تعامل موثر استارت آپ ها و روابط عمومی استراتژیک

 
تا دو سه دهه پیش هم کمتر کسی فکر می کرد ظهور و رشد استارت آپ ها بتواند به عنوان یکی از امیدهای اصلی نجات اقتصاد کشورها در نظر گرفته شود.
 
پر واضح است که ایجاد یک استارتاپ کار ساده ای نیست. وقتی به دقت به استارت آپ های داخلی و بین المللی نگاه کنیم، شرکتهای موفقی را می بینیم که در سایه ابتکار، خلاقیت، جسارت و دوراندیشی کارآفرینانشان، پله های ترقی را با سرعتی باورنکردنی طی کرده اند.
 
سرعت رشد شرکت ها در دنیا، با ظهور استارت آپ ها دستخوش تحولی شگرف شده و بسیاری از شرکت های ناشناخته، در مدتی کوتاه رشد سریعی را پیموده و به شهرت کشوری، منطقه ای و جهانی دست یافته اند.
 
در فضای اقتصادی کنونی، راه اندازی یک کسب و کار جدید می تواند یک ریسک بسیار بزرگ باشد و نیاز به برنامه ریزی، آینده نگری، تامین منابع و جسارتی در خور دارد. توجه کنیم که استفاده از هریک از این ابزاها به تنهایی، ضامن مطمئنی برای موفقیت در کسب و کار نیست.
 
هر قدر هم فضای عمومی جامعه، کالا یا خدمات قابل ارائه، در دسترس بودن منابع و مواد اولیه و سایر چالش های اساسی یک کسب و کار نوپا تامین باشند، تنها تا مرحله راه اندازی ارائه خدمات یا فروش کارساز بوده و از این مرحله به بعد، نیاز به همکاری تیم های متخصص موازی و جدید وجود دارد.
 
یکی از مولفه های اصلی شناخت و وفاداری مشتری از محصول یا خدمات، استفاده از تیم روابط عمومی و تبلیغات است. روابط عمومی و تبلیغات در کسب و کارهای دارای پیشینه و سابقه طولانی، تعریفی مشخص دارد. شرح وظایفی که طی سالها تلاش و ممارست، به قدر کافی صیقل خورده و تمام ابعاد آن مشخص و شفاف است.
 
طراحی، ساخت، حفاظت و ارتقاء برند نیز یکی از اصلی ترین پایه های فروش و وفاداری مشتری است؛ و شناخت و انتخاب رسانه، سریعترین راه برای ایجاد شهرت مثبت برای برند شرکت ها است.
 
دو سوال مهمی که قصد داریم پاسخی برای آن بیابیم این است که آیا شرکت های استارت آپی نیاز به خدمات روابط عمومی و تبلیغات دارند یا خیر؟ و چه نوع از خدمات روابط عمومی و تبلیغات، مناسب یک شرکت استارت آپی است؟
 
شرکت های استارت آپ نیز "لزوما" به نوعی از روابط عمومی نیاز دارند که در اینجا از آن به عنوان روابط عمومی استراتژیک یاد می کنیم.
 
وقتی سخن از آغاز یک کسب و کار جدید در میان باشد، با نگاهی به ماتریس کاربردی SWOT ( ضعف ها، قوت ها، فرصت ها و تهدید ها ) در می یابیم که چابکی، تصمیم سازی و تصمیم گیری سریع و بهره گیری از توان و تخصص و نوآوری نیروهای جوان، از نقاط قوت و فرصت های اینگونه شرکت هاست. در مقابل آن نیز محدودیت در بودجه، کم تجربه گی، محدودیت زمان  و سهولت ایجاد و رشد شرکت های همکار با خدمات یا محصولات موازی را می توان به عنوان نقاط ضعف و تهدیدهای این گروه در نظر گرفت.
 
بر همین اساس در می یابیم روابط عمومی و تبلیغات در شرکت های استارت آپ نیاز به دقت و توجه خاصی در زمان بندی، بودجه بندی و منابع و سرعت دارد. به طور کلی بحث مدیریت منابع و بهره گیری بهینه و حداکثری از مزیت های رقابتی، رمز بزرگ موفقیت استارت آپ هاست.
 
در اینجا به یک جمله کلیدی بر می خوریم:  "شرکت های استارت آپ بودجه و زمان محدودی دارند"
 
شرکت های استارت آپ رقبای بالقوه و بالفعل زیادی دارند یا می توانند داشته باشند که پیشی گرفتن یا خلق رقبای جدید در آن بسیار محتمل است. اتاق فکر این شرکت ها که یک مدیر یا متخصص روابط عمومی و تبلیغات استراتژیک یکی از اعضای اصلی آن هاست، باید به صورت بی وقفه و مستمر در حال فعالیت و بررسی اوضاع داخلی، برنامه ریزی آینده و تحلیل بازار و رقبا باشد.
 
شناسایی مشتری و رفتارهای آن در روابط عمومی شرکت های استارت آپی بسیار حائز اهمیت است. پس از شناسایی دقیق رفتارهای مشتری، دو رکن اصلی تبلیغات خلق می شود. رکن اول محتوا و رکن دوم انتخاب رسانه است.
 
روابط عمومی استراتژیک با استفاده از عناصر خلاقیت و جذابیت، پرهیز از زیاده گویی و اطلاع کافی از محصولات یا خدمات، محتوا را بر اساس نیاز مشتری تهیه و آماده می کند. در اینجا بار دیگر نقش روابط عمومی و تبلیغات بیش از پیش جلوه می کند. انتخاب بهینه ترین روش انتقال محتوا از بین طیف وسیع رسانه ها از وظایف مهم و تاثیرگزار روابط عمومی استراتژیک است. می دانیم که در دنیای امروز رسانه های بی شماری وجود داشته و هر یک از صاحبان آن، مدعی برتر بودن رسانه خود و بیشترین تاثیر بر مخاطب نهایی هستند. اما انتخاب این که محتوای فاخر آماده شده، از چه روشی با بهینه ترین هزینه ممکن به مخاطب نهایی می رسد، تصمیمی مهم و موثر است. دریافت بازخورد از مشتریان نیز که روش های شناخته شده مناسبی نیز برای آن وجود دارد، از وظایف تیم روابط عمومی و تبلیغات است.
 
از یاد نبریم تولید محتوای کاربردی و انتقال آن از کارآمدترین رسانه ممکن با توجه به نوع و رفتارهای شناسایی شده از مشتریان، باعث می شود بودجه و زمان به عنوان بخش مهمی از سرمایه های اصلی شرکت های استارت آپی، به بهترین شکل و در بهترین زمان ممکن اجرایی شده و از اتلاف آن جلوگیری شود.
 
بهتر است هرگز ارتباطات رسانه ای را فراموش نکنیم. روابط عمومی استراتژیک ارتباطات رسانه ای را با رسانه ها ایجاد کرده و گسترش می دهد. با دقت به نفوذ و میزان اعتماد مردم به رسانه هنوز هم می توان از آن به عنوان یکی از قدرتمندترین روش های انتقال پیام استفاده کرد.
 
ساخت داستان های موفق در قالب تجربه مشتری، یکی از روش هایی است که اگرچه بازه زمان تاثیر آن کمی از سایر روش های تبلیغات مستقیم بیشتر به طول می انجامد، ولی در دراز مدت بدون هیچ هزینه جدیدی دهان به دهان منتشر شده و کارایی خود را خواهد داشت. طراحی، تولید و هدایت انتشار این تجربیات مشتری از وظایف روابط عمومی است.
 
با این که روابط عمومی و تبلیغات، فرزند خردسال کسب و کار بشری است، اما در همین زمان کوتاه نیز توانسته تاثیرات مهمی بر آن بگذارد. به نحوی که بازی گردانان اصلی اقتصاد دنیا آن را به عنوان بازوی قدرتمند و حیاتی کسب و کار خود می شناسند.

تعامل موثر استارت آپ ها و روابط عمومی استراتژیک

 
تا دو سه دهه پیش هم کمتر کسی فکر می کرد ظهور و رشد استارت آپ ها بتواند به عنوان یکی از امیدهای اصلی نجات اقتصاد کشورها در نظر گرفته شود.
 
