۲۷سال قبل وقتی جف بزوس شرکت آمازون را تاسیس می‌کرد، نه خودش و نه هیچ‌کس دیگر تصوری از امروز نداشت. او روز دوشنبه هفته جاری درحالی صندلی مدیرعاملی این غول خرده‌فروشی را ترک کرد که ثروتش از درآمد ناخالص ملی سالانه بسیاری از کشورهای جهان بیشتر است. زمانی که بزوس در جولای سال ۱۹۹۴ این شرکت را تاسیس کرد، تنها یک فروشگاه آنلاین کتاب بود، اما حالا بازیگر بزرگی در حوزه‌های مختلف، از محصولات سوپرمارکتی گرفته تا سرویس‌های کلاد، دستگاه‌های هوشمند، صنعت فیلمسازی و تولید پوشاک است.

 

 

بزوس حتی در آستانه بازنشستگی از آمازون به‌دنبال مسیرهای جدیدی در زندگی است. او اوایل امسال به کارکنان آمازون گفته بود که مسوولیت این شرکت را به معاونش جسی می‌سپارد تا خودش روی موضوعات انسان‌دوستانه، تغییرات آب‌وهوایی و ماجراجویی‌های فضایی متمرکز شود. با این حال همه می‌دانند که تا چه‌اندازه آمازون و بزوس به هم متصلند، چنانکه برایان الساوسکی مدیر ارشد مالی آمازون بهار امسال به خبرنگاران گفته بود که جف بزوس جایی نمی‌رود و صرفا ساختار وظایف اشخاص در شرکت تغییر می‌کند. با این حال ماجراهای پیرامون مثلث رقابت فضایی جف بزوس- ایلان ماسک -  ریچارد برانسون و مسیر آینده تکنولوژی فضایی قطعا نیروی اجرایی مستقلی می‌خواهد که ممکن است با وظایف مدیر ارشد اجرایی آمازون خیلی همخوان نباشد. برد استون، سردبیر ارشد بلومبرگ‌نیوز که تا به حال دو کتاب در مورد آمازون نوشته، معتقد است خود بزوس در زمینه کار همزمان روی چند موضوع و حل چالش‌های کلان شرکت متخصص بود. به گفته برد استون، یکی از چالش‌های بزرگ مدیرعامل جدید آمازون این است که در شرایطی این شرکت را تحویل می‌گیرد که در بهترین و موفق‌ترین دوران خودش به سر می‌برد. او میراث جاه‌طلبانه‌ای از ثروت و نفوذ کسب‌وکار را از خودش به جا ‌گذاشته که حسادت هر کارآفرینی را برمی‌انگیزد، از این‌رو جانشین او کار ساده‌ای پیش‌رو نخواهد داشت.

 

زمانه هم با این کارآفرین تاریخ‌ساز همراه بوده است. تنها یک مورد یعنی سرویس پرایم این شرکت که در طول دوران کرونا به شکل انفجارآمیزی رشد کرد، نشان می‌دهد که چقدر جهان بر مراد او چرخیده است. مشترکان با این سرویس موادغذایی و کالای خود را جلوی در منزل‌شان تحویل می‌گیرند؛ چیزی که آنها را از مراجعه به فروشگاه‌های فیزیکی بی‌نیاز می‌کند. سال گذشته این سرویس تنها ۵۰میلیون دلار درآمد داشت، اما تنها در سال‌جاری درآمد این سرویس در آمازون از ۲۵میلیارد دلار هم گذشته است.

 

  رقابت در فضا

توسعه شرکت فضایی بلواوریجین شاید مهم‌ترن هدف بزوس بعد از کناره‌گیری از مدیرعاملی آمازون باشد. او دو هفته بعد در نخستین سفر فضایی چند دقیقه‌ای بلواوریجین شرکت خواهد داشت که آغازی برای سفرهای توریستی فضایی این شرکت محسوب خواهد شد. ریچارد برانسون، مدیرعامل و مالک گروه‌ شرکت‌های ویرجین و ایلان ماسک بنیان‌گذار تسلا و مالک اسپیس‌ایکس بزرگ‌ترین رقبای او هم با فاصله کم برنامه‌های بلندپروازانه فضایی خود را پیش می‌برند.

 

برخلاف آمازون که جف بزوس در آن کاملا تنها بود، در اینجا رقبای قدرتمند و شناخته‌شده‌ای وجود دارند که برخی از آنها موفقیت قابل‌توجهی را هم به دست آورده‌اند. ریچارد برانسون چند روز قبل هرگونه رقابت فضایی با جف بزوس را تکذیب کرد. با این حال او زمان نخستین پرتاب ویرجین‌گالاکتیک را- که خودش هم در آن حضور دارد - یکشنبه آینده قرار داده تا به هر شکل ممکن زودتر از جف بزوس بتواند به آسمان برود.

