سرپرست مرکز اصناف و بازرگانان ایران در نامه‌ای به اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی ضوابط خاص داخلی این اتحادیه درخصوص رسته‌های شغلی سامانه‌های ارائه انواع خدمات و کالا بر بستر فضای مجازی را ابلاغ کرد. به این ترتیب اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی از این پس می‌تواند براساس ضوابط تعیین شده در حوز‌ه‌ سلامت آنلاین و آگهی آنلاین و جابه‌جایی‌های هوشمند و غیره هم مجوز کسب صادر کند.

 

 پیش از این، در برخی از حوزه‌ها، اعم از طلا و همچنین سلامت آنلاین پروانه کسب صادر نمی‌کرد؛ اما از این پس کسب‌و‌کارها می‌توانند مطابق ضوابط اعلام شده اقدام به دریافت پروانه کسب در این حوزه‌ها کنند.

 

براساس متن این نامه در راستای اجرای تبصره ماده ۱۱ آیین‌نامه اجرایی موضوع ماده ۱۲ قانون نظام صنفی، اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی در حوزه‌های «سلامت»، «سامانه آنلاین ارائه خدمات در محل»، «بستر آنلاین کاربر محور نیازمندی‌ها»، «سامانه خدمات برخط پیام‌دهی» و «ارائه خدمات مجازی جابه‌جایی هوشمند» برای صدور یا تمدید پروانه کسب، ملزم به رعایت مفاد ضوابط خاص رسته‌های شغلی است. این ضوابط با پیشنهاد اتحادیه توسط دبیرخانه هیات عالی نظارت با همکاری اتاق اصناف ایران تعیین شدند و در این نامه به پیوست جهت اجرا ابلاغ شده است.

 

سلامت آنلاین

براساس ضوابط مشخص شده در رسته شغلی حوزه سلامت، منظور از سامانه‌ آنلاین ارائه کالا و خدمات سلامت، سامانه‌ای است مشتمل بر انواع بستر فضای مجازی (سایبری) که ارائه کالا و خدمات  یا ایجاد ارتباط و توافق بین متخصص و مصرف کننده یا کاربر خدمات در حوزه سلامت را برای کاربران این سامانه فراهم می‌کند. خدمات قابل عرضه در رسته شغلی سلامت عبارت است از خدمات و محصولاتی که در حوزه سلامت از شمول قوانین و مقررات امور پزشکی و دارویی و موارد خوردنی و آشامیدنی و آیین‌­نامه‌های مذکور در قانون فوق، خارج است و نیاز به ارائه خدمت یا کالا توسط متخصص نیست یا هرگونه محصول یا خدمت در حوزه سلامت که با توجه به قوانین و مقررات این حوزه باید توسط متخصص به مصرف کننده یا کاربر ارائه شود.

 

این رسته‌های شغلی باید بر بستر فضای مجازی ( سایبری) از قبیل اپلیکیشن یا وب سایت فعالیت کنند. سامانه باید امکان نمایش اطلاعات موثر متخصص را فراهم کند و محل ذخیره سازی اطلاعات کاربران مقیم ایران باید در داخل کشور صورت گیرد.

 

این رسته‌های شغلی باید تجهیزات و تأسیسات ایمنی، انتظامی و بهداشتی مورد نیاز را فراهم کنند. این تجهیزات عبارت هستند از تجهیزات امنیت شبکه و بانک‌های اطلاعاتی مطابق پروتکل­‌های فنی. یعنی تمامی اطلاعات کاربران باید در چارچوب قانون جرایم رایانه‌ای ذخیره و حفاظت شود، آی پی کاربران(مطابق قانون جرایم رایانه‌ای) شناسایی شود، متخصصان احراز هویت شوند، درگاه ثبت گزارش تخلفات و رسیدگی به شکایات متخصص راه‌اندازی شود.

 

سامانه آنلاین ارائه خدمات در محل

در ضوابط خاص رسته شغلی ارائه خدمات در محل آمده است که منظور از این رسته‌های شغلی سامانه‌‌هایی هستند مشتمل بر انواع بسترهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری آنلاین که فرآیند ارائه درخواست و پاسخ گویی خدمات برای کاربران این سامانه و ایجاد ارتباط و توافق بین مشتری و متخصص برای انجام خدمات قابل ارائه در سامانه را فراهم می‌کنند.

 

در این سامانه‌ها باید خدمات قابل ارائه در حوزه خدمات فنی و تخصصی، مشاوره‌­ای، آموزشی و هر خدمت قابل ارائه به درخواست مشتری باشد. فهرست خدمات قابل ارائه هم باید در سامانه برای مشتری نمایش داده شود.

 

در این سامانه‌ها همچنین تمامی اطلاعات کاربران باید در چارچوب قانون جرایم رایانه‌ای ذخیره و حفاظت شود، آی‌پی کاربران (مطابق قانون جرایم رایانه‌ای) شناسایی شود و متخصصان هم احراز هویت شوند.

 

بستر آنلاین کاربر محور نیازمندی‌ها

آنطور که در ضوابط خاص رسته شغلی حوزه نیازمندی‌ها آمده است، این رسته شغلی، بسترهای نرم‌افزاری آنلاین هستند که امکان دسترسی کاربران به فضای ایجاد شده توسط سامانه‌­های رایانه­‌ای، مخابراتی و  ارتباطی تحت تصرف یا کنترل خود را فراهم می‌­کند. به این صورت کاربر می‌تواند داده‌­ها و محتواهای نیازمندی را جهت نگهداری، انتشار، توزیع، عرضه یا ارائه در شبکه‌­های داخلی یا بین‌­المللی ذخیره یا پردازش کند.

 

خدمات قابل عرضه در این رسته شغلی شامل درج هرگونه آگهی مربوط به عرضه و ارائه کالا و خدمات از قبیل واسطه‌­گری کالا و خدمات از جمله املاک، خودرو، استخدام، خدمات و کالاهای نو و دست دوم در بستر سامانه است. براساس ضوابط تعیین شده مسئولیت انتشار محتوا  روی این بسترها طبق قوانین جاری بر عهده آگهی دهنده است و فرد صنفی موظف به نظارت لازم در این خصوص است.

بستر این رسته شغلی باید در فضای مجازی( سایبری)  از قبیل اپلیکیشن یا وب سایت باشد. این بستر همچنین باید امکان نمایش اطلاعات موثر در تصمیم گیری  بیننده را فراهم کند. محل ذخیره­ سازی اطلاعات کاربران هم باید در داخل کشور صورت گیرد.

فعالان حوزه آگهی آنلاین باید تجهیزات مورد نیاز برای احراز هویت کاربران از جمله تجهیزات مربوط به تایید شماره تلفن همراه، پرداخت در بستر و نگهداری آی­‌پی کاربر به مدت ۶ ماه را فراهم کنند. آنها همچنین باید آی‌پی آگهی ‌دهنده را شناسایی کنند و درگاه ثبت شکایات و گزارش تخلفات آگهی دهنده در سامانه هم راه‌اندازی شود.

 

براساس این ضوابط، فرد صنفی موظف است در شرایط زمانی ویژه و التهاب بازار در حوزه مسکن وخودرو با اعلام دبیرخانه هیات عالی نظارت در مدت معین با برقراری مکانیزم نرم افزار کنترل قیمت و تهیه لیست کاربرانی که قیمت‌های نامعقول یا بیش از عرف بازار یا تعداد نامتعارف آگهی خودرو و املاک ثبت می‌کنند، اقدام کند.

فرد صنفی همچنین مکلف است با تهیه نرم افزار لازم مکانیزم کنترل و نظارت بر قیمت آگهی خودرو و املاک با تعیین بازه قیمتی، قیمت‌های خارج از بازه برای خودرو تا سقف ۵درصد و برای املاک تا سقف ۱۵ درصد را نمایش ندهد و در محدوده سقف‌های مجاز هشدارهای لازم را به کاربران ارائه کند.

 

در این ضوابط رسته شغلی آگهی آنلاین همچنین تعیین شده است که بازه قیمت خودرو با روش‌هایی چون «جمع آوری داده قیمت از نمایشگاه‌های اتومبیل دارای پروانه کسب»، «قیمت معاملات روز خودرو در مراکز خرید و فروش»، «قیمت روزخودرو اعلامی از سوی تولید کنندگان و نمایندگی های رسمی» تهیه شود.

 

در زمینه قیمت املاک نیز بازه قیمتی با روش‌هایی چون «جمع آوری داده قیمت از دفاتر مشاورین املاک دارای پروانه کسب» و «قیمت ثبت شده معاملات در سامانه‌های وزارت راه و شهرسازی و وزارت صنعت، معدن وتجارت» تهیه شود.

 

سامانه خدمات برخط پیام‌دهی

سامانه خدمات برخط پیام دهی، سامانه‌های بر بستر نرم افزار هستند که از طریق آنها می­‌توان نسبت به ارسال و دریافت پیام اقدام کرد. حالا براساس ضوابطی که بر این بخش تعیین شده است، این سامانه‌ها می‌توانند خدمات بر خط پیام­‌دهی مانند پیام کوتاهSMS ، پیام صوتی Voice message، پوش نوتیفیکیشن Push notification، ایمیل Email، USSD و غیره عرضه کنند. بستر فعالیت آنها هم  فضای مجازی (سایبری) از قبیل اپلیکیشن  یا وب سایت است. این سامانه‌ها موظف هستند تا سرور مطمئن برای ذخیره کردن داده پیام در برابر دسترسی غیر مجاز، حداقل یک خط تلفن ثابت، حداقل یک سیستم رایانه‌­ای و اینترنت پرسرعت داشته باشند.

 

این رسته شغلی باید از سیستم پشتیبانی آنلاین مشتریان جهت مستندسازی پاسخ‌ها و شکایت‌ها بهره‌مند شود. تجهیزات مورد نیاز برای احراز هویت کاربران از جمله تجهیزات مورد نیاز جهت تایید شماره تلفن همراه ، ذخیره سازی تراکنش آنلاین و نگهداری آی پی کاربران به مدت شش ماه را هم فراهم کنند.

 

حوزه جابه‌جایی هوشمند

آنطور که در ضوابط خاص حوزه جابه‌جایی هوشمند تعیین شده است، این رسته شغلی باید بر بستر فضای مجازی از قبیل اپلیکیشن یا وب­‌سایت متعلق به فرد صنفی ایجاد شود. در این بستر همچنین باید مواردی رعایت شود. این موارد شامل «ارائه اطلاعات موثر کاربران قبول­‌کننده توسط ارائه دهنده خدمات مجازی به کاربر درخواست کننده»، «قبل از نهایی شدن درخواست توسط کاربر درخواست کننده باید حداقل اطلاعات موثر از جمله نام و نام خانوادگی، مشخصات وسیله نقلیه (مدل، رنگ و پلاک)، عکس کاربر قبول کننده و قیمت خدمت در اختیار کاربر درخواست کننده قرار گیرد.»،  «مسئولیت مطابقت چهره و مشخصات شخص کاربر قبول کننده با مشخصات اعلام شده توسط ارائه دهنده خدمات مجازی با کاربر درخواست کننده است.»، «مسئولیت احراز هویت کاربر قبول کننده، برعهده ارائه دهنده خدمات مجازی است.»، «ارائه مشخصات وسایط نقلیه شامل محل توقف، شماره پلاک، نوع و رنگ بدنه و زمان تقریبی رسیدن به کاربر قبول کننده بر عهده ارائه دهنده خدمات مجازی است.» و « سیستم اطلاعاتی برای ذخیره کردن داده پیام و جلوگیری از دسترسی غیر مجاز هم باید فراهم شود.» است.

 

آنطور که در این ضوابط مشخص شده است، تجهیزات و تأسیسات ایمنی، بهداشتی و انتظامی در این رسته شغلی باید رعایت شود. این ابزارها و تجهیزات شامل ابزار مورد نیاز جهت مانیتور کردن وسایل نقلیه و اشتراک­ گذاری سفر برای کاربران، ابزارهای آموزشی نرم­‌افزاری برای کاربر قبول کننده در بدو ورود و حین خدمت، سامانه رسیدگی به شکایات (CRM)، محل استقرار سرور ارائه دهنده خدمات مجازی در داخل کشور، ذخیره و حفاظت کلیه اطلاعات کاربران روی سرورهای داخلی در چارچوب مقررات فصل دوم قانون جرایم رایانه­‌ای و تجهیزات امنیت شبکه و بانک­‌های اطلاعاتی مطابق پروتکل­‌های فنی است.

 

علائم یا نشانه­‌های مربوط به ارائه دهنده خدمات مجازی و کاربر قبول کننده به صورت الکترونیکی در اپلیکشین یا به صورت کارت شناسایی قابل رویت در وسیله نقلیه، در طول سفر، توسط ارائه‌دهنده خدمات مجازی و کاربر قبول کننده الزامی است. ثبت نام کاربران (درخواست کننده و قبول کننده) در نرم افزار باید با دریافت نام و نام خانوادگی، تلفن همراه، نشانی کاربران و اطلاعات و مدارک کاربر قبول کننده و وسیله نقلیه وی شامل گواهی­نامه رانندگی، معاینه فنی، بیمه شخص ثالث، نوع، رنگ، کلاس و پلاک باشد. ثبت هر گونه تغییرات اطلاعات وسیله نقلیه هم الزامی است.

 

در تمام رسته‌های شغلی که ضوابطی برای آنها تعیین شده است، فرد صنفی مکلف است قوانین و مقررات جاری کشور، از جمله قوانین و مقررات نظام صنفی، انتظامی، بهداشتی، ایمنی، قانون تجارت الکترونیک، جرایم رایانه‌­ای، قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، حفاظت فنی و زیبا سازی محیط کار و دستورالعمل‌های مربوط به نرخ­‌گذاری کالاها و خدمات را که از سوی مراجع ذی­ربط ابلاغ می‌شود، باید رعایت و اجرا کند.

 

پیشتر نیز مرکز اصناف و بازرگانان ایران ضوابط فروش آنلاین طلا و نقره را تهیه و به اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی ابلاغ کرده بود .براساس این ضوابط تمامی فروشگاه‌های آنلاین و بازارگاه‌های فروش کالا و خدمات در صورتی می توانند معاملات آنلاین طلای آب شده، مصنوعات طلا، جواهر و نقره انجام دهند که با  تامین‌کنندگان دارای پروانه کسب مرتبط با طلا و جواهر قرارداد داشته باشند.