پر واضح است که ایجاد یک استارتاپ کار ساده ای نیست. وقتی به دقت به استارت آپ های داخلی و بین المللی نگاه کنیم، شرکتهای موفقی را می بینیم که در سایه ابتکار، خلاقیت، جسارت و دوراندیشی کارآفرینانشان، پله های ترقی را با سرعتی باورنکردنی طی کرده اند.
 
سرعت رشد شرکت ها در دنیا، با ظهور استارت آپ ها دستخوش تحولی شگرف شده و بسیاری از شرکت های ناشناخته، در مدتی کوتاه رشد سریعی را پیموده و به شهرت کشوری، منطقه ای و جهانی دست یافته اند.
 
در فضای اقتصادی کنونی، راه اندازی یک کسب و کار جدید می تواند یک ریسک بسیار بزرگ باشد و نیاز به برنامه ریزی، آینده نگری، تامین منابع و جسارتی در خور دارد. توجه کنیم که استفاده از هریک از این ابزاها به تنهایی، ضامن مطمئنی برای موفقیت در کسب و کار نیست.
 
هر قدر هم فضای عمومی جامعه، کالا یا خدمات قابل ارائه، در دسترس بودن منابع و مواد اولیه و سایر چالش های اساسی یک کسب و کار نوپا تامین باشند، تنها تا مرحله راه اندازی ارائه خدمات یا فروش کارساز بوده و از این مرحله به بعد، نیاز به همکاری تیم های متخصص موازی و جدید وجود دارد.
 
یکی از مولفه های اصلی شناخت و وفاداری مشتری از محصول یا خدمات، استفاده از تیم روابط عمومی و تبلیغات است. روابط عمومی و تبلیغات در کسب و کارهای دارای پیشینه و سابقه طولانی، تعریفی مشخص دارد. شرح وظایفی که طی سالها تلاش و ممارست، به قدر کافی صیقل خورده و تمام ابعاد آن مشخص و شفاف است.
 
طراحی، ساخت، حفاظت و ارتقاء برند نیز یکی از اصلی ترین پایه های فروش و وفاداری مشتری است؛ و شناخت و انتخاب رسانه، سریعترین راه برای ایجاد شهرت مثبت برای برند شرکت ها است.
 
دو سوال مهمی که قصد داریم پاسخی برای آن بیابیم این است که آیا شرکت های استارت آپی نیاز به خدمات روابط عمومی و تبلیغات دارند یا خیر؟ و چه نوع از خدمات روابط عمومی و تبلیغات، مناسب یک شرکت استارت آپی است؟
 
شرکت های استارت آپ نیز "لزوما" به نوعی از روابط عمومی نیاز دارند که در اینجا از آن به عنوان روابط عمومی استراتژیک یاد می کنیم.
 
وقتی سخن از آغاز یک کسب و کار جدید در میان باشد، با نگاهی به ماتریس کاربردی SWOT ( ضعف ها، قوت ها، فرصت ها و تهدید ها ) در می یابیم که چابکی، تصمیم سازی و تصمیم گیری سریع و بهره گیری از توان و تخصص و نوآوری نیروهای جوان، از نقاط قوت و فرصت های اینگونه شرکت هاست. در مقابل آن نیز محدودیت در بودجه، کم تجربه گی، محدودیت زمان  و سهولت ایجاد و رشد شرکت های همکار با خدمات یا محصولات موازی را می توان به عنوان نقاط ضعف و تهدیدهای این گروه در نظر گرفت.
 
بر همین اساس در می یابیم روابط عمومی و تبلیغات در شرکت های استارت آپ نیاز به دقت و توجه خاصی در زمان بندی، بودجه بندی و منابع و سرعت دارد. به طور کلی بحث مدیریت منابع و بهره گیری بهینه و حداکثری از مزیت های رقابتی، رمز بزرگ موفقیت استارت آپ هاست.
 
در اینجا به یک جمله کلیدی بر می خوریم:  "شرکت های استارت آپ بودجه و زمان محدودی دارند"
 
شرکت های استارت آپ رقبای بالقوه و بالفعل زیادی دارند یا می توانند داشته باشند که پیشی گرفتن یا خلق رقبای جدید در آن بسیار محتمل است. اتاق فکر این شرکت ها که یک مدیر یا متخصص روابط عمومی و تبلیغات استراتژیک یکی از اعضای اصلی آن هاست، باید به صورت بی وقفه و مستمر در حال فعالیت و بررسی اوضاع داخلی، برنامه ریزی آینده و تحلیل بازار و رقبا باشد.
 
شناسایی مشتری و رفتارهای آن در روابط عمومی شرکت های استارت آپی بسیار حائز اهمیت است. پس از شناسایی دقیق رفتارهای مشتری، دو رکن اصلی تبلیغات خلق می شود. رکن اول محتوا و رکن دوم انتخاب رسانه است.
 
روابط عمومی استراتژیک با استفاده از عناصر خلاقیت و جذابیت، پرهیز از زیاده گویی و اطلاع کافی از محصولات یا خدمات، محتوا را بر اساس نیاز مشتری تهیه و آماده می کند. در اینجا بار دیگر نقش روابط عمومی و تبلیغات بیش از پیش جلوه می کند. انتخاب بهینه ترین روش انتقال محتوا از بین طیف وسیع رسانه ها از وظایف مهم و تاثیرگزار روابط عمومی استراتژیک است. می دانیم که در دنیای امروز رسانه های بی شماری وجود داشته و هر یک از صاحبان آن، مدعی برتر بودن رسانه خود و بیشترین تاثیر بر مخاطب نهایی هستند. اما انتخاب این که محتوای فاخر آماده شده، از چه روشی با بهینه ترین هزینه ممکن به مخاطب نهایی می رسد، تصمیمی مهم و موثر است. دریافت بازخورد از مشتریان نیز که روش های شناخته شده مناسبی نیز برای آن وجود دارد، از وظایف تیم روابط عمومی و تبلیغات است.
 
از یاد نبریم تولید محتوای کاربردی و انتقال آن از کارآمدترین رسانه ممکن با توجه به نوع و رفتارهای شناسایی شده از مشتریان، باعث می شود بودجه و زمان به عنوان بخش مهمی از سرمایه های اصلی شرکت های استارت آپی، به بهترین شکل و در بهترین زمان ممکن اجرایی شده و از اتلاف آن جلوگیری شود.
 
بهتر است هرگز ارتباطات رسانه ای را فراموش نکنیم. روابط عمومی استراتژیک ارتباطات رسانه ای را با رسانه ها ایجاد کرده و گسترش می دهد. با دقت به نفوذ و میزان اعتماد مردم به رسانه هنوز هم می توان از آن به عنوان یکی از قدرتمندترین روش های انتقال پیام استفاده کرد.
 
ساخت داستان های موفق در قالب تجربه مشتری، یکی از روش هایی است که اگرچه بازه زمان تاثیر آن کمی از سایر روش های تبلیغات مستقیم بیشتر به طول می انجامد، ولی در دراز مدت بدون هیچ هزینه جدیدی دهان به دهان منتشر شده و کارایی خود را خواهد داشت. طراحی، تولید و هدایت انتشار این تجربیات مشتری از وظایف روابط عمومی است.
 
با این که روابط عمومی و تبلیغات، فرزند خردسال کسب و کار بشری است، اما در همین زمان کوتاه نیز توانسته تاثیرات مهمی بر آن بگذارد. به نحوی که بازی گردانان اصلی اقتصاد دنیا آن را به عنوان بازوی قدرتمند و حیاتی کسب و کار خود می شناسند.

بازاریابی و مارکتینگ در دستور کار وزارت ارتباطات قرار گرفت

معاون نوآوری و فناوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت:‌ موضوع بازاریابی و مارکتینگ در دستور کار این وزارتخانه قرار دارد چرا که منجر به پیدا کردن جایگاه مناسب در حوزه بین‌المللی می‌شود.
 
 
ستار هاشمی معاون نوآوری و فناوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، با اشاره به حمایت این وزارتخانه از کسب و کارهای نوین گفت:‌ وزارت ارتباطات تلاش خود را برای حضور فعال استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا انجام می‌دهد ولی یکی از موضوعات مهم در این حوزه موضوع بازاریابی و مارکتینگ است.
 
وی افزود: به همین منظور و براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته این وزارتخانه موضوع بازاریابی و مارکتینگ را در دستور کار قرار داده است چرا که مارکتینگ به پیدا کردن جایگاه مناسب در حوزه بین‌المللی و مطنقه‌ای برای ایران منجر می‌شود.
 
