امور مالی نوین، اپلیکیشن‌ها و فین‌تک‌ها در یک دهه گذشته اقتصاد چین و نحوه پول خرج کردن و وام گرفتن مردم آن کشور را متحول کردند؛ دولتی که تا چندی پیش از این پیشرفت خوشحال بود و آنرا افتخار چین می‌دانست حالا روی خطرات آن تمرکز کرده و حتی غول‌هایی مثل علی‌بابا را هدف قرار داده است. پکن نگران خطراتی است که بانک‌ها باید متحمل شده و سود عمده را پلتفرم‌ها می‌برند؛ مردمی که با پیشنهادات جذاب این پلتفرم‌ها گرفتار حرص و طمع شده و خود و اطرافیان را گرفتار می‌کنند. به همین دلیل دولت از سال گذشته فشار را روی فین‌تک‌ها افزایش داده و سرمایه گذاری رشد در این صنعت کاهش یافته است.
به نقل از نیویورک تایمز، وقتی ویروس کرونا سال گذشته اقتصاد چین را دگرگون کرد، رائو یانگ برای کسب و کار آنلاین صنایع دستی نیاز به پول داشت اما فرایند بانک زمان زیادی از او می‌گرفت.
همه گیری باعث شد تا پرداختی مشتریان به تاخیر بیافتد و به همین دلیل رائو ۳۳ ساله برای دریافت پیش از موعد پرداختی‌ها از اپلیکیشنی به نام علی‌پی استفاده کرد. از آنجایی که حساب علی‌پی او به یک درگاه دیجیتال در بازار تائوبائو (Taobao)متصل بود، پول را خیلی سریع و بدون دردسر دریافت می‌کرد.
علی‌پی سال‌ها پیش هم به بائو کمک کرده بود؛ بائو در آن دوران برای توسعه زنجیره عرضه به ۵۰ هزار دلار پول نیاز داشت.
او می‌گوید: «اگر آن زمان به بانک مراجعه می‌کردم آنها من را نادیده می‌گرفتند.»
چین در زمینه ارائه روش‌های نوین امور مالی به افراد کم بضاعتی مثل بائو سابقه طولانی دارد و شرکت‌هایی مثل گروه فناوری ای‌ان‌تی از علی‌بابا، لوله کشی دیجیتال را برای امور مالی انجام دادند، مردم به حدی با این قابلیت‌ها خو گرفته‌اند که دیگر سختی نبودش را تصور نمی‌کنند و همین موضوع غول‌های تکنولوژی را به وام دهندگان و مدیران پر نفوذ پول در کشور تبدیل کرد و گوشی‌های هوشمند حتی از کارت‌های اعتباری نقش پررنگ‌تری در امور مالی پیدا کردند.
اما در سالی که گذشت پکن به دور فنی‌تک یا تکنولوژی امور مالی حصار تازه‌ای کشیده تا کنترل بیشتری روی صنعت اینترنت این کشور ایجاد کند.
این کارزار برای علی‌بابا بسیار گران تمام شد؛ این شرکت ماه آوریل به دلیل رفتار انحصار گرای خود ۲.۸ میلیارد دلار جریمه شد. همین کارزار حالا به تازگی شرکت تاکسی آنلاین دی‌دی را نیز تحت تاثیر قرار داده و دی‌دی تنها چند روز پس از ارائه سهام خود در بورس وال‌استریت در زمینه امنیت داده هدف موشکافی مسئولان قرار گرفت.
سال گذشته نیز ای‌ان‌تی آماده بود تا بزرگترین عرضه اولیه جهان را نهایی کند. این عرضه اولیه هیچگاه تحقق نیافت و در حال حاضر ANT سعی بر اصلاح کسب و کار خود دارد تا قانونگذاران بتوانند همانند یک موسسه مالی با آن رفتار کنند.
ژیگو هی که اقتصاد چین را در دانشگاه شیکاگو مطالعه می‌کند، می‌گوید: «دلیل این سطح از رشد فینتک به دلیل نبود مقررات است. این مسئله کاملا واضح است.»
ای‌ان‌تی که دفتر مرکزی آن در شانگهای قرار دارد سال گذشته برای عرضه اولیه سهام آماده می‌شد که دولت از آن جلوگیری کرد.
حالا سوال این است: مقررات چه بلایی سر این صنعت می‌آورند؟ صنعتی که دقیقا به دلیل ارائه خدماتی که سیستم بانکداری دولتی امکانش را نداشت شهرت پیدا کرد.
در سالهای اخیر به دلیل کنار رفتن شرکت‌هایی مثل ANT و چند پلتفرم بزرگ دیگر، سرمایه‌گذاری در بخش فینتک چین کاهش یافته است. از همین رو به نظر می‌رسد تنبیه ANT می‌تواند این بخش را برای استارت‌آپ‌ها رقابتی‌تر کند. اما اگر اداره یک شرکت بزرگ فینتک به معنای قوانینی مشابه بانک باشد، آیا بنیان‌گذاران شرکت‌هایی مثل ای‌ان‌تی در آینده اصلا تلاشی در این حوزه خواهند کرد؟
پروفسور هی تقریبا مطمئن است که کارآفرینان فینتک چین دست از تلاش برنمی‌دارند. او می‌گوید «اینکه آیا این کار سوددهی عظیمی دارد» سوال دیگری است.
عمدتا در یک دهه گذشته، کاربرد متفاوت گوشی‌های هوشمند در چین را می‌شد از کیف پول مردم یا همان اپلیکیشن‌های جایگزین کیف پول متوجه شد.
کد کیوآر علی‌پی و وی‌چت در فروشگاهی در پکن در ماه اکتبر.
فقیر و غنی هردو از علی‌پی و اپلیکیشن پیام‌رسان وی‌چت برای خرید کالا، پرداخت قبض و ارسال پول به دوستان استفاده می‌کردند. رسانه دولتی، علی‌پی را به عنوان یکی از نوآوری‌های عظیم جهان مدرن معرفی می‌کرد و تجارت‌الکترونیکی را از لحاظ ارزش هم سطح با اختراع قطب نما و پودر تفنگ، ساخت کاغذ و چاپ می‌دانست.
اما هدف شرکت‌های تکنولوژی از ورود به حوزه امور مالی این نبود که پرداخت پول قهوه را ساده‌تر کنند. آنها به دنبال جایی هستند که پول واقعی در آن رد و بدل می‌شود: توسعه بخش اعتبار و وام، مدیریت سرمایه‌گذاری، ارائه بیمه. آنها باور دارند که با اطلاعاتی که از مخارج مردم در اختیار دارند بهتر از موسسات مالی سنتی امکان اداره خطر یا مدیریت ریسک را دارند.
بازو‌های امور مالی با تایید رهبران چین شروع به ساخت شرکت‌های اینترنتی متعدد از جمله موتور جستجوی بیدو (Baidu)، خرده فروشی JD.com و غول تحویل غذای میتوان (Meituan) کردند. از ۲۰۱۴ تا سال ۲۰۱۹، اعتبار مشتریان در پلتفرم‌های اعطای وام آنلاین تقریبا در هر سال به طور متوسط چهار برابر شد. براساس تحقیقات موسسه تحقیقاتی iiMedia، تقریبا سه چهارم از کاربران این پلتفرم‌ها افراد زیر ۳۵ سال بودند.
سال گذشته زمانی که ای‌ان‌تی برای عرضه عمومی اقدام کرد، این شرکت اعلام کرد که ۲۶۰ میلیارد دلار در حال حاضر در اختیار مشتریان علی‌پی است. درنتیجه برسااس تحقیقات شرکت GaveKal Dragonomics، ای‌ان‌تی به تنهایی بیش از ۱۲ درصد از وام‌های کوتاه مدت مشتریان در چین را به خود اختصاص می‌داد.
دولت به ANT دستور داد تا سادگی پرداخت برای خرید از طریق اعتبار را کمتر کند؛ اعتباری که عمدتا توسط بانک‌ها تامین می‌شد. آنها همچنین بانک‌ها را از ارائه خدمات سپرده از طریق پلتفرم‌های آنلاین منع کردند و مقدار مجاز وام بانک‌ها از طریق این پلتفرم‌ها را نیز محدود کردند. یکی از مسئولان بانک مرکزی چین در یک سخنرانی گفت، سپرده‌‌هایی که این پلتفرم‌ها تامین می‌کردند در برخی موارد ۷۰ درصد از مجموع سپرده‌های بانک را به خود اختصاص می‌داد.
فن یفی، معاون رئیس بانک مرکزی، هفته گذشته در یک جلسه مطبوعاتی گفت که قانونگذاران به زودی همان رفتاری که با ای‌ان‌تی داشتند را با دیگر پلتفرم‌ها خواهند داشت.
فن گفت: «از یک سو، سرعت توسعه به طرز عجیبی زیاد بود، از سوی دیگر شرکت‌های انحصار گرایی در مسیر رشد پدید آمدند که توسعه سرمایه را بی‌نظم کرده و رفتار‌های این چنین داشتند.»
ای‌ان‌تی از اظهارنظر در این باره خودداری کرد. ANT و تنسنت برای برآورده کردن تقاضای قانوگذاران به مشکل خوردند همین موضوع باعث شد تا خدمات اعتباری برخی کاربران با مشکل مواجه شود. قانونگذاران چینی سال‌ها است که با مسئله رویارویی شرکت‌هایی مثل علی‌پی با بانک‌ها مشکل دارند. درنتیجه ای‌ان‌تی به عنوان یک میانجی به عنوان شریک بانک‌ها عمل کرد و از تکنولوژی برای پیدا کردن و ارزیابی گیرندگان وام استفاده می‌کرد و بانک‌ها بودجه را تامین می‌کردند.
اما حالا پکن معتقد است که براساس این مدل، ANT بدون تحمل خطرات با سرمایه بانک‌ها قماری دو سر برد دارد.
شیائوکسی ژانگ (Xiaoxi Zhang)، تحلیلگر شرکت GaveKal Dragonomics در پکن، می‌گوید: «اگر مشکلی پدید آید، خطری ANT را تهدید نمی‌کند بلکه بانک‌های شریک آن ضربه می‌خورند.»
قانونگذاران چینی در بررسی چنین خطراتی افرادی مثل ژو ویکوان را مد نظر دارند.
خریداران فروشگاهی در پکن در دوران جشن صدمین سالگرد حزب کمونیست چین.
ژو ۲۱ ساله با یک شغل پشت میز نشینی، ماهی ۶۰۰ دلار درآمد دارد. پس از اینکه او ۱۸ سالگی را تمام کرد، اپلیکیشن‌هایی مثل علی‌پی و دیگر اپلیکیشن‌ها به او هزاران دلار در ماه اعتبار پیشنهاد کردند. او با سفر و خرید وسایل بیشترین استفاده را از این اعتبارات کرد و اصلا توجهی به میزان هزینه نداشت.
ژو می‌گوید: «این [قابلیت] برای جوانانی که عاشق خرج کردن تا بیشترین حد هستند چیز خوبی است.»
رشد سریع اقتصاد باعث شده تا مسئولان دولت چین برای فشار روی فین‌تک‌ها دست بازی داشته باشند و حتی نوآوری و کاهش مخارج مردم را فدای آن کنند.
مایکل پتیس، استاد اقتصاد در دانشگاه پکینگ، می‌گوید: «زمانی که بدهی خانوار را به عنوان سهمی از درآمد خانوار در نظر می‌گیرد این نسبت در چین یکی از بالاترین‌‌ها است و درنتیجه بدهی بیشتر برای خانوار ایده خوبی نیست.»
کو کائوگان ۵۲ ساله چند ساله پیش زمانی که متوجه شد در چندین اپلیکیشن امکان دریافت وام ۳۰ هزار دلاری را در ماه دارد بسیار خوشحال شد اما از آنجایی که حرص بیشتر از آن را داشت شروع به خرید بلیت‌های بخت آزمایی کرد.
آقای کو که یک راننده تحویل کالا در کلاه شهر گوانژو بود خیلی زود برای پرداخت بدهی‌اش در یکی از اپلیکیشن‌ها، شروع به وام گرفتن در اپلیکیشن دیگری کرد و دوباره برای پرداخت بدهی به دوستان و آشنایانش وام دیگری گرفت.
زمانی که در ماه آوریل اعتبار او تقریبا به نصف رسید، او در یک پرتگاه بی پایان قرار داشت و نمی‌توانست بدهی عظیمش را پرداخت کند.
آقای کو می‌گوید: «افراد معمولا بالا و پایین‌های روانی و انگیزه‌های لحظه‌ای دارند که ممکن است آسیب و بی ثباتی زیادی را برایشان، خانواده و جامعه به دنبال داشته باشد.»
