی و انتشار نظرات نژادپرستانه، جایی در این پلتفرم ندارد. توئیتر مجبور شد به‌دلیل نقض قوانین این شبکه اجتماعی و آزار و اذیت بازیکنان فوتبال و انتشار محتوای نفرت انگیز، هزاران توئیت را با کمک یادگیری ماشینی و همچنین اپراتورهای انسانی حذف و تعدادی از حساب‌ها را هم به طور دائم معلق کند. این شبکه اجتماعی اعلام کرد ما طی همکاری فعالانه با شرکای خود در سراسر جامعه فوتبال، راه‌های مقابله جمعی با این موضوع را شناسایی می‌کنیم و به نقش خود در مهار این رفتار غیرقابل قبول اعم از آنلاین و آفلاین ادامه خواهیم داد. سخنگوی فیس بوک واینستاگرام هم گفت: این کمپانی تعداد پست‌های مروج خشونت و نژادپرستی علیه بازیکنان تیم فوتبال انگلیس را در اختیار ندارد اما از همان لحظات نخست تلاش شد بسرعت نظرات و حساب‌های کاربری سوء‌استفاده کننده از فضای آنلاین حذف شوند و این کار را ادامه خواهیم داد. همچنین از همه بازیکنان خواسته‌ایم ابزار کلمات پنهان اینستاگرام(Hidden Words) را روشن کنند تا نظرات و کلام حاوی خشونت، نژادپرستی و فحاشی در پیام‌های مستقیم قابل مشاهده نباشد.هنوز در حال بررسی حساب‌های کاربری متخلف هستیم و معتقدیم هیچ کس نباید سوء‌استفاده و حملات نژادپرستانه را در اینستاگرام تجربه کند.ما بسرعت نظرات و حساب‌های کاربری متخلف در زمینه فوتبالیست‌های انگلیس را حذف کردیم و همچنان علیه کسانی که قوانین ما را نقض می‌کنند، اقدام می‌کنیم. هرچند این چالش یک شبه برطرف نخواهد شد اما متعهدیم که جامعه خود را از چنین مواردی در امان نگاه داریم. همچنین گزارش شده است که تلگرام وضعیتی به مراتب بدتر از توئیتر و اینستاگرام داشته و حتی پیام‌هایی مبنی بر تهدید بازیکنان در کانال‌های برتری طلب سفیدپوستان در این شبکه اجتماعی دیده شده است اما این پلتفرم، سیاست‌های تعدیل بسیار ناچیزی نسبت به توئیتر یا فیس بوک دارد و دراین باره نیز هنوز اظهار نظری نکرده است.

موافقان و مخالفان یک لایحه

پیش نویس لایحه امنیت آنلاین که در ماه مه معرفی شد، قرار است قبل از رأی‌گیری در اواخر سال‌جاری، توسط یک گروه بین حزبی از نمایندگان بررسی شود. البته این لایحه موافقان و مخالفان بسیاری دارد، برخی آن را راهبرد اصلی برای جلوگیری از سوء‌استفاده‌های آنلاین می‌دانند و البته بعضی هم این لایحه را مغایر با دموکراسی و آزادی بیان تعریف می‌کنند.

به هرحال دولت انگلیس پیش‌نویس لایحه امنیت آنلاین را با هدف نظارت دقیق بر محتوای غیرقانونی و مضر آنلاین و اعمال جریمه و مجازات در صورت عدم رعایت قانون، آماده کرده است و انتظار می‌رود پیامدهای قابل توجهی برای کاربران داشته باشد.

دولت این طرح را پیشرو در سطح جهانی می‌داند و مدعی است که عصر جدیدی از پاسخگویی فناوری و دنیای آنلاین ایجاد خواهد کرد. به اعتقاد دولت انگلیس، پیش‌نویس لایحه امنیت آنلاین، کودکان را ایمن نگه می‌دارد، نفرت نژادی را متوقف می‌کند و از دموکراسی آنلاین نیز محافظت می‌کند. بر اساس این طرح، آفکام به ناظر محتوای اینترنت انگلیس نیز تبدیل می‌شود.

اما منتقدان هشدار می‌دهند چنین طرحی با تشویق پلتفرم‌ها به سانسور بیش از حد، به آزادی بیان آسیب می‌رساند و درعین حال دردسرهای عمده قانونی و عملیاتی را برای مشاغل دیجیتال ایجاد می‌کنند که باعث دلسرد شدن مبتکران حوزه فناوری می‌شود.

جو استیونز، از مخالفان حزب کارگر می‌گوید: پیش‌نویس لایحه، برنامه‌ای برای جلوگیری از سوء‌استفاده آنلاین افراد ناشناس و مقابله با نژادپرستی ندارد. حزب کارگر می‌خواهد طبق این قانون، به دنبال بروز هر مشکلی، بلافاصله مدیران شبکه‌های اجتماعی را مجرم بشناسد ولی واقعیت این است که پلتفرم‌ها می‌توانند اساساً همان‌طور که در حال حاضر عمل می‌کنند، ادامه دهند و فقط نظارت ها را بیشتر کنند.

اما موافقان طرح معتقدند که این قانون با سوء‌استفاده کاربران ناشناس هم مقابله خواهد کرد. به اعتقاد آنان، همه رسانه‌های اجتماعی باید وظیفه مراقبتی خود را انجام دهند که این به معنای جلوگیری از فعالیت کاربران مجرم در باز کردن حساب‌های کاربری جدید است و می‌تواند فضای آنلاین امن تری را رقم بزند.

برخی هم می‌گویند وقتی صحبت از سوء‌استفاده آنلاین می‌شود، فقط کلمات نیستند که بازی می‌کنند و گاه حتی شکلک‌ها و ایموجی‌ها نیز می‌توانند بسیار دردناک باشند. بازیکنان رنگین پوست تیم فوتبال انگلیس با شکلک‌های میمون به‌عنوان یک سمبل نژادپرستانه و موز، هدف حملات آنلاین توهین‌آمیز قرار گرفتند که موضوعی مهم است اما در این لایحه به چنین مواردی اصلاً توجه نشده است. بنابراین حتی با وجود تصویب چنین لایحه‌ای، کاربران می‌توانند با ارسال ایموجی، یک کاربر را مورد حمله قرار دهند بدون اینکه مورد بازخواست قرار بگیرند. این یک خلأ قانونی است که باید به آن توجه داشت.

برخی دیگر نیز معتقدند دولت بریتانیا باید اطمینان حاصل کند که پلیس و سیستم قضایی، قوانین کیفری موجود را اجرا می‌کنند، نه اینکه مسئولیت خود را به گردن آفکام و رسانه‌های اجتماعی بیندازد. حال باید منتظر ماند و دید آیا تصویب چنین لایحه‌ای در بریتانیا می‌تواند مانع بروز اتفاقاتی مشابه یورو2020 شود یا خیر؟