هاشمی در ادامه افزود:‌ همچنین این وزارتخانه با ایجاد و راه‌اندازی سیستم ایران هوشمند و راه‌اندازی صندوق‌های حمایتی از استارت‌آپ‌ها پشتیبانی می‌کند.
 
وی در پایان خاطرنشان کرد: تمام تلاش ما بر این است تا بتوانیم در بازارهای بین‌المللی با کمک بازاریابی بازار مناسبی را برای استارت‌آپ‌ها و اقتصاد ایران فراهم کنیم.

حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در فراکسیون زنان مجلس

نشست فراکسیون زنان مجلس با حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به منظور بررسی وضعیت فرصت ها و تهدیدهایی که در فضای مجازی برای زنان و کودکان وجود دارد، برگزار شد.
 
 
 
 نشست امروز(یکشنبه 6 مردادماه) فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی با حضور محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، معاون فرهنگی و اجتماعی مرکز ملی فضای مجازی و مشاور حقوقی و پارلمانی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به منظور بررسی موضوع فضای مجازی، زنان و کودکان برگزار شد.
 
فرار مغزها از آسیب‌های ناشی از فعالیت جوانان در فضای مجازی است
 
فریده اولادقباد با یادآوری اینکه کمیته‌های تخصصی فراکسیون زنان در راستای نظارت بر حسن اجرای قانون برنامه ششم توسعه به برگزاری نشست با وزرا و معاونان رئیس جمهور می پردازند، افزود: تاکنون 90 درصد وزرا و معاونان رئیس جمهور به نشست های فراکسیون زنان دعوت شده اند و این اقدام در راستای رسالت نمایندگان مجلس از بعد قانونگذاری اعم از اصلاح و الحاق به قوانین مدنی یا قوانین در حوزه زنان و خانواده و نظارت بر حسن اجرای برنامه ششم توسعه صورت گرفته است.
 
رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مهم‌ترین دغدغه فراکسیون زنان و مطالبه عمومی نظارت بر فضای مجازی در رابطه با تولید محتوا بوده، ادامه داد: خشونت یکی از آسیب‌های جدی فعالیت در فضای مجازی بوده که زنان و کودکان را مورد تهدید قرار می دهد ضمن اینکه تولید محتوا در این فضا متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی نیست چرا که به نوعی کودکان را دچار دوگانگی ارزشی کرده و آن‌ها را نسبت به جامعه بیگانه خواهد کرد.
 
وی از پدیده فرار مغزها از دیگر آسیب های ناشی از فعالیت جوانان در فضای مجازی یاد کرد.
 
اولادقباد در ادامه از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خواست تا برای تامین امنیت در فضای مجازی در زمان برگزاری انتخابات مجلس یازدهم و ریاست جمهوری در سال 1400 تدبیری بیندیشد.
 
رئیس فراکسیون مجلس شورای اسلامی در پایان با یادآوری اینکه در زمان فعالیت آذری جهرمی با عنوان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از ظرفیت زنان در سمت مدیریت هم در ستاد و هم ثبت بیشتر استفاده شده تاکید کرد: در این دوره در این وزارتخانه 17 درصد سمت های مدیریتی به زنان اختصاص یافته کما اینکه تعداد مدیران زن از 2 نفر به 20 نفر ارتقاء داده شده است ضمن اینکه امروز وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تفاهم نامه ای را با اعضای فراکسیون زنان در جهت افزایش ظرفیت استفاده از مدیران زن هم در صف و هم ستاد امضا کرد.
 
استعدادیابی کودکان در فضای مجازی مغفول مانده است
 
سیده حمیده زرآبادی با بیان اینکه فضای مجازی هم زمینه بروز فرصت‌ها و هم تهدیدها را فراهم می کند، افزود: زنان و کودکان که اقشار آسیب پذیر هر جامعه ای هستند در استفاده از فضای مجازی در پیک تهدیدات قرار دارند ضمن اینکه کمترین بهره مندی را از فرصت‌های این فضا دارند.
 
سخنگوی فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه یک سیاست گذاری و ریل گذاری مناسب باید برای استفاده صحیح از فضای مجازی ایجاد شود، یادآور شد: هم‌اکنون تعداد زیادی از زنان تحصیلکرده در فضای مجازی فعالیت دارند بنابراین این فضا می‌تواند فرصت مناسبی برای رشد آن‌ها باشد و این در حالی است که استفاده از ظرفیت آن‌ها مورد بی‌مهری قرار گرفته است.
 
وی افزود: وضعیت اقتصادی زنان روستایی و مشاغل خانگی همچون صنایع دستی که اقتصاد خرد محسوب می‌شود به دلیل اینکه قوانین در فضای واقعی نیازمند پشتوانه اقتصادی جهت سرمایه گذاری هستند و برای اخذ وام ارائه تضامین الزامی است از وضعیت خوبی برخوردار نیست از سوی دیگر نگاه مردسالارانه‌ای که بر عرصه های اقتصادی حاکم است کما اینکه مردها نان آور خانواده و اهرم اصلی برای شکل گیری قوانین در نظر گرفته می‌شوند باعث بروز این مشکل می‌شود.
 
زرآبادی تاکید کرد: بی تردید فضای مجازی فضای مناسبی برای تغییر نگرش عمومی در جهت رعایت عدالت جنسیتی در زمینه اشتغال‌زایی است ضمن اینکه در رابطه با ایجاد فرصت برای زنان در این فضا وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مرکز ملی فضای مجازی می توانند در قالب میان مدت و بلندمدت در جهت باروری استعدادها و ارتقای جایگاه زنان برنامه‌ریزی کنند.
 
نماینده مردم قزوین در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: خشونت علیه زنان در واقعیت در قالب کلامی و فیزیکی مشاهده می شود و گاه این نوع خشونت در محتوای فضای مجازی نیز نمود پیدا می‌کند بنابراین برخورد با این نوع رفتارها اقدامی است که نیازمند سیاستگذاری و برنامه ریزی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است ضمن اینکه مجلس نیز این آمادگی را دارد که در این مسیر از این وزارتخانه حمایت کند.
 
سخنگوی فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در پایان با اشاره به تهدیداتی که علیه کودکان در فضای مجازی وجود دارد، اظهار کرد: انتشار تصاویر نامناسب یکی از روش های ترویج خشونت در بین نسل جوان کشور است از سوی دیگر هوشمندسازی مدارس که در برنامه ششم توسعه بر آن تاکید شده باید محقق شود اما نکته در این میان این است که باید در جهت استعدادیابی کودکان نیز به عنوان فرصتی در فضای مجازی گام برداریم چرا که تاکنون این مهم مغفول باقی مانده است.
 
وزارت ارتباطات برای پوشش تلفن همراه و اینترنت عشایر تدبیری بیندیشد
 
سیده فاطمه ذوالقدر با انتقاد از نبود کنترل در حوزه خرید و فروش‌های صورت گرفته در فضای مجازی، گفت: هم اکنون در برخی سایت ها خرید و فروش اعضای بدن انسان نیز مشاهده می شود که نشان می دهد کنترل و نظارتی بر این بخش وجود ندارد از سوی دیگر تاکسی های معمولی برای فعالیت باید مالیات و عوارض پرداخت کنند اما اسنپ و تپسی مالیاتی پرداخت نمی‌کنند.
 
عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی یادآور شد: به دنبال بازدیدی که از عشایر لار و لتیان و منطقه قلعه نو، طالب آباد و مقیم آباد داشتیم متوجه شدیم که با مشکل پوشش تلفن همراه و اینترنت مواجه هستند بنابراین می طلبد که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در این زمینه تدبیری بیاندیشد.
 
فضای مجازی بستری برای کلاهبرداری مالی فراهم کرده است
 
معصومه آقاپور علیشاهی با بیان اینکه فضای مجازی فرصت مناسبی برای اشتغال بانوان ایجاد می‌کند، افزود: فضای مجازی زمینه اشتغال زنان به ویژه در شرایط خاص و با وجود محدودیت‍‌های حاکم بر روستاها فراهم می کند، اما باید بپذیریم که در این مورد نقص قوانین وجود دارد و مسائلی که باید پیگیری شود، از چارچوب نظارتی خاص برخوردار نیست.
 
نماینده مردم شبستر در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: کلاهبرداری مالی یکی از جرایمی است که به وفور در فضای مجازی صورت می گیرد، چرا که نظارت دقیقی بر این فضا وجود ندارد، از سوی دیگر استفاه از VPN ها برای دسترسی مردم به تلگرام نگران‌کننده است، کما اینکه 49 درصد مردم از تلگرام و 39 درصد از اینستاگرام استفاده می‌کنند که می‌تواند تهدیدهای جدی به همراه داشته باشد.
 
نایب رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی با انتقاد از عملکرد دوگانه وزارت آموزش و پرورش درباره استفاده از فضای مجازی در مدارس تصریح کرد: در مدارس از یکسو تاکید می شود که دانش آموزان نباید به هیچ عنوان تلفن همراه به این فضا وارد کنند، از سوی دیگر تکالیف آنها در گروه هایی که در تلگرام ایجاد شده، ارائه می‌شود و حتی نمرات فعالیت‌های عملی آنها نیز در این فضا ارائه می‌شود.
 
آقاپور علیشاهی در پایان از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خواست که در رابطه با فعالیت‌های هکرهایی که از هم اکنون برای فعالیت‌های انتخاباتی تبلیغات می‌کنند، تدبیری اندیشیده و برای زمان برگزاری انتخابات مجلس یازدهم و ریاست جمهوری سال 1400 امنیت این فضا را تضمین کند.
 
مشکل نبود پوشش اینترنت و تلفن همراه باعث مهاجرت روستاییان می‌شود
 
زهرا سعیدی مبارکه با اشاره به نبود پوشش اینترنت و تلفن همراه در روستاها افزود: بی‌تردید این مشکل می تواند یکی از عوامل مهاجرت جوانان از روستاها به شهرها باشد، ضمن اینکه وزیر باید به این پرسش پاسخ دهد که گسترش پهنای باند به چه صورت است که برخی مناطق تنها در ساعاتی از شبانه روز با مشکل اختلال در استفاده از تلفن همراه و اینترنت مواجه می‌شوند.
 
تبلیغات در فضای مجازی نظام‌مند نیست
 
زهرا ساعی  با انتقاد از وضعیت نحوه تبلیغات در فضای مجازی یادآور شد: تبلیغات در فضای مجازی به ویژه در حوزه عرضه دارو و تجهیزات پزشکی و فروش کالاها آشفته است.
 
عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در پایان از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خواست که در رابطه با روند فعالیت استارت آپ‌ها که اقدامات ارزشمندی از سوی این وزارتخانه در این حوزه انجام شده است، توضیحاتی را بیان کند.
 
13 میلیون کاربر فضای مجازی را کودکان تشکیل می‌دهند
 
طیبه سیاوشی شاه‌عنایتی با اشاره به اینکه آذری جهرمی تنها نباید در حوزه تامین زیرساخت مخابراتی فعالیت داشته باشد، بلکه لازم است حضور پررنگی در زمینه فناوری و اطلاعات داشته باشد، افزود: متاسفانه در فضای مجازی وضعیت کودکان از حیث آموزش و تامین حقوق و توجه به سرگرمی برای آنها مورد غفلت قرار گرفته است و همین عامل باعث شده که در حوزه کودکان و نوجوانان از ماهواره‌ها بیشتر استفاده شود.
 
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: هم اکنون 13 میلیون کاربر فضای مجازی را کودکان تشکیل می‌دهند که با آسیب‌های ناشی از اعتیاد به این فضا، کم تحرکی و عقب‌افتادگی تحصیلی مواجه هستند، کما اینکه این موضوع در گردهمایی جهانی 1999 نیز مطرح شد.
 
عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: ما کودکان را در این حوزه فراموش کرده‌ایم و گاه اقداماتمان برای مدیریت فعالیت آنها در فضای مجازی با افراط و تفریط همراه است.
 
سیاوشی در پایان از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خواست تا توضیحاتی را در رابطه با نتایج جشنواره کودکان آنلاین ارائه دهد.
 
مادران فعال در مجلس دغدغه مصونیت کودکان از آسیب های فضای مجازی را دارند
 
ناهید تاج الدین با یادآوری اینکه دو دهه قبل همراه با ورود کامپیوتر به مراکز آموزشی، تنها این خدمات در دانشگاه ها ارائه می شد، افزود: هم‌اکنون کودکان به راحتی در فضای مجازی فعالیت دارند و این امری اجتناب ناپذیر و غیرقابل کنترل است، بنابراین اعضای این فراکسیون به عنوان مادران فعال در مجلس شورای اسلامی دغدغه مصونیت کودکان از آسیب‌های ناشی از فعالیت در فضای مجازی را دارند.
 
این عضو هیات رئیسه فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی با اشاره به مشکلات حوزه انتخابیه اش در جهت بهره مندی خانواده ها از امکانات اینترنتی تصریح کرد: خانواده‌های روستایی برای تهیه مودم جهت دسترسی به اینترنت با مشکل مواجه هستند، چرا که از 600 هزار تومان تا حدود یک میلیون و 500 هزار تومان برای آنها قیمت گذاری شده است.
 
سواد رسانه‌ای در کشور نادیده گرفته شده است
 
سیده فاطمه حسینی  با اشاره به اینکه کشورهای در حال توسعه در زمینه تامین زیرساخت تکنولوژی و فناوری مبدع نبوده و تنها واردکننده هستند، افزود: هم اکنون به غیر از وارد کردن زیرساخت های تکنولوژی و فناوری، تامین محتوا نیز به این صورت انجام می شود که جای تأمل دارد و این در حالی است که سیاستگذاری در این زمینه مهمترین هدف تشکیل شورای عالی فضای مجازی  بود که با دستور رهبر معظم انقلاب صورت گرفت تا از این طریق از کشور صیانت شود.
 
عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی یادآور شد: سواد رسانه ای از دیگر مواردی است که مورد غفلت قرار گرفته، کما اینکه تمام گروه‌های سنی در این فضا فعالیت دارند، همچنین بیشتر مطالب در فضای مجازی در جهت نشاط زدایی و ترویج ناامیدی در جامعه ایرانی منتشر می‌شود.
 
آیا عزمی برای رفع فیلتر توئیتر وجود دارد؟
 
سکینه الماسی ضمن تشکر از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برای سفر به استان بوشهر افزود: یکی از مواردی که باید برای آن چاره اندیشی می‌کردید، وضعیت اپلیکیشن‌های ایرانی همچون سروش بود که قرار بود جایگزین تلگرام شود.
 
عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: قرار بود برای رفع فیلتر توئیتر اقدام جدی صورت گیرد، آیا اصلا عزمی در این خصوص در مسئولان وجود دارد؟
 
الماسی در پایان از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خواست تا در رابطه با میزان پیشرفت برگزاری انتخابات دیجیتالی در کشور و اینکه آیا انتخابات پیش روی مجلس شورای اسلامی خواهد رسید، همچنین درخصوص نحوه نظارت به حجاب بانوان در فضای مجازی توضیحاتی را ارائه دهد.
 
چرا تکلیف ماینینگ را روشن نمی‌کنند
 
پروانه مافی خطاب به وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: تکلیف ماینینگ را چه کسی باید روشن کند، آن هم در شرایطی که در گاوداری‌ها و باغداری‌ها که از برق ارزان قیمت یارانه ای استفاده می‌شود، این دستگاه‌ها نصب می‌شوند و ظاهراً وزارت نیرو باید این بخش‌ها را شناسایی و برق آنها را قطع کند. نظارت بر این بخش‌ها چگونه صورت می‌گیرد؟
 
عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در پایان از وزیر خواست تا توضیحاتی را در رابطه با کانال‌های غیراخلاقی که بدون خواست کاربران در دسترس آنها قرار می‌گیرد، ارائه دهد.
 
معاونت امور زنان ریاست جمهوری مخالف فیلترینگ است
 
اشرف گرامی‌زادگان خطاب به وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: به نمایندگی از معاونت امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری باید بگویم که ما با فیلترینگ مخالفیم، به همین دلیل مبارزه و جسارت شما در جهت تکریم انسان‌ها، آزادی بیان و حق انتخاب را می‌پسندیم و معتقدیم چون سرعت پیشرفت تکنولوژی در جهان بالاست حتی به قیمت استعفا نیز زیربار فیلترینگ نروید.
 
وی تصریح کرد: هم‌اکنون می‌توان به جای فیلترینگ به خانواده ها، کودکان و نوجوانان آموزش داد و این امر را در قالب تفاهم نامه محقق کرد. همچنین باید بستر ICT در سطح کلان ملی فراهم شود.
 
مشاور پارلمانی معاونت امور زنان ریاست جمهوری از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خواست تا زمینه اشتغال زنان در فضای مجازی را فراهم کرده، همچنین گاید لاین برای استفاده صحیح از فضای مجازی تعریف کند، چرا که نباید از جهان عقب بمانیم، از سوی دیگر برای فعالیت اپراتورها به گونه ای ترتیب داده شود که حقوقشان تضییع نشود.
 
گرامی زادگان در پایان تاکید کرد که با برخورد در فضای مجازی مخالف هستند چرا که ارتکاب جرم در آن تعریف جداگانه ای دارد و نباید در هر موردی در این فضا از برخورد دستگاه فضایی استفاده شود.
 
رفع مشکل تولید محتوا از طریق مشارکت بخش خصوصی امکانپذیر می‌شود
 
امیر خوراکیان معاون فرهنگی اجتماعی مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه سواد رسانه ای از اهمیت بسزایی برخوردار است، راه تحقق آن را تصویب سندی دانست که در دستور کار شورای عالی فضای مجازی بوده و باید تصویب و ابلاغ شود.
 
وی در قالب پیشنهادی به فراکسیون زنان مجلس از آنها خواست که برای تحقق سواد فضای مجازی با رئیس جمهور مکاتبه کند.
 
خوراکیان یادآور شد: دستگاه‌های فرهنگی در مورد تولید محتوا فشل هستند، بنابراین رفع مشکل می‌طلبد که بخش خصوصی به این موضوع ورود پیدا کند. همچنین برای مصونیت کودکان از آسیب های ناشی از فضای مجازی باید اینترنت خاص ایجاد شود تا والدین نیز بتوانند این فضا را کنترل کنند، ضمن اینکه پلیس فتا و بهزیستی باید جهت ارائه مشاوره در این خصوص به والدین خطوط تماس اضطراری ایجاد کند.
 
دعوت از فراکسیون زنان برای بازدید از اقدامات موثر وزارت ارتباطات در جهت توانمندسازی
 
محمدجواد آذری جهرمی با بیان اینکه فضای مجازی، زنان و کودکان موضوع بسیار مهمی است، افزود: مسائلی که از سوی نمایندگان مجلس بیان شد، واقعیات روز جامعه است و ابراز نگرانی آنها از تهدیدها و فرصت های موجود در این فضا نیز صحیح است، اما چگونه در این مورد دغدغه دارید، از سوی دیگر تسهیل دسترسی روستایین و عشایر به اینترنت را به عنوان مطالبه این فراکسیون بیان می‌کنید.
 
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بابیان اینکه رشد فناوری اطلاعات یا تحولات دیجیتالی اتفاق بزرگی است که در اقتصاد دنیا، انقلاب صنعتی چهارم را شکل می‌دهد، تاکید کرد: هم‌اکنون زندگی بشر به این تکنولوژی و فناوری وابسته است، کما اینکه ضرورت دسترسی به آن در حوزه های کشاورزی، سلامت و انرژی مشهود است، ضمن اینکه اثرات فرهنگی و اجتماعی نیز به همراه دارد.
 
وی یادآور شد: اتصال انسان‌ها به یکدیگر در گذشته از طریق تلفن ثابت و تلفن همراه و در شرایط کنونی نیز از طریق فضای مجازی صورت می گیرد که در حوزه های رسانه، اقتصاد، سیاست و... قابل مشاهده است. بنابراین دنیا به سمتی حرکت می‌کند که باید تمام اشیا به هم متصل شود.
 
آذری جهرمی تصریح کرد: امروزه در کنار هوش مصنوعی (AI) ، کشورهایی که در دنیا دم از جهانی سازی می زدند، 43 درصد سرمایه گذاری را از این طریق انجام داده اند و معتقدند باید به دنبال تکنونشنالیزه باشند، چرا که استعمارگری جدیدی در این قالب صورت می‌گیرد.
 
این عضو کابینه دولت یازدهم خاطرنشان کرد: به تعبیر رهبر معظم انقلاب در شورای عالی فضای مجازی در آینده ای نه چندان دور، ترافیک شهرها نیز توسط شرکت های خارجی مدیریت می‌شود. بنابراین قطعاً تغییرات زیادی در زندگی بشر ایجاد شده و بر بشر نیز اثرگذار خواهد بود کما اینکه حذف روزنامه و پست و تغییر در شیوه اخذ پاسپورت و پرداخت قبوض بانکی در همین راستا صورت گرفته است.
 
وی افزود: هم اکنون مردم انتظار دارند که از خدمات دولت الکترونیک بهره‌مند شوند، کما اینکه ارائه روش های سنتی برای ارائه خدمات به آنها محل تمسخر قرار می گیرد و این در حالی است که در رابطه با جزئیات به کارگیری این شیوه بین مسئولان محل اختلاف است.
 
آذری جهرمی عنوان کرد: در مورد کلاهبرداری مالی در فضای مجازی ما نمی‌توانیم سیاستگذار نظام بانکی باشیم. همچنین در رابطه با چالش محتوا که جدی تر است، ایجاد کاراکترهای انتقال فرهنگ به کودکان دارای اهمیت است، کما اینکه در گذشته پینوکیو، بل و سباستین و حنا دختری در مزرعه برای این مهم انتخاب می شدند ولی در شرایط کنونی بن تن، لاک پشت های نینجا و بتمن این کار را انجام می دهند، بنابراین سبک زندگی تغییر کرده است. اما این وزارخانه مسئول کاراکتر سازی در این فضا نیست.
 
وی در رابطه با فیلترینگ یادآور شد: رویکردی که مانع توسعه تکنولوژی در قالب فیلترینگ می‌شود نبود آمادگی در دستگاه‌های فرهنگی بوده که روند رشد را در این مسیر کند می کند تا سایر برنامه‌ها به آن برسد و این نیز حاصل تجربیات سال‌ها بوده است، کما اینکه 3G بعد از گذشت 12 سال که در سایر کشورها اجرا شد، به ایران آمد، بنابراین لازم است که در این خصوص یک حرکت جمعی انجام دهیم.
 
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: در مورد فعالیت اسنپ و تپ سی اگر به این روش پیش نرویم در آینده از نظر اقتصادی لطمه می خوریم، چرا که اگر آنها رشد نکنند، جایگاهی در اقتصاد دنیا نخواهیم داشت. از سوی دیگر حرکت در فضای مجازی باید همسو بوده و آسیب شناسی شود، کما اینکه شورای عالی فضای مجازی به این امر مبادرت می ورزد و در برخی موارد به عنوان ضربه گیر محسوب می شود.
 
وی با بیان اینکه ابلاغیه های این شورا ممکن است از سوی تعدادی از دستگاه ها مورد توجه قرار نگیرد، از آن به عنوان رشد کاریکاتوری یاد و تاکید کرد که نباید برای فعالیت در فضای مجازی دوقطبی عمل کنیم و بین افراد اختلاف ایجاد کنیم، چرا که اینگونه کشور پیشرفت نمی کند.
 
آذری جهرمی افزود: بی تردید شکاف دیجیتالی بین مدیران کشور اولین مشکل است، چرا که آنها بدون اطلاعات از چارجوب فعالیت در فضای مجازی اقدام به سنگ اندازی می کنند و اگر به همین منوال پیش برویم در 10 سال آینده در تمام حوزه ها در کشور فشل خواهیم شد چرا که در دوراهی توسعه اعم از توقف و افسارگسیختگی قرار می گیریم، بنابراین باید در این مسیر هماهنگ جلو برویم.
 
وی با یادآوری اینکه بسیاری از رهبران دنیا همچون مکرون و ترامپ در این فضا صحبت می کنند و یکدیگر را به چالش می کشند، افزود: هم اکنون بسیاری از مدیران در رابطه با تحول دیجیتال اختلاف نظر دارند در حالی که برخی معتقدند مانع از توسعه در این فضا نشوید و تعدادی دیگر نیز معتقدند که توسعه با شیوه کنونی از شرایط مناسبی برخوردار نیست و کسی به این نکته اشاره نمی کند که چگونه با مهار و کنترل این اسب سرکش را رام کنیم.
 
