امروزه وقتی از افراد تاریخ آخرین مراجعه به بانک را می‌پرسیم، اغلب آنها برای پیدا کردن جواب نیاز به زمان زیادی دارند و یا شاید اصلا به یاد نیاورند. این اتفاقی است که بانکداری آنلاین رقم زده است. در بانکداری آنلاین خدماتی مثل مدیریت حساب، انتقال پول و... به راحتی و از طریق وبسایت یا اپلیکیشن گوشی‌های هوشمند انجام می‌شود.
موبایل‌بانک‌ها در واقع پنجره‌ای دیجیتال برای ارائه خدمات بانک اصلی هستند و پیش‌فرض این پارادایم این بود که مشتری، اولین مراجعه را به بانک داشته و باید برای نیازهای بعدی او، راهکار دیجیتالی خلق کرد.
با وجود پیشرفت زیاد در این حوزه (که در واقع نتیجه توسعه موبایل‌بانک‌ها بود) اما هنوز برای بسیاری از خدمات بانکی مثل احراز هویت، باز کردن حساب، گرفتن وام و اعتبار و... باید به شعبه بانک‌ها مراجعه کرد.
بنابراین بانک‌ها به این فکر افتادند که ابزار پیشرفته‌تری داشته باشند تا نیازهای اولیه و ثانویه را یکجا پوشش دهد، این تفکر مقدمه دیجیتال‌بانک‌ها بود.
شیوع بیماری کرونا و ضرورت حفظ فاصله اجتماعی بیشتر از قبل ایجاب کرد که نیاز است تا افراد بتوانند تمامی خدمات بانکی را به شکل آنلاین و غیرحضوری دریافت کنند. اینجا جایی است که «دیجیتال‌بانک»ها و «نئوبانک»ها فرصت و توجه جدی‌تری بدست آوردند.
نئوبانک چیست؟
نئوبانک (Neo-bank) به زبان ساده در لغت به معنای «بانک جدید» است. اصطلاح نئوبانک برای نسل جدید موسسات مالی و بانکی به کار برده می‌شود که سعی دارند مدل کسب و کار بانک را از پایه مورد بازنگری و خلق مجدد قرار دهند. در این نوع بانک‌ها شعبه فیزیکی، معنا و کارکرد سابق خود را از دست می‌دهد و هر آنچه کاربران نیاز دارند از باز کردن حساب و برداشت و پرداخت پول گرفته تا گرفتن وام و اعتبارسنجی همگی با مراجعه به اپلیکیشن نئوبانک‌ها انجام می‌شود.
پیشرفت فناوری و توسعه سرعت اینترنت، گوشی‌های هوشمند و دستگاه‌های دیجیتال کمک کرده تا در چند سال اخیر نئوبانک‌ها در سرتاسر جهان رشد کنند و حتی بانک‌های سنتی را به چالش بکشند.
شرکت‌ها و استارتاپ‌هایی مثل Chime (آمریکا)، NuBank (برزیل)، Monzo و Revolut (انگلستان)، N26 (آلمان)، Tinkoff (روسیه) به عنوان یکی از ارزشمندترین و محبوب‌ترین نئوبانک‌های حال حاضر جهان شناخته می‌شوند. این نئوبانک‌ها با تکیه بر فناوری‌های هوش مصنوعی، خدمات رایانش ابری، رابط کاربری مناسب و روان و... موفق شدند نسل جدید مشتریان بانک‌ها را به سمت خود جذب کنند. نسل جدیدی که با اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بزرگ شده و می‌خواهد تمامی خدمات بانکی را با چند کلیک انجام دهد.
تفاوت نئوبانک‌ها با شعب دیجیتال بانک‌ها چیست؟
در چند سال اخیر با توسعه بیشتر خدمات دیجیتال، بانک‌های سنتی به فکر ایجاد شعبه‌های دیجیتال افتادند. این شعبه‌ها مثل نئوبانک‌ها خدمات بانکی را به شکل آنلاین ارائه می‌دهند. با این تفاوت که شعب دیجیتال توسط بانک‌هایی راه‌اندازی می‌شود که دارای شعب فیزیکی هستند. نئوبانک‌ها در دنیا اما در قالب یک استارتاپ اغلب مستقل کار خود را شروع می‌کنند.
تفاوت دیگر به رویکرد کلی نئوبانک‌ها برمی‌گردد که بر روی ارائه تجربه لذت‌بخش به مشتریان متمرکز است. بانک‌های سنتی که شعب دیجیتال را تاسیس می‌کنند، پس از انتقال خدمات بر روی یک اپلیکیشن کار را تمام شده می‌دانند. در حالی که نئوبانک‌ها با تحلیل کلان داده‌ها و استفاده از هوش مصنوعی، خدمات شخصی‌سازی شده به هر مشتری ارائه می‌دهند. مثلا مشتریانی که حجم خاصی از تراکنش ماهانه را دارند، می‌توانند وام‌ها و اعتبارات ویژه‌ای را دریافت کنند.
نئوبانک‌ها معمولا به ساخت صفر تا صد پلتفرم دست نمی‌زنند و با استفاده از رابط برنامه‌نویسی کاربردی یا API ضمن کاهش هزینه‌ها، میزان بهره‌وری و سرعت ارائه خدمات را افزایش می‌دهند.
مزیت‌های نئوبانک چیست؟
ورود و گسترش نئوبانک‌ها تحول بزرگی را در عرصه بانکداری رقم زد و باعث شد تا طیف وسیعی از قابلیت‌ها و مزیت‌ها در دسترس مشتریان قرار گیرد. قابلیت‌هایی که تا پیش از این به سختی و با هزینه زیادی به کاربران ارائه می‌شد و حالا به کمک نئوبانک‌ها ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر شده است. چهار مورد از مهم‌ترین مزیت‌های نئوبانک‌ها عبارتند از :
• دسترسی و پشتیبانی ۲۴ ساعته
ارائه خدمات آنلاین بانکی به این معناست که مشتریان بتوانند در تمامی ساعات شبانه‌روز کارهای بانکی خود را انجام دهند. مشتریان نئوبانک‌ها در هفت روز هفته و ۲۴ ساعته به خدمات بانکی و مالی خود دسترسی دارند و در صورت بروز مشکل یا نیاز به کمک از پشتیبانی ۲۴ ساعته برخوردار خواهند بود.
افزایش سطح رضایت و راحتی بیشتر مشتری از مهم‌ترین مزیت‌های نئوبانک‌ها به شمار می‌رود.
• کاهش هزینه‌ها
حذف شعبه‌های فیزیکی به معنای کاهش قابل توجه هزینه‌های جاری و نیروی انسانی در نئوبانک‌هاست. همچنین دوری از مسئله فرم‌ها و اسکناس، باز هم تاثیر خوبی در بهبود نظام هزینه دارد. سود این موضوع تنها به نئوبانک‌ها نمی‌رسد و مشتریان آنها هم می‌توانند خدمات بانکی را در بعضی از موارد با کارمزدی بسیار کمتر از بانک‌ها دریافت کنند.
کاهش مدیریت هزینه‌ها به نئوبانک‌ها این امکان را می‌دهد تا خدمات بیشتر و متنوع‌تری را به کاربران خود ارائه کنند و بتوانند بدون وابستگی به مکان‌های فیزیکی، سرویس یکسانی را به مشتریان‌شان در هر نقطه جغرافیایی ارائه کنند.
• افزایش دقت و چابکی خدمات بانکی
حذف کاغذ از مناسبات اداری و استفاده از هوش مصنوعی به نئوبانک‌ها کمک کرده تا ضمن افزایش سرعت و چابکی در ارائه خدمات، اشتباهات معمول نیروی انسانی را حذف کنند.
بروز خطا در کارهایی که به دست انسان انجام می‌شود اتفاق معمول و غیرقابل اجتنابی است. اما با دیجیتالی کردن روندها می‌توان جلوی بسیاری از آنها را گرفت و عملیات بانکی را با ضریب دقت بسیار بالایی پردازش کرد. همچنین مزیت دیگر نئوبانک‌ها انعطاف‌پذیری بیشتر در مقابل فناوری‌های جدید است که به وسیله آنها می‌توانند ارزش افزوده بیشتری را برای سرویس‌دهی به مشتریان فراهم کنند.
• افزایش امنیت حساب‌ها و حریم مشتریان
امنیت و حفظ حریم خصوصی مشتریان مهم‌ترین اصل در هر نوع بانکداری است که نئوبانک‌ها به دلیل انعطاف‌پذیری بالایی که در مقابل فناوری‌های جدید دارند، به بهترین و به‌روزترین شکل ممکن می‌توانند راهکارهای امنیتی را در پلتفرم‌های خود به کار گیرند. این امنیت ارتباط دوسویه امنی را برای مشتریان و بانک ایجاد می‌کند.
نئوبانک در ایران
استارت‌آپ‌های نئوبانک در ایران طی یکی دو سال اخیر فعالیت‌های خود را شروع کرده‌اند. یکی از استارت‌آپ‌های پیشرو در این حوزه «بلوبانک» است. بلو، استارتآپی است که از اواسط سال ۹۸ توسعه آن با سرمایه‌گذاری بانک سامان سرعت پیدا کرد. در بهمن ماه ۹۹ نسخه پایه یا اولیه بلو عرضه شد و برای گذراندن آزمون‌های مربوطه در دسترس کاربران واقعی قرار گرفت.
روش معرفی فرد به فرد بلوبانک، مورد توجه بسیاری از کاربران قرار گرفت و در همین مدت کوتاه، انجام تراکنش‌های بانکی و سپرده‌گذاری در پلتفرم بلو رشد زیادی داشته است.
حفاظت از سرمایه مشتریان یکی از مهم‌ترین اصول برای بلوبانک است. بلوبانک براساس قوانین و دستورالعمل‌های بانک مرکزی، شورای پول و اعتبار و مجوزهای قانونی فعالیت می‌کند و در مورد حفظ سپرده مشتریان، به آنان متعهد می‌شود که سپرده‌ها، در چارچوب ضوابط و قوانین و تا سقف قانونی تعیین شده مورد تضمین صندوق ضمانت سپرده‌های بانک مرکزی باشند. اتصال بلوبانک به شبکه‌های سراسری بانکی و پرداختی (شتاب و شاپرک)، نیز از مسیر سوئیچ‌های بانک سامان و با نظارت این بانک صورت می‌گیرد.
بلوبانک در یک تیم جوان، استارتآپی و دانش بنیان متولد شده است که هدف خود را بر روی ارائه تجربه‌‌ای متفاوت و لذت‌بخش از خدمات بانکی به مشتریان متمرکز کرده‌اند و در این راه با رعایت قوانین و استفاده از آخرین راهکارها و فناوری‌ها، سطح بالایی از امنیت را برای حفظ حریم خصوصی مشتریان خود به کار گرفته‌اند. وقوع انواع تخلفات ناشی از عملیات دستی، دخالت انسانی و فرآیندهای قابل مسامحه، در بلو امکان پذیر نبوده و نظارت و انجام ماموریت‌ها به فناوری واگذار شده است. این ویژگی موجب شفافیت حداکثری شده است.
نسخه پایه بلوبانک در حال حاضر قابلیت‌هایی مثل باز کردن حساب بدون کارمزد و بدون نیاز به حداقل موجودی، صدور کارت بدون کارمزد با امکان انتخاب رنگ کارت، انتقال وجه به انواع روش های بانکی به صورت هوشمند، انتقال کارت به کارت با یک کلیک، امکان پرداخت خودکار قبوض خدماتی، پرداخت سود به سپرده، امکان خرید با QR، فعال‌سازی، مسدودی موقت (فریز) و ابطال کارت به صورت آنلاین و... را به کاربران ارائه می‌دهد.
پیوستن به مجموعه مشتریان بلو و انجام همه مراحل مورد نیاز تنها از طریق اپلیکیشن بلوبانک انجام می‌شود. برای این کار لازم است تا افراد یک خط تلفن همراه به نام خود داشته باشند، پس از آن با نصب برنامه و ارائه مدارک هویتی کارهای ثبت نام در زمانی کمتر از ۷ دقیقه انجام می‌شود.
