بازی‌سازان ایرانی با انتشار بیانیه‌ای خطاب به بنیاد ملی بازی رایانه‌ای نگرانی خود را از نحوه رسیدگی بخش نظارت بازی‌ها ابراز کرده و اعلام کردند که با ادامه‌دار شدن این وضعیت، آسیب‌های جدی به صنعت بازی‌های رایانه‌ای وارد خواهد شد.

 

بازی‌سازان در این بیانیه هشدار داده‌اند که سهم ایران در حال حاضر با توجه به تحریم‌ها از بازار ۱۴۰ میلیارد دلاری صنعت بازی‌های رایانه‌ای در جهان، کمتر از یک دهم درصد است و با سیاست‌گذاری‌های اشتباه و غیرتخصصی بنیاد در آینده، این رقم به صفر خواهد رسید.  

 

این بیانیه که توسط فعالان این حوزه نوشته شده و به امضا ۶۱۴ نفر افراد فعال این صنعت رسیده است، در کنار بیان برخی مشکلات، راهکارهایی را هم ارائه کرده است.

 

 

نظارت سلیقه‌ای و نبود قوانین شفاف

مدیران استودیوهای بازی‌سازی بر این باورند که بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای که خود باید متولی رشد صنعت بازی در ایران باشد، تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین مشکلات و مانع برای بازی‌سازان داخلی شده است. امین شهیدی، مدیرعامل استودیو بلک کیوب گیمز که خود عضو کمیسیون صنفی بازی‌سازان هم است، در گفت‌وگو با آی‌تی ایران به چالش‌هایی که در این مدت بنیاد ملی‌بازی‌های رایانه‌ای با بازی‌سازان داخلی داشتند اشاره کرد و گفت: «پس از تغییر مدیریت بنیاد، چند معاون اساسی هم جایگزین شدند. یکی از این بخش‌ها که بلافاصله تاثیر زیادی در حوزه بازیسازی داشت، تغییر مسئول قسمت نظارت بود. به این صورت که بدون اعلام قوانین شفاف و مشخص، در شورای تصمیم‌گیری نظارت که بدون حضور نماینده‌ای از بازیسازان تشکیل شده است، دستور به اصلاحیه برخی از بازی‌ها می‌دهند که به دنبال آن بازی‌ها فیلتر می‌شوند. این در حالی است که تنوع، لازمه تولیدات فرهنگی است. اما حوزه نظارت در بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای با فیلترینگ یا اصلاحیه‌های افراطی و سلیقه‌ای مانع ایجاد می‌کند.»  

 

به گفته او بیشتر این اصلاحیات به صورت شفاهی به بازی‌سازان گفته می‌شده است، در حالی که باید نکات مشخص، مکتوب و به همراه مصداق باشند.

 

 به گفته شهیدی در برخی از موارد فقط نمایش اندکی مو در کاراکتر کارتونی زیر تیغ ممیزی بنیاد قرار می‌گیرد و عملاً بازی‌سازان چاره‌ای جز حذف زنان از محصولات تولیدی خود نخواهند داشت. او در ادامه بیان کرد: «در حالی به چند تار مو یا چند دیالوگ در بخش‌های مختلف بازی اصلاحیه وارد می‌کنند که در بقیه رسانه‌ها از جمله صدا و سیما برای این موارد هیچ مانعی وجود ندارد. یا برای مثال چرا باید با یک جایزه مجازی نظیر سکه و الماس مجازی که به هیچ عنوان قابلیت خروج از فضای گیم و تبدیل شدن به پول واقعی را ندارد به عنوان مصداق قمار برخورد شود؟»

 

شهدی توضیح داد که روندهای ممیزی با توجه به مکتوب و مشخص نبودن به سمت سلیقه‌ای شدن پیش می‌روند و باید در شورای نظارت این قوانین به صورت شفاف نوشته شده و به بازیسازان اعلام شود. 

 

 به گفته او فیلترینگ بازی‌هایی که بیش از ۴ میلیون کاربر دارند، حتی برای یک‌روز هم آن‌ها را دچار آسیب جدی می‌کند.

 

قطع تعامل بخش نظارت بنیاد با بازی‌سازان 

یکی دیگر از چالش‌هایی که بازی سازان ایرانی روی آن تاکید دارد، نبود یک نماینده از بازی سازان در شورای نظارت است. او توضیح داد که بخش نظارت حتی حاضر به برقراری گفت و گو با بازیسازان نیست.  

 

شهیدی در اینباره اضافه کرد: «با اصرار کمیسیون به بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، کارگروهی شکل گرفت تا مشکلات بازیسازان را پیگیری کند و با بخش‌های مختلف بنیاد در ارتباط باشند. اما به نظر می‌رسد این تعاملات هیچ نتیجه‌ای نداشته است. حتی در یکی از جلسات که رئیس کمیسیون به اصرار بازیسازان حضور داشته است، توسط اعضای شورا اخراج شد.» او گفت که باید یک نماینده از بازیسازان که هم مخاطب را می‌شناسند، هم به چالش‌های بازیسازان آشنا است، در این شورا باشد تا بتواند آن‌ها را به درستی راهنمایی کند.

