مدتی است که کمبود چیپ در جهان باعث بحران در تولید شده و کشور‌ها با اختصاص یارانه به دنبال خودکفایی در این زمینه هستند. اینتل یکی از بازیگران بزرگ این حوزه که زمانی بر صنعت چیپ سلطنت می‌کرد حالا رقبای بزرگی دارد و با مدیریت جدید به دنبال پس گرفتن جایگاه سابق خود است. به گفته افراد مطلع، مدیرعامل شرکت اینتل و دیگر اعضای هیات مدیره ماه گذشته در جلسه‌ای با بایدن برای دریافت کمک‌های دولتی تلاش کرده‌اند. این دورهمی تنها یکی از اقدامات پت گلسینگر، مدیرعامل اینتل، در دیدار او با رهبران دولت‌های جهان بود؛ بسیاری از کشور‌ها به دلیل کمبود چیپ نگران دسترسی به چیپ هستند.
به نقل از وال‌استریت ژورنال، گلسینگر در این مکالمات و مستندات به یک نکته مشترک اشاره کرده است. اینتل قصد دارد با ساخت کارخانههای بیشتر از تمرکز تولید چیپ در آسیا بکاهد. کارخانههای تولید چیپ به دلیل حمایت دولت‌های آسیایی در یک دهه اخیر روی این مناطق تمرکز کرده‌اند.
مدیرعامل جدید اینتل با هدف متحول کردن شرکتی به مقام ریاست رسید که با سرمایه‌گذاری اشتباه در حوزه نیمه رسانا، برتری تکنولوژی خود را از دست داده است. حالا اینتل برای ایجاد تعادل در تولید چیپ و بازپس‌گیری جایگاه سابق خود، تنها به چند میلیارد دلار یارانه نیاز دارد.
نقشی که نفت در روابط جهانی در قرن بیستم داشت را حالا چیپ‌های کامپیوتری در قرن ۲۱ دارند؛ منبعی که آنقدر برای امنیت ملی و رشد اقتصادی ضرورت دارد که هیچ کشوری نمی‌خواهد به دیگری وابسته باشد. به ویژه آمریکا و اروپا از وابستگی به چین فرار می‌کنند. کمبود چیپ که تولید خودرو و لوازم خانگی را مختل کرده، در سال‌های اخیر به یکی از نگرانی‌های اصلی تبدیل شده است.
دولت‌ها در دوران فقدان چیپ سعی دارند از چنین اتفاقی در آینده جلوگیری کنند. از نگاه اینتل این موضوع یک منبع مالی مناسب برای برنامه‌های گلسینگر محسوب می‌شود.
سال گذشته اینتل عنوان ارزشمندترین کارخانه تولید چیپ آمریکا را به شرکت انویدیا، تولیدکننده کارت گرافیک، واگذار کرد. در سه ماهه دوم، سامسونگ از کره نیز به عنوان بزرگترین تولیدکننده چیپ جهان از لحاظ بازده مالی از اینتل پیشی گرفت.
گلسینگر برای پس گرفتن این جایگاه، اینتل را به اولین شرکت در صف کمک‌های دولتی تا سرحد ۳ میلیارد دلار در ازای هر کارخانه تبدیل کرده است. این طرح در حال حاضر مراحل خود را در کنگره طی می‌کند.
این شرکت همچنین به دنبال احداث کارخانه در اروپا است و اتحادیه اورپا خواسته تا تفاوت هزینه ساخت کارخانه در اروپا در مقایسه با آسیا را جبران کند. به گفته یکی از مسئولان این شرکت، با توجه به یارانه‌های دولتی در آسیا، هزینه‌ها تا ۴۰ درصد تفاوت دارد.
محافظه‌کاران در کنگره که زمانی از کمک‌های دولتی به پروژه‌های شرکتی انتقاد می‌کردند حالا برای مقابله با چین از یارانه‌ها حمایت می‌کنند. جانی کارنین، سناتور جمهوری خواه از تگزاس می‌گوید: «من هنوز هم به تلاش دولت برای هدایت شرکت‌های خصوصی انتقاد دارم اما فکر می‌کنم که بازی چین با آنچه در گذشته دیدیم متفاوت است.»
دولت‌ها به ویژه در آسیا، مدتی است که با عدم دریافت مالیات و دیگر بسته‌های حمایتی از شرکت‌های تولیدکننده نیمه رسانا حمایت می‌کنند. این موضوع باعث شده تا هسته اصلی این صنعت به آسیا منتقل شود. آمریکا و اروپا که در دهه ۹۰ میلادی بر تولید چیپ سلطه داشتند حالا به یکی از بازیگران معمولی این حوزه تبدیل شده‌اند. آمریکا حدود ۱۲ درصد از ظرفیت تولید جهان را در اختیار دارد و اروپا ۹ درصد، گلسینگر می‌گوید که در ده سال آینده، سهم آمریکا باید به ۳۰ درصد و اروپا به ۲۰ درصد از تولید جهانی برسد.
قانون‌گذاران آمریکایی سال گذشته برای پس گرفتن جایگاه خود بسته‌های حمایتی به ارزش ده‌ها میلیارد دلار را به ترغیب شرکت تولید نیمه رسانای تایوان (TSMC)، بزرگترین تولید کننده چیپ جهان و سامسونگ برای احداث کارخانههای جدید در آمریکا اختصاص دادند.
دونالد ترامپ و بایدن در جایگاه ریاست جمهوری هر دو از طرحی که ماه گذشته در سنا تصویب شد حمایت کردند و انتظار می‌رود که این طرح امسال تاییده کنگره را نیز دریافت کند. براساس این طرح در شکل و شمایل فعلی، ایالت‌ها برای احداث کارخانههای خصوصی اقدام می‌کنند و برخی پروژه‌ها همین حالا هم در مسیر دریافت بودجه کامل هستند که البته ممکن است زبان این طرح پیش از تصویب تغییر کند.
سیاست‌مداران تایوان و کره جنوبی نیز با ده‌ها میلیارد دلار یارانه دولتی به این اقدام دولت‌های غربی پاسخ داده‌اند.
اتحادیه اروپا نیز در ماه مارس اعلام کرد که برای توسعه نسل بعدی صنایع دیجیتال، ۱۵۰ میلیارد دلار بودجه در نظر گرفته است.
براساس مستنداتی که روزنامه وال‌استریت بررسی کرده، گلسینگر در سفری به آلمان و بروکسل با تری برتون، کمسیر اروپا، ملاقات کرده و از ساخت یک پایگاه تولید مدرن با دو کارخانه صحبت کرده که حدود ۲۰ میلیارد دلار هزینه می‌برد. گلسینگر پیش از آن با بایدن دیدار کرده و درمورد زنجیره تولید نیمه‌رسانا و برنامه‌های تولید اینتل صحبت کرده است.
گلسینگر در ماه ژوئن پیام خود را به رهبران سیاسی فرانسه، هلند و ایتالیا نیز منتقل کرد. او در مصاحبه با تلویزیون فرانسه از برنامه‌های توسعه اروپا و هزینه ۱۰۰ میلیارد دلاری این طرح در مدت ۱۰ سال سخت گفت. براساس ایمیلی که اینتل به مسئولان اروپایی ارسال کرده و روزنامه وال‌استریت آن را بررسی کرده است، گلسینگر قرار است امسال دیدار‌های بیشتری با مسئولان اروپا داشته باشد.
هرکدام از این کارخانه‌ها بخشی از برنامه گلسینگر برای احیای اینتل و رقابت با TSMC محسوب می‌شوند و اینتل قصد دارد ظرف چند سال آینده دوباره به پیشتاز این صنعت تبدیل شود.
گلسینگر، مدیرعامل ۶۰ ساله اینتل، که پیش از خروجش در سال ۲۰۰۹ از اینتل سه دهه در این شرکت کار کرده بود تا همین امروز هم سرمایه‌گذاری عظیمی برای احیای این شرکت انجام داده است. براساس گزارش روزنامه وال‌استریت، اینتل در حال بررسی یک معامله ۳۰ میلیارد دلاری برای خرید شرکت گلوبالفاندریز (GlobalFoundries)، شرکت تولیدکننده چیپ است و این معامله بزرگترین خرید تاریخ اینتل محسوب می‌شود.
یک ویفر سیلیکنی در کارخانه گلوبالفاندریز در آلمان. اینتل به دنبال خرید این شرکت تولید چیپ است.
تام کالفیلد، مدیرعامل گلوبالفاندریز می‌گوید دولت‌های غربی در مورد صنعتی که مدت‌ها و به لطف یارانه‌های دولتی در چنگ آسیا بوده احساس خطر کرده‌اند.
او می‌گوید: «شما می‌بینید که اتحادیه اروپا و آمریکا سیاست صنعتی خود را تغییر داده‌اند و به این شناخت رسیده‌اند که شرایط آنطور که می‌خواستیم نیست اما اگر قدرت خود را در رقابت جهانی افزایش ندهیم در این جدال شکست می‌خوریم.»
در آمریکا، شرکت اینتل در حال سرمایه‌گذاری ۲۳.۵ میلیارد دلاری روی احداث کارخانههای جدیدی در آریزونا و نیومکزیکو است و یک توسعه ۳ میلیارد دلاری نیز در ایالات اورگان در مراحل پایانی است. به گفته افراد مطلع، این شرکت در حال بررسی پایگاه‌هایی در نیویورک و کارولینای شمالی است. گلسینگر می‌گوید که این پروژه‌ها نیز مجموعا همانند اروپا، حدود ۱۰۰ میلیارد دلار هزینه خواهند برد.
اینتل قصد دارد در اوایل سال آینده کارخانههای آمریکایی و اروپایی جدیدی را برپا کند. گلسینگر می‌گوید: «هیچکس در کره زمین در حال حاضر این تعداد کامیون سیمان را تحت مدیریت ندارد.»
اینتل در آسیا نیز پروژه‌هایی را برای دولت‌های چین، سنگاپور، ویتنام، مالزی و هند برپا کرده است. اینتل در این کارخانه‌ها بیشتر روی سرهم کردن و آزمایش چیپ تمرکز دارد و به دلیل نگرانی آمریکا از وابستگی تولیدات پیشرفته به آسیا، تولید پیشرفته خود را در غرب نگه می‌دارد.
تمام شرکت‌های تولید چیپ در آمریکا به‌طور مشترک برای ساخت کارخانه و برنامه تحقیقی در حال لابی‌گری هستند که در حال حاضر ۵۲ میلیارد دلار ارزش دارد. گلسینگر در ۲۲ جولای در یک تله کنفرانس شرکت کرد که در آن اعضای اتحادیه صنعت نیمه رسانا در مورد طرح سنا با نانسی پلوسی، سخنگوی مجلس، صحبت کردند.
شرکت‌های دیگر نیز بی‌تفاوت نیستند. مسئولان TSMC نیز در یک ملاقات مجازی با اسرینواس راماسوامی (Streenivas Ramswamy)، مشاور وزارت بازرگانی، دیدار کرده و درمورد طرح حمایتی دولت صحبت کرده‌اند. این شرکت تایوانی سال گذشته ۱۲ میلیارد دلار برای احداث یک کارخانه تولید چیپ در ایالت آریزونای آمریکا هزینه کرد. TSMC نیز به تازگی سناتور کورنین و کلیر ساندرسون را برای لابی در مجلس آمریکا به خدمت گرفته است.
کالفیلد از شرکت گلوبالفاندریز می‌گوید که به تازگی با جینا ریموندی، وزیر بازرگانی، دیدار کرده و در این دیدار از لزوم حمایت مالی گسترده برای پشتیبانی از شرکت‌های تولید چیپ صحبت کرده است؛ به عقیده او این پشتیبانی نباید تنها شرکت‌های پیشرفته را شامل شود. این شرکت چیپ‌های قدیمی که به شدت در تولید خودرو و دیگر دستگاه‌ها کاربرد دارند را تولید می‌کند.
براساس مستندات لابی‌های دولت فدرال، روی هم رفته در سال آتی ۱۳ شرکت، گروه و دانشگاه در کنگره و دولت برای سیاست حمایت از نیمه رسانا و دو طرح قانونی مربوط یعنی قانون جبهه بدون مرز (Endless Frontier Act) و چیپ برای آمریکا (Chips For America Act)، لابی کرده‌اند. معمولا در یک سال تنها چند کارخانه یا گروهی برای چنین موضوعاتی لابی می‌کنند.
در اروپا نیز شرکت‌های سامسونگ و TSMC برای ساخت کارخانه صحبت‌هایی کرده‌اند. شرکت گلوبالفاندریز هم می‌خواهد کارخانه خود در آلمان را توسعه دهد و برای رقابت با تاسیسات آسیایی روی کمک‌های دولتی حساب کرده است.