آذری جهرمی با بیان اینکه براساس برنامه ششم توسعه 90 درصد روستاهای دارای بیش از 20 خانوار جمعیت باید به اینترنت مجهز شوند، یادآور شد: بی تردید زنان و کودکان بیشترین آسیب را از تهدیدات فضای مجازی می بینند و از فرصت های آن کمتر بهره می برند، از سوی دیگر برای توانمندسازی بانوان در فضای مجازی شاخص ها و گزارش هایی را ارائه می دهیم کما اینکه در این مورد با معاونت علمی و معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری تفاهم نامه داریم، از سوی دیگر میزان شاغلان زن در فضای استارت آپی 17 درصد است که 4 درصد از میزان استاندارد عادی بالاتر است.
 
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه 13 میلیون جمعیت فعال در فضای مجازی را کودکان زیر 18 سال تشکیل می دهند، عنوان کرد: ما برای آنها اکوسیستمی تحت عنوان کودکان آنلاین تعریف کردیم، همچنین در شرایطی که فروش سیم کارت برای افراد کمتر از 18 سال ممنوع بود، بیش از 20 شرکت بزرگ در زمینه تولید اپلیکیشن کودکان فعال شد. همچنین سیستم PC برای والدین طراحی شد که در کنار فرزندانشان به اداره نحوه فعالیت آنها در فضای مجازی بپردازند، اما تنها 8 درصد والدین از آن اطلاع دارند، بنابراین نیاز به آموزش داشت که آن را به ثمن ها سپردیم. از وزارت ورزش و جوانان خواستیم که تیم هایی را در این خصوص فعال کند و در نهایت 50 تیم آموزش دیده و در این خصوص به مدارس ورود پیدا کردند.
 
وی افزود: ما برای تحقق این مهم از 4 ابزار داخلی حمایت کردیم، کما اینکه در شرایط کنونی یک میلیون و 300 هزار نفر به اکوسیستم کودکان و نوجوانان متصل هستند که نیاز به جذابیت، شخصیت و محتوا دارد. همچنین هدف از ایجاد کودک آنلاین حمایت از افراد شخصیت ساز در تولید محتوا بود که 1200 نفر ثبت نام کردند، 20 نفر برگزیده شدند که به هر کدام از آنها 100 میلیون پول نقد، دفتر کار و مشاور داده شد و قرار شد که اگر هیات داوران به آنها رأی بدهد، 20 فصل از هر کدام خریداری کنیم که به زودی از آن رونمایی می شود و بعد از این نیز روی موضوع کتاب کار خواهیم کرد.
 
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه افزود: در رابطه ماینینگ، برق کشور از یک منبع ارزشمند یعنی آب پشت سدها استفاده می شود که به آن یارانه می دهیم و اگر کسی از آن در جهت صادرات استفاده کند، پولی را از انفال و سرمایه ملی به جیب زده است، از سوی دیگر ما ظرفیت خالی در نیروگاه ها داریم ، در شرایطی که نمی توانیم گاز و منابع نفتی را به دلایل نفتی صادر کنیم ، می توانیم با استفاده از این بخش به تولید انرژی و صادرات آن روی آوریم که نیاز به سرمایه گذاری دارد.
 
 وی در ادامه با بین اینکه تبلیغات در فضای مجازی شرایط مناسبی را برای فعالیت های اقتصادی خرد ایجاد می کند، تاکید کرد که موارد مطرح شده از سوی نمایندگان در رابطه با حوزه های انتخابیه شان را پیگیری خواهد کرد.
 
آذری جهرمی اظهار کرد: پیشرفت ما در زمینه تامین زیرساخت دولت الکترونیک از نظر شاخص جهانی در یک سال گذشته 20 رتبه رشد داشته ، ضمن اینکه اجرای آن عاملی در جهت جلوگیری از رانت، فساد بوده و باعث ایجاد شفافیت می شود.
 
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پایان از اعضای فراکسیون زنان دعوت کرد تا بازدیدی از محل هایی که این وزارتخانه به عنوان پایلوت در آنها اقدام به توانمندسازی و توسعه تحولات دیجیتالی کرده است، داشته باشند./

شهر ممنوعه تکنولوژی؛‌ از رادیو تا تلگرام در گفت و گو با امید مسعودی، استاد ارتباطات

وقتی که تاریخچه ورود وسایل ارتباط جمعی یا تکنولوژی‌های ارتباطی و اطلاعاتی جدید به کشورمان را مرور می‌کنیم، یک نکته همیشه ثابت و پابرجاست:  ابتدا با آنها به‌شدت مخالفت شده و کلی قانون برای ممنوعیت آنها وضع شده، سپس آرام‌آرام راه خودشان را باز کرده‌اند و جزئی از سبک زندگی ما ایرانیان شده‌اند. ورود رادیو، نوار کاست، ویدئو، ماهواره و... انواعی از این فرایند بوده است. اما چرا چنین بوده؟ چرا جامعه ایرانی با تکنولوژی‌های جدید ارتباطی و اطلاعاتی، چنین برخورد می‌کند؟
 
این پرسش را با دکتر امید مسعودی مطرح کرده‌ایم. مسعودی-‌استاد ارتباطات و روزنامه‌‌نگاری- دلایل و چرایی این اتفاق را برایمان بازگو می‌کند. این استاد شناخته‌شده حوزه ارتباطات و روزنامه‌نگاری را با کتاب‌هایی چون «اندیشه‌های بنیادین علم ارتباطات»، «مبانی خبرنویسی» و «رسانه‌های جدید و آینده‌نگری نظارت الکترونیک در ایران» به یاد داریم.
 
آقای دکتر، شما چند سال دارید؟
من؟ ۵۹ سال دارم. چطور؟
 
در این 6دهه‌ای که از خدا عمر گرفته‌اید، کدام تکنولوژی‌های ارتباطی را یادتان می‌آید که به ایران آمده ولی استفاده از آن تا مدتی ممنوع شده است؟
ویدئو را یادم هست. قبل از انقلاب، تازه به ایران آمده بود. آن موقع فیلم‌ها روی نوارهای وی‌اچ‌اس بزرگ ضبط می‌شدند و کلوپ‌هایی برای اجاره این نوار‌ها تاسیس شده بود که البته فقط خاص آدم‌های پولدار بود تا اینکه انقلاب شد. در روزگار نزدیک به پیروزی انقلاب هم که نوار کاست‌های انقلاب جزو رسانه‌های ممنوعه بودند.
 
نظر امام، مطرح کردن رسانه‌های کوچک در مقابل رسانه‌های بزرگ بود. آن موقع تلفن می‌زدند و اینجا وصل می‌شد و روی نوار پیاده می‌شد؛ بعد این متن پیاده‌شده پس از تبدیل شدن به اعلامیه در قطع بزرگ چاپ و همه‌جا پخش می‌شد؛ طوری که خود ساواک هم گیج شده بود، چون مجوز همه دستگاه‌های زیراکس زیر نظر آنها صادر می‌شد. آن موقع رسانه‌های کوچک، همین منبر‌ها و اعلامیه‌ها و کاست‌ها بودند که از نظر رژیم شاه ممنوع بود.
 
بعدش هم که ماهواره را یادم هست. آن موقع من خبرنگار بودم. فکر می‌کنم سال ۷۳ بود. پیش آقای بشارتی که وزیر کشور بود رفتم؛ در همین ساختمان فعلی وزارت کشور. انسان بسیار مومن و معتقدی بود. پرسیدم چرا می‌خواهید ماهواره‌ها را جمع کنید؟ دستم را گرفت و مرا کنار پنجره برد. گفت نگاه کن، این بشقاب‌ها چهره شهر را زشت می‌کنند؛ برای ام‌القرای جهان اسلام زشت است؛ دست‌کم در ظاهر زشت است. گفتم بهتر است که مصونیتی ایجاد کنید که اگر خواستند استفاده کنند بدانند چطور باید این کار را انجام دهند؛ این هم وظیفه شما نیست،
 
وظیفه صدا و سیما و رسانه‌هاست. هم‌اکنون هم که موضوع شبکه‌های اجتماعی را داریم که خودتان هم دارید می‌بینید. من در رساله دکتری‌ام آورده‌ام که در زمان شاه سرهنگی یک شب مهمان برادرش بود و می‌خواست رادیوی خود را به خانه او ببرد تا با هم گوش کنند. نامه‌ای به پاسگاه نوشت که من دارم رادیو را به خانه برادرم می‌برم، در جریان باشید. ما الان داریم به این وقایع می‌خندیم ولی وضعیتی مثل پارازیت و... دست‌کمی از آن ندارد. یادم هست به آقای بشارتی گفتم که قوانین دست و پاگیر باید جای خود را به آموزش بدهند.
 
آقای دکتر، می‌خواستیم بحث را از اینجا شروع کنیم که چرا جامعه ایرانی( البته غالبا بدنه رسمی و کمتر بدنه غیررسمی آن) وقتی یک تکنولوژی جدید ارتباطی از راه می‌رسد موضع انکار در پیش می‌گیرد و آن را رد می‌کند؟ شما نگاه کنید به تکنولوژی‌های ویدئو و ماهواره و... حالا هم که شبکه‌های اجتماعی و تلگرام. چرا واکنش‌های ما یکسان است و از موارد قبلی تجربه‌ای کسب نکرده‌ایم؟
اتفاقا من تز دکتری‌ام را با همین موضوع تبدیل به کتاب کرده‌ام با نام «رسانه‌های جدید و آینده‌نگری نظارت الکترونیک در ایران». سال‌ها پیش نمی‌شد این کتاب را چاپ کرد، چراکه فضا به‌گونه‌ای نبود که بگوییم فیلترینگ بد است و... اما الان فضا عوض شده و می‌شود درباره‌اش صحبت کرد. من معتقدم فقط در شرایط بحرانی که آن هم به‌صورت قانونی تعریف شده باشد،می‌شود از فیلترینگ بهره برد یا سرعت جابه‌جایی اطلاعات را کنترل کرد؛ مثل شرایط جنگی و آشوب اجتماعی و... ولی در شرایط عادی ما باید نگاه دیگری داشته باشیم.
 
چرا مسئولان و بدنه رسمی جامعه به سمت تابو کردن این تکنولوژی‌ها رفته‌اند؟
دوستانی که در جاهای مختلف مثل شوراهای مختلف، مجلس و... مسئولیت دارند حتما باید وارد بحث شناخت رسانه‌ها شوند. رسانه‌ها از بین نمی‌روند بلکه از شکلی به شکل دیگر تبدیل می‌شوند و همدیگر را کامل می‌کنند. روزگاری که رادیو تازه وارد ایران شده بود روزنامه‌ها به‌شدت دچار ترس شده بودند اما به‌تدریج دیدند که مردم روستاها و شهرهای دورافتاده که سواد ندارند ناچارند اخبار را از طریق رادیو و شفاهی دنبال کنند. اخبار و اطلاعات و داده‌ها سرمایه‌های انسان هستند.
 
از دوران گذشته همین‌طور بوده؛ ذهن و فکر ما همواره با اطلاعات کار می‌کند. الان این اطلاعات و هوش به رسانه‌ها منتقل شده و از طریق رسانه‌ها جابه‌جا می‌شود. این هوش و اطلاعات، امتیازی است که ما را از دیگر جانداران جدا می‌کند. رسانه‌های جدید در واقع به‌نوعی دارند به مغز ما کمک می‌کنند تا بتواند این اطلاعات و دانش را پردازش و از آنها استفاده کند.
 
یعنی به این شکل که شما اشاره می‌کنید این رسانه‌ها مشکلی برای ما ایجاد نمی‌کنند؟
این‌طور که تکنولوژی‌های ارتباطی در حال پیشرفت هستند ما در آینده چیزی به اسم حریم خصوصی نخواهیم داشت. باید این نکته را در نظر داشته باشیم و درباره‌اش مطالعه و فکر کنیم. خاصه برای ما مسلمانان که این‌ مسائل خیلی حیاتی و مهم است باید این بحث بسیار مهم باشد و به استقبال آن برویم تا بتوانیم شکلی از حفظ آبرو و حیثیت را در این فضای جدید، تعریف کنیم. در غیر این صورت این موضوع در نوع خودش یک اشکال بزرگ است. اما از سوی دیگر، در فضای رسانه‌های جدید در آینده فقر و گرسنگی وجود نخواهد داشت.
 
چرا؟
چون آگاهی و دانش از طریق همین رسانه‌ها منتقل می‌شود. سال‌ها پیش رسانه‌ها گزارش داده بودند که بچه‌ای در اتریش توانسته بمب اتم بسازد البته در مقیاسی بسیار کوچک‌تر. به خاطر وفور اطلاعات موجود او موفق به چنین‌کاری شده بود. این یعنی هر کسی در هر جای دنیا با دسترسی به اطلاعات می‌تواند دستاوردهایی داشته باشد. مثال دیگر، تأثیر این تکنولوژی‌های ارتباطی در پژوهش است. سال‌های گذشته اگر می‌خواستید مقاله‌ای را مثلا از آمریکا دریافت کنید باید کلی نامه‌نگاری می‌کردید و از طریق فلاپی و... برایتان پرینت می‌گرفتند و داخل پاکت می‌گذاشتند و پست می‌کردند. این فرایند 50-40 روز طول می‌کشید.
 
اما امروز این کار بسیار راحت شده است. من اگر بخواهم در کنفرانسی شرکت کنم و مقاله بدهم وارد سایت کنفرانس می‌شوم و چکیده مقاله‌ام تایید می‌شود؛ آن هم توسط داورانی که یکی در سوئیس است یکی در پاکستان و دیگری در آمریکا. آنها به‌طور همزمان طرح اشکال می‌کنند و من هم طی چند ساعت مشکلات را حل می‌کنم. یا الان وبینار‌ها در حال جا افتادن هستند که خروجی‌های قابل توجهی هم دارند. چنین تحولاتی اتفاق افتاده است. فقط در چنین فضایی باید سازوکاری برای مقابله با سارقان اطلاعات و فرصت‌طلبان ایجاد شود.
 
پس شما چندان با وجوه نظارتی این ماجرا مشکل ندارید؟
طبیعی است که باید حریم خصوصی را پاس بداریم و همچنین اطلاعاتی در سطح دولت‌ها و حکومت‌ها هست که هکر‌ها و بدافزار‌ها، تهدیدی برای آنها محسوب می‌شوند. اطلاعات، همان‌طور که می‌تواند بر دانش و آگاهی ما بیفزاید می‌تواند ما را محدود کند؛درست مثل اتفاقی که برای فیسبوک افتاد که از اطلاعات موجود کاربران استفاده‌های سوئی برای جهت‌دادن به رفتارهای انتخاباتی شهروندان آمریکا صورت گرفت و به‌نوعی افکار عمومی منحرف شد.
 
من معتقدم ما در عین حال که در جامعه اطلاعاتی زندگی می‌کنیم دقیقا در‌‌ همان زمان در جامعه نظارتی هم هستیم. این دو، دو روی یک سکه‌اند و قابلیت جداسازی از یکدیگر را ندارند. نمی‌شود همه‌اش از فیلتر و... صحبت کرد، چون شدنی نیست. دوستانی که این‌جور بحث‌ها را مطرح می‌کنند شاید چندان با ماهیت رسانه‌های نوین و تکنولوژی‌های ارتباطی و فضای اطلاعاتی جدید آشنا نباشند. طراح پوستر پارسال سازمان بین‌المللی استاندارد یک ایرانی بود. در تهران این کار را انجام داد و برنده شد و پوسترش در همه‌جای دنیا پخش شد.
 
چرا ما نیاموخته‌ایم که با تکنولوژی‌های جدید کنار بیاییم؟ با ویدئو، نوار کاست، ماهواره و...‌‌ همان برخوردهایی را کرده‌ایم که حالا با شبکه‌های اجتماعی و تلگرام و... می‌کنیم. چرا این تجربه‌های تلخ باز هم تکرار می‌شود؟
بخشی از آن به‌‌ همان جواب قبلی برمی‌گردد. بخش دیگر به این‌ برمی‌گردد که بالاخره دولت‌ها و حکومت‌ها می‌دانند که باید نظارتی صورت بگیرد اما سازوکار‌ها و روند صحیح آن را نمی‌دانند. این بحث ناآشنایی با فضاهای ارتباطات و اطلاعات جدید را دست‌کم نگیرید. الان در چین که رأی‌گیری می‌شود صدها میلیون نفر رأی می‌دهند. مگر می‌شود این همه را به‌صورت سنتی رأی‌گیری کرد؟ مگر بانک‌ها امروز می‌توانند به سبک سنتی و قبلی کار کنند؟ الان 200هزار شغل در تلگرام ایجاد شده است. نوع ارتباطات موجود در تلگرام بهترین شیوه کسب و کار است. دولت‌ها و حکومت‌ها باید بر فضای مجازی نظارت کنند، چراکه بالاخره هکر‌ها و سارقانی وجود دارند.
 
نباید به حریم خصوصی افراد تعرض شود. پلیس فتا چنین وظیفه‌ای دارد. نمی‌شود جامعه را از این امکانات محروم کرد. نوع نظارت بدنه رسمی است که مشکل‌ساز می‌شود و ناشی از همان نکاتی است که گفتم. همه این تقابل‌ها هم به‌دلیل همین ناآگاهی‌ها یا شیوه‌های نادرست نظارت اتفاق افتاده است. یادم هست در روزگار مرحوم هاشمی رفسنجانی یکی از مقامات سیاسی بلندپایه به ایران آمده بود.
 
مرحوم هاشمی از او پرسیده بود که شما که در کشورتان آزادی می‌دهید، هزینه دارد. طرف جواب داده بود بله، هزینه‌ دارد و هزینه‌اش را می‌دهیم؛ چراکه هزینه‌اش بسیار کمتر از سودش است. اینها باید در کشور ما درک شود. طبیعی است که اگر شبکه‌های اجتماعی بومی داشته باشیم خیلی بهتر است. بالاخره بازار عرضه و تقاضا در این حوزه وجود دارد و اگر بتوانیم جنس خوبی عرضه کنیم روس‌ها، اهالی خاورمیانه و حتی آمریکایی‌ها هم می‌آیند و استفاده می‌کنند. اگر امکانات مورد نیاز مخاطب مثلا در نرم‌افزار سروش تامین شود طبیعی است که همه به سمت سروش می‌آیند اما نمی‌توان با دستور این کار‌ها را پیش برد.
 
اتفاقا‌ به جای خوبی رسیدیم؛ همین بحث دستوری بودن. الان رسانه‌ها به سمت تعاملی بودن و دیالوگ پیش رفته‌اند و در حال دور شدن از مونولوگ و تک‌گویی و هرمی‌برخورد کردن با موضوعات و مخاطبان هستند. به‌نظر می‌رسد که این قضیه هنوز از سوی مسئولان ما هضم و درک نشده است.
در دنیای امروز به فضای مجازی نه به‌عنوان یک تهدید بلکه به‌عنوان یک ثروت دیجیتال نگاه می‌کنند. ما هم اگر بتوانیم چنین نگاهی داشته باشیم می‌توانیم مثلا تلگرام را به‌عنوان یک ثروت دیجیتال ببینیم و در تولید و امنیت خودمان از آن استفاده کنیم. در این صورت آسیبی نمی‌بینیم. مطمئن باشید اگر این مشکل را حل نکنیم فردا در نرم‌افزار سروش هم دچار این مشکل خواهیم شد؛ چراکه با جابه‌جایی اطلاعات روبه‌رو هستیم. همان‌طور که گفتم تنها معتقدم که در شرایط بحران و اضطرار، آن‌هم به شرط اینکه قانونش تدوین شده باشد می‌توان دست به فیلتر و کند کردن روند انتقال اطلاعات زد. در مباحثی غیر از این ما باید به سمت نظارت برویم.
 
چطور؟
بین نظارت، کنترل و سانسور فرق هست. ما نمی‌توانیم اطلاعات را سانسور کنیم، چون رسانه‌ها از بین نمی‌روند بلکه یک رسانه دیگر پیدا می‌شود که این اطلاعات را راحت‌تر منتقل کند. پس نه رسانه و نه اطلاعات قابل سانسور نیستند. کنترل کردن هم که همیشگی نیست و فقط به شرایط بحرانی و خاص بازمی‌گردد؛ ولی نظارت یک امر همیشگی است.
 
این، راه‌حلی است که کشورهای توسعه‌یافته در پیش گرفته‌اند و از نظارت الکترونیکی استفاده می‌کنند. الان در مدارس کشورهایی چون کانادا، بلژیک و... خانواده‌ها با اپلیکیشن‌هایی که در اختیار دارند بر گردش اطلاعات نظارت می‌کنند. در واقع آنها با نظارت و انتخاب خانواده از فضای مجازی به بهترین نحو استفاده می‌کنند.
 
به این ترتیب، جوانان از فضای مجازی و ارتباطات نوین محروم نمی‌‌مانند. الان ما جوانان نابغه‌ای داریم که می‌توانند با کار در فضای مجازی برای کشورهای دیگر و در همین ایران خودمان به نوعی تبدیل به سرمایه‌های ملی شوند.
 
یعنی درست‌ کاری که هندی‌ها می‌کنند؟
بله، جوانانی داریم که در بخش آی‌تی واقعا نابغه‌اند و اگر به درستی کار کنند می‌توانند در بخش صنعت، تولید و... تحولات مثبتی ایجاد کنند.
 
احساس می‌کنم در این بحث نظارت، جایگاه سواد رسانه‌ای خیلی اهمیت پیدا می‌کند؛درست است؟
متأسفانه شکاف عجیبی بین سواد رسانه‌ای مردم و سواد رسانه‌ای مسئولان وجود دارد. روزگاری تحقیقی انجام شد که چقدر از نمایندگان مجلس سند چشم‌انداز 20ساله کشور را مطالعه کرده‌اند. متاسفانه نتایج چندان جالب نبود و متوجه شدیم که چندان مطالعه‌ای نداشته‌اند آن‌هم درحالی‌که به خاطر کارشان باید همیشه آن را پیش روی خود داشته باشند.
 
کارهای زیادی در این زمینه انجام شده است که باید نتایج آنها به مسئولان و حتی مردم منتقل شود. راه حل این مشکل این است که سواد رسانه‌ای مسئولان و مردم افزایش پیدا کند. به این منظور باید سیستم پژوهشی ما تبدیل به یک سیستم پژوهش مسئله‌محور شود.
 
بخشی از مشکلات پیش‌آمده در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بین ما و اروپا و جهان پیشرفته یکسان است اما تفاوت‌های فرهنگی ما و دنیای پیشرفته باعث می‌شود که نیازمند پژوهش‌های مسئله‌محوری در این حوزه باشیم. راه حل این مشکلات در پژوهش‌های ماست، نه در نشست‌های سیاسی.
 
در نشست‌های سیاسی هر کسی دنبال منافع خود و حزب خودش است. مرحله دوم، افزایش سواد رسانه‌ای مردم است. در این حوزه، شکافی بین اولیا و بچه‌ها وجود دارد؛حتی بین معلم‌ها و دانش‌آموزان. البته در دانشگاه‌ها این شکاف کمتر است؛ چون استادان ناچارند به‌‌روز شوند. ما روزگاری در دانشگاهمان کنفرانس سواد رسانه‌ای و وظیفه‌ و مسئولیت اجتماعی را برگزار کردیم که خیلی هم از آن استقبال شد. باید از این دست کار‌ها زیاد صورت بگیرد. ما نیازمند آن هستیم که فقهایمان درباره فقه رسانه و مسائل مربوط به آن مطالعه کنند و نظرات و فتواهای جدید صادر کنند.
 
و سوال پایانی اینکه فکر می‌کنید آسیب‌پذیرترین قشر در برخورد با تکنولوژی‌های نوین ارتباطی کدام قشر است؟
کودکان و نوجوانان. آنها تجربه‌های‌ کمی دارند، پس طبیعی است که امکان فریب دادن آنها توسط هویت‌های جعلی وجود داشته باشد. همین باعث می‌شود که توسط دوستان جعلی امکان آسیب و سوءاستفاده از آنها بیشتر باشد. ضمن اینکه سواد رسانه‌ای این قشر هم پایین است و نمی‌داند که چطور باید با این وضعیت برخورد کند.