 

به‌رغم قیمت بالای پرواز با ویرجین‌گالاکتیک به گفته این شرکت هم‌اکنون ۷۰۰نفر در لیست پرواز ثبت‌نام کرده‌اند.

 

ایلان ماسک دیگر رقیب جف بزوس در حوزه فضاست که هم در زمینه پرتاب ماهواره و اعزام توریست به فضا فعالیت می‌کندو هم ایجاد شبکه اینترنت ماهواره‌ای یک شرکت سرحال و موفق به نام اسپیس‌ایکس را مدیریت می‌کند. هدف ایلان ماسک ایده‌های بزرگ‌تری از جمله اقامت در مریخ است. با این حال هر دو نفر ایده‌های مشترکی در این زمینه دارند و طی ماه‌های اخیر رقابت‌شان در حوزه فضایی بیش از گذشته به چشم می‌آید.

 

  ثروت روی ثروت و فعالیت‌های خیرخواهانه

جف بزوس، میلیاردر جنجالی از نوع مک‌آفی (بنیان‌گذار آنتی‌ویروس مک‌آفی که چند هفته قبل در زندانی در بارسلونا خودکشی کرد) نبوده، با این حال پولدارترین مرد جهان هرچقدر هم تلاش کند نمی‌تواند از حاشیه‌های این ثروت عظیم خود را مبرا کند. چند سال قبل به‌دنبال کشته شدن خاشقچی ستون‌نویس روزنامه واشنگتن‌پست (روزنامه‌ای که صاحب آن جف بزوس است)، در انتقاد از حاکمان سعودی، مطالب زیادی در این روزنامه منتشر شد. پس از آن، انتشار عکس‌های خصوصی او و لارن سانچز (مجری سابق تلویزیون) جنجال بزرگی به پا کرد. البته قبل از انتشار این عکس‌ها جف بزوس و همسرش مکنزی بزوس در اطلاعیه مشترک و دوستانه خبر جدایی از هم را منتشر کرده بودند، اما مشخص شد عامل اصلی این ماجرا رابطه با سانچز بوده است. حتی به‌رغم تسهیم ثروت میان مکنزی بزوس و جف بزوس، کنترل آمازون همچنان در اختیار بزوس قرار داده شد. ضمن اینکه مکنزی بخشی از ثروتی را که به او تعلق می‌گرفت به جف بخشید. بزوس حالا با ۲۱۱میلیارد دلار رکورد ثروتمندترین مرد جهان را هم شکسته است.. زوج سابق همچنان شرکای خوبی برای هم هستند. تنها همین هفته و بعد از لغو قرارداد پنتاگون با مایکروسافت (رقیب آمازون در حوزه کلاد) حدود ۸میلیارد دلار به ثروت بزوس افزوده شد.

 

بزوس مانند بسیاری از میلیاردرهای دیگر بخشی از ثروتش را به فعالیت‌های خیرخواهانه اختصاص داده است. او تنها در سال۲۰۱۹، ۱۶میلیارد از ثروتش را به خیریه‌ها بخشید و قول داد که ۱۰میلیارد دلار نیز به مبارزه برای تغییرات آب‌وهوایی اختصاص ‌دهد.

 

مکنزی اسکات، همسر سابق او هم بخش قابل‌توجهی از ثروت به ارث برده از جف بزوس را به خیریه‌ها اعطا کرده است. او دو هفته پیش اعلام کرد که اسکات درخصوص این تصمیم عنوان کرده در سه ماه نخست سال۲۰۲۱، به همراه تیم خود مشغول بررسی و ارزیابی عملکرد گروه‌ها و سازمان‌هایی بوده‌اند که در مناطق کمتربرخوردار و فراموش‌شده فعالیت داشتند. نتیجه این بررسی‌ها به پرداخت ۲میلیارد و ۷۳۹میلیون دلار به‌عنوان کمک مالی به این سازمان‌ها و گروه‌ها ختم شد. او این کمک مالی را به ۲۸۶خیریه داده است. بخش زیادی از نهادهایی که این کمک را دریافت می‌کنند، جزو سازمان‌های کوچک و وابسته به برخی از دانشگاه‌ها هستند که اسم و رسم چندانی هم ندارند.

 

 گفته می‌شود اغلب این گروه‌ها، در زمینه‌های مقابله با نابرابری‌های نژادی و بی‌عدالتی‌های جنسیتی فعالیت دارند. سه سال قبل وقتی این دو از هم طلاق گرفتند، بسیاری نگران این بودند که آمازون با این طلاق ممکن است دچار خلأ مدیریتی شود، اما بزوس نشان داد چطور می‌تواند بحران‌های شخصی‌اش را که البته حالا کاملا وابسته به زندگی تجاری اوست، به‌خوبی چالش‌های دوران مدیریتش در آمازون حل‌وفصل کند.