 

طبق قانون جدید بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، کلیه بازی‌های تولید داخل باید در فرآیندی کند و زمان‌بر و در یک پروسه ممیزی سختگیرانه و غیرشفاف از این بنیاد مجوز دریافت کنند. شهیدی در این باره توضیح داد: «بنیاد به تازگی سامانه‌ای برای دریافت مجوز بازیسازان راه‌اندازی کرده است و اعلام شده که باید پیش از انتشار بازی، بازی‌های خود را در این سامانه ثبت کرده و مجوز بگیرند. در ابتدا قرار بر این بود که طی ۷ روز بازی‌ها بررسی شود و نتایج اعلام شود در حالی برای برخی از بازی‌ها شده است که بیش از ۲۰ روز از ثبت بازی گذشته و هنوز خبری از جواب بنیاد نیست. یا اینکه بازی مشخصی را بیش از چند ماه و در چند مرحله با اصلاحیه‌های زیادی رد می‌کنند که دیگر بازیساز با توجه به هزینه‌هایی که باید هر بار انجام دهد، بی‌خیال این موضوع می‌شود.»  

 

ناامیدی بازی‌سازان از بازار داخلی 

 آنچه که بیش از هر چیزی موجب نگرانی بازی سازان ایرانی شده، از بین رفتن بازار داخلی گیم با توجه به شرایط فعلی است، تا جایی که بسیاری از بازی سازان قید بازار بازار داخلی را زده و تمرکز خود را به بازارهای بین‌المللی معطوف کرده اند. موضوع دیگری که بازی سازان در صحبت‌های خود به آن اشاره می‌کنند، مهاجرت بازی سازان و در ادامه ناامیدی فعالان این حوزه با توجه به سخت گیری‌ها در بحث فیلترینگ و مجوز است.

 

او با اشاره به انتظارات خود از انتشار این بیانیه گفت: «خواسته ما در حال حاضر از بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای این است که به مانند سال‌های پیش از بازیسازان حمایت کند. در حال حاضر هیچ کسی حرف‌های ما را نمی‌شنود. بازیسازان باید چالش‌های خود را به حامی خود یعنی بنیاد بگویند. بارها شده است که یک توییت بازی ساز و گفتن مشکل، در رسانه‌های خارجی خبرساز شده است در حالی که ما اعتقاد داریم که این مشکلات باید در کشور و به صورت داخلی حل شود. تا الان هم در کمیسیون در سکوت سعی به برقراری تعامل با بنیاد داشتیم اما مشکلی حل نشده است. معاونت آموزش و حمایت به خوبی در حال فعالیت هستند ولی معاونت نظارت حتی حاضر به برقرار کردن دیالوگ هم نیست.»

 

تجربه یک بازی‌ساز از پروسه دریافت مجوز

البته سخت گیری‌ها نظارت تنها به اصلاح بازی‌ها محدود نمی‌شود و در مواردی این بنیاد حتی اقدام به حذف بازی‌ها از استورهای ایرانی کرده است. به گفته مدیرعامل استودیو پاپاتا، چند ماه پیش به دلایل نامشخص دو بازی این استودیو از کافه بازار حذف شده است. امیر رضا انواری در این باره توضیح داد: «بازی‌هایی که برای هر کدام حداقل ۱ سال زمان گذاشته شده است به دلایل نامشخص حذف شدند. در پیگیری‌های که انجام دادیم، مشخص شد که بنیاد در قانون جدید اعلام کرده است که هر بازی باید پیش از انتشار از طریق سامانه مجوز دریافت کند. از زمانی که برای دریافت مجوز اقدام کردیم تاکنون بیش از ۶ ماه گذشته است. یکی از آن‌ها که پس از ۵ ماه و بیش از چند مرحله رفع اصلاح توسط شورای نظارت در ماه گذشته روی مارکت قرار گرفت. برای بازی دیگر که هنوز هیچ پاسخی دریافت نکردیم.»

 

او در ادامه گفت: «روندی که بنیاد برای اخذ مجوز قرار داده است، اصلا شفاف نیست و همین مورد باعث شد که چند ماه درگیراین اصلاحات شویم. به نظر می‌رسد قوانین به صورت سلیقه‌ای اعمال می‌شود و چارچوب و شفافیت خاصی ندارد. از آواتار یک خانم در یک بازی ایراد گرفته شده و در یک بازی دیگر اصلا به چشم نیامده است. به نظر می‌رسد در حال حاضر معیار خاصی وجود ندارد.»  

 

انواری توضیح داد: «در این پروسه ما باید یک ایمیل می‌زدیم. اما این ایمیل‌ها در بیشتر مواقع بی‌جواب می‌ماند و آن‌ها به صورت شفاهی موارد اصلاحیه را می‌گفتند.»

 

بررسی دریافت مجوز بازی‌ها سلیقه‌ای انجام می‌شود

 به گفته او تولید بازی روندی پرهزینه است و تولیدکننده با ریسک بالایی و شکست ۹۰ درصدی وارد این حوزه می‌شود و با توجه به اینکه بیشتر بازی‌سازان با هزینه‌های شخصی و بدون هیچ حمایتی وارد این حوزه می‌شوند باید یک چهارچوب مشخص برای این موضوع طراحی شود. او در این باره توضیح داد: «تا الان همه سعی می‌کردند که با رعایت قوانین کشور بازی‌های خود را طراحی کنند اما در حال حاضر شرایطی به گونه‌ای شده است که چهارچوب مشخصی وجود ندارد و ممکن است چالش‌هایی به وجود بیاید که اصلا از آن جایی نام برده نشده است. روند بررسی کاملا سلیقه‌ای و غیرشفاف است.»

 

به گفته انواری برای بهبود این پروسه بهتر است در شورای نظارت یک نماینده از بازیسازان حضور داشته باشد.