سرقت کارت‌های گرافیک از اتفاقات عجیبی است که در مدت اخیر به‌شدت افزایش پیدا کرده است و علت آن چیزی جز تب تند استخراج ارزهای دیجیتال نیست. افزایش قیمت ارزهای دیجیتال طی یک سال اخیر، ولع استخراج این رمزارزها را به‌شدت تشدید کرده است. ازآنجاکه عمده ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین و اتریوم با استفاده از الگوریتم کار می‌کنند، استخراج آنها نیازمند دسترسی به ظرفیت‌های پردازشی بالاست که این امر باعث شده تقاضا برای پردازنده و کارت‌های گرافیک در دنیا به‌شدت افزایش یابد و در شرایطی که به‌دلیل کرونا بسیاری از شرکت‌ها با کمبود تراشه مواجهند، فشار مضاعفی بر این بازار وارد شود. در این راستا شرکت انویدیا که جزو شرکت‌های شاخص در صنعت تولید تراشه است، اعلام کرد طی دو سال اخیر هر سال حدود ۴۰۰میلیون دلار را تنها از طریق فروش کارت‌های گرافیک به ماینرها به‌دست آورده است. حالا به‌نظر می‌رسد با ورود ارز دیجیتال نسبتا جدیدی به نام چیا (Chia) زمین بازی درحال تغییر است و احتمالا پس از شدت‌یافتن تقاضا برای خرید پردازنده، این بار تقاضای مشابهی روانه بازار هارددیسک شود. در مدت اخیر شواهد حاکی است که در بازار برخی کشورها، هارددرایو و دیگر سخت‌افزارهای ذخیره‌سازی به‌شدت کمیاب شده یا قیمت آنها افزایش چندبرابری پیدا کرده است و پیش‌بینی می‌شود با محبوبیت احتمالی رمزارز جدید، این بحران تشدید شود.
رمزارزی با شعار حفاظت از محیط‌زیست
در کنار ایجاد اختلال در بازار جهانی پردازنده‌ها یکی از انتقاداتی که طی ماه‌های اخیر بارها نسبت به ارزهای دیجیتال معروفی مانند بیت‌کوین و اتریوم مطرح شده، مصرف بالای برق و آسیب‌زدن به محیط‌زیست بود. پیامدهای این موضوع در مدت اخیر خود را با قطعی‌های مکرر برق در سراسر کشور نیز نشان داد و گروه‌های مختلفی در دفاع یا انتقاد از این ارزها صحبت کردند. این موضوع به‌قدری جدی بود که حتی ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت سازنده خودروهای برقی تسلا در توییتی ضمن ابراز نگرانی از اثر منفی بیت‌کوین بر تغییرات اقلیمی اعلام کرد که این شرکت فعلا پذیرش این رمزارز برای فروش خودروهایش را متوقف می‌کند. ایلان ماسک در این‌باره گفت: «ما نسبت به استفاده فزاینده از سوخت‌های فسیلی برای استخراج و پرداخت با بیت‌کوین دغدغه داریم؛ به‌ویژه استفاده از زغال‌سنگ که بدترین گازهای گلخانه‌ای را تولید می‌کند.» وی افزود: «رمزارز ایده خوبی است، اما نمی‌توان بهای گزاف آن را با تخریب محیط‌زیست داد.»
رمزارز «چیا» یکی از ارزهای دیجیتال جدیدی است که با شعار حفاظت از محیط‌زیست و در بحبوحه انتقادات متعددی که نسبت به دیگر ارزهای دیجیتال و پیامدهای آنها مطرح شد، مورد توجه قرار گرفته است. چیا در سال ۲۰۱۷ توسط برام کوهن، خالق بیت تورنت (سیستم اشتراک‌گذاری فایل) ایجاد شد و سازندگان آن مدعی هستند که این رمزارز با کاهش برق مصرفی موردنیاز برای استخراج آن، از آسیب به محیط‌زیست جلوگیری می‌کند. چیا از روش متفاوتی برای استخراج استفاده می‌کند. برخلاف رمزارزهای پیشین، استخراج این رمزارز بیش از آنکه وابسته به عمل پردازش باشد، به «فضای ذخیره‌سازی» بستگی دارد و از الگوریتم «اثبات فضا و زمان» استفاده می‌کند. همچنین از دستگاه‌هایی مانند لپ‌تاپ، کامپیوترهای خانگی و حتی گوشی‌های هوشمند نیز می‌توان برای استخراج این رمزارز استفاده کرد.
ازآنجاکه این رمزارز دیگر نیاز چندانی به عمل پردازش ندارد، برق کمتری مصرف می‌کند و در نتیجه آسیب کمتری به محیط‌زیست و جوامع وارد می‌کند. چیا این ماهیت متفاوتش را در لوگوی خود نیز به نمایش گذاشته است. رنگ لوگوی این رمزارز، رنگ سبز نزدیک به رنگ طبیعت است و تصویر یک برگ نیز در بخشی از نوشته موجود در لوگو به چشم می‌خورد.
شیفت تقاضا از پردازنده به هارد
با این‌حال به‌نظر نمی‌رسد انتقاداتی مشابه دیگر رمزارزها به چیا وارد نشود؛ زیرا احتمالا وابستگی زیاد این رمزارز به فضای ذخیره‌سازی، این بار بازار هارددیسک را با اختلال مواجه کند. برخی حتی معتقدند که این رمز ارز توسط تولیدکنندگان سخت‌افزارهای هارد و تجهیزات دیجیتالی عرضه شده تا به‌واسطه آن بتوانند منافع مشابهی از فروش هارددیسک کسب کنند و در عین حال از فشار موجود بر بازار پردازنده‌ها بکاهند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که با توجه به کاربرد هارددیسک‌ها و حافظه‌های SSD برای کاربران خانگی و گیمرها، شیفت تقاضای فعلی موجود در بازار CPU و GPU به بازار هارددیسک‌ها، این بار بحران جدیدی بیافریند و علاوه بر ایجاد کمبود در این بازار، قیمت این تجهیزات را با افزایش چشمگیری مواجه کند. به گزارش گاردین، در ماه می سال جاری، قیمت حافظه‌های SSD و هاردهای با ظرفیت ذخیره‌سازی بالا در بازارهای جهانی خصوصا بازار اروپا افزایش محسوسی را تجربه کرده است.
چین را می‌توان یکی از کشورهایی دانست که بازار استخراج رمزارز چیا در آن نسبتا داغ است. حاکمیت چین طی سال‌های اخیر برنامه‌ای جدی در جهت حفاظت از محیط‌زیست و کاهش کربن تولیدی طی فعالیت‌های مختلف را دنبال می‌کند و قصد دارد تا سال ۲۰۶۰ اثر کربنی فعالیت‌های تجاری و صنعتی خود را به صفر برساند. همین رویکرد باعث شد بسیاری از ماینرهای بیت‌کوین، فعالیت خود را به کشورهای دیگری که قوانین آزادتری برای این کار دارند منتقل کرده یا استخراج رمزارز چیا را جایگزین ماینینگ بیت‌کوین کنند. از زمان معرفی چیا، ماینرهای زیادی در چین شروع به استخراج این رمزارز جدید کرده‌اند و اثرات این امر بر بازار فروش تجهیزات سخت‌افزاری این کشور به‌خوبی قابل مشاهده است.
افزایش قابل ملاحظه قیمت هارد در چین
براساس گزارش forkast.news، تب خرید تجهیزات استخراج رمزارز چیا -مانند هارددرایوها و SSDها- در بازارهای شهر شنزن که ازجمله بازارهای پرمخاطب تهیه تجهیزات الکترونیکی هستند، به‌خوبی قابل مشاهده است. در این گزارش برخی از فروشندگان اظهار کرده‌اند که در پی این تقاضای شدید، تمامی هارددرایوهای با ظرفیت بالای ۸ترابایتی خود را تمام کرده‌اند و اکنون خریداران باید برای تهیه این تجهیزات نام‌نویسی کنند تا در زمان تامین کالای جدید بتوانند زودتر این اقلام را تهیه کنند. برخی دیگر از فروشگاه‌ها که هنوز تجهیزات سخت‌افزاری ذخیره‌سازی حرفه‌ای در انبار دارند، قیمت آن را به میزان قابل‌توجهی افزایش داده‌اند. در این گزارش عنوان شده است که قیمت یک هارد ۸ترابایتی وسترن دیجیتال که به‌طور معمول حدود ۱۸۰ دلار است، در بازار این کشور به حدود ۳۰۰دلار رسیده و در مدت کوتاهی افزایش ۱۷۲درصدی پیدا کرده است. وضعیت در بازارهای آنلاین چین نیز بهتر از این نیست و هارددرایوی با همین مشخصات، حدود ۲۷۰۰یوآن معادل ۴۱۷دلار به فروش می‌رسد.
تب استخراج چیا از چین فراتر رفته و بازارهای کشورهای همسایه را نیز متاثر کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تمامی هارددرایوهای با ظرفیت بالای برخی شرکت‌های سازندگان این تجهیزات در ویتنام به صورت یکجا خریداری و به چین منتقل شده‌اند. طبق گزارش بیزنس اینسایدر، اثرات عطش تهیه سخت‌افزارهای ذخیره‌سازی محدود به این بازارها نبوده و حتی سهام شرکت‌هایی مانند Seagate و Western Digital که در زمینه تولید هارد فعالیت دارند، در بازارها با افزایش تقاضای چشمگیری روبه‌رو شده است.
از دیگر نکات جالب توجه درباره رمزارز چیا آن است که حتی برخی تولیدکنندگان تجهیزات سخت‌افزاری ذخیره‌سازی، رویکرد خود را در زمینه پشتیبانی از مشتریان تغییر داده‌اند. Galax یکی از تولیدکنندگان هارددرایو اخیرا -بدون اشاره مستقیم به نام چیا- اظهار کرده است که در صورت استفاده از این تجهیزات برای مصارف استخراج رمزارز، SSD مذکور شامل ضمانت و خدمات پشتیبانی مانند تعمیر و تعویض نخواهد شد. وی افزوده است که احتمالا تقاضای فزاینده برای خرید هارددرایوها، تولیدکنندگان را در تامین این تجهیزات با مشکل مواجه خواهد کرد و متعاقب این امر قیمت این تجهیزات با افزایش مواجه خواهد